Θα έλεγε κανείς ότι η νέα έκθεση του Μουσείου Μπενάκη είναι κάπως αναπάντεχη, δεδομένου ότι αφορά έναν δημιουργό που μόλις πριν από δύο χρόνια έφυγε από τη ζωή. Συνήθως, όπως σχολίασαν οι εισηγητές κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου, τα μουσεία τιμούν προσωπικότητες που, χρόνια μετά τον θάνατό τους, έχουν κερδίσει μία θέση στην ιστορία. Για τον Ηλία Γιαννακάκη (συνεπιμελητή της έκθεσης και σκηνοθέτη), ο Λάκης Παπαστάθης την είχε κερδίσει ήδη εν ζωή.
Στοχεύοντας να αναδείξουν τη συμβολή του Λάκη Παπαστάθη στο νέο ελληνικό σινεμά αλλά και στη γενικότερη πνευματική και καλλιτεχνική ζωή της χώρας, στενοί συνεργάτες και φίλοι του γνωστού σκηνοθέτη και κινηματογραφιστή δημιούργησαν το αφιέρωμα "Λάκης Παπαστάθης: Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα", που εγκαινιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138) την Τετάρτη 2/4. Την επιμέλεια ανέλαβαν οι σκηνοθέτες Γιώργος Σκεύας, Κατερίνα Ευαγγελάκου και Ηλίας Γιαννακάκης.
Το "Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα" περιλαμβάνει μία μεγάλη έκθεση για τον Παπαστάθη, έξι πρωτότυπα ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του και μία εξαιρετική συνοδευτική έκδοση με φωτογραφικό υλικό από το αρχείο του σκηνοθέτη. Η έκθεση λειτουργεί σαν "βιογραφία" μιας εποχής ανήσυχων δημιουργών του νέου ελληνικού κινηματογράφου και εξηγεί πώς επιχείρησαν να δημιουργήσουν τις δεκαετίες του ’70 και του ’80 μία διαφορετική τηλεόραση, που απαθανάτισε σπουδαίες μορφές του ελληνικού πολιτισμού, χάρη στην εκπομπή "Παρασκήνιο".
Το "Παρασκήνιο", σε σκηνοθεσία Λάκη Παπαστάθη και Τάκη Χατζόπουλου, ήταν η μακροβιότερη εκπομπή πολιτισμού της ΕΡΤ. Ξεκίνησε το 1976 και ολοκληρώθηκε το 2013, έχοντας καλύψει 900 διαφορετικά θέματα σε συνεργασία με πάνω από 100 κινηματογραφικούς σκηνοθέτες. Στην έκθεση έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε επεισόδια του "Παρασκηνίου" σε σύγχρονη ψηφιοποίηση, τα οποία παραχώρησε το αρχείο της ΕΡΤ, καθώς και αποσπάσματα από τις εκπομπές "Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα" και "Υστερόγραφο".
Παρότι το "Παρασκήνιο" είναι το γνωστότερο επίτευγμα του Λάκη Παπαστάθη, η έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη επιχειρεί να αναδείξει και τις υπόλοιπες πτυχές του Έλληνα δημιουργού: τη σχέση του με το σινεμά και τις βραβευμένες μεγάλου μήκους ταινίες του ("Τον καιρό των Ελλήνων", "Θεόφιλος", "Το μόνον της ζωής του ταξείδιον" και "Ταξίδι στη Μυτιλήνη"), τη λογοτεχνία, τη ζωγραφική και τη φωτογραφία, παρουσιάζοντας πορτρέτα από φίλους του καλλιτέχνες, τέσσερις συλλογές διηγημάτων του ("Η νυχτερίδα πέταξε", "Η Ήσυχη", "Το καλοκαίρι θα παίξει την Κλυταιμνήστρα", "Ο δάσκαλος αγαπούσε το βωβό σινεμά"), μια μονογραφία για τα γυρίσματα της "Ευδοκίας" του Αλέξη Δαμιανού, για την οποία είχε εργαστεί ως βοηθός σκηνοθέτη, καθώς και σημαντικό αρχειακό υλικό.
"Μελετώντας το έργο του Λάκη, κατάλαβα πόσο σκληρά -και πυκνά- δούλευε. Ο χρόνος είναι καθοριστικό στοιχείο και προσπαθούμε να εξηγήσουμε τι σημαίνει αυτός ο όρος στο έργο και τη ζωή ενός καλλιτέχνη. Αν και ήταν κυρίως κινηματογραφιστής, τον Λάκη απασχόλησε ο τρόπος που ο κινηματογράφος περιπλέκεται με διαφορετικές μορφές τέχνης και μαζί δημιουργούν κάτι νέο" αναφέρει ο Γιώργος Σκεύας για τη λογική πίσω από το εκθεσιακό αφιέρωμα.
Ο σχεδιασμός της έκθεσης (Λίλη Πεζανού) θυμίζει πολλά από τα εικαστικά πρότζεκτ που ανά διαστήματα έχουμε δει στο κεντρικό παράρτημα του Μουσείου Μπενάκη, όμως το αφιέρωμα πρωτοτυπεί με το περιεχόμενό του. Καταφέρνει να μας εισάγει στο εκτενές και πολύπλευρο έργο του Λάκη Παπαστάθη αξιοποιώντας δημιουργικά το αρχειακό υλικό και χωρίς να περιοριστεί μόνο στην παρουσίαση αντικειμένων σε προθήκες. Για παράδειγμα, μία σημαντική και αρκετά ενδιαφέρουσα στάση του "Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα" είναι η Cinetic, η εταιρεία παραγωγής που ο Παπαστάθης ίδρυσε το 1970 μαζί με τον Τάκη Χατζόπουλο και τον Κλεάνθη Καλδίρη, με στόχο να δημιουργηθούν οι τεχνικές υποδομές για τα γυρίσματα χαμηλού κόστους ταινιών. Μηχανές λήψης, μπομπίνες, μικρόφωνα και εξοπλισμός μοντάζ, μας βάζουν για λίγο στα παρασκήνια μίας κινηματογραφικής παραγωγής, ενώ σε άλλες γωνιές της αίθουσας είναι σαν να κρυφοκοιτάμε τον προσωπικό κόσμο του Λάκη Παπαστάθη, χαζεύοντας τη συλλογή του από εικαστικά έργα, φωτογραφίες, βιβλία και περιοδικά.
Τα οπτικοακουστικά έργα
Στο πλαίσιο του αφιερώματος και της έκθεσης, ο σκηνοθέτης Ηλίας Γιαννακάκης ανέλαβε την πραγματοποίηση έξι πρωτότυπων οπτικοακουστικών έργων, τα οποία αποτελούν οργανικό μέρος της συνολικής παρουσίασης.
Στο πρώτο με τίτλο, "Υβόννη Μαλτέζου – Μια ζωή με τον Λάκη", διάρκειας 25 λεπτών, η σύζυγος του Λάκη και ηθοποιός σε όλες τις ταινίες του θυμάται με συγκίνηση και εξομολογητική διάθεση τα πενήντα χρόνια που πέρασαν μαζί.
Στο δεύτερο με τίτλο, "Ο Λάκης και ο Ζεβελάκης", διάρκειας 25 λεπτών επίσης, ο συλλέκτης και ερευνητής Γιώργος Ζεβελάκης μιλά για τη στενή φιλική σχέση του με τον Λάκη, το κοινό τους πάθος για παλιά λογοτεχνικά περιοδικά και τη συνεργασία τους στο "Παρασκήνιο".
Το τρίτο με τίτλο, "Ο Λάκης Παπαστάθης μπροστά στην κάμερα", διάρκειας 30 λεπτών, αποτελεί μία δημιουργική σύνθεση αποσπασμάτων από διάφορες τηλεοπτικές εμφανίσεις και συμμετοχές του σκηνοθέτη ως ομιλητή σε ντοκιμαντέρ, ώστε να προκύπτει ένα απολύτως καινούργιο πορτρέτο. Ακολουθούν δύο συρραφές αποσπασμάτων διάρκειας 25 λεπτών η κάθε μία, η πρώτη από τα "Παρασκήνια" του Λάκη Παπαστάθη και η δεύτερη από εκείνα του Τάκη Χατζόπουλου, επί 45 χρόνια συνεργάτη και συνδημιουργού της θρυλικής τηλεοπτικής σειράς της ΕΡΤ.
Τέλος, θα προβληθεί ένα καινούργιο ντοκιμαντέρ διάρκειας 50 λεπτών: "Ο Λάκης Παπαστάθης στο Μουσείο Μπενάκη", όπου μέσα από πλούσιο αρχειακό υλικό και με άξονα το στήσιμο της έκθεσης, τα εγκαίνια και τις παράλληλες εκδηλώσεις, εμφανίζονται και μιλούν μέσα στο χώρο και δίπλα από τα εκθέματα οι: Γιώργος Σκεύας, Κατερίνα Ευαγγελάκου, καθώς και ένας σημαντικός αριθμός συνεργατών και συνοδοιπόρων του δημιουργού, από τα πρώτα του χρόνια στην Αθήνα, μέχρι σήμερα.
Παράλληλες εκδηλώσεις
Τετάρτη 2 Απριλίου 2025, ώρα 19.00, στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη / Πειραιώς 138
Το Μουσείο Μπενάκη παρουσιάζει τον αφιερωματικό τόμο που επιμελήθηκε η Κατερίνα Ευαγγελάκου, στενή συνεργάτιδα του σκηνοθέτη, με τίτλο ΛΑΚΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΗΣ. Γενικό πλάνο, ο οποίος συνοδεύει την έκθεση "ΛΑΚΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΗΣ. Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα". Σε αυτόν το τόμο συνυπάρχουν πενήντα συνομιλητές, συνοδοιπόροι, ομότεχνοι, μαθητές και φίλοι του σκηνοθέτη, καταθέτοντας ο καθένας το αποτύπωμα που άφησε ο Παπαστάθης στη σκέψη και στο έργο του.
Στην παρουσίαση θα μιλήσουν οι:
- Μάνος Ευστρατιάδης, σκηνοθέτης
- Τέλης Σαμαντάς, δημοσιογράφος,
- Γιώργος Ρόρρης, ζωγράφος
- Δημήτρης Καταλειφός, ηθοποιός
Την εκδήλωση θα προλογίσουν οι τρεις επιμελητές του έργου του Λάκη Παπαστάθη: Ηλίας Γιαννακάκης, Κατερίνα Ευαγγελάκου, Γιώργος Σκεύας.
Πέμπτη 24 Απριλίου – Κυριακή 27 Απριλίου 2025 στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας
Παράλληλα με την έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη, η Ταινιοθήκη της Ελλάδας, θα πραγματοποιήσει τετραήμερο αφιέρωμα στον Λάκη Παπαστάθη. Θα προβληθεί η ταινία μικρού μήκους Γράμματα από την Αμερική, οι τέσσερις ταινίες μυθοπλασίας: Τον Καιρό των Ελλήνων, Θεόφιλος, Το μόνον της ζωής του ταξίδειον, Ταξίδι στη Μυτιλήνη. Θα προβληθούν επίσης οχτώ εκπομπές ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ, μεταξύ των οποίων Η Μαγική Πόλη του Ν. Κούνδουρου, Ο Δράκος του Ν. Κούνδουρου, Ο Αλέξης Δαμιανός στην Πάρνηθα, Βασίλης Μάρος, Σπαράγματα ελληνικής Ιστορίας, Μανόλης Αναγνωστάκης, Παναγιώτης Φειδάκης: το ανθισμένο χέρι.
Τετάρτη 14 Μαΐου 2025, ώρα 20:00, στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη / Πειραιώς 138
Πανηγυρική προβολή της ταινίας του Λάκη Παπαστάθη ΧΑΙΡΩ ΠΟΛΥ, ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ, σε μεγάλη οθόνη στο αίθριο της Πειραιώς 138, πενήντα χρόνια μετά την πρώτη μετάδοσή της στη δημόσια τηλεόραση το 1975. Η αποκατάσταση αυτής της ταινίας, (που είχε χαθεί ως αρχειακό υλικό), από τις αρχικές της κόπιες κατέστη εφικτή κατά τους τελευταίους μήνες και πραγματοποιείται στο Εργαστήριο ψηφιοποίησης και αποκατάστασης κινηματογραφικών ταινιών της Διεύθυνσης Αρχείου της ΕΡΤ Α.Ε.
Περισσότερες λεπτομέρειες για την ειδική αυτή βραδιά θα ακολουθήσουν τις επόμενες
εβδομάδες.
Τετάρτη 4 Ιουνίου 2025, ώρα 20:00, στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη / Πειραιώς 138
"Μια παρέα θυμάται και συζητά σε ανοιχτή ακρόαση"
Μια συζήτηση μεταξύ φίλων του Λάκη Παπαστάθη. Συμμετέχουν:
- Γιάννης Κιουρτσάκης, συγγραφέας
- Γιώργος Ζεβελάκης, συλλέκτης, ερευνητής
- Στέφανος Δασκαλάκης, ζωγράφος
- Μάνος Ευστρατιάδης, σκηνοθέτης
- Λίνα Νικολακοπούλου, ποιήτρια και στιχουργός
Στη συζήτηση παρεμβαίνουν ενεργά οι επιμελητές του αφιερώματος: Ηλίας Γιαννακάκης, Κατερίνα Ευαγγελάκου, Γιώργος Σκεύας.
Ξεναγήσεις
Ξεναγήσεις στην έκθεση θα πραγματοποιούνται από τους επιμελητές με έναν ξεχωριστό καλεσμένο κάθε φορά, από το πρώτο σαββατοκύριακο του Μαΐου μέχρι το τέλος της έκθεσης.
Δείτε όλες τις εκθέσεις της πόλης στον οδηγό τεχνών του athinorama.gr.
Διαβάστε Επίσης
Περισσότερες πληροφορίες
Λάκης Παπαστάθης: Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα
Η έκθεση επιχειρεί να φωτίσει την πολυσχιδή καλλιτεχνική προσωπικότητα του σκηνοθέτη Λάκη Παπαστάθη: κινηματογράφος, μυθοπλασία και ντοκιμαντέρ, λογοτεχνία, ζωγραφική, φωτογραφία. Ο Λάκης Παπαστάθης, ως δημιουργικό κύτταρο μιας εποχής, συνάντησε, κατέγραψε και μελέτησε, πασίγνωστες αλλά και λιγότερο γνωστές πνευματικές και καλλιτεχνικές προσωπικότητες των δύο αιώνων του νεοελληνικού βίου, επικοινωνώντας μέσα από τις ταινίες του, με τη λογοτεχνία, τη ζωγραφική, τη νεοελληνική ιστορία. Με άξονα τη δημιουργική διαδρομή του κινηματογραφιστή, συγγραφέα και συλλέκτη, ξετυλίγονται ιστορίες και συναντήσεις με πρόσωπα που άφησαν ένα ξεχωριστό αποτύπωμα σε βάθος έξι δεκαετιών. Συνομιλούν ξανά μαζί μας μέσα από την εκπομπή Παρασκήνιο, μέσα από το σινεμά και τα βιβλία του σκηνοθέτη.
