©visual-storyteller.com
Ένα μικρό weekend στην ορεινή Αρκαδία χωράει περισσότερη απόδραση απ΄ όση θα μπορούσες να περιμένεις. Στα πυκνά ελατοδάση του Μαινάλου τα λατρεμένα από την αρχαιότητα, ξεχνάς ακαριαία την πόλη. Χωριά σκαρφαλωμένα σε κορφές και κρυμμένα σε χαράδρες, από τα 1100 μ. και πάνω, συνεχίζουν τη ζωή τους αλώβητα από τουριστικές επιδρομές. Οι λίγοι κάτοικοι, απροσποίητα φιλόξενοι κι ανοιχτόκαρδοι, θα σου πιάσουν κουβέντα στο καφενείο της πλατείας. Σε απλές ταβέρνες, τα λιτά πιάτα της αρκαδικής κουζίνας θα σε κερδίσουν με τη νοστιμιά των υλικών τους. Φύση, γεύση, ιστορία και παράδοση συνθέτουν ένα δελεαστικό πακέτο, συνδυασμό της προσιτής χιλιομετρικά απόστασης με μια αίσθηση πραγματικής φυγής σ΄ έναν τόπο απλά μαγικό.
Η "φυγή" περιλαμβάνει βέβαια και τη γαστρονομική εμπειρία, αλληλένδετη με τον τόπο και τ΄αγαθά του, την ιστορία και τον τρόπο ζωής που προέκυψε από αυτά. Η ορεινή αρκαδική γη είναι φτωχή σε καλλιέργειες αλλά πλούσια σε άγρια χλωρίδα. Η κτηνοτροφία υπήρξε ανέκαθεν βασική ασχολία των Αρκάδων, κι ακόμα συναντάς κοπάδια αιγοπροβάτων στις δημοσιές να επιστρέφουν στα μαντριά τους ασυνόδευτα. Φτωχή γη σημαίνει φτωχοί άνθρωποι και τραπέζι που αντανακλά, όσο λίγα στη χώρα μας, την cucina povera, παρ’ όλο που στις μέρες μας έχει εμπλουτιστεί. Ένα τραπέζι που δεν διακρίνεται από ιδιαίτερη εφευρετικότητα, αλλά που του περισσεύει η νοστιμιά και είναι ενδιαφέρον ότι μπορείς, ακόμα και σήμερα, να πάρεις μια αυθεντική γεύση του, κυρίως σε "εκτός δρόμου” σημεία.
Τι ορίζει την κουζίνα της ορεινής Αρκαδίας
Ο,τι άγριο φυτρώνει κάθε εποχή σε βουνά και λαγκάδια: χόρτα, καρποί, πολύτιμα εποχικά όπως μανιτάρια και σπαράγγια. Ο,τι βγάζει ο κήπος, από λαχανικά. Ο χοίρος, συγκάτοικος παλαιότερα σε κάθε σπίτι, δίνει ακόμα μεζέδες για όλο τον χρόνο, το παραδοσιακό τους παστό και τα λουκάνικα, Κρέας κατσικίσιο και πρόβειο, σήμερα σε αφθονία, παλαιότερα μόνο για τις γιορτές. Καθημερινά πιάτα, οι σπιτικές χυλοπίτες και ο τραχανάς, σταρένιος γλυκός ή αλευρένιος ξινός. Λίγο κυνήγι τον χειμώνα, λαγοί και πρόσφατα πλέον τ΄ αγριογούρουνα, που αφθονούν στην περιοχή. Χορτόπιτες. Εξαίρεση τα λίγα ψάρια γλυκού νερού, κυρίως πέστροφες, που έπιαναν με παγίδες στους χειμάρρους, σήμερα από εκτροφεία. Τα τυριά τους από αιγοπρόβειο γάλα, βασικά η φέτα και η μυζήθρα, αλλά και γραβιέρες. Καρύδια, μέλι - το σπάνιο και μοναδικό Π.Ο.Π. μέλι ελάτης Βανίλια Μαινάλου. Από γλυκά, οι δίπλες και η γαλόπιτα (όπως λένε εδώ τη γαλατόπιτα), το γλυκό κουταλιού καρυδάκι και η καρυδόπιτα.
Ενα weekend με αρκαδικές γεύσεις
Σχεδιάσαμε μια σύντομη απόδραση στα πανέμορφα, πέτρινα χωριά του βορειοδυτικού Μαινάλου, με κοντινές αποστάσεις μεταξύ τους και ευκαιρίες να γευτείς σπιτική αρκαδική κουζίνα. Βυτίνα, Αλωνίσταινα, Μαγούλιανα, Βαλτεσινίκο, Λαγκάδια, Δημητσάνα, Ζάτουνα θα βρεθούν στο δρόμο μας. Στη μισή ώρα από την Τρίπολη βρίσκεσαι ήδη στη Βυτίνα -ενδεχομένως με μια ενδιάμεση στάση στην πλατεία του ιστορικού Λεβιδίου, που δεν τη γλιτώνεις αν σε πιάσει η θεϊκή μυρωδιά της διάσημης γουρουνοπούλας του Κουμπούρη.
Η Βυτίνα, αρχοντική κωμόπολη στην πλαγιά του Μαινάλου στα 1000 μ., δημοφιλές τουριστικό πέρασμα, διατηρεί το χρώμα και την πετρόκτιστη γοητεία της και αξίζει μια βόλτα με μια στάση στην όμορφη πλατεία της. Στα μαγαζάκια του κεντρικού δρόμου θα συναντήσεις από διακοσμητικά σκαλισμένα σε μυρωδάτο κέδρο μέχρι τρόφιμα. Εκεί, παίρνεις και μια πρώτη ιδέα του αρκαδικού τραπεζιού: χυλοπίτες, τραχανάδες, τοπικά τυριά και λουκάνικα και το Π.Ο.Π. μέλι ελάτης Βανίλια Μαινάλου -το οποίο, προσοχή, δεν παράγεται κάθε χρόνο-, πρωταγωνιστούν.
Μια γραφική διαδρομή 13 λεπτών μέσα από το βουνό, θα σε βγάλει στην Αλωνίσταινα, αφτιασίδωτο παραδοσιακό οικισμό στα 1220 μ., με καφενείο, εστιατόριο και παραδοσιακά προϊόντα, μέλι και γλυκό καρυδάκι. Αν, πάλι, συνεχίσεις τον δρόμο από Βυτίνα και στρίψεις αριστερά για τα Μαγούλιανα, θα βρεθείς στο ορεινότερο κατοικημένο χωριό της Πελοποννήσου, απλωμένο αμφιθεατρικά στα 1350 μ.. Ο δρόμος που εκτείνεται στο φρύδι του οικισμού δίνει πανοραμική θέα στις απέναντι βουνοκορφές.
Εκεί, η ταβέρνα του Ιωσήφ είναι σημείο αναφοράς στην περιοχή, αγαπημένο κρεατοφαγικό στέκι των ντόπιων και ψαγμένων επισκεπτών. Στη φιλόξενη σάλα του Ιωσήφ με τους πέτρινους τοίχους και τη γνώριμη παραδοσιακή διακόσμηση, σε υποδέχεται η "έξω καρδιά" προσωπικότητα ενός γνήσιου Αρκά, του Γιώργου Κανελλόπουλου, και της γελαστής Γιάννας, της γυναίκας του. Στα τραπεζάκια έξω, έχεις απέραντη θέα στις κορυφές του Μαινάλου. Οικογενειακή χασαποταβέρνα τρίτης γενιάς, που διατηρεί την ποιότητά της, με κρέατα κυρίως από τα ζώα της φάρμας τους και σπιτική κουζίνα με προϊόντα του τόπου και της εποχής. Φτιάχνουν δικό τους τραχανά, χυλοπίτες, λουκάνικα και παστό, αλλά και τυριά με το δικό τους γάλα.
Αρχίζεις μ΄ έναν καγιανά, την παραδοσιακή ομελέτα με λουκάνικο και παστό χοιρινό, συνεχίζεις με τη χορτόπιτα και το τυρόψωμο της Γιάννας, βάζεις στο πλάι τ’ άγρια χόρτα που έχουν μαζέψει κι ένα γλυκοφάγωτο τραχανά. Δεν παραλείπεις τη συκωταριά λαδορίγανη, αν την πετύχεις, το μπιφτέκι αγριογούρουνου, τ’ αρνίσια παϊδάκια και ό,τι κρεατικό έχει στα κάρβουνα. Θα βρεις και μαγειρευτά σαν το αρνάκι λαδορίγανη, την προβατίνα γκιούλμπασι ή το κοκκινιστό αγριογούρουνο -από τ’ άφθονα άγρια που τριγυρίζουν στην περιοχή. Γουρνοπούλα, κοντοσούβλι, αρνί σούβλας ή στον ξυλόφουρνο θα τα πετύχεις σαν πιάτα ημέρας, όπως και λαγό στιφάδο, αν είσαι τυχερός. (τηλ. 27950 82359, λειτουργεί Παρ. Σαβ. Κυρ. όλο τον χρόνο)
Σε απόσταση αναπνοής το Βαλτεσινίκο, ένα ακόμα πέτρινο χωριό με καφενείο και το παλιό καφέ-εστιατόριο "Βασιλικός" με την αρχοντική αίθουσα και τοπική κουζίνα, πάνω στην πλατεία. Στο μοναδικό παντοπωλείο του χωριού, θα ψωνίσεις δικές τους χυλοπίτες, τραχανά, γλυκό καρυδάκι, μέλι, τοπικά τυριά, μέχρι και κόκορα αλανιάρη!
Τα όμορφα Λαγκάδια και η σχεδόν ερημική πλέον Λάστα βρίσκονται σε πολύ κοντινές αποστάσεις. Στη διαδρομή, φωλιασμένο μέσα στα έλατα, το πεντάστερο ξενοδοχείο "Manna" προβάλλει μ΄ επιβλητική αρχοντιά σ΄ ένα πλάνο που θυμίζει κεντρική Ευρώπη. Το υποδειγματικά ανακαινισμένο κτίριο του παλιού σανατορίου είναι ιδανική πρόταση διαμονής, αλλά σε κάθε περίπτωση αξίζει μια επίσκεψη στο ατμοσφαιρικό εσωτερικό του, ίσως κι ένα γεύμα, αλλά σε άλλο μήκος κύματος. Η κουζίνα του εστιατορίου, με την επιμέλεια του βραβευμένου σεφ Αθηναγόρα Κωστάκου, μαγειρεύει ελληνική κουζίνα με σύγχρονη ματιά και αρκετά τοπικά προϊόντα.
Λίγα μαγευτικά χιλιόμετρα μέσα στα δέντρα μακρύτερα, η θέα των πέτρινων αρχοντικών της Δημητσάνας χτισμένα σε δυο απότομους λόφους, κόβει την ανάσα. Ο ωραιότερος και πιο εντυπωσιακός οικισμός της ορεινής Πελοποννήσου, με την αύρα μιας λαμπρής ιστορίας, αναπόφευκτα αποτελεί τουριστικό προορισμό. Θα την περπατήσεις, θα τρυπώσεις στα γραφικά δρομάκια, θα σταθείς στ΄αξιοθέατα και ίσως σ’ ένα από τα πολλά ταβερνάκια-εστιατόρια που διαθέτει. Κατηφορίζοντας τον κεντρικό δρόμο, η μυρωδιά του βούτυρου θα σε τραβήξει στο εργαστήρι του ιστορικού "Λούσιου", με τα φημισμένα, τυλιγμένα σε χρυσόχαρτο σιροπιαστά. Για δεκαετίες, τα μπακλαβαδάκια, η κοπεγχάγη και τα καταΐφια του υπήρξαν το μοναδικό γλύκισμα που έβρισκες στην ευρύτερη περιοχή.
Συνεχίζοντας τη φιδωτή διαδρομή με μια στάση στη γραφική Ζάτουνα, η πανοραμική θέα της Δημητσάνας δεν σε αφήνει. Προορισμός, η εξοχική ταβέρνα Ζέρζοβα, ένα όμορφο πέτρινο οίκημα σε περίβλεπτη θέση, έξω από το χωριό Μάρκου. Καλόγουστη σάλα όπου κυριαρχεί το ξύλο, μεγάλα παράθυρα με θέα και σπιτική ζεστασιά. Εξω, τραπέζια σε μια πράσινη αυλή με πανοραμική θέα. Η φήμη της Ζέρζοβας οφείλεται στη βαθιά νόστιμη κουζίνα της Βαγγελιώς και του Γιάννη Αγγελακόπουλου, με ζαρζαβατικά από το μποστάνι τους, ζώα από δικούς του κτηνοτρόφους, συστηματική τροφοσυλλογή από τα γύρω βουνά, σπιτικά ζυμαρικά, τραχανά και τυριά. Ο Γιάννης είναι επίμονος στην τοπική πρώτη ύλη και φανατικός μανιταροσυλλέκτης.
Η πεντανόστιμη χορτόπιτα-πλαστός της Βαγγελιώς θα μπει πρώτη στο τραπέζι μαζί με τη δική τους, εξαιρετική φέτα και μια σούπα ξινού τραχανά με άγρια μανιτάρια, στην εποχή τους. Οι χυλοπίτες με καμένη μυζήθρα είναι πιάτο που πρέπει να δοκιμάσεις. Στη συνέχεια, υπάρχει η προβατίνα στη λαδόκολλα και τα μαγειρευτά της Βαγγελιώς, αρνάκι λαδορίγανη, κουνέλι δεντρολίβανο, κοκκινιστό μοσχαράκι, ο κόκορας και, δημιουργική εξαίρεση, ένα αγριογούρουνο σβησμένο με κονιάκ. Κρασί χύμα αλλά και μικρή συλλογή από εμφιαλωμένα στον συντηρητή. Κέρασμα στο τέλος, το ζεστό γαλακτομπούρεκο της Γιάννας, κλείνει απολαυστικά ένα γεύμα που θα το θυμάσαι (τηλ. 693 284 7358, λειτουργεί όλο τον χρόνο Παρ. Σαβ. Κυρ.).
