Έχοντας περάσει όλα μου τα καλοκαίρια στην Κρήτη, ένεκα καταγωγής, δεν μπορώ να μετρήσω τις φορές που ο δρόμος με έχει οδηγήσει στα νότια των Χανίων και συγκεκριμένα στα Σφακιά. Θυμάμαι πολύ καλά, όμως, έναν Σεπτέμβρη, είκοσι χρόνια πριν ακριβώς, που άφηνα με το ΚΤΕΛ Χανίων την επαρχία Αποκορώνου, όπου βρίσκεται το χωριό μου στα βορειοανατολικά του νομού, για να περάσω λίγες μέρες στο Λουτρό Σφακίων. Στα έφορα δικά μου μέρη, το τέλος του καλοκαιριού ήταν ήδη φανερό. Η θερμοκρασία είχε υποχωρήσει, τα βράδια ήταν πιο δροσερά, τα πρωτοβρόχια δεν ήταν σπάνια και οι παραλίες σχεδόν άδειες. Μόνο οι ντόπιοι χαίρονταν τότε τις ζεστές θάλασσες του Σεπτέμβρη. Σε κάθε περίπτωση η λήξη του θέρους ήταν παντού.
Όχι, όμως, στον Νότο. Αφήνοντας πίσω τα πρώτα ορεινά χωριά των Σφακίων στην καρδιά των βουνών (Ασκύφου και Ίμπρο), που αναγκαστικά πρέπει να διασχίσεις μέχρι να αντικρίσεις τη θάλασσα του Λιβυκού και τη Γαύδο, η εικόνα αλλάζει. Και η διάθεση.
Το ΚΤΕΛ συνεχίζει να στριφογυρίζει μέχρι να φτάσει στη Χώρα Σφακίων – αμέτρητες οι στροφές της διαδρομής – και το καλοκαίρι είναι και πάλι εδώ. Και όχι μόνο του. Ο κόσμος είναι, επίσης, εδώ. Μια κίνηση που περιλαμβάνει ένα ειδικό κοινό, ανθρώπους που έχουν ταξιδέψει από κάθε μεριά του πλανήτη για να φτάσουν σε τούτη εδώ τη γωνιά της Κρήτης, με αγάπη για την άγρια φύση της και το περπάτημα. Έτσι ήταν προ εικοσαετίας. Έτσι είναι σήμερα.
Πολύ περπάτημα και λίγο καλοκαίρι ακόμα
Υπάρχουν πάρα πολλές εκδρομές στη διάθεση των ταξιδιωτών που επιλέγουν να πεζοπορήσουν σε αυτά εδώ τα μέρη. Μια από τις πλέον δημοφιλής είναι η διάσχιση του φαραγγιού της Σαμαριάς**, με σημείο εκκίνησης τον Ομαλό, όπου θα πάτε αξημέρωτα σχεδόν με το ΚΤΕΛ Χανίων, για να διασχίσετε το φαράγγι στον χρόνο σας – οι πολύ έμπειροι το "βγάζουν" σε λιγότερο από 4 ώρες, αλλά το συνηθέστερο είναι οι 5-6 ώρες – και να απολαύσετε ύστερα μια από τις πιο ανακουφιστικές βουτιές της ζωής σας στη θάλασσα της Αγίας Ρουμέλης, το παραλιακό χωριό όπου καταλήγει το φαράγγι και στο οποίο δε φτάνει αμάξι.
Η Αγιά Ρουμέλη, αν και απομονωμένη, είναι από τα πρώτα μέρη που αναπτύχθηκαν τουριστικά στην περιοχή λόγω της Σαμαριάς, που είναι Εθνικός Δρυμός και με μήκος 13 χλμ. (συν 3 χλμ. από το τέλος του φαραγγιού μέχρι το χωριό) από τα μεγαλύτερα φαράγγια της Ευρώπης. Στην Αγιά Ρουμέλη θα βρείτε πολλές επιλογές για διαμονή και φαγητό, και μεταξύ άλλων τις "Pachnes" (6934619939) που αξίζει να συμπεριλάβετε στις σημειώσεις σας. Αν στο μεταξύ δεν επιλέξετε να διανυκτερεύετε εδώ, η εκδρομή είναι καλά υπολογισμένη, που σημαίνει ότι αφού βγείτε από το φαράγγι, κάνετε τη βουτιά σας και τσιμπήσετε κάτι, η ΑΝΕΝΔΥΚ, η τοπική ακτοπλοϊκή εταιρεία που ενώνει όλα τα νότια λιμάνια των Χανίων και φτάνει μέχρι τη Γαύδο, διαθέτει δρομολόγιο που θα σας πάει μέχρι τη Χώρα Σφακίων για να επιστρέψετε στα Χανιά και πάλι με το ΚΤΕΛ. Και κάπως έτσι η εκδρομή ολοκληρώνεται.
Από παραλία σε παραλία
Εμείς, πάλι, μένουμε στα Σφακιά, και από τη Χώρα Σφακίων συνεχίζουμε τη φθινοπωρινή εκδρομή μας σε βουνό και θάλασσα. Ας πιάσουμε όμως πρώτα τη θάλασσα και ας μετρήσουμε τις παραλίες που μπορεί να φτάσει κανείς με το αυτοκίνητο (στην εξής μία, τον Ίλιγγα) ή με τα πόδια και οποιοδήποτε πλωτό μέσο. Ο Iλιγγας, σε μικρή απόσταση από τη Χώρα, είναι οργανωμένη κατά το ήμισυ, με καντίνα και ομπρελοξαπλώστρες, αν ωστόσο συνεχίσετε το περπάτημα θα βρείτε δύο μεγάλα ανοίγματα στα βράχια, μια σπηλιά χωρίς βάθος, με άπειρη σκιά και δροσιά, για τις ώρες με ήλιο. Τα νερά φανταστικά. Βαθιά, με βότσαλο και ενδιαφέρον βυθό – πράγμα που ισχύει για όλες τις παραλίες που θα συναντήσετε από εδώ και στο εξής.
Εξηγούμαι. Μετά τον Ίλιγγα, αλλά με πρόσβαση μόνο από το μονοπάτι (το Ε4 παρακαλώ), που θα βρείτε λίγο πριν στρίψετε για Ίλιγγα, στον δρόμο που ενώνει τη Χώρα Σφακίων με την Ανώπολη, βρίσκονται τα Γλυκά Νερά. Μια από τις πλέον αγαπημένες παραλίες της περιοχής, όπου θα πάτε είτε πεζοπορώντας είτε με καραβάκι από τη Χώρα, με πανύψηλα βράχα στο βάθος, μια συστάδα από αλμυρίκια, μια καντίνα για τις απαραίτητες προμήθειες (εδώ και η προβλήτα που θα σας αφήσει το καραβάκι) και μια ακροθαλασσιά όπου αν σκάψεις λίγο βρίσκεις νερό που έρχεται από το βουνό και είναι γλυκό. Απολαυστική η πρώτη βουτιά, αλλά και όλες όσες θα ακολουθήσουν σε τούτο τον "άγριο" παράδεισο. Και όχι μόνο απολαυστικές αλλά και απαραίτητες, θα συμπληρώσουμε, αν ανήκετε στους πεζοπόρους της εποχής και έχετε σκοπό να συνεχίσετε από το παραλιακό Ε4, μέχρι το Λουτρό.
Αγαπημένο το Λουτρό που φέρνει λίγο σε Κυκλάδες, έχει και μια εσάνς κοσμοπολιτισμού που δεν συναντάς αλλού στον Νότο, έχει και τσιμπημένες τιμές που ενίοτε φτάνουν στα όρια της υπερβολής, έχει όμως και κάποιες εξαιρετικές οικοδεσπότισσες και οικοδεσπότες. Ό,τι συμβαίνει και σε πολλά άλλα μέρη δηλαδή, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όταν διαπιστώνουμε κάτι δεν πρέπει να το επισημαίνουμε. Για να έχουμε τον νου μας, να αποφεύγουμε τις κακοτοπιές και να απολαμβάνουμε κάθε τόπο όπως του αξίζει. Γιατί οι διακοπές στο Λουτρό, απουσία αυτοκινήτων, είναι τόσο μα τόσο χαλαρωτικές που είναι κρίμα να μην τις ζήσεις. Ύπνος, θάλασσα, φαγητό και το βράδυ που κλείνουν όλα νωρίς, μια ησυχία μαγική.
Στο Λουτρό, μια από τις καλύτερες επιλογές διαμονής είναι στα ανακαινισμένα και εξαιρετικά καλαίσθητα δωμάτια "Nikolas" (6975727701) σε ένα από τα ωραιότερα σημεία του χωριού, πάνω στην παραλία, όπως και στα επίσης ανακαινισμένα δωμάτια "Σοφία" (2825091354) λίγο πιο μέσα. Εδώ και το ομώνυμο μίνι μάρκετ για τις δέουσες προμήθειες, αλλά και για χαριτωμένα σουβενίρ, εξοπλισμό παραλίας, τσάντες, καφτάνια, τοπικά καλλυντικά και χειροποίητες μαρμελάδες. Αν έχετε όρεξη για ψώνια, το παραλιακό κομμάτι του Λουτρού είναι η χαρά της κατανάλωσης. Και τώρα, μάλιστα, στο κλείσιμο της περιόδου, σε τιμές που συμφέρουν.
Για φαγητό, η οικογενειακή ταβέρνα "Στρατής" (2825091348), με δικά τους κρέατα και γαλακτοκομικά, παραμένει σταθερά πρώτη στις επιλογές των επισκεπτών – ίσως το καλύτερο σύγκλινο που έχω δοκιμάσει ποτέ (απαραίτητη η κράτηση), ενώ οι ίδιοι διατηρούν και τα πολύ περιποιημένα δωμάτια "Παντελίτσα".
Φοίνικας, Λύκος, Μάρμαρα
Αποχαιρετώντας το Λουτρό και συνεχίζοντας προς δυσμάς, ο Φοίνικας και ο Λύκος είναι δυο μικροί, επίσης παραλιακοί οικισμοί, επίνεια του χωριού Λιβανιανά, με λίγα ενοικιαζόμενα δωμάτια και ταβέρνες – ιδανικές στάσεις αν πεζοπορείτε ή αν θέλετε να περάσετε λίγες ημέρες απόλυτης ηρεμίας. Εδώ δεν θα βρείτε σπουδαίες παραλίες, η βουτιά από τα βράχια ωστόσο και ο πλούσιος βυθός θα σας αποζημιώσουν. Μάσκα και αναπνευστήρα μην ξεχάσετε.
Σειρά έχουν τώρα τα Μάρμαρα, όπου δεν φτάνει μονάχα το Ε4 που έρχεται από την ανατολή, αλλά και το φαράγγι της Αραίδαινας που κατεβαίνει από το βορρά και σκίζει τη γη στα δυο. Τα Μάρμαρα είναι η απόληξη του φαραγγιού και επομένως μπορείτε αν θέλετε να το περπατήσετε για λίγο προς τα πίσω και να χαθείτε στην απότομη βραχώδη ομορφιά του, πριν το ρίξετε και πάλι στο κολύμπι, την ήπια φθινοπωρινή ηλιοθεραπεία και το φαγητό. Γιατί σε τούτον εδώ τον κόλπο (που θα έρθετε και μέσω θαλάσσης) προσφέρονται και τα τρία, με το παραπάνω. Η παραλία είναι οργανωμένη με ομπρέλες και ξαπλώστρες, η θάλασσα βαθιά και δροσερή, με σπηλιές που σχηματίζονται στον υπόλευκο σκληρό βράχο και το φαγητό περισσότερο από εξαιρετικό.
Η ταβέρνα "Διαλισκάρι" (2825772299), άλλωστε, που ανήκει στον Χρυσόστομο του ομώνυμου χανιώτικου εστιατορίου και βλέπει την παραλία από ψηλά είναι απ' τους βασικούς λόγους για να φτάσετε μέχρι τα Μάρμαρα. Από νωρίς το πρωί που βγαίνει το ζυμωτό ψωμί και συνοδεύει τις νόστιμες ομελέτες μέχρι λίγο πριν από τα μεσάνυχτα, έχετε κάμποσες ώρες στη διάθεσή σας για να δοκιμάσετε το απίθανο τσιγαριαστό τους, το αρνάκι ή το κατσίκι στον ξυλόφουρνο, το μπουρέκι και τις πλούσιες σαλάτες. Όσο για το τέλος, η τσικουδιά έρχεται με λουκουμάδες. Μήπως να μείνετε εδώ το βράδυ;
Κλείνοντας με βουνό
Επιστρέφοντας στη Χώρα Σφακίων, η τελευταία εξόρμηση στην περιοχή είναι στα ορεινά και συγκεκριμένα περνάει από την Ανώπολη και να καταλήξει στον Άγιο Ιωάννη, τον τελευταίο οικισμό των ορεινών δυτικών Σφακίων. Πολλά και ενδιαφέροντα τα αξιοθέατα σε τούτη εδώ την περιοχή που καταρχήν δεν μπορείς με τίποτα να φανταστείς πώς είναι, καθώς ανηφορίζει το αυτοκίνητο τον φιδίσιο δρόμο που οδηγεί από το επίπεδο της θάλασσας στα 580 υψόμετρο, μετά από 10 χιλιόμετρα. Φτάνοντας στην Ανώπολη και έχοντας αφήσει πίσω τη θέα στη θάλασσα, το τοπίο είναι καταρχήν αγροτικό, με πολλές στάνες, ένεκα αυξημένης κτηνοτροφικής δραστηριότητας, ενώ αποχαιρετώντας και αυτό το χωριό, και πλησιάζοντας προς το φαράγγι κάποια σκόρπια πεύκα(;) διαταράσσουν το βραχώδες κατά τ΄άλλα τοπίο.
Το πέρασμα από τη σιδερένια γέφυρα της Αράδαινας, που εγκαινιάστηκε μόλις το 1986 και έχει ύψος 138 μ. καθιστώντας την από τις ψηλότερες στην Ευρώπη (εδώ τα σαββατοκύριακα του καλοκαιριού κάνουν bungee jumping), είναι από μόνο του μέρος της εμπειρίας μόνο και μόνο λόγω του ήχου που αφήνει το ξύλο όπως πατάει επάνω στο σίδερο. Μια στάση στην παρακείμενηξύλινη καντίνα για καφέ, παγωτό και φωτογραφίες (ή και έναρξη της διάσχισης του φαραγγιού για τους αποφασισμένους), και ολοκλήρωση της διαδρομής στον Άγιο Ιωάννη. Όχι χωρίς λόγο.
Εδώ, σε τούτη την απίθανη γωνιά, που μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '80 δεν είχε ούτε δρόμο ούτε ρεύμα, θα βρείτε τον ξενώνα "Αλώνια" (6938792695). Πρόκειται για το σπουδαίο δημιούργημα του Αντώνη και της Άννας που αποτελείται από επτά σπιτάκια και ξεκίνησε να χτίζεται, εξυπηρετώντας καταρχήν τους ανθρώπους που ανέβαιναν μέχρι εδώ για να περπατήσουν στα μονοπάτια και να εξερευνήσουν τις σπηλιές της περιοχής. Ένας ξενώνας – πρότυπο φιλοξενίας και καθαριότητας, με χειροποίητα ξύλινα έπιπλα, ολάνθιστους και μοσχομυριστούς κήπους, και εξαιρετική κουζίνα με δύο-τρία πιάτα ημέρας. Δοκιμάστε το τσιγαριαστό τους και απολαύστε τη σφακιανή πίτα της Άννας με το δικό τους μέλι. Είναι από τους βασικούς λόγους για να επιστρέψετε εδώ πάνω.
Αν και υπάρχουν και άλλοι χίλιοι λόγοι, όπως τα πρωινά στο βουνό, όπου ακούς μονάχα τα λέρια (κουδούνια) από τα πρόβατα που βόσκουν τριγύρω, αλλά και οι πεζοπορικές διαδρομές που εκκινούν από δω, είτε μέσα στο δάσος (ναι, εδώ πάνω έχει δάσος πυκνό), είτε προς την παραλία του Αγίου Παύλου που είναι και μια από τις πιο δημοφιλείς διαδρομές της περιοχής. Υπάρχουν και άλλοι λόγοι, που σας αφήνουμε να τους ανακαλύψετε μόνες και μόνοι.
Οι Χανιώτες, πάντως, έρχονται εδώ χειμώνα. Άλλη εμπειρία αυτή.
**Λίγες ώρες πριν δημοσιευτεί αυτό το κείμενο, συνέβη ένα τραγικό γεγονός στο φαράγγι της Σαμαριάς, η διάσχιση του οποίου αποτελεί μέρος της εκδρομής που προτείνουμε στο παρόν θέμα. Μια ισχυρή καταιγίδα είχε ως αποτέλεσμα την πτώση βράχων και τον θανάσιμο τραυματισμό μιας 35χρονης πεζοπόρου, γεγονός που εκτός από την τραγικότητα του μάς δημιούργησε και μια τεράστια ανησυχία σε σχέση με τις εκδρομές που κάνουμε οι ίδιοι και προτείνουμε στις αναγνώστριες και στους αναγνώστες μας.
Πριν περάσω σε όλα όσα γράφτηκαν τις προηγούμενες ημέρες, ξεκινώ με ένα δεδομένο που γνώριζα ότι ισχύει γενικώς. Όταν ο καιρός είναι κακός το φαράγγι κλείνει. Αμέσως μόλις συνέβη αυτό το τραγικό γεγονός, λοιπόν, αναρωτήθηκα: καλά, δεν υπήρχε πρόβλεψη για μια τόσο ισχυρή βροχόπτωση και ό,τι αυτό συνεπάγεται; Κι εδώ αρχίζει ένας πόλεμος ανακοινώσεων, καταγραφής μέτρων που πρέπει να παρθούν από εδώ και στο εξής και μάλλον αποφυγής ευθυνών γι' αυτό που συνέβη στις 18/9. Τελευταία, ωστόσο, ήρθε μια ανακοίνωση από πρωτοβουλία εργαζόμενων στο φαράγγι, στην οποία αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής:
"Εκατοντάδες επισκέπτες διασχίζουν το φαράγγι μιας και είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς στο νησί. Το φαράγγι απευθύνεται σε αυτό που ονομάζουμε μαζικό τουρισμό και όχι σε έμπειρους ή και απλώς επαρκείς πεζοπόρους. Ένας μέσος επισκέπτης διασχίζει το Φαράγγι σε 6 ώρες και οι τραυματισμοί και τα προβλήματα είναι καθημερινό φαινόμενο. Στο φαράγγι θα δεις ανθρώπους ηλικιωμένους, υπέρβαρους, με προβλήματα υγείας, μη ενημερωμένους ή ακόμα και συνειδητά εξαπατημενους, ανθρώπους που είναι αδύνατο να ολοκληρώσουν την διαδρομή χωρίς την βοήθεια μας (συνοδεία, μεταφορά με ιπποειδή, διάσωση, ιατρική περίθαλψη). Να ξεκαθαρίσουμε ότι όλα τα περιστατικά εντοπισμού, διάσωσης, μεταφοράς τραυματιών και νεκρών με φορείο, γίνονται αποκλειστικά από εργαζομένους του φαραγγιού, δασοφύλακες, πυροσβέστες βάρδιας και εθελοντές περιπατητές. (...)
Το φαράγγι της Σαμαριάς έχει έναν βαθμό επικινδυνότητας τον οποίο όλοι όσοι δουλεύουμε εκεί γνωρίζουμε και αποδεχόμαστε. Υπάρχουν όμως φορές που ο βαθμός αυτός πολλαπλασιάζεται λόγω των καιρικών φαινομένων. Σε περίπτωση βροχής ή δυνατού αέρα οι πτώσεις βράχων είναι δεδομένο που δεν μπορεί κανένας να αμφισβητήσει. Οι υψηλές θερμοκρασίες από την άλλη δημιουργούν συνθήκες για αρκετούς επισκέπτες και εργαζόμενους εξαιρετικά δύσκολες έως και επικίνδυνες για την υγεία τους. Το μόνο που μπορεί να εξασφαλίσει την ασφάλεια των εργαζομένων και των επισκεπτών υπό τέτοιες συνθήκες είναι το κλείσιμο του φαραγγιού".
Αυτό σίγουρα δεν έγινε στις 18/9. Δεν θα επεκταθώ περαιτέρω στο τι έγινε και δεν έγινε εκείνη τη μέρα στο φαράγγι. Με ένα γρήγορο ψάξιμο στο διαδίκτυο θα βρείτε όλη την απαραίτητη πληροφορία. Ως ταξιδιωτική συντάκτρια, ωστόσο, θα ενώσω τη φωνή μου με τους εργαζόμενους στον δρυμό (και σε κάθε αντίστοιχο φαράγγι, δάσος, βουνό κ.λπ.), αλλά και με όλους τους ταξιδιώτες αυτού του κόσμου, απαιτώντας την εξασφάλιση ενός ασφαλούς περιβάλλοντος για κάθε άνθρωπο (εργαζόμενο και επισκέπτη), αλλά και υπευθυνότητα σε απόλυτο βαθμό από κάθε αρμόδια αρχή – ειδικά σε μια περιφέρεια και σε μια ολόκληρη χώρα που έχει επιλέξει να ζει κατά βάση από τον τουρισμό.
Διαβάστε Επίσης
