Ο Κωνσταντίνος Μωραΐτης κι η Άλκηστις Νικολαΐδη ετοιμάζουν ένα ακόμα πιο σκληρό "Κωσταλέξι"

Ποια είναι τα βασικά υλικά που συνθέτουν το ψυχρό και σκοτεινό σύμπαν της παράστασης; 
Κωνσταντίνος Μωραΐτης: Αρχικά, η ίδια η ιστορία. Όσο διαβάζαμε το έργο τόσο πιο πολύ η ιστορία και η ίδια η Ελένη Καρυώτη μάς οδηγούσε. Για εμένα το θέατρο δεν είναι προσωπική υπόθεση αλλά ομαδική. Και ευτυχώς με αυτούς που έχω δίπλα μου, γίνεται αυτό. Από ένα ήσυχο μεσημέρι χωριού που φαίνεται όμορφο και γαλήνιο και μέσα στα σπίτια επικρατεί μια κόλαση, από ανθρώπους καταπιεσμένους, γυναίκες κακοποιημένες, παιδιά που δεν μπορούν να πουν τι είναι. Αυτή η σαπίλα μάς οδηγούσε και συνεχίζει να μας οδηγεί.

Θα τα χαρακτήριζα, όμως, περισσότερο στοιχεία παρά υλικά. Το στοιχείο της τελετουργίας είναι αυτό που θα έλεγα ότι είναι το βασικότερο στοιχείο. Η παράσταση είναι μια τελετουργία. Λέμε μια τραγική ιστορία μέσα από μια συνθήκη τελετουργίας. Είμαι από επαρχία και  ξέρω πως είναι να κλαις τον νεκρό στο σπίτι. Ξέρω το κλίμα, τα γέλια, τα κλάματα, τις αέναες σιωπές.

Είμαστε ένας βαθύτατα συντηρητικός λαός με στοιχεία τραμπουκισμού.
-Άλκηστις Νικολαΐδη

Αυτό, σε συνδυασμό με τα βασανιστήρια που πέρασε η Ελένη Καρυώτη, μας οδήγησαν σε μια δεύτερη ανάγνωση, σε ακραίες σωματικότητες σε ένα υποφωτισμένο μπουντρούμι. Λέμε την ιστορία της Ελένης Καρυώτη σαν φόρο τιμής στα άτομα που δεν έζησαν την ζωή που επέλεξαν γιατί αποφάσισε κάποιος άλλος για αυτούς. Που δεν πήραν την βοήθεια που έπρεπε. Που κανείς δεν μίλησε για να μην χαλάσει την βολή του. Φανταστείτε μια τελετουργία σε ένα μπουντρούμι που η ιστορία θα είναι τα βασανιστήρια μιας γυναίκας. 

 

Έχουν υπάρξει εξελίξεις ή αλλαγές στην παράσταση με αφορμή τη δεύτερη χρονιά που παρουσιάζεται στη σκηνή; Έχετε παράλληλα αλλάξει εσείς μέσα από αυτή;
Κ.Μ.: Φυσικά, από την στιγμή που αλλάξαμε χώρο και από το θέατρο Θησείον πήγαμε στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων, θα ήταν κατά την γνώμη μου ηλίθιο να μην αφουγκραστούμε το νέο σπίτι της παράτασης. Αλλά δεν μείναμε εκεί. Διαπιστώσαμε πέρσι ότι κάποια σημεία ήταν ημιτελή. Υπήρχαν, επίσης, κάποια στοιχεία που δεν τα είχαμε βάλει, ενώ βοηθούσαν την δραματουργία αλλά και μαθαίναμε σε μεγαλύτερος βάθος την ιστορία. Η παράσταση φέτος είναι ολοκληρωμένη, πιο σκληρή και φυσικά πιο προσωπική. Σαν να ζυμώθηκε αυτούς τους μήνες που δεν παίξαμε, σαν κάτι να αποκαλύφθηκε καλύτερα που πριν δεν ήμασταν έτοιμοι να το δούμε. 

Όχι, δεν έχω αλλάξει. Για να με αλλάξει κάτι θα πρέπει να είμαι ανοιχτός και έτοιμος για να μετατοπιστώ. Δεν νομίζω ότι είμαι σε αυτή την φάση της ζωής μου, μετά από χρόνια επιτέλους έχω βρει την σταθερά μου. Ξέρω τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνω. Ξέρω πού θέλω να φτάσω και ποιους ανθρώπους θέλω να έχω δίπλα μου. 

Το θέατρο ντοκιμαντέρ ανθεί γιατί βαρεθήκαμε τους διδακτισμούς και τις παραβολές.
-Κωνσταντίνος Μωραΐτης

Πιστεύω ότι χρειάζεται να ψάχνεις την αλήθεια χωρίς να παίρνεις τα πράγματα και τελείως σοβαρά. Είναι δύσκολο να βρεις την αλήθεια σου σε έναν κόσμο με τόσο θόρυβο και καφρίλα. Όλοι κάνουν θόρυβο ή θέλουν να κάνουν, είμαστε στην εποχή που οι κάφροι και οι τραμπούκοι είναι περισσότεροι. Κι αν όλα τα άλλα πάνε λάθος, δεν χάθηκε ο κόσμος. Η ζωή συνεχίζεται.

Πού πιστεύετε ότι οφείλεται η επιτυχία του περσινού ανεβάσματος;
Άλκηστις Νικολαΐδη: Για να είμαστε ειλικρινείς, στην ιστορία. Είναι η πιο γνωστή ιστορία εγκλεισμού  της Ελλάδας. Αρχίσαμε να διώχνουμε θεατές γιατί ήμασταν γεμάτοι από την δεύτερη μέρα. Δεν ήξερε ο κόσμος αν αυτό που πάει να δει είναι καλό. Επίσης στο γεγονός ότι ο Κωνσταντίνος προσέγγισε την παράσταση σαν κάτι πολύ ευαίσθητο και τελετουργικό. Δουλέψαμε παρά πολύ σε ένα νέο είδος αφήγησης, περισσότερο κινηματογραφικό θα έλεγα. 

Μάλιστα, πέρσι, η παράσταση ήταν στις 23:30 αλλά, όσο και αν πολλοί μας είπαν ότι η ώρα θα είναι απαγορευτική αν θέλουμε να πάει η καλά, ο Κωνσταντίνος δεν άκουσε κανέναν. Και αυτό γιατί ήθελε να αλλάζουμε την μέρα με τους θεατές και μάλιστα στη σκηνή που έβρισκαν-ανακάλυπταν την Ελένη Καρυώτη. Συνολικά, την παράσταση την προσεγγίσαμε και την προσεγγίζουμε με τιμιότητα. Και τα δίνουμε όλα. Είναι σημαντικό να πιστεύεις σε κάτι και να τα δίνεις όλα -αυτό είναι κάτι που μας το λέει συχνά ο Κωνσταντίνος.

Μετά από ένα χρόνο τριβής με το έργο, πιστεύετε ότι έχετε έρθει πιο κοντά στο να κατανοήσετε ποια ήταν η Ελένη Καρυώτη πίσω και πέρα από την εικόνα που έχουμε για αυτή από τα Μέσα της εποχής; Τι αισθήματα έχετε αποκτήσει πλέον για εκείνη;
Α.Ν.: Από τους πρώτους μήνες, θεωρούσα ότι είχα αποκτήσει μια στιβαρή γνώμη για την Ελένη. Όσο πιο πολύ ασχολούμαι με εκείνη όμως, τόσο ζωντανεύει μέσα μου και διαρκώς μου αποκαλύπτει νέα στοιχεία. Είναι αλήθεια ότι σε κάθε πρόβα, υπάρχουν στιγμές που δυσκολεύομαι πολύ να συγκρατήσω τα συναισθήματα μου για εκείνη.  Το γεγονός ότι είναι ένα αληθινό πρόσωπο που πραγματικά βίωσε αυτά που περιγράφουμε στην παράσταση, μου προκαλεί πόνο. Αληθινό πόνο που είναι φορές που δεν ξέρω πώς να διαχειριστώ. Πλέον μπορώ να πω ότι έχει επάξια κατακτήσει μία θέση μέσα μου. Μία θέση που είναι πολύ ιδιαίτερη και ξεχωριστή.

Το Κωσταλέξι διαθέτει, θα λέγαμε, στοιχεία του θεάτρου ντοκιμαντέρ, υπό την έννοια ότι αφορμάται και εκθέτει μία αληθινή ιστορία. Γιατί πιστεύετε ότι το είδος αυτό βρίσκεται σε άνθιση στη σύγχρονη θεατρική παραγωγή;
 

Κ.Μ.: Δεν ξέρω αν είναι θέατρο ντοκιμαντέρ επειδή είναι αληθινή ιστορία, πιστεύω ότι η προσέγγιση το κάνει αυτό. Δεν ξέρω, επίσης, αν κάνω θέατρο ντοκιμαντέρ. Στις παραστάσεις μου πρωταγωνιστεί το σώμα. Οπότε, αν έπρεπε να το ονομάσω αυτό που κάνω, θα έλεγα ότι κινούμαι ανάμεσα στο physical theatre και στο documentary. Το τελευταίο βρίσκεται σε άνθιση γιατί βαρεθήκαμε τους διδακτισμούς μεγάλων. Βαρεθήκαμε όταν θέλουμε να θίξουμε κάτι, να το πηγαίνουμε μέσω Λαμίας. Υπάρχουν, δυστυχώς, χιλιάδες τραγωδίες και ανθρώπινες ψυχές που βασανίστηκαν δίπλα μας και εμείς θα μιλήσουμε για τον εγκλεισμό και τα βασανιστήρια μέσα από παραβολές;

Σε τι κατάσταση θεωρείται ότι βρίσκεται η αντιμετώπιση των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν ψυχικά νοσήματα από τους φορείς και την κοινωνία (με τους αληθινούς τρελούς του χωριού να αποτελούν ακόμα και σήμερα μία πληγή για την επαρχία);
Α.Ν.: Αν και σίγουρα τα πράγματα είναι καλύτερα απ’ ότι ήταν εκείνα τα χρόνια, το στίγμα της ψυχικής ασθένειας είναι ακόμα εδώ και πολύ ισχυρό. Ο τρελός του χωριού είναι μία πληγή που δεν λέει να γιατρευτεί. Είναι λες και οι άνθρωποι με το που μυριζόμαστε αδυναμία, τα αρχέγονα ένστικτά μας βγαίνουν στην επιφάνεια για να κατασπαράξουν τον πιο αδύναμο. Αντί να αγκαλιάσουμε και να προστατέψουμε τους ανθρώπους με ψυχική ασθένεια, τους απομονώνουμε και είτε (στην καλύτερη) κάνουμε ότι δεν τους βλέπουμε, είτε τους στοχοποιούμε ως άξιους γελοιοποίησης και κοροϊδίας. 

Πλέον, μπορώ να πω ότι η Ελένη Καρυώτη έχει επάξια κατακτήσει μία θέση μέσα μου.
-Άλκηστις Νικολαΐδη

Δυστυχώς, οι φορείς όπως δεν παρενέβησαν τότε στην περίπτωση της Ελένης, έτσι και τώρα αφήνουν την βοήθεια αυτών των ανθρώπων στην αλληλεγγύη των συνάνθρωπων τους. Όσο αποκλείουμε αυτούς τους ανθρώπους από την κοινωνία, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το στίγμα που θα φέρουν και τόσο περισσότερο θα δυσχεραίνουμε τη πρόοδο τους.

Πιστεύετε ότι η ελληνική κοινωνία μπορεί να υπερβεί τη "δυσανεξία” της στο διαφορετικό;
Α.Ν.: Σε καμία περίπτωση. Είμαστε ένας βαθύτατα συντηρητικός λαός με στοιχεία τραμπουκισμού. Είμαστε οι καρικατούρες της Ευρώπης. Φανταστείτε έναν άνθρωπο τρομερά περήφανο για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, φανατικό χριστιανό που να ψηφίζει Βελόπουλο ενώ ο αγαπημένος του τραγουδιστής είναι ο Σφακιανακης. Η εικόνα που σας ήρθε στο μυαλό ονομάζεται Ελλάδα. Και αυτό ποτέ δεν θα πεθάνει.

Ποια είναι τα μελλοντικά καλλιτεχνικά σας σχέδια;
Α.Ν., Κ.Μ.: Δουλεύουμε πάνω σε ένα πρότζεκτ πολύ μεγάλο που κάποια στιγμή θα ανακοινωθεί. Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι θα γίνουν οι "Ultras-μέρος Β". Μια παρασταση με κείμενο που είχε προκύψει από συνεντεύξεις οπαδών, δραματοποίηση της Άλκηστις και σκηνοθεσία από κοινού. Περσι είχε παιχτεί στην Κεντρική Σκηνή του Δημοτικού Οεάτρου Πειραιά, για φέτος, όμως, ακόμα δεν είναι κάτι ανακοινώσιμο. Θα πειραματιστούμε πάνω στην μέθοδο Meisner και το animal movement, "παντρεύοντάς" τα. Είναι κάτι που το δουλεύουμε 3 χρόνια.