Είναι γνωστό το πόσο... επιρρεπής είναι η αγορά της ηλεκτρονικής διασκέδασης - και της τεχνολογίας γενικότερα εδώ που τα λέμε - στο να "κρύβει κάτω απ' το χαλάκι" ζητήματα ευαίσθητα είτε για τις πρωταγωνίστριες εταιρείες του χώρου, είτε για τα εμπορικά κανάλια σε διεθνές και τοπικό επίπεδο. Η μεγάλη συζήτηση, οι αντιδράσεις και οι εξελίξεις που προκλήθηκαν, ωστόσο, από την αρχική επιλογή της Microsoft να προσπαθήσει να διαχειριστεί τα games που πωλούνται σε υλική μορφή, όπως σαν να είχαν αγοραστεί σε ψηφιακή - και η υποχώρησή της κάτω από την πίεση του... φωνακλάδικου Internet στη συνέχεια - σχετίζεται με ακριβώς ένα τέτοιο θέμα. Ένα από αυτά που" έχουν κρυφτεί κάτω απ' το χαλάκι". Και ίσως είναι καιρός, εν όψει PlayStation 4 και Xbox One στον ορίζοντα, να επανέλθει στο προσκήνιο. Και στο... τραπέζι των διαπραγματεύσεων, ίσως.
Το θέμα δεν είναι άλλο από την εξίσωση των τιμών πώλησης games στα παραδοσιακά καταστήματα του εμπορίου, με αυτές που τα ίδια games έχουν στα ψηφιακά καταστήματα, όπως τα Steam, Xbox Live Marketplace και PlayStation Store. Για χρόνια συζητούσαμε αυτήν την περίφημη "μετάβαση του κόσμου από το υλικό ράφι στο εικονικό καλάθι", με τη βεβαιότητα πως όλο και περισσότεροι gamers θα στρέφονταν, σιγά-σιγά, στην αγορά games απευθείας από το Internet και θα "άφηνε πίσω του" την αγορά των αντίστοιχων οπτικών δίσκων ως υλικών μέσων αποθήκευσης. Αυτό έχει αρχίσει να συμβαίνει εδώ και καιρό, η διαδικασία έχει προχωρήσει σε σημαντικό βαθμό, αλλά δεν έχει αλλάξει ακόμη τη μορφολογία της αγοράς σε τόσο μεγάλο βαθμό, ώστε να ανατραπούν ισορροπίες.
Η αντίδραση του κοινού στην προσπάθεια της Microsoft να μεταβεί "μονόπλευρα" σε ένα καθαρά ψηφιακό μοντέλο διαχείρισης, κατέστησε κατανοητό το εξής: υπάρχει κόσμος που βλέπει τα games ως συλλεκτικά αντικείμενα και κόσμος που τα βλέπει ως αγαθά προς κατανάλωση. Ο πρώτος θα τα κρατήσει και δεν θα τα πουλήσει πιθανώς ποτέ, ο δεύτερος θα τα παίξει, θα τα ολοκληρώσει και θα τα μεταπωλήσει. Ο δεύτερος βλέπει μία αξία "άλφα" σε έναν τίτλο και αφού σταματήσει να τον ενδιαφέρει, λοιπόν - γι' αυτό και πιθανώς τον αγοράζει σε υλική μορφή εξ αρχής. Τα "μεγάλα" games τόσο η μία κατηγορία αυτού του κοινού, όσο και η δεύτερη, τα αγοράζει και πιθανώς να εξακολουθεί να τα αγοράζει και στο μέλλον σε υλική μορφή. Η κάθε μία εξ αυτών για τους λόγους της.
Υπάρχει όμως και μία τρίτη κατηγορία: αυτή που δεν έχει... συλλεκτικές ανησυχίες, ούτε θα επιδιώξει τη μεταπώληση των games που αγοράζει, καθώς έχει εξοικειωθεί με τον "στάνταρ" μηχανισμό αγοράς ψυχαγωγικού περιεχομένου εδώ και χρόνια. Μουσική, ταινίες, games, apps δεν διαφέρουν στα μάτια του κοινού αυτού: αν τα αγοράσεις ψηφιακά, "συνδέονται" με το προφίλ σου στο εκάστοτε ψηφιακό κατάστημα. Δεν μεταπωλούνται, δεν μεταφέρονται. Και... το αστείο σε όλα αυτά; Η τρίτη κατηγορία είναι αυτή που επιφυλάσσει στις εμπλεκόμενες εταιρείες το μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους. Είναι, αριθμητικά, ήδη αρκετά μεγάλη. Και είναι η κατηγορία καταναλωτών στην οποία, κακά τα ψέματα, "βασίζουν τις τύχες τους" πάρα πολλές από τις μεγάλες εταιρείες του χώρου. Τί κάνουν, λοιπόν, οι περισσότερες από αυτές, ώστε να βοηθήσουν στη διεύρυνση του κοινού αυτού δίνοντας περισσότερα κίνητρα;
Απάντηση: δεν κάνουν απολύτως τίποτε. Εισέρχεται κανείς στα Δικτυακά καταστήματα της Electronic Arts και της Ubisoft, για παράδειγμα - τα Origin και UPlay αντίστοιχα - και βλέπει πως την πρώτη μέρα κυκλοφορίας τους οι τίτλοι για PC κοστίζουν για να τους "κατεβάσει" κανείς ακριβώς το ίδιο με το να μεταβεί σε κάποιο παραδοσιακό κατάστημα και να τους αγοράσει σε μορφή DVD. Με τη διαφορά, φυσικά, πως στη δεύτερη περίπτωση στην τιμή αγοράς του τίτλου σε υλική μορφή περιλαμβάνεται η συσκευασία, το μέσο αποθήκευσης, τα μεταφορικά, η θέση στο ράφι... όλα κόστη που - θεωρητικά - δεν θα έπρεπε να περιλαμβάνει η τιμή του ψηφιακού αντιτύπου. Για κάποιο λόγο, όμως, τα περιλαμβάνει. Και μάλιστα με δεδομένο πως η ψηφιακή έκδοση δεν μεταπωλείται, για να αποσβεστεί έστω τμήμα του κόστους απόκτησής της.
Βεβαίως, εξαιρέσεις υπάρχουν πάντα. Στο κατάστημα της Valve, για παράδειγμα, τη Steam, οι τιμές πώλησης των PC games ξεκινούν σε... ισοτιμία με τις αντίστοιχες των αντιτύπων στα ράφια (της προτεινόμενης λιανικής κατά βάση), σύντομα όμως μειώνονται και από ένα χρονικό σημείο και πέρα "παίρνουν σειρά" για τις γνωστές περιόδους πολύ μεγάλων εκπτώσεων που όντως "συμφέρουν". Η Sony έχει δεσμευτεί στους δικούς της πρωτοεμφανιζόμενους τίτλους να κάνει μία έκπτωση της τάξης του 10% στο PS Store σε σχέση με "το ράφι" - και αν κρίνουμε από το The Last of Us και τα games του Vita, το τηρεί. Όμως οι ανεξάρτητες εταιρείες δεν προσφέρουν την ίδια έκπτωση, το ίδιο δε εφαρμόζουν και για τους τίτλους τους στο PS Vita. Το Xbox 360, άλλωστε, μπορεί να μην φιλοξενεί πολλούς "day one" πλήρεις τίτλους, όμως το Xbox One θα είναι μία άλλη ιστορία - και έχουμε την αίσθηση ότι η Microsoft θα προτιμήσει να είναι... politically correct στα μάτια των ΕΑ, Activision και Ubisoft αυτού του κόσμου, παρά στα μάτια του κοινού (ελπίζουμε ωστόσο στους δικούς της τίτλους να προτιμήσει να κάνει κάτι διαφορετικό).
Η παραπάνω γενική εικόνα, πάντως, συνεχίζει να είναι άδικη για ένα σημαντικό ποσοστό των καταναλωτών - και μάλιστα το ποσοστό αυτό που αριθμητικά θα επικρατήσει στο μέλλον. Το γεγονός ότι οι κατασκευάστριες και οι εκδότριες εταιρείες του χώρου "πρέπει να κρατήσουν τις ισορροπίες και με τους εμπορικούς τους συνεργάτες" (τα παραδοσιακά καταστήματα δηλαδή) είναι γνωστό, κατ' επανάληψη συζητημένο και αδιαμφισβήτητο. Όμως κάπου θα πρέπει να βρεθεί μία "χρυσή τομή". Να έρχονται π.χ. στα εμπορικά καταστήματα οι εκδόσεις Special και Collector's των τίτλων και η "απλή" να είναι χαμηλότερα κοστολογημένη στα ψηφιακά καταστήματα; Να υπάρχει κάποιου είδους κουπόνι για "κάτι έξτρα" (π.χ. περιεχόμενο DLC) στα εμπορικά καταστήματα, ώστε να δικαιολογείται η διαφορά με την φθηνότερη ψηφιακή εκδοχή; Κάτι άλλο; Δεν γνωρίζουμε, όμως θα θέλαμε να δούμε πρόοδο στο θέμα από την έλευση των PS4/Xbox One και μετά. Ας ελπίσουμε πως... ήλθε το πλήρωμα του χρόνου για κάτι τέτοιο, πια!
