"Ever Given": Καταγράφοντας την ανθρώπινη απουσία στα βιομηχανικά τοπία

Ο Δήμος Αθηναίων, μέσω του Οργανισμού Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων (ΟΠΑΝΔΑ), παρουσιάζει την ατομική έκθεση "Ever Given" της Έφης Χαλιορή στην Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων, από τις 21 Νοεμβρίου. Στη νέα έκθεση της Έφης Χαλιορή εικόνες λιμανιών και λατομείων συνυπάρχουν αρμονικά προσκαλώντας τον θεατή να ξεδιπλώσει το νήμα που τις συνδέει. Τόσο στα λατομεία όσο και στα λιμάνια η ανθρώπινη απουσία δηλώνεται εμφατικά. Μέσα στη βιομηχανική κλίμακα αυτών των χώρων οι ακατοίκητες φωτογραφίες της μοιάζουν με ένα ανόθευτο τοπίο που γοητεύει με τις αντιθέσεις του. Οι δύο θεματικές καταλήγουν σε μία εικόνα που προβάλλεται μόνη, μεγεθυμένη σε σκοτεινή αίθουσα: μια εικόνα στατική, που όμως σφύζει από ζωή και ανθρώπινη παρουσία και, όπως σε όλες τις εικόνες της έκθεσης, η ερμηνεία παραμένει ανοιχτή. 

Ένα άλλο χαρακτηριστικό των φωτογραφιών της Χαλιορή είναι η ελάχιστη επεμβατικότητα, στην επεξεργασία της εικόνας αλλά και στην καταγραφή της, σε αυτό που βλέπει η ίδια μέσα από τον φακό. Η παρουσία της φωτογράφου είναι διακριτική, θέλει μάλλον να περνάει απαρατήρητη και τα καταφέρνει. Το βλέμμα της, αν και διερευνητικό, δεν επιβάλλεται στην εικόνα· είναι απαλό, ανεπαίσθητο, χαϊδεύει το τοπίο και τις ανάγλυφες επιφάνειες που το συνθέτουν. Οι φωτογραφίες της δεν έχουν τίποτε το προσποιητό ή επιτηδευμένο. Έχεις την εντύπωση ότι η φωτογράφος σχεδόν εξαφανίζεται, με αποτέλεσμα οι εικόνες της να γίνονται αβίαστα κτήμα σου, μέρος του οπτικού σου πεδίου, της μνήμης και των αναφορών σου. 
Με ή χωρίς ανθρώπους, δεν χωρεί αμφιβολία πως οι εικόνες της Χαλιορή είναι άχρονες. Μόνο τα ονόματα των πλοίων, όπως του δεξαμενόπλοιου "Leonora Victory” και του επιβλητικού φορτηγού "Ever Given”, που δίνει στην έκθεση τον τίτλο της, μας επαναφέρουν στο παρόν και μας υπενθυμίζουν ότι αυτό που βλέπουμε σε αυτές τις φωτογραφίες είναι αυτό που ζούμε και συχνά δεν το συνειδητοποιούμε: μια παγκοσμιοποιημένη συνθήκη ανταλλαγής αγαθών μέσω του εμπορίου. Η Χαλιορή παρουσιάζει αυτόν τον κόσμο της έντονης εμπορικής συναλλαγής σε ακινησία: αραγμένα ποντοπόρα πλοία, στοιβαγμένα κοντέινερ, μεγάλα κομμάτια ακατέργαστου μαρμάρου πριν μεταφερθούν στην Κίνα για να μετατραπούν σε μπανιέρες και νιπτήρες. Το βλέμμα της εστιάζει σε λεπτομέρειες, σε ρωγμές, στις υφές των μαρμάρων και των πλοίων, αναδεικνύοντας την υλική τους διάσταση.

Σταδιακά ξεκλειδώνει ο θεατής τη σύνδεση ανάμεσα στα λατομεία και στα λιμάνια, αλλά και τον λόγο συνύπαρξης των φωτογραφιών στον εκθεσιακό χώρο: Η μεταφορά και το διαμετακομιστικό εμπόριο, δηλαδή η οικονομία και η εργασία ως κοινά σημεία. Ένα κοντέινερ που μπορεί να μεταφέρει μάρμαρα αλλά και πρόσφυγες, φορτία άψυχα αλλά και έμψυχα. Η επικινδυνότητα, ο θάνατος που καραδοκεί, η αλόγιστη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων και των ανθρώπων, η ανεξέλεγκτη καπιταλιστική ανάπτυξη, η άγρια ομορφιά και το δέος που προκαλούν αυτοί οι ανδροκρατούμενοι χώροι αποτελούν επίσης συνδετικούς κρίκους. Η βαρύτητα-στασιμότητα του λατομείου (γη) και η ρευστότητα-κινητικότητα του λιμανιού (νερό) είναι δύο αντιθετικά γνωρίσματα, που όμως εδώ λειτουργούν συμπληρωματικά. Αλλά το πιο ενδιαφέρον κοινό στοιχείο, η κρυφή τους συγγένεια, είναι ότι έχουμε να κάνουμε με ετεροτοπίες. 

Η Έφη Χαλιορή είναι καλλιτέχνιδα με έδρα στην Αθήνα. Έχει συμμετάσχει σε διάφορες εκθέσεις σε γκαλερί και κέντρα τέχνης διεθνώς: Shanghai Museum, Κίνα· The National Art Center, Τόκιο, Ιαπωνία· Salon d’Automne, Παρίσι, Γαλλία· Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά. Το έργο της πραγματεύεται τη φθαρτή φύση τόσο της ανθρώπινης ζωής όσο και του πλανήτη μέσα από τη δική της γεωγραφική θέση και εμπειρία. Η απλότητα, ο μινιμαλισμός και η αφαίρεση είναι βασικά στοιχεία στο συνολικό της έργο. Μέσα από επίμονη παρατήρηση, μεταφέρει μια συμπυκνωμένη εμπειρία του αντικειμένου της και όχι απλά αισθητική τεκμηρίωση. 

Την επιμέλεια της έκθεσης έχει ο Χριστόφορος Μαρίνος.

Εγκαίνια: 21/11 (7 μ.μ.)

Info: Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων | 21/11/24-12/1/25 | Ώρες λειτουργίας: Τρ.-Σαβ. 11 π.μ. – 7 μ.μ., Κυρ. 10 π.μ. – 4 μ.μ. | Είσοδος ελεύθερη

Δείτε όλες τις εκθέσεις της πόλης στον οδηγό τεχνών του athinorama.gr.