Μαδέρα

«H Μαδέρα προσφέρει ευρωπαϊκή άνεση μαζί με τροπική απόλαυση», έγραφε ένας περιηγητής του 19ου αιώνα. Η Βίκυ Νταλακώστα συμφωνεί απολύτως. Αιώνια άνοιξη, τέλειο φυσικό ανάγλυφο για road trips και ατελείωτο περπάτημα, ενδιαφέρουσα κουζίνα και κρασί και μια γοητευτική πρωτεύουσα να συμπληρώνει την εικόνα.

Η λέξη «παράδεισος» δεν είναι υπερβολική γι’ αυτό το κοµµάτι γης, µέρος της αφρικανικής τεκτονικής πλάκας­ (µια έκταση 797 χλµ. με 56 χλµ. µήκος και 19 χλµ. πλάτος). Ένας τεράστιος ηφαιστειο­γενής βράχος, 650 χλµ. µακριά από την ακτή του Μαρόκου, χύνεται από τα 1.862 µ. κλιµακωτά στη θάλασσα. Η Μαδέρα έχει ελάχιστες παραλίες για κολύµπι.

Οι τολµηροί βουτάνε στον Ατλαντικό.

Και γιατί να αφήσει κάποιος για χάρη­ της τα ελληνικά νησιά;

Προσωπικά, ως ταξιδιώτης a la minute, µόλις χτυπήσει το καµπανάκι για καύσωνα µε τρελή χαρά θα έπαιρνα το αεροπλάνο για το νησί όπου ζεις «4 εποχές σε µία ηµέρα»... Η Μαδέρα έχει κλίµα υποτροπικό, ο καιρός αλλάζει από στιγµή σε στιγµή –στη µια γειτονιά λιάζονται και στη διπλανή βρέχει– και η θερµοκρασία κινείται πάντα µεταξύ 17 και 24 βαθμών! Πίνοντας τον πρωινό καφέ στην πισίνα του «Pestana Casino Grand», βιώνω µια ηρεµία απίστευτη, µε ήχους πουλιών και λουλούδια παντού. Χαζεύω ένα κρουαζιερόπλοιο το οποίο δένει στην προβλήτα έξω από τη µαρίνα µε τα σκάφη, στα πόδια της Παλιάς Πόλης.

Το ξενοδοχείο, σε κομβικό σημείο, µέρος της τεράστιας διεθνούς αλυσίδας των Pestana που ξεκίνησε ως οικογενειακή επιχείρηση στο νησί, είναι απλά υπέροχο. Σχεδιασµένο στις αρχές της δεκαετίας του 1980 από τον Oscar Niemeyer, είναι από κείνα τα σπάνια δείγµατα εύρωστης continental αρχιτεκτονικής που αφίσταται από τις flashy ντιζαϊνιές της εποχής και αποπνέει διαχρονική αρχοντιά. Έργα τέχνης του ίδιου κυριαρχούν και στο ντιζάιν των εσωτερικών χώρων, που σε χαλαρώνει χάρη στην έλλειψη διακοσµητικής φλυαρίας, χωρίς όµως να γίνεται βαρετό ή παλιοµοδίτικο. Οι βίστες από όλα σχεδόν τα σηµεία του είναι καταπληκτικές, ενώ το βράδυ το κυκλικό κτίριο του καζίνο υπογραµµίζει το ηλιοβασίλεµα – που µοιάζει να κρατάει ώρες, καθώς το φως παίζει διαρκώς παιχνίδια, λόγω των αλλαγών του καιρού.

Zona Velha, το βασίλειο του ανθού

Γεράνια, ιβίσκοι, σάλβιες και ροδόδεντρα ξεφυτρώνουν από τους κήπους. Τα δεκάλεπτο περπάτηµα από το Pestana Casino µέχρι την Παλιά Πόλη είναι απόλαυση. Στο διπλανό πάρκο της Santa Catarina φύονται γεράνια, ιβίσκοι, ποϊν­σέτιες (ή «ουρά του λιονταριού») – ό,τι όµορφο διαθέτει η υποτροπική παλέτα. Προσπερνώ τη χαριτωµένη Rotonda do Infante και βρίσκοµαι στην avenida Arriaga, το κεντρικό πλακόστρωτο της Παλιάς Πόλης -εκεί είναι και το «Blandy’s Wine Lodge» (του 17ου αι.) στο οποίο δοκιµάζεις τα φηµισµένα κρασιά­ της Μαδέρα.

Λίγο παρακάτω, στο Νο 48, βρίσκεται το Wine Shop των Vinhos Barbeito με τοπικά κρασιά και port παλαίωσης. Η Funchal έχει διατηρήσει την Παλιά Πόλη, που ανανεώθηκε πρόσφατα, αλλά δεν έχει µετατραπεί σε τουριστικό «κουφάρι». Βλέπεις ακόμη παιδικά ρούχα απλωµένα στα µπαλκονάκια της µεσαιωνικής πλατείας στην Capela do Corpo Santo, ενώ στην τουριστική rua Santa Maria οι κυρές σε καλησπερίζουν από τα παράθυρα.

Πέρα από την κλασική βόλτα µε το τελεφερίκ, που σε µεταφέρει στους Βοτανικούς Κήπους, την Quinta do Bom Sucesso, must αξιοθέατο είναι και το Mercado dos Labradores, όπου οι παραγωγοί πουλάνε λουλούδια, φρούτα και λαχανικά. Και βέβαια ψάρια, µεταξύ των οποίων το µοχθηρό στην εµφάνιση espada, το οποίο οι ντόπιοι λατρεύουν τηγανητό συνοδεία ψητής µπανάνας καθώς και τον espadarte, τον ξιφία του Ατλαντικού. Μαζί µε τα οστρακοειδή και τον bacalhau (βακαλάος), απαρτίζουν τη ραχοκοκαλιά της νόστιµης και υγιεινής τοπικής κουζίνας. Συχνά σερβίρουν ψάρι µε φρούτα: πόσο ταιριαστό ήταν ένα φιλέτο φρέσκου τόνου (bife de atun) µε φρεσκοτριµµένη ντοµάτα, συνοδεία, φράουλας, ανανά και πορτοκαλιού!

Στο ανατολικό άκρο, το Fortaleza de Sao Tiago, όµορφο φρούριο με ισπανο-αραβικές επιρροές, εκτελεί χρέη µουσείου σύγχρονης τέχνης. Λίγο πιο κάτω, στην Praia da Barreirinha με τα µαύρα βότσαλα, οι ντόπιοι κάνουν ηλιοθεραπεία και τσιµπολογούν ψητές σαρδέλες από υπαίθριους πωλητές. Στον επόμενο βράχο, απέναντι από τη Santa Maria Maior, το Lido είναι ένα συγκρότηµα από πισίνες και υποδοµή για ηλιοθεραπεία, µε θέα στα Islas Desertas. έχουν χαρακτηριστεί προστατευόµενο θαλάσσιο πάρκο, αφού εκεί κάνουν τη βόλτα τους όρκες, δελφίνια και πληθώρα άλλων θαλάσσιων ειδών.

Συγκλονιστικά drives

Nightlife µην περιµένετε στη Μαδέρα. Το νησί απευθύνεται σε όσους θέλουν την ηρεµία του «υπάγωµεν εις τους κήπους», αγαπούν τη δράση στη φύση αλλά και την οδήγηση, αφού διαθέτει συναρπαστικές διαδροµές. Το οδικό δίκτυο είναι επαρκές, η συντήρησή του ικανοποιητική και η εναλλαγή του τοπίου απλώς απίστευτη. Η µορφολογία του νησιού σηµαίνει ότι οι παλιοί δρόµοι που ακολουθούσαν το φυσικό ανάγλυφο είναι γεµάτοι στροφές και συναρπαστικές εικόνες. Αν θέλει κάποιος να τις αποφύγει­, παίρνει τη via Rapida και φτάνει γρήγορα­ από τη µια άκρη του νησιού στην άλλη – χρειάζεται πάντα προσοχή, γιατί βγαίνοντας από τα τούνελ βρίσκεσαι προ απροόπτου µε roundabouts

κι εξόδους προς χωριά.

Μια όµορφη συννεφιασµένη ηµέρα ξεκίνησα να ανακαλύψω το νησί διασχίζοντας τον ER101, το δρόµο που αγκαλιάζει τη δυτική ακτή, η οποία µαζί µε την άγρια βόρεια ακτογραµµή θεωρούνται οι πιο όµορφες πλευρές του: Camara dos Lobos, Ribeira Brava, όπου ο Τσόρτσιλ ζωγράφιζε τις βάρκες, Ponta do Sol, Calheta. Κι έπειτα η µαγεία του παραλιακού δρόµου µεταξύ Calheta και Achadas da Cruz: ­κάθετοι καταπράσινοι βράχοι 600 µ. πάνω από το κεφάλι σου, δίπλα σε παραλίες με τεράστια µαύρα βότσαλα και το κύµα να σκάει µε θόρυβο. Από τα βράχια κρέµονται αγάπανθοι (το µοβ κρινάκι του Νείλου), φλογερές Lucifer (βοτανιστί crocosmia), ορτανσίες και, βέβαια, το πορτοκαλένιο πουλί της φωτιάς, σύµβολο του νησιού. Και ανά µερικά χιλιόµετρα να σου κι ένας καταρράχτης, όχι λίγο νεράκι για να µαζεύονται οι τουρίστες, αλλά χείµαρροι που κατακρηµνίζονται σε καταπράσινες πλαγιές εκατοντάδων µέτρων.

Οδηγώ προς το Prazeres ανάμεσα σε ευκάλυπτους. Αχλύς στεφανώνει τις κορυφές των δέντρων, δίνοντας στο τοπίο όψη µυστηριακή. Κλείνω το ραδιόφωνο. τα πουλιά ισοδυναµούν µε συµφωνική ορχήστρα. Οι δρόµοι στενοί, αλλά επαρκούν για δύο αυτοκίνητα και δεν έχουν ζηµιές. Ποταµάκια σε κάθε στροφή. Κάνω στάση στο χωριό, στην Quinta Pedagogica: ο πατήρ Rui έχει φτιάξει έναν οργιώδη κήπο, όπου ζουν άλογα, λάµας, φασιανοί, αγελάδες, στρουθοκάµηλοι...

Το τσάι από τα βότανα του κήπου είναι το απόλυτο τονωτικό. Φτάνοντας στο Porto Moniz, ολιγόλεπτη στάση για βόλτα στις «φυσικές πισίνες», με τα κύµατα να σκάνε στα µαύρα βράχια – υπάρχει και aquarium. Ribeira da Janela και µετά Seixal. Μόνο κάτι αγρότες κατάφερα να δω στο Seixal, διότι δεν υπήρχε ορατότητα λόγω οµίχλης. Έπειτα από μια θεαµατική διαδροµή φτάνω στο πανέµορφο Sao Vicente, όπου έβρεχε καρέκλες. Αποφασίζω να πάω στο Arco de Sao Jorge, στο οποίο βρίσκονται­ οι φυτείες µε τα 17.000 τριαντάφυλλα.

Δυστυχώς, φτάνω αργά. κλείνουν νωρίς το µεσηµέρι... Στο Sao Jorge φτάνεις πλέον µόνο µέσω Punta Delgada, αφού ο παραλιακός δρόµος είναι κλειστός λόγω ζηµιών από την καταιγίδα του 2010. Αλλά η διαδροµή προς Boaventura είναι επίσης συναρπαστική: τούνελ όπου τρέχουν νερά, δάση, ένας δροµίσκος που φιδογυρίζει πάνω από τη θάλασσα, ενώ η συνάντηση δύο οχημάτων είναι δύσκολη υπόθεση.

Αποφασίζω να γυρίσω προς το κέντρο­ του νησιού. Παίρνω τον κεντρικό αυτο­κινητόδροµο, αλλά αποφεύγω το τούνελ και ακολουθώ τη διαδροµή προς τη δραματική, βαθµιδωτή κορυφή της Encumeada. Στάση στην Pousada dos Vinhaticos, όπου πίνω τον καφέ µου µε θέα στις κορυφές από τη µία και στις πλαγιές της κοιλάδας της Καλόγριας από την άλλη. Από εδώ µπορώ να συνεχίσω προς το οροπέδιο Paul da Serra (στα 1.500 µ. υψόµετρο), αλλά οι συγκινήσεις είναι αρκετές για µία ηµέρα...

Το απωθηµένο µου; Ο παλιός δρόµος από Sao Vicente προς Porto Moniz: πάει­ µόνο προς αυτήν την κατεύθυνση, αφού δεν χωράει δύο αυτοκίνητα. Κάθε χρόνο, στα µέσα του καλοκαιριού, τον ανοίγουν και καθαρίζουν τις πέτρες που έχουν πέσει μέσα το χειμώνα. Μια επικίνδυνη όσο και υπέροχη διαδροµή «κρεμασμένη» σε βράχια πάνω από τη θάλασσα.

Oι διαδρομές του νερού

Σήµα κατατεθέν της Μαδέρα οι levadas. Από το 16ο αιώνα δηµιουργήθηκε ένα δίκτυο από ρυάκια ύδρευσης µήκους 2.500 χλµ., ώστε να έρθει το νερό από τον υγρό Βορρά στον ξηρό Νότο. Δίπλα­ στο νεράκι χτίστηκαν µονοπάτια, λίθινα­ ή τσιµεντένια, που ακολουθούσαν τη ροή του. Σήµερα αυτά τα µονοπάτια, τα οποία περνάνε µέσα από συναρπαστικά τοπία­, είναι ό,τι πρέπει για τους περιπατητές. Ορισµένες διαδροµές χρειάζονται µέχρι και αναρριχητικές ικανότητες, όπως αυτή από το Pico Areeiro µέχρι το Pico Ruivo (περνάει από το αρχαίο δάσος ερείκης) ή από την Bocca da Corrida µέχρι την Encumeada. Άλλες είναι πιο απλές, όπως αυτή στην κοιλάδα µε τις µιµόζες, το Marocos, μόλις εννιά χιλιοµετράκια! ­Κάντε κράτηση – καλύτερα την Κυριακή, που όλα στην πόλη είναι θεόκλειστα.

Μαδέρα Know How

Πώς να πάτε

Νέες απευθείας πτήσεις προσφέρει η TAP Portugal σε συνεργασία με την Aegean.

Η πτήση Αθήνα-Λισαβόνα διαρκεί τέσσερις ώρες και η Λισαβόνα-Funchal μιάμιση.

Πού θα μείνετε Pestana Casino Park (Rua Imperatriz D. Amelia, +351291 209100, www.pestanacasinopark.com, www.pestana.com) Σε ειδυλλιακή­ θέση, τα 379 άνετα δωμάτια continental αισθητικής έχουν μπαλκόνι με θέα στην πόλη. Το ξενοδοχείο διαθέτει spa, ενώ το καζίνο βρίσκεται στους κήπους του. Η αλυσίδα Pestana διαθέτει και άλλα αξιόλογα ξενοδοχεία στη Funchal, π.χ. το «Pestana Carlton» και το «Pestana Promenade». Reid’s Palace Hotel by Orient-Express (Estrada Monumental 139, +351291717171, www.reidspalace.com) Αριστοκρατική ατμόσφαιρα παλαιάς κοπής και νεο-ρομαντικό ύφος στη διακόσμηση. Η σχέση ποιότητας-τιμής επιδέχεται συζήτηση. The Cliff Bay (Estrada Monumental 147, http://the-cliff-bay-madeira.hotel-rez.com/) Πέντε αστέρων με 200 ευρύχωρα δωμάτια, τα περισσότερα με θέα στη θάλασσα. Πολύ όμορφες εξωτερικές πισίνες, πρόσβαση στη θάλασσα, spa και το μοναδικό εστιατόριο του νησιού με αστέρι Michelin: το «Il Gallo d’Oro» με φίνα ιταλική κουζίνα. The Vine (Rua dos Aranhas 27A, +351291009000) Η Design Ηotels πρόταση του νησιού. Εντυπωσιακό και χαλαρωτικό ντιζάιν από τον Ricardo Bofill. Τα 79 δωμάτια και οι κοινόχρηστοι χώροι αναδίδουν σοφιστικέ αύρα. Το εστιατόριο «Uva» έχει πιο up ατμόσφαιρα. Spa με θεραπείες βασισμένες στο κρασί. Όμορφη η terrace «360°» με πισίνα υπερχείλισης και θέα.

Πού θα φάτε Restaurante do Forte (Rua Portao S. Tiago, +351291215580 www.restaurante

doforte.com.pt) Iδιαίτερη ατμόσφαιρα και σωστή σχέση ποιότητας-τιμής. Κουζίνα τοπική, πορτογαλική αλλά και διεθνής.

Lareira Portuguesa (Estrada Monumental, Travessa Doutor Valente 7, +351291

766221) Για θαλασσινά και τοπικά πιάτα. Πολύ καλή κάβα κρασιών.

Dos Combatentes (Rua Ivens 1, +351291

221388) Απλό, περιποιημένο εστιατόριο, με πορτογαλικά και τοπικά πιάτα, πρόθυμο σέρβις και απροσποίητη ατμόσφαιρα. Προσεγμένη wine list.

Beef & Wines (Aveni­da do Infante 60A, +351963041993, www.beefandwines.com) Απλό εστιατόριο που ειδικεύεται στο συνδυασμό μοσχαρίσιου κρέατος με κρασί: 9 ποικιλίες κρέατος και196 ετικέτες. Βραζιλιάνικες, πορτογαλικές και νεοζηλανδικές επιρροές στο μενού. Ευχαριστούμε την TAP Portugal και το ξενοδοχείο «Pestana Casino Park» για την πραγματοποίηση του ταξιδιού και τη φιλοξενία.