Από τα ψαγμένα στέκια της πόλης ως το μυροβόλο μικρόκοσμο του Κάμπου κι από τις άγριας ομορφιάς παραλίες ως τα μεσαιωνικά Μαστιχοχώρια, η Χίος είναι ένα νησί-εμπειρία. Γράψαμε χιλιόμετρα από τον Βορρά ως τον Νότο και σημειώνουμε όσα δεν πρέπει να λείπουν από την ατζέντα των διακοπών σας εκεί.
Είναι πολλά πράγματα ταυτόχρονα το πέμπτο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας. Είναι σίγουρα η ηρωική όσο και ταραχώδης ιστορία του. Οι καπεταναίοι του που έγιναν τρανοί εφοπλιστές. Η παλλόμενη πόλη του. Η ατελείωτη ακτογραμμή του. Οι μυρωδιές και οι γεύσεις του. Ο μοναδικός Κάμπος. Τα Μαστιχοχώρια του εύφορου Νότου. Καστροχώρια κι αυτά, όπως κι εκείνα του λίγο πιο αγριωπού Βορρά. Όχι ερειπωμένα, αλλά ζωντανά μέχρι το πιο απομακρυσμένο. Η Χίος δεν αποκαλύπτει τις ομορφιές της ούτε εύκολα ούτε γρήγορα. Θέλει το χρόνο της, θέλει το χρόνο σου και σε ανταμείβει πλουσιοπάροχα αν είσαι ταξιδιώτης-συλλέκτης εμπειριών.
Μια βόλτα στην πόλη
Από την προκυμαία του λιμανιού που γεμίζει κόσμο και φώτα όταν σουρουπώνει, τα βήματα οδηγούν στα σοκάκια του Κάστρου κι από εκεί στα ενδότερα της πόλης με επίκεντρο την πλατεία Βουνακίου, το Βυζαντινό Μουσείο στο παλιό Μετζιτιέ Τζαμί, τον Δημοτικό Κήπο και την απολαυστικά ρουστίκ αγορά με τα κρεοπωλεία, τα ψαράδικα, τα καφεκοπτεία, τα ζαχαροπλαστεία, τα ανθοπωλεία και το cult μαγειρείο «Βυζάντιο» (2271041035).
Στα σοκάκια τριγύρω από το μεγάλο εμπορικό πεζόδρομο της Απλωταριάς εντοπίζουμε ενδιαφέροντα all-day στέκια, όπως το «Oz» στη στοά Φραγκάκη, όπου θα επιστρέψουμε το βραδάκι για ψαγμένα κοκτέιλ από τον Ιάκωβο Κωσταντά.
Προηγουμένως, θα τιμήσουμε τον «Χότζα» (2271042787), το πιο κλασικό ταβερνείο της πόλης, με ιστορία από το 1882, μια καταπράσινη αυλή σκέτη όαση και τις ιδιαίτερες προτάσεις του ανήσυχου μάγειρα και ιδιοκτήτη Γιάννη Λινού, όπως τα φασόλια γιαχνί με δικό του πουρέ μανταρινιού. Εναλλακτικά, ανηφορίζουμε «Στου Γιώργου» (2271025017), στην Παναγία Ευρετή, για γαρίδες με κουσκουσάκι, κριθαράκι με καλαμάρι αλλά και καταπληκτική θέα στις τουρκικές ακτές από τη μεγάλη βεράντα.
Με εκθέσεις απλωμένες σε διάφορα σημεία και υπό την αιγίδα του Μουσείου Μπενάκη, το πρώτο Chios Photo Festival μας δίνει arty αφορμή για βόλτα από το Ίδρυμα Μαρίας Τσάκου μέχρι τα παλιά σφαγεία της Χίου, ενώ η καλύτερη επιλογή διαμονής στην πόλη παραμένει το «Chios Chandris» (2271044401) στην άκρη της προκυμαίας, με αύρα διαχρονικής πολυτέλειας και υπέροχη θέα.
Μια ημέρα στον Κάμπο
Ελάχιστα χιλιόμετρα νότια της πόλης, η περιοχή του Κάμπου αποτελεί τον πιο γοητευτικό και μυροβόλο μικρόκοσμο του νησιού. Πανύψηλοι μαντρότοιχοι περικλείουν στην αυστηρή αγκαλιά τους πανέμορφα αρχοντικά, το καθένα με το απέραντο περιβόλι του, το μαγγανοπήγαδό του, τους στάβλους του. Άλλα καλοδιατηρημένα, άλλα αφημένα στην τύχη τους, παραμένουν μάρτυρες μιας εποχής ιδιαίτερης ακμής της Χίου, όταν τα φημισμένα εσπεριδοειδή της ταξίδευαν σε όλον τον κόσμο.
Οι λεπτομέρειες αυτής της συναρπαστικής ιστορίας ξαναζωντανεύουν μπροστά μας παρακολουθώντας την ξενάγηση στο Κτήμα Citrus του Βαγγέλη Ξύδα, ο οποίος μετέτρεψε το οικογενειακό αρχοντικό σε ένα χώρο μνήμης αλλά και συνέχειας: τα εξαιρετικά προϊόντα Citrus (γλυκά, ποτά, εδέσματα) με πρώτες ύλες απευθείας από τα περιβόλια του. Ο ίδιος έχει και τον ξενώνα «Περλέας» (2271032962) σε ένα άλλο αναπαλαιωμένο αρχοντικό του Κάμπου, όπου απολαμβάνουμε την ατμόσφαιρα άλλων εποχών, τη γαλήνη, το πλούσιο χειροποίητο πρωινό στην αυλή, πλάι στο πηγάδι, και το γλυκό ύπνο μέσα στα δέντρα.
Στην κορυφή του Κάμπου, με μεγάλη βεράντα που εποπτεύει το αεροδρόμιο και το πέλαγος, το «Απόμερο» (2271029675) εστιάζει κυρίως στη σχάρα με άρωμα Ανατολής, ενώ στα γειτονικά Θυμιανά, το πολύ δημοφιλές «Ρούσσικο» (2271033352) του Σωτήρη Στρατάκη κάνει κατάσταση με άκρως εκφραστική σπιτική κουζίνα σε ένα ανακαινισμένο αρχοντικό θυμιανούσικης αρχιτεκτονικής.
Περιήγηση στα Μαστιχοχώρια
Από τη μία οι εκτάσεις με τα μαστιχόδεντρα, τα περίφημα «δέντρα που δακρύζουν» δίνοντας το πολύτιμο ρετσίνι τους μονάχα εδώ, από την άλλη, καστροχώρια σκαρφαλωμένα στις πιο στρατηγικές τοποθεσίες. Τα Νένητα, η Καλαμωτή, τα Αρμόλια και το Πυργί, γνωστό και ως ζωγραφιστό χωριό χάρη στις «ξυστές» προσόψεις των σπιτιών του, τραβάνε την προσοχή μας λίγο προτού πάρουμε τη μεγάλη ευθεία προς τα Μεστά – τι κρίμα αυτό που κάποτε θα περιγράφαμε σαν μια πανέμορφη διαδρομή να θυμίζει, ύστερα από τις τεράστιες φωτιές, τοπίο από την έρημο της Αριζόνα.
Ένας καφές στην περίκλειστη κεντρική πλατεία των Μεστών είναι αυτό που χρειαζόμαστε, για να χαθούμε κατόπιν στα δαιδαλώδη σοκάκια ενός από τα πλέον καλοδιατηρημένα καστροχώρια της Χίου, με τα σπίτια του χτισμένα το ένα πλάι στο άλλο σε φρουριακό σχηματισμό. Κάποια από αυτά μπορούν να γίνουν μια πολύ ξεχωριστή επιλογή διαμονής καθώς έχουν ανακαινιστεί με σεβασμό στη μεσαιωνική τους ατμόσφαιρα και ενοικιάζονται από ξενώνες που διαθέτουν κεντρικό κτίριο στην πλατεία, όπως το «Lida Mary» (2271076217) και το «Medieval Castle Suites» (2271076345).
Περνώντας εν συνεχεία από την υπερήφανη Ελάτα, στην κορυφή ενός βράχου, και την γαλήνια Βέσσα, το απομεσήμερο μας βρίσκει στο γραφικό λιμανάκι-επίνειο του χωριού Λιθί. Δοκιμάζουμε άψογη αθερινόπιτα, μαστέλο στη σχάρα και... στον τόπο του, μυρωδάτους χορτοκεφτέδες και άλλα πολλά από τα χέρια της κυρίας Μάρως στο «Κύμα» (2271073183), πλάι στο πολύ προσεγμένο ξενοδοχείο «Αλμυρίκι» (2271073124), το οποίο αποτελεί μια θαυμάσια βάση για διακοπές με οικογενειακή ατμόσφαιρα πάνω στη θάλασσα.
Σκαρφαλωμένα σε μια απόκρημνη πλαγιά, τα Αυγώνυμα μας υποδέχονται την ώρα του ηλιοβασιλέματος για βόλτα στον καλοδιατηρημένο μεσαιωνικό οικισμό τους και νοστιμιές, με έμφαση στις τοπικές πρώτες ύλες, στο «Αστέρι» (2271042175). Από τη βεράντα του έχουμε infinity view στον πορτοκαλένιο ηλιακό δίσκο την ώρα που βυθίζεται στο Αιγαίο^ μήπως να περάσουμε το βράδυ σε κάποια από τα αναστυλωμένα σπίτια του χωριού που ανήκουν στον ξενώνα «Σπιτάκια» (2271042702);
Βορράς calling
Ανηφορίζοντας στα βόρεια του νησιού, θεόρατες δραματικές βουνοκορφές αγριεύουν το τοπίο. Οδηγώντας από την πόλη της Χίου και τον γειτονικό Βροντάδο (με το περίφημο εκρηκτικό Πάσχα) προς τα Καρδάμυλα, το καπετανοχώρι των εφοπλιστών, έχουμε την αίσθηση ότι βρισκόμαστε διαρκώς σε μια βράχινη αγκαλιά. Από την απέναντι μεριά του νησιού, στα βορειοδυτικά, το συγκλονιστικό χωριό-φρούριο Ανάβατος στην κόγχη ενός απόκρημνου βράχου μας υποβάλλει τόσο με την ατμόσφαιρά του (πλησιάζοντας σχεδόν περιμένεις να δεις ιππότες) όσο και με την ιστορία του, έχοντας υποφέρει από τις τουρκικές σφαγές.
Καταλήγουμε στη Βολισσό, το αμφιθεατρικά χτισμένο κεφαλοχώρι της βορειοδυτικής Χίου, με το μεσαιωνικό κάστρο στην κορυφή του λόφου. Στη δροσερή αυλή της «Φάμπρικας» (2274022045), δίπλα στο δημοτικό πάρκινγκ, η κ. Σοφία μας τρατάρει κοπανιστοπιτάκια, ρεβιθοκεφτέδες με τη συνταγή της γιαγιάς της, κουνελάκι στην κατσαρόλα και άλλα σπιτικά και πεντανόστιμα, με πολλές πρώτες ύλες από το μποστάνι της. Συνοδεύουμε με φρέσκια, απαστερίωτη Chios Beer.
Ώρα για μπάνιο
Κάθε νησί έχει τη σταρ παραλία του και στην περίπτωση της Χίου αυτή είναι τα Μαύρα Βόλια με τα σκουρόχρωμα βότσαλα ηφαιστειογενούς προέλευσης και την άγρια ομορφιά, στον κόλπο του Εμπορειού στα νότια, κοντά στη μεγάλη αμμουδιά της Κώμης. Από κει και πέρα οι επιλογές είναι δεκάδες. Για βουτιές κοντά στην πόλη δημοφιλής είναι η αμμουδιά του Καρφά, που αποτελεί και το μεγαλύτερο θέρετρο του νησιού με πολλά ξενοδοχεία, όπως το arty ύφους «Erytha Hotel & Resort» (2271032311), το απλωμένο σε κήπους «Golden Sand» (2271032080) και το «Almyra» (2271082262) με περιποιημένα διαμερίσματα.
Επιμένοντας νότια, ο Μέγα Λιμιώνας έχει χοντρόκοκκη άμμο, ενώ οι βουτιές στην απλόχωρη βοτσαλάδα της Αγίας Φωτιάς συνδυάζονται με ντόπια πράσινη φάβα, μελωμένο στιφάδο με χιώτικα κρεμμυδάκια και μελιτζανάτο (μοσχαράκι με μελιτζάνες στο φούρνο) στο «Ψαροκόκαλο» (2271051596), ακριβώς από πάνω. Βόρεια της πόλης, τώρα, η Δασκαλόπετρα είναι μια αρκετά δημοφιλής παραλία με άσπρα βότσαλα. Από τις μικρές παραλίες του Βορρά ξεχωρίζουν το Πιθί και η Ελίντα. Στα Λιμιά, το επίνειο της Βολισσού, υπάρχουν μεγάλες και πολύ όμορφες αμμουδιές. Από εκεί, περπατώντας ένα χιλιόμετρο παραλιακά, θα φτάσετε στην Αγία Μαρκέλλα, με το ολόλευκο μοναστήρι δίπλα στη θάλασσα.
