Bράδυ Παρασκευής και το αθηναϊκό κοινό (μεταξύ άλλων) γκρουβάρει στους ρυθμούς μιας μπάντας σε ένα νεοκλασικό στον Κεραμεικό, απολαμβάνει τρεις πολύπειρους Έλληνες τζαζίστες να αναβιώνουν τα organ trios των ’60s λίγα μέτρα παρακάτω, μπαίνει στα χωράφια της ντόπιας Βalkan jazz με έναν... άλλον Λεβέντικο (αυτόν του Miles) σε ένα μικρό λαϊβάδικο στα Εξάρχεια, σουινγκάρει με τα τσιγγάνικα μπερδέματα των Gadjo Dilo σε ένα rooftop στο Γκάζι και κλείνει το εορταστικό μουσικό πρόγραμμα του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» με αυθεντική νεορλεανέζικη αύρα από τους Αμερικανούς Gumbo Ya Ya.
Όλη αυτή η φάση, η οποία πλέον είναι μάλλον συνηθισμένη για τη νυχτερινή Αθήνα –ακόμη και μεσοβδόμαδα–, πριν από μερικά χρόνια ήταν μονάχα κρυφή φαντασίωση των λίγων παθιασμένων τζαζόφιλων που ήθελαν να δουν τα αυτοσχεδιαστικά τους όνειρα να πραγματοποιούνται επί σκηνής. Τελικά μπορεί να χρειάστηκαν κάμποση υπομονή και προσήλωση, αλλά το πλήρωμα του χρόνου τους δικαίωσε. Μπορεί η τζαζ να παραμένει ένα μουσικό είδος που η κοιτίδα του απέχει αμέτρητα μίλια από τη χώρα μας, όμως «αυτού του είδους οι δημιουργικές μουσικές είναι απρόβλεπτες και δεν βαδίζουν επί συγκεκριμένων πεπατημένων, ανοίγουν τη σκέψη και την καρδιά, με αποτέλεσμα να αφορούν τους πάντες ανεξάρτητα από τον τόπο», όπως εξηγεί ο Θράσος Ειρήνης, μουσικός παραγωγός σε συναυλίες τζαζ για πάνω από μία εικοσιπενταετία και καλλιτεχνικός διευθυντής στο «Half Note».
Η Αθήνα έχει... τζαζέψει για τα καλά
Περίπου δυόμισι χιλιάδες ακροατές παρακολούθησαν εκστασιασμένοι τον Kamasi Washington να δίνει το «free jazz» ρεσιτάλ του στη σκηνή της Τεχνόπολης τον περασμένο Ιούλιο. Kοντά χίλια άτομα ξεσηκώθηκαν από τα αφροφουτουριστικά τερτίπια της Sun Ra Arkestra, ταξιδεύοντας από τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση σε άλλους γαλαξίες πριν από δύο μήνες. ενώ σχεδόν δύο χιλιάδες κόσμου απόλαυσαν την υπέροχη show woman Dee Dee Bridgewater να ταρακουνά το Μέγαρο Μουσικής με το λυρικό της ταλέντο...
«Εμείς ξέραμε τι ήταν τζαζ και θέλαμε να το βγάλουμε προς τα έξω» δηλώνουν περήφανα οι ιδιοκτήτες του «Σπίτι Art Bar».
Όλο και περισσότερες τζαζ περσόνες που έχουν αναγνωριστεί ως sui generis μουσικοί προσθέτουν την Αθήνα στην ατζέντα με τις ευρωπαϊκές τους περιοδείες, διαπλάθοντας ένα κοινό που έχει βιωματική επαφή με την υφολογία του τζαζ αυτοσχεδιασμού και πειραματισμού (ως ένα βαθμό βέβαια το τελευταίο) και τρέφει σιωπηλά προσδοκίες για ακόμη πιο αβανταδόρικες συναυλίες. Μαζί με τα σημαντικότερα πολιτιστικά ιδρύματα της πόλης και την επιτυχημένη φεστιβαλική πρωτοβουλία του Δήμου Αθηναίων με το Athens Technopolis Jazz Festival (που έκλεισε πέρυσι τα δεκαεπτά) αλλά και μερικά κρατικά μουσεία, όπως το Νομισματικό Μουσείο και το Μουσείο Ακρόπολης, που με τις μουσικές βραδιές τους βάζουν ονόματα της αθηναϊκής σκηνής σε μεγάλους πολιτιστικούς χώρους, συναντάμε κάποια λιγοστά, πλην όμως βαρυσήμαντα συναυλιακά stages που επενδύουν πεισματικά σε αυτό το είδος μουσικής.
Κουβαλώντας μακρόχρονη ιστορία από τα τέλη της δεκαετίας του ’70, το «Half Note Jazz Club» (Τριβωνιανού 17, Μετς, 2109213310) μεταφέρθηκε στο Μετς περίπου πριν από είκοσι πέντε χρόνια (στα χέρια πλέον των αδερφών Γεώργα) και μετατράπηκε στο πρώτο jazz stage της πόλης με αμερικανικές προδιαγραφές, που συνεχίζει μέχρι σήμερα να εμπλουτίζει την ακουστική μας παλέτα με κορυφαία ονόματα (μεταξύ των πιο πρόσφατων η post bop του Wallace Roney και το τρίο του θρυλικού σαξοφωνίστα Chico Freeman). Με αντίστοιχες υψηλές προδιαγραφές και διεθνή ονόματα κινείται και το «Gazarte» (Βουτάδων 32-34, Γκάζι, 2103452277), το οποίο πριν από λίγο καιρό είχε φιλοξενήσει (για ακόμη μία φορά) τις πενιές του Al Di Meola και την acid jazz του Roy Ayers.
Όλη η πόλη μια ανοιχτή τζαζ σκηνή
Ξεκινώντας από την προηγούμενη δεκαετία, όλο και περισσότερα urban λαϊβάδικα ανοίγουν από επαγγελματίες τζαζοπαίκτες και άτομα που έμπλεξαν τη ζωή τους με αυτήν τη μουσική, προκειμένου να παρουσιάσουν στο κοινό της Αθήνας το ρόστερ των εγχώριων ανερχόμενων ονομάτων. «Για εμάς δεν ήταν κάποιο επιχειρηματικό ρίσκο, ως μουσικοί είχαμε μάθει πάντα να ζούμε στο χείλος και αποφασίσαμε το πάθος μας να το μεταφέρουμε σε ένα μαγαζί», εξηγεί ο Μάρκος Τομαράς, ο οποίος έχει σημαντική εμπειρία στην ντόπια τζαζ σκηνή και άνοιξε πριν από δύο χρόνια το «Zitto» (Λόντου 4, Εξάρχεια, 6934676162).
Με το ίδιο σκεπτικό –και σε μια χρονική στιγμή που το αθηναϊκό τζαζόφιλο κοινό έμεινε απόκληρο μετά το λουκέτο στο «Παράφωνο» της Ασκληπιού και στο «Bacaro» απέναντι από το Χρηματιστήριο– ένας τρομπετίστας κι ένας κιθαρίστας φλαμένκο «έχτισαν» το «Σπίτι Art Bar» (Ευπατριδών 7, 2114014975) σε ένα νεοκλασικό στον Κεραμεικό, λίγα μέτρα πιο κάτω μια τραγουδίστρια-πιανίστρια έφτιαξε τη δική της ταξιδιάρικη και σούπερ κεφάτη «Afrikana» (Ιεροφαντών 13, 2103410445).
Συμπληρώστε ότι το ωδείο Athenaeum με τη σειρά του μετέτρεψε ένα υπόγειο πέτρινο «Κελλάρι» (Αδριανού 3, Θησείο, 2103210239) σε έναν προσεγμένο χώρο ακρόασης ποιοτικής μουσικής, ενώ στα δυτικά μόλις άνοιξε το «Jazzèt Cafè» (Καραϊσκάκη 99-101, Χαϊδάρι, 2105815626) από έναν συνθέτη και μουσικό με διεθνή καριέρα.
«Στην Ελλάδα η τζαζ κάνει κάποιους κύκλους, θεωρώ. Αυτή τη στιγμή βρισκίμαστε σε μία νέα γενιά με τζαζίστες που έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους στο εξωτερικό και που συνεργάζονται με τους έμπειρους παλαιότερους» λέει η Ναυσικά Χατζή από το «Afrikana».
«Μεγάλη αλλαγή στο χώρο είδαμε από τις αρχές του 2000, όταν ξεκίνησε η στροφή προς την καλή μουσική, με τους πρώτους Έλληνες να βγαίνουν από τα φυτώρια των μουσικών λυκείων, να γυρίζουν από τις σπουδές τους στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο και από τα μεταπτυχιακά τους σε Αγγλία, Ολλανδία και Αμερική», εξηγεί ο Νίκος Μαργαρίτης του «Jazz Point» (Ακαδημίας 18, κέντρο, 2103235911), που μέσα στην οκτάχρονη πορεία του έχει αναδειχτεί σε σημείο αναφοράς, με αμέτρητα ονόματα να έχουν ανεβεί στη σκηνή της γνωστής στοάς. Το «Zoo» (Ζωοδόχου Πηγής 45, Χαλάνδρι, 2106745375), πάλι, στρέφεται χρόνο με το χρόνο όλο και πιο έντονα στην τζαζ (εδώ τα JazZoo Concert Series έχουν την πρωτοκαθεδρία)... Όλα μαζί στρώνουν ένα μοναδικό ψηφιδωτό της ντόπιας σκηνής με συνεργασίες παλιών και νέων καλλιτεχνών.
Εσάνς Μεσοπολέμου στην πόλη
Φυσικά οι επιλογές για τζαζίστικες αναζητήσεις δεν στερεύουν εκεί. Όταν πριν από μερικά χρόνια το «Speakeasy» μεταφέρθηκε σε ένα υπόγειο του Εμπορικού Τριγώνου (Λέκκα 12), πολλοί Αθηναίοι βάλθηκαν να αναζητούν το κουδούνι που θα τους οδηγούσε στο «κρυφό» μπαράκι με ατμόσφαιρα ποτοαπαγόρευσης, ενώ κάποιοι μίλησαν για μια δυναμική νέα τάση στη νύχτα. Μπορεί τελικά να μην εμφανίστηκε άλλο secret bar στην πόλη, όμως οι νοσταλγοί της καλής μαύρης μουσικής είχαν ανέκαθεν τα δικά τους σημεία συνάντησης.
Ξεκινώντας από τα ανηφορικά στενά του Κολωνακίου, πίσω από μια ρετρό λευκή κουρτίνα, κρύβεται ένας θησαυρός της προπολεμικής τζαζ. Στο «Jazz in Jazz» (Δεινοκράτους 4, 2107225246) –που μετρά πάνω από μία εικοσαετία στην πόλη και περίπου άλλα τόσα χρόνια προϋπήρχε στην Κρήτη– ακούς trad jazz και blues όσο πίνεις old fashioned κοκτέιλ ανάμεσα σε πορτρέτα του Miles Davis, του Keith Jarrett και σε μικρές φιγούρες του Louis Armstrong και του Willie Dixon. Λίγα στενά παραπάνω και με εξίσου σημαντικό παρελθόν, το «56» (Πλουτάρχου 56, Κολωνάκι, 2107231424) σερβίρει μερικά από τα πιο δυσεύρετα ουίσκι και γνωρίζει από καλή μαύρη μουσική.
Στα vibes της σύγχρονης τζαζ κινείται επίσης το «Κεραμείο» (Πλαταιών 27, Κεραμεικός, 6932865114), το «Low Profile Whisky Bar» (Βουλής 7, Σύνταγμα, 2130352114) γκρουβάρει στη στοά του με βραδινά DJ sets γεμάτα funk, soul, blues και jazz, το «Faust» (Αθηναΐδος 12 & Καλαμιώτου 11, κέντρο, 2103234095) φιλοξενεί jazz και soul projects, ενώ οι πιθανότητες να πετύχεις μια τζαζ βραδιά σε ρακομελάδικα (όπως τα «Κανάρια» του Μεταξουργείου) και ψαγμένες πιτσαρίες (όπως το υπόγειο της «Mystic Pizza» στο Παγκράτι) είναι αρκετές...
Ένα βράδυ στην πρωτεύουσα αρκεί για να πείσει και τον πλέον δύσπιστο πως η τζαζ έχει αρχίσει να μπλέκει το dna της με το σύγχρονο αστικό ηχόχρωμα. Όσο, λοιπόν, η νέα γενιά των προικισμένων και καταρτισμένων Ελλήνων τζαζοπαικτών ετοιμάζεται να μας μυήσει σε νέα μονοπάτια, όσο φρέσκα τζαζόμπαρα ξεπετάγονται εδώ κι εκεί προσφέροντας νέους θύλακες έκφρασης στους μουσικούς και μερικές ακόμη αφορμές για βραδινούς περιπάτους σε εμάς, όσο οι ακροατές ρισκάρουν με διαφορετικά genres και αφήνονται στα πρωτοποριακά ακούσματα τόσο θα μεγαλώνει ο αθηναϊκός πυρήνας της τζαζ.
Οπότε, όπως λέει και ο μαυροπίνακας έξω από ένα παλιό τζαζ μπαρ της πόλης: «Τζάζευε και μη ερεύνα».
Τι τύπος τζαζ εiσαι;
Πέντε ξεχωριστά live jazz events γι’ αυτήν την εβδομάδα.
Modern mainstream
Δύο σπουδαίοι σύγχρονοι τζάζμαν, ο Ούγγρος σαξοφωνίστας Tony Lakatos (φωτό) και ο Βούλγαρος τρομπετίστας Mihail Iossifov, συμπράττουν με το γκρουπ του μπασίστα Γιώργου Φακανά. («Αθηνά Live», 12-13/1)
Swingin’ soul
Μια από τις πιο επιτυχημένες μουσικές συμπράξεις των τελευταίων χρόνων, οι Swing Shoes με τη Sugahspank! (φωτό), μετουσιωμένη σε ένα γκρουπ που καλύπτει ευρύ φάσμα jazzy, swingin’, bluesy και soulful μουσικών, με μια σπουδαία τραγουδίστρια μπροστά. («Afrikana», 13/1)
Groovy
Το Alexandros Vichos Trio του γνωστού κιθαρίστα μαζί με τον Γιάννη Παπαδούλη (ντραμς) και τον master Γιώργο Κοντραφούρη (φωτό) στο hammond είναι ένα Baby Trio που έχει πια ενηλικιωθεί κι έχει πάρει το δικό του groovy δρόμο. («Zitto», 13/1)
World
Στις Jazz Διαχρονίες του το ΚΠΙΣΝ φιλοξενεί στις 14/1 την εκπληκτική βοκαλίστρια Αγγελική Τουμπανάκη μαζί με σπουδαίους σολίστ και το σχήμα Terra Voce σε τραγούδια ελληνικά αλλά και του κόσμου, διαφορετικών χωροχρόνων, με σύγχρονη προσέγγιση.
Τέσσερα δισκάδικα για πολλή Τζαζ
Με καινούργιους ή μεταχειρισμένους δίσκους, με καλή και μεγάλη ποικιλία.
Μουσικός Ιανός
Αν και υστερεί σε βολικά «ψαχτήρια» βινιλίου, είναι το μαγαζί που στη «νέα εποχή» καταβάλλει τις πιο φιλότιμες προσπάθειες να είναι ενημερωμένο – σε τζαζ και όχι μόνο. Βινίλια και CDs. (Σταδίου 24)
Public
Κυρίως αυτά του Mall Athens αλλά και του Συντάγματος – και κατά βάση για CDs. Ενημερωμένο σε όλη την γκάμα του είδους. (Σταθμός Νερατζιώτισσα / Πλατεία Συντάγματος)
Το Υπόγειο
Είναι must για κάθε μουσικόφιλο. Με πολλά ευρήματα σε κάθε είδος και με πολύ καλές τιμές. Δεν νοείται τζαζόφιλος που να μην έχει περάσει την πόρτα του. (Καπλανών 14, αν και υπάρχουν σκέψεις για μετακόμιση)
Mr. Vinylios
Κλασικό πέρασμα μουσικόφιλων στο Μοναστηράκι. Το λέει και το όνομα: βινίλια και σε καλές τιμές. (Ηφαίστου 24)
