Είναι μια πραγματικότητα και ήδη την ζούμε. Η κλιματική αλλαγή που πλέον έχει εξελιχθεί σε κλιματική κρίση είναι μια από τις πιο σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος του τουρισμού. Από την άλλη, σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου ο τουρισμός αποτελεί ίσως τον πιο σημαντικό τροφοδότη της οικονομίας – μόνο η άμεση συνεισφορά του στο ΑΕΠ της χώρας άγγιξε το 11,5% το 2022- η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και η προσπάθεια να αναδειχθούν επιπλέον περιοχές, κυρίως χειμερινοί προορισμοί, παραμένει ζητούμενο. Και το ερώτημα που τίθεται διαμορφώνεται ως εξής: Πώς μπορούν τα χιονοδρομικά κέντρα να είναι βιώσιμα όταν το χιόνι δεν είναι αρκετό;
Όλοι οι ορεινοί προορισμοί γέμισαν κόσμο τα Χριστούγεννα
Οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς ήταν μια "βαθειά ανάσα" για τους χειμερινούς προορισμούς αλλά και για τις περιοχές με χιονοδρομικά κέντρα.
Η Αράχωβα, το Ελατοχώρι, τα Τρία Πέντε Πηγάδια, το Μέτσοβο και γενικότερα η Ήπειρος πήγαν πολύ καλά. Επίσης καλά πήγε και η Πελοπόννησος (Καλάβρυτα, ορεινή Αρκαδία, Τρίκαλα Κορινθίας) αλλά σχεδόν εξίσου καλά και με μικρή διαφορά πήγαν όλοι οι ορεινοί προορισμοί, ακόμα κι αν δεν είχαν τόσο πολύ χιόνι, όπως αναφέρει ο Άγγελος Καλλίας, Γενικός Γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) που δραστηριοποιείται επιχειρηματικά στη Δράμα.
"Μεσοσταθμικά σε όλη τη χώρα τα Χριστούγεννα οι πληρότητες άγγιξαν το 85% και πρέπει να τονίσω ότι πλέον ως σημείο αναφοράς έχουμε το 2022. Ο κόσμος ταξίδεψε ακόμη και στους προορισμούς όπου τα χιονοδρομικά κέντρα δεν είχαν αρκετό χιόνι, όπως το Καρπενήσι. Λίγο πιο χαμηλά πήγαν τα Τρίκαλα και ο Βόλος, λόγω της αρνητικής ψυχολογίας που δημιουργήθηκε στον κόσμο από τις πλημμύρες. Σε γενικές γραμμές όμως, όλοι οι προορισμοί δούλεψαν", σημειώνει ο κ.Καλλίας.
Οι τιμές κυμάνθηκαν από 70 έως 110 ευρώ κατά μέσο όρο και για μια τετραμελή οικογένεια από 120 έως 150 ευρώ. "Ο κόσμος έχει συνδυάσει τις διακοπές του με τα χιονοδρομικά κέντρα ακόμα κι αν δεν έχει πολύ χιόνι. Το ζήτημα είναι ότι πλέον ο Έλληνας μείωσε τις διακοπές του σε τριήμερα και αυτό με το ζόρι", αναφέρει ο ΓΓ της ΠΟΞ.
Από την άλλη πλευρά, όπως επισημαίνει ο ίδιος, "η κυβέρνηση έχει σηκώσει πολύ ψηλά το θέμα της κλιματικής κρίσης και τις επιπτώσεις της. Εμείς που δραστηριοποιούμαστε στα βουνά καταλαβαίνουμε ότι το πρώτο πράγμα που θα επηρεαστεί θα είναι ο ορεινός όγκος. Εκ των πραγμάτων δηλαδή σε μια χώρα με πάρα πολλά χιονοδρομικά κέντρα για τη δυναμική της και χωρίς χιονοπτώσεις, δεν θα μπορούν να λειτουργήσουν το χρονικό διάστημα που απαιτείται, ώστε να είναι βιώσιμα, τόσο τα ίδια όσο και οι οι επιχειρήσεις και τα καταλύματα που δραστηριοποιούνται γύρω από αυτά. Και αυτό σημαίνει ότι σε βάθος χρόνου, όχι μακροπρόθεσμα αλλά βραχυπρόθεσμα, δεν θα υπάρχει αντικείμενο, ή τουλάχιστον δεν θα έχουν αντικείμενο τη χιονοδρομία, όπως δηλαδή στήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια."
Χιονοδρομικά κέντρα ανοιχτά όλο τον χρόνο
Τι μπορεί να γίνει για την τόνωση του χειμερινού τουρισμού; Σύμφωνα με τον κ.Καλλία, πρέπει να πάψουμε να μιλάμε για χειμερινό τουρισμό και να ανοίξουμε πλέον τον διάλογο για τον ορεινό τουρισμό. Να δοθεί βαρύτητα στην επιμήκυνση της σεζόν και να προσπαθήσουμε να φέρουμε κόσμο αντί για τον Απρίλιο, από τον Μάρτιο και να φεύγουν αντί για τον Οκτώβριο, τον Νοέμβριο. Το τουριστικό μας προϊόν να εμπλουτιστεί σε όλη τη διάρκεια της σεζόν και με προτάσεις που αφορούν ορεινούς προορισμούς. Να συνδυαστεί με το μοντέλο "ήλιος-θάλασσα". Έτσι, οι τουρίστες που έρχονται στη χώρα μας θα γνωρίσουν και μια ακόμη πλευρά, θα γνωρίσουν και τα βουνά μας.
"Να μπει η χώρα στη λογική των 4 έως 5 μεγάλων χιονοδρομικών κέντρων και να είναι εκείνα που θα λάβουν χρηματοδοτήσεις αναβάθμισης, όχι μόνο για τα λιφτ τους για παράδειγμα, αλλά για να αλλάξουν ολοκληρωτικά και να δημιουργηθούν υποδομές που θα είναι στη λογική του 12μηνου, ταυτόχρονα να δημιουργηθούν πεζοπορικά μονοπάτια, ειδικά λιφτ όπου θα υπάρχει η δυνατότητα να μεταφέρει κάποιος το ποδήλατό του μαζί, υποδομές για mountain bike, καταφύγια κτλ. Όσο για τα υπόλοιπα 16-17 χιονοδρομικά κέντρα, αυτά θα μπορούσαν να περάσουν στους δήμους και να εξυπηρετούν τις τοπικές κοινωνίες, να μαθαίνει ο κόσμος σκι, να παίζουν με το χιόνι και να κάνουν τη βόλτα τους", επισημαίνει ο ΓΓ της ΠΟΞ. Η λογική είναι οι 32 εκατομμύρια τουρίστες να γνωρίσουν και τον ορεινό όγκο της Ελλάδας.
Σε αυτό συνηγορεί ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Μαγνησίας και εκπρόσωπος της Θεσσαλίας στο ΞΕΕ Γιώργος Ζαφείρης, ο οποίος τονίζει ότι τα χιονοδρομικά κέντρα μπορούν να αξιοποιηθούν και το καλοκαίρι.
"Η ιδέα είναι να λειτουργούν όλο τον χρόνο, όπως στην Ελβετία για παράδειγμα, όπου έχω ζήσει. Να παραμένουν ανοιχτά και να υπάρχουν υποδομές για αθλήματα βουνού, αγώνες, δραστηριότητες, κτλ. και φυσικά αυτό να προβληθεί με διαφήμιση. Το είχαμε δοκιμάσει κι εμείς εδώ, με το χιονοδρομικό κέντρο Αγριολεύκης που βλέπει 'δύο θάλασσες'. Είχαμε κάνει μια σύμπραξη με το χιονοδρομικό κέντρο και πηγαίναμε τους πελάτες μας το καλοκαίρι να πιουν καφέ και να κάνουν τη βόλτα τους και έμεναν ενθουσιασμένοι", επισημαίνει ο κ.Ζαφείρης.
"Το στοίχημα", όπως ο ίδιος επισημαίνει, "να υπάρχει τουρισμός όλο τον χρόνο, η Ελλάδα το χάνει. Δεν έχουμε προχωρήσει την ανάπτυξη του τουρισμού στην ηπειρωτική Ελλάδα, τις μορφές εναλλακτικού τουρισμού, την επιμήκυνση της τουριστικής σεζόν αλλά και τις περισσότερες αεροπορικές συνδέσεις.
Το Πήλιο είναι από τους δυνατούς χειμερινούς προορισμούς. Διαθέτει περίπου 150 με 200 ξενοδοχεία. Κατάφερε με κόπο να έχει πληρότητα γύρω στο 85% τα Χριστούγεννα και λίγο λιγότερο την Πρωτοχρονιά, γιατί υπήρχε αρνητική ψυχολογία, η οποία έχει επηρεάσει τον κόσμο αλλά και τις επιχειρήσεις, καθώς έχουν ακυρωθεί σχολικές εκδρομές και συνέδρια λόγω των πλημμυρών που προηγήθηκαν ενώ στην παρούσα φάση δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα." Αυτό, σύμφωνα με τον κ.Ζαφείρη, έπληξε σημαντικά τις επιχειρήσεις και ειδικά όσες είναι συνεχούς λειτουργίας.
Κάναμε μια προσπάθεια από τη μεριά μας σε συνεργασία με το ΞΕΕ και τον ΕΟΤ δημιουργώντας μια καμπάνια για την αναστροφή του κλίματος ενώ αναμένονται και κάποιες επιχορηγήσεις αλλά το ζήτημα για το πώς θα αντεπεξέλθουν τα ξενοδοχεία παραμένει.
Ακόμη και στην Ήπειρο που κατά κοινή ομολογία έχει κερδίσει το στοίχημα του ορεινού τουρισμού, υπάρχουν ξενοδοχεία που αδυνατούν να λειτουργήσουν σε καθημερινή βάση και ανοίγουν, μαζί με τις επιχειρήσεις εστίασης, μόνο τριήμερα. Πιο συγκεκριμένα στα Ζαγοροχώρια, που είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς με τουρισμό όλο τον χρόνο, λόγω του ενεργειακού και των λειτουργικών εξόδων πολλά καταλύματα ανοίγουν μόνο για Παρασκευο-σαββατοκύριακα.
"Οι γιορτές πήγαν απερίγραπτα καλά. Μόνο το πρώτο τριήμερο πέρασαν από το Πάπιγκο περισσότερα από 4000 άτομα. Εκτός όμως από αυτήν την περίοδο, τα ξενοδοχεία έχουν θέμα για να παραμείνουν ανοιχτά τις καθημερινές. Είχαμε βέβαια και απώλειες όπως ο τουρισμός από το Ισραήλ", αναφέρει η Έλσα Έξαρχου, ξενοδόχος και CEO της Branding Greece.
Τα Ζαγοροχώρια αποτελούνται από 46 χωριά και έχουν περίπου 100 καταλύματα με τιμές που κυμαίνονται από 80 έως 450 ευρώ. Διαθέτουν καταλύματα πολυτελείας και συγκεντρώνουν επισκέπτες με υψηλό budget. "Έχουμε πολύ καλό επίπεδο φιλοξενίας, στο πνεύμα του slow tourism, υπάρχει η έννοια της εμπειρίας και της αυθεντικότητας. Το Ζαγόρι έχει πλέον γίνει γνωστό λόγω Unesco και αποτελεί διεθνή προορισμό. Έχουμε Έλληνες και ξένους τουρίστες όλο τον χρόνο. Αυτό που χρειάζεται είναι να συνδεθεί το αεροδρόμιο με περισσότερες πτήσεις, να πουληθεί και να γίνει διεθνές", υπογραμμίζει η κ.Έξαρχου.
Στον ορεινό όγκο της Ελλάδας υπάρχουν περίπου 1800 μονάδες, 15 -20 δωματίων κατά μέσο όρο, όπως σημειώνει ο κ.Καλλίας και άμεσος στόχος είναι να γίνει μια έρευνα μέσω ΙΤΕΠ για τη δυναμική αυτών των ξενοδοχείων, πόσα είναι σε λειτουργία και πόσα είναι βιώσιμα, ώστε να υπάρχει μια ακριβής αποτύπωση και να σχεδιαστεί ένα στοχευμένο πλάνο στρατηγικής.
