Κοζάνη - Εκδρομές
Σε απόσταση περίπου 1,5 χλμ. από τη σύγχρονη πόλη της Αινιανής και 22 χλμ. από την Κοζάνη βρίσκονται ο Αρχαιολογικός Χώρος και το Αρχαιολογικό Μουσείο Αιάνης. Στη συλλογή του περιλαμβάνονται τα ευρήματα της αρχαίας πόλης αλλά και της γύρω περιοχής – σημαντικότερες οι ενότητες της Ύστερης Εποχής του Χαλκού (15ος-12ος π.Χ. αιώνας) και της Αρχαϊκής και της Κλασικής εποχής (6ος-5ος π.Χ. αιώνας). Στην Αιανή βρίσκονται επίσης οι ναοί της Κοίμησης της Θεοτόκου και του Αγίου Δημητρίου (11ος-12ος αιώνας). Κατευθυνόμενοι προς τα εκεί, στην Αγία Παρασκευή, θα δείτε και παλαιοχριστιανική τρίκοχη βασιλική του 6ου αιώνα. Χαρακτηρίζεται από τον πλούσιο ψηφιδωτό διάκοσμο με παραστάσεις ζώων, πουλιών και γεωμετρικών σχημάτων.
Το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, ένας όμορφα διαμορφωμένος υπαίθριος χώρος στο όρος Μπούρινος, συναντάται κοντά στο χωριό Χρώμιο, σε απόσταση 12 χλμ. από την Αιανή. Επισκεφθείτε τα Σέρβια, στους πρόποδες των Πιερίων (26 χλμ. από την πόλη), με σημαντικά μνημεία και τη μεγάλη τεχνητή λίμνη Πολυφύτου να κυριαρχεί στην περιοχή. Από το βυζαντινό κάστρο του 560 μ.X., ακριβώς δίπλα στο φαράγγι με τα ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα βράχια, σώζονται τμήματα από τα τείχη και την κεντρική πύλη, τμήματα υδραγωγείου, πολλά ερείπια και ίχνη σπιτιών κι εκκλησιών. Η μεγάλη βυζαντινή βασιλική του 11ου αιώνα (ίσως ανήκει στον Άγιο Δημήτριο), η εκκλησία του Ιωάννη του Προδρόμου αλλά και το μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων, σε έναν απόκρημνο βράχο με θέα, έχουν υπέροχες τοιχογραφίες.
Σε απόσταση 3 χλμ. από την Κοζάνη, σε σπήλαιο με ίχνη τοιχογραφιών, θα θαυμάσετε τα ερείπια ενός ασκηταριού αφιερωμένου στον Άγιο Θεόδωρο.
Πανέμορφο είναι το τοπίο στην τεχνητή λίμνη του φράγματος Πολυφύτου, στον ποταμό Αλιάκμονα (λίμνη των Σερβίων), η οποία δημιουργήθηκε το 1975 – η Υψηλή Γέφυρα Σερβίων-Νεράιδας που τη διασχίζει είναι μία από τις μεγαλύτερες (μήκους 1.372 μ.) στη χώρα. Δίπλα της, στην έδρα του Ναυτικού Ομίλου Κοζάνης, υπάρχει μια μαρίνα με θαυμάσια θέα στο χωριό Νεράιδα, αγαπημένο τόπο αναψυχής των Κοζανιτών, με ξενοδοχεία, ταβέρνες και cafes.
Σε απόσταση 33 χλμ. από την πόλη, το παραδοσιακό χωριό Βελβεντό διαθέτει θαυμάσια πετρόκτιστα σπίτια μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, με ανθισμένες αυλές. Ο αρχαιότερος ναός του Βελβεντού είναι ο Άγιος Μηνάς (12ος αιώνας), ο ναός του Αγίου Νικολάου (16ος αιώνας) έχει ωραιότατες τοιχογραφίες, ενώ η τρίκλιτη βασιλική της Κοίμησης της Θεοτόκου (1804) έχει ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο. Επίσης, must είναι τα γλυκά και οι μαρμελάδες από ντόπια φρούτα του συνεταιρισμού γυναικών. Από το γήπεδο Βελβεντού ξεκινάει πλακόστρωτο μονοπάτι, παράλληλα με το πετροκάναλο, για το μαγευτικό φαράγγι του Σκεπασμένου με τους εντυπωσιακούς καταρράκτες.
Το όρος Βόιο, στα σύνορα Κοζάνης και Καστοριάς, με τα πανέμορφα χωριά Πεντάλοφος, Βυθός, Αυγερινός, Δίλοφο, τα τοξωτά γεφύρια και τα μυστηριακά δάση προσφέρεται για περιπάτους. Ο Πεντάλοφος είναι η πατρίδα των περίφημων μαστόρων Ζουπατιανών (το χωριό λεγόταν παλιά Ζουπάνι,), η τέχνη των οποίων φαίνεται στα θαυμάσια κτίσματά του. Ιδιαίτερο ιστορικό και καλλιτεχνικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η τρίκλιτη βασιλική του Αγίου Αχιλλείου (μέσα 18ου αιώνα), η οποία αγιογραφήθηκε από τον ζωγράφο Μιχαήλ.
Από τη Μόρφη μπορείτε να επισκεφθείτε το δίτοξο γεφύρι της Τσιούκας (1720-1730) και το τρίτοξο γεφύρι της Τριάδας (περίπου 1810).
Χτισμένο στις παρυφές του όρους Σινιάτσικο (55 χλμ. από την Κοζάνη), σε υψόμετρο 850 μ. και μέσα στο πράσινο, το χωριό Σισάνι διασχίζεται από τον ποταμό Μύριχο, που παρέχει την απαραίτητη ενέργεια στις 2 «ντριστέλλες» (υδροτριβεία) όπου γίνεται επεξεργασία φλοκάτης, πλύσιμο κουβερτών κ.λ.π. Εδώ θα δείτε τη μονόκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με νάρθηκα της Κοίμησης της Θεοτόκου (μέσα 18ου αιώνα) – από τα ερείπια που βρέθηκαν γύρω και κάτω του πιθανολογείται η ύπαρξη παλιότερου κτίσματος (πιθανότατα του 5ου ή του 6ου αιώνα). Ο ναός διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά των εκκλησιών της Τουρκοκρατίας (χαμηλό ύψος, έλλειψη παραθύρων και λιτή διακόσμηση), ενώ οι εικόνες του τέμπλου και η αγιογράφησή του έγιναν το 1821 από τον αγιογράφο Γεώργιο Εμμανουήλ. Στην είσοδο βρίσκεται εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα Ρωμαϊκής εποχής με χαραγμένα ονόματα νεαρών αθλητών.
Επίσης, κάντε μια βόλτα (43 χλμ. από την Κοζάνη) μέχρι τους εξαίσιους γεωλογικούς σχηματισμούς Μπουχάρι, το οποίο σημαίνει καμινάδα (κολόνα από κοκκινόχωμα με μια τεράστια πέτρα να ισορροπεί στην κορυφή της), και Νοκτάρια (χωμάτινοι κωνικοί σχηματισμοί σε κόκκινο χρώμα και διάφορα μεγέθη).
Τέλος, αξίζει η επίσκεψη στον τόπο όπου καλλιεργείται το πολύτιμο κόκκινο ελληνικό σαφράν, στα απέραντα χωράφια με τα όμορφα λουλουδάκια, το οποίο θεωρείται πως έχει την καλύτερη ποιότητα παγκοσμίως. Καλλιεργείται εδώ και 300 χρόνια σε μια περιοχή που περιλαμβάνει πολλά μικρά χωριά της Kοζάνης, τον Kρόκο, την Kαρυδίτσα, την Άνω και την Kάτω Kώμη, τα Πετρανά, την Αγία Παρασκευή, τη Λευκόβρυση, τη Λευκοπηγή κ.ά.
