Όλα όσα είδαμε στο Μουσείο Ακρόπολης τη σεζόν 2023-2024

Παρότι η ιστορία του κτιρίου που στεγάζει το δημοφιλέστερο αθηναϊκό μουσείο δεν ξεκίνησε το 2009, αλλά πολύ νωρίτερα, τότε ήταν που το Μουσείο Ακρόπολης εγκαινίασε μία νέα εποχή, ανανεώνοντας την αρχιτεκτονική του δομή. Φέτος, το ιστορικό μουσείο σβήνει 15 κεράκια (τα γενέθλιά του συμπίπτουν με το θερινό ηλιοστάσιο στις 20/6) και, όπως κάθε χρόνο, έκανε μια σύντομη αναδρομή στα όσα είδαμε την περίοδο Ιούνιος 2023-Ιούνιος 2024. Παράλληλα, στη συνέντευξη τύπου που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 19/6, ο διευθυντής του μουσείου κ. Νίκος Σταμπολίδης μάς ανακοίνωσε τα εγκαίνια ενός νέου, πρωτότυπου πρότζεκτ την επόμενη εβδομάδα.

"ΝοΗΜΑΤΑ", Βύρωνας και φωτογραφικά ταξίδια

Οι περιοδικές εκθέσεις του μουσείου

"ΝοΗΜΑΤΑ. Προσωποποιήσεις και Αλληγορίες από την Αρχαιότητα έως Σήμερα"

Τον Δεκέμβριο του ’23, το Μουσείο Ακρόπολης εγκαινίασε το νέο πρόγραμμα περιοδικών του εκθέσεων με την εντυπωσιακή έκθεση "ΝοΗΜΑΤΑ. Προσωποποιήσεις και Αλληγορίες από την Αρχαιότητα έως Σήμερα". Η Τετραλογία – Αρχαιότητα, Βυζάντιο, Αναγέννηση και Νεότερη Τέχνη – περιλάμβανε 164 έργα, μικρού, μεσαίου και μεγάλου μεγέθους, διαφορετικών υλικών και εποχών, που παρακινούσε τους επισκέπτες να ανακαλύψουν τις προσωποποιήσεις, τους συμβολισμούς και τις αλληγορίες, όχι μόνο στις μεγάλες αλλά και στις διακοσμητικές τέχνες. Στην έκθεση συμμετείχαν 55 μουσεία και ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού, καθώς και ιδιώτες που δάνεισαν τα έργα τους.

Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο Νίκος Σταμπολίδης, τα βλέμματα των επισκεπτών κέρδισε ο αριστουργηματικός πίνακας "Χρόνος-Κρόνος" του Rubens, αλλά και η "Νίκη Σανδαλίζουσα" από τη συλλογή του Μουσείου Ακρόπολης, που παρουσιάστηκε σε διαφορετικό πλαίσιο. Εκείνα ωστόσο που προέκριναν στις "Αλληγορίες" ήταν η "Συκοφαντία του Απελλή", του Botticelli και του εργαστηρίου του, καθώς επίσης η χάλκινη "Χίμαιρα" από το Μουσείο της Φλωρεντίας. 

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν μεγάλη η ανταπόκριση του κοινού στις δίγλωσσες ξεναγήσεις που πραγματοποίησαν οι αρχαιολόγοι του μουσείου. Άλλωστε η ακουστική ξενάγηση που δημιουργήθηκε ειδικά για την έκθεση υπήρξε ουσιαστική για όλους τους επισκέπτες που επιθυμούσαν μια ξενάγηση από τον ίδιο τον Διευθυντή και επιμελητή της έκθεσης. Την έκθεση συνόδευε εξαιρετικός κατάλογος που εκδόθηκε στα ελληνικά και στα αγγλικά και ο οποίος αποτελεί μια σημαντική παρακαταθήκη για την θεματική των προσωποποιήσεων και των αλληγοριών από την αρχαιότητα έως και σήμερα. 

"Ο Παρθενώνας και ο Βύρωνας"

Έως τις 31/8, το φουαγέ του μουσείου κοσμείται με μια μικρή αλλά ενδιαφέρουσα έκθεση, η οποία παρουσιάζεται με αφορμή τα 200 χρόνια από τον θάνατο του λόρδου Βύρωνα. "Ο Παρθενώνας και ο Βύρωνας" σχετίζεται με την αρπαγή των αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνα από τον λόρδο Έλγιν. Η μικρή έκθεση και η δίγλωσση έκδοση (ελληνικά και αγγλικά) που τη συνοδεύει περιλαμβάνουν:

α) προβολή από επιλογή υπομνηματισμένων εικόνων περιηγητών από την Ακρόπολη και τον Παρθενώνα (Carrey, Dodwell, Fauvel, Pars, κ.ά.), πριν από τον λόρδο Βύρωνα και τη λεηλασία του μνημείου από τον Έλγιν έως τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους και την ίδρυση του αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης το 1834, όπως φαίνεται και στο βίντεο της έκθεσης, 
β) σύντομο βιογραφικό σημείωμα και αποσπάσματα από τα ποιήματα του Βύρωνα "Η κατάρα της Αθηνάς" και "Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ", που αναφέρονται στη βάρβαρη απόσπαση και καταστροφή των αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνα από τον Έλγιν καθώς και την ύπουλη αρπαγή και απομάκρυνσή τους στη συνέχεια και
γ) το πρωτότυπο διαβατήριο του Βύρωνα, ένα αναπάντεχο πραγματικό επίσημο σουλτανικό έγγραφο που εκτίθεται για πρώτη φορά στο Μουσείο, με αφορμή το οποίο συζητείται εκ νέου η επιχειρηματολογία για την επιστροφή και επανένωση των γλυπτών του Παρθενώνα, καθώς φαίνεται καθαρά τι είναι σουλτανικό φιρμάνι και τι παρουσιάζεται στην επιστολή, που μεταφρασμένη στην ιταλική γλώσσα, θεώρησαν οι Βρετανοί το 1816 ότι μπορούσαν να αγοράσουν και να μεταβιβάσουν στο Βρετανικό Μουσείο, τα γλυπτά της λεηλασίας του Έλγιν, όταν εκείνος χρεοκόπησε.

Ο δίγλωσσος κατάλογος της έκθεσης έχει εξαντληθεί αλλά σύντομα θα επανεκδοθεί από το μουσείο, όπως μας ενημέρωσε ο κ. Σταμπολίδης.

Η επίσκεψη στην έκθεση δεν απαιτεί έκδοση εισιτηρίου.

"Χαίρε Ξένε - Στη Χώρα των Ονείρων"

"Δεν κάνουμε εκθέσεις καλλιτεχνών διότι ο εικαστικός κόσμος είναι τεράστιος και, αν διαλέγαμε τον ένα, θα μας έλεγε ο άλλος "γιατί δεν διαλέγατε εμένα;”, πράγμα που προφανώς δεν μπορεί να απασχολεί τη διοίκηση του μουσείου" αναφέρει ο κ. Σταμπολίδης. Υπάρχουν, φυσικά, και εξαιρέσεις, σε περιπτώσεις που θεσμοί ή υπουργεία ζητούν από το μουσείο να αναδείξει έναν καλλιτέχνη για την διάδοση της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς μας ή, στην περίπτωση του "Χαίρε Ξένε - Στη Χώρα των Ονείρων" την ενίσχυση του τουρισμού.

Η πιο πρόσφατη έκθεση του Μουσείου Ακρόπολης είναι μια ακόμα απόδειξη της αγάπης του Αμερικανού φωτογράφου Robert McCabe για το ελληνικό τοπίο και την κουλτούρα μας, καθώς οι φωτογραφίες που κοσμούν την αίθουσα περιοδικών εκθέσεων προέρχονται από την "ελληνική περίοδο" του καλλιτέχνη και αναδεικνύουν την Ελλάδα μιας άλλης εποχής, όπως την απαθανάτισε ο McCabe. Η έκθεση διοργανώνεται με πρωτοβουλία του Υπουργείου Τουρισμού και του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, σε συνεργασία με το Μουσείο Ακρόπολης και με την επιμέλεια του βραβευμένου διεθνώς διευθυντή φωτογραφίας Φαίδωνα Παπαμιχαήλ (έως 8/9).

Μετά την παρουσίασή της στην Αθήνα, η έκθεση θα ταξιδέψει στην Ιαπωνία.

Εκθεσιακές δράσεις και διαλέξεις

Συνεχίζοντας το έργο του αείμνηστου καθηγητή Δημήτρη Παντερμαλή, το Μουσείο Ακρόπολης διοργανώνει δράσεις και εκθέσεις με σημαντικά έργα του αρχαίου κόσμου από σπουδαίους τόπους της ελληνικής περιφέρειας. Στο πλαίσιο της προσπάθειας αυτής στο φουαγέ του ισογείου φιλοξενείται έως τις 25/6 η φωτογραφική έκθεση "Μινωικός πολιτισμός. Μια ματιά μέσα από μνημεία της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου". Η εκθεσιακή δράση οργανώθηκε από την Περιφέρεια Κρήτης και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου και υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου "Δράσεις Τουριστικής Προβολής Περιφέρειας Κρήτης 2019-2021".

Στις 3 Απριλίου 2024, το Μουσείο και ο Σύλλογος των Φίλων του Πολυκεντρικού Μουσείου των Αιγών παρουσίασαν διάλεξη της επίτιμης Εφόρου Αρχαιοτήτων, Δρος Αγγελικής Κοτταρίδη, με τίτλο "Το Ανάκτορο του Φιλίππου Β’ στις Αιγές: Μνημείο-Τοπόσημο της Μακεδονίας". Το μνημείο αυτό αποτελεί σημαντικό σταθμό στην εξέλιξη της αρχαίας αρχιτεκτονικής και η παρουσίαση στο Αμφιθέατρο "Δημήτριος Παντερμαλής" και ταυτόχρονα σε ζωντανή μετάδοση στην ιστοσελίδα του Μουσείου έδωσε τη δυνατότητα σε ένα μεγάλο κοινό να ταξιδέψει στην ιστορία και να ξεναγηθεί στις Αιγές.

Καλλιτεχνικές εκδηλώσεις 

Οι επιτυχημένες καλλιτεχνικές δράσεις του μουσείου έχουν χαρίσει στο αθηναϊκό κοινό αξέχαστες εμπειρίες. Χαρακτηριστικές οι εκδηλώσεις που διοργανώνει κάθε αυγουστιάτικη πανσέληνο. Πέρυσι, το μουσείο γιόρτασε το αυγουστιάτικο φαινόμενο με τη μουσικοχορευτική εκδήλωση "Tango Acropolis" στον προαύλιο χώρο του, με καλεσμένους κορυφαίους και διεθνούς φήμης χορευτές του tango (1 Αυγούστου 2023). Τη βραδιά αυτή, το μουσείο παρέτεινε τις ώρες λειτουργίας του από τις 8 το βράδυ ως τα μεσάνυχτα, με ελεύθερη είσοδο για τους επισκέπτες.

Κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων παρουσιάστηκαν παραδοσιακά κάλαντα και τραγούδια από διάφορες περιοχές τις Ελλάδας από την Ορχήστρα και Χορωδία του Κέντρου Ελληνικής Μουσικής "Φοίβος Ανωγειανάκης", σε συνεργασία με το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ (22 Δεκεμβρίου 2023). Φιλοξενήθηκε επίσης, για άλλη μια χρονιά, ο Όμιλος Βρακοφόρων Ρεθύμνου Κρήτης (23 Δεκεμβρίου 2023) με παραδοσιακούς χορούς και κρητικά κάλαντα, ενώ λίγο πριν το κλείσιμο του έτους το μουσείο παρουσίασε το σύγχρονο μουσικό σύνολο Music Odyssey του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ (28 Δεκεμβρίου 2023).

Το μουσείο αποχαιρέτησε τη χειμερινή περίοδο με μια μοναδική μουσική βραδιά στην Αίθουσα του Παρθενώνα, καλώντας το Κουαρτέτο Εγχόρδων Αθηνών της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών να ερμηνεύσει Κλωντ Ντεμπυσύ και Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, ενώ είχε προηγηθεί βραδινή περιήγηση από τους αρχαιολόγους του Μουσείου στους εκθεσιακούς χώρους (31 Μαρτίου 2024).

Λίγο πριν το Πάσχα, οι επισκέπτες του μουσείου είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν μια σειρά σύντομων συναυλιών εκκλησιαστικής μουσικής, στο πλαίσιο του 2ου Φεστιβάλ Λατρευτικής Μουσικής, μια συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού και την Εθνική Λυρική Σκηνή (28-29 Απριλίου 2024), με τη συμμετοχή γνωστών μουσικών συνόλων, όπως την Διαπολιτισμική Ορχήστρα της ΕΛΣ, του ανήσυχου χορωδιακού συνόλου CHÓRES, αλλά και του νεοσύστατου Εquábili Vocal Ensemble.

Ο καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης επισήμανε ότι οι επόμενες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις του μουσείου θα πραγματοποιηθούν (με ελεύθερη είσοδο) αποκλειστικά στην αυλή του κτιρίου και όχι στον εσωτερικό του χώρο. Η είσοδος στις συλλογές του μουσείου θα γίνονται με την έκδοση εισιτηρίου.

Πρωτότυπες θεματικές παρουσιάσεις

Το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του μουσείου συνεχίζει να προσφέρει δωρεάν εβδομαδιαίες θεματικές παρουσιάσεις από τους αρχαιολόγους του, στα ελληνικά και στα αγγλικά, δίνοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες να ανακαλύψουν ενδιαφέρουσες, συχνά άγνωστες, πτυχές του αρχαίου κόσμου. Οι θεματικές "Σάββατο στο Μουσείο με 20+1 αριστουργήματα" (6 Νοεμβρίου 2023 – 25 Μαΐου 2024) και "Περίπατοι στην τέχνη και την ιστορία" (14 Ιουνίου 2024 –25 Οκτωβρίου 2024), μυούν τους συμμετέχοντες στην αρχαία ελληνική τέχνη μέσα από μύθους και θρύλους, δοξασίες και παραδόσεις, ιστορικά ορόσημα και ανθρώπινες ιστορίες. Τους καλοκαιρινούς μήνες τους 2023, με τη θεματική "Περπατώντας στην αρχαία γειτονιά του Μουσείου Ακρόπολης", οι επισκέπτες βάδισαν στους δρόμους της ανασκαφής που απλώνεται στη βάση του μουσείου και μαζί με τους αρχαιολόγους έκαναν ένα μαγευτικό ταξίδι στον χρόνο, την ιστορία και την καθημερινότητα των ανθρώπων που έζησαν στη σκιά του βράχου της Ακρόπολης για περισσότερο από 4.500 χρόνια.

Με αφορμή την έκθεση "ΝοΗΜΑΤΑ. Προσωποποιήσεις και Αλληγορίες από την Αρχαιότητα έως Σήμερα", οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία, με οδηγούς τους αρχαιολόγους, να περιηγηθούν ανάμεσα σε σπουδαία έργα τέχνης που προσωποποιούν έννοιες, αποτυπώνουν αλληγορίες και αναδεικνύουν ανθρώπινα πάθη και συναισθήματα, ξεδιπλώνοντας αριστοτεχνικά το νήμα που συνδέει την Αρχαιότητα με το Βυζάντιο, την Αναγέννηση και την εποχή μας (12 Δεκεμβρίου 2023 – 14 Απριλίου 2024).

Το Μουσείο συμμετείχε στην πανελλήνια επετειακή δράση "Πράσινες Πολιτιστικές Διαδρομές" που διοργάνωσε το Υπουργείο Πολιτισμού, με την παρουσίαση "Ανακαλύπτοντας τα τέσσερα στοιχεία της φύσης στο Μουσείο Ακρόπολης", όπου οι αρχαιολόγοι του Τμήματος αφηγήθηκαν, με αφορμή επιλεγμένα εκθέματα, ιστορίες καμωμένες από φωτιά, γη, αέρα και νερό, άλλοτε καταστροφικές και άλλοτε ζωογόνες, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για την αρνητική αλληλεπίδραση ανθρώπου και φύσης (26 Μαΐου 2024).

Με το βλέμμα στη συμπερίληψη: Προγράμματα για ειδικές ομάδες κοινού

Ανταποκρινόμενο στον ρόλο του ως πολιτιστικός οργανισμός στην υπηρεσία του κοινωνικού συνόλου, το μουσείο συνεχίζει να υλοποιεί δράσεις και προγράμματα που απευθύνονται σε ειδικές ομάδες επισκεπτών, συμβάλλοντας στην κοινωνική τους ένταξη και επανένταξη. Το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων έχει συμπεριλάβει στις δράσεις του τακτικά προγράμματα που απευθύνονται σε πρόσφυγες και μετανάστες, ενθαρρύνοντας τη γνωριμία και εξοικείωσή τους με την ιστορία και τον πολιτισμό της χώρας που τους φιλοξενεί. Παράλληλα, συνεχίζεται η πολύ εποικοδομητική συνεργασία με την Γενική Γραμματεία Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και τους εκπαιδευτές των Δομών Φιλοξενίας με την υλοποίηση της συμπεριληπτικής δράσης για ασυνόδευτους ανήλικους πρόσφυγες με θέμα "Τέχνες, τεχνίτες και επαγγέλματα στην αρχαία Αθήνα".

Τέλος, εξακολουθεί η συνεργασία με τα Καταστήματα Κράτησης της χώρας προσφέροντας διαδικτυακές ξεναγήσεις σε ομάδες μαθητών των σχολείων δεύτερης ευκαιρίας των φυλακών, καθώς και η προσφορά προγραμμάτων για ειδικά σχολεία, δομές περίθαλψης ψυχικά νοσούντων και κέντρα αποκατάστασης εθισμένων ατόμων, μεμονωμένες ομάδες ΑΜΕΑ, κατόπιν σχετικών αιτημάτων. Για τους επισκέπτες με προβλήματα όρασης σχεδιάστηκε και βρίσκεται σε στάδιο υλοποίησης ειδική ακουστική ξενάγηση σε συνεργασία με την ΑΜΚΕ "Με άλλα μάτια".

Επισκέψεις σχολείων

Κατά την περίοδο Ιουνίου 2023 - Μαΐου 2024 το μουσείο επισκέφθηκαν 186.537 μαθητές σχολείων από την Ελλάδα και 89.620 μαθητές σχολείων από το εξωτερικό. Από αυτούς, πολλοί παρακολούθησαν κάποιο από τα 7 εκπαιδευτικά προγράμματα που προσφέρει το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων. Τα προγράμματα απευθύνονται σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, περιλαμβάνουν ελκυστικές διαδρομές και σχεδιάζονται με σύγχρονες μουσειοπαιδαγωγικές αντιλήψεις και βιωματική προσέγγιση. Επιπλέον το Τμήμα πρόσφερε μία ακόμα δράση με τίτλο "Η Δ’ Δημοτικού στο Μουσείο Ακρόπολης" σε συνεργασία με την ΑΜΚΕ Αιγέας.

Για την καλύτερη επικοινωνία του μουσείου με τα σχολεία, διοργανώθηκαν 2 σεμινάρια για εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης με τίτλο "Σχεδιάζοντας την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης" (20 Οκτωβρίου 2023 – 1 Δεκεμβρίου 2023).
Για τα σχολεία που αδυνατούν να επισκεφθούν το μουσείο, συνεχίζει να προσφέρεται το πρόγραμμα "Το Μουσείο στο σχολείο", όπου τα σχολεία έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν ανάμεσα σε 5 διαδικτυακά προγράμματα που παρουσιάζουν ζωντανά οι αρχαιολόγοι του Μουσείου. Στο πλαίσιο αυτό, έγιναν και επαφές με φορείς του εξωτερικού για τη συντονισμένη χορήγηση αυτής της δυνατότητας στα παιδιά της ομογένειας.

Οικογένειες

Το μουσείο πρόσφερε σε οικογένειες με παιδιά σειρά ευφάνταστων προγραμμάτων. Με αφορμή τη θεματική "Πολιτιστική Κληρονομιά και Παράδοση. Μαρτυρίες του Χθες στο Σήμερα" κατά τις Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς, το μουσείο πρόσφερε το οικογενειακό πρόγραμμα "Αναζητώντας το σήμερα σε ιστορίες του χθες" (23-24 Σεπτεμβρίου 2023), που με οδηγό ένα φανταστικό ημερολόγιο μίας μικρής Αθηναίας του 5ου αι. π.Χ., τα παιδιά προσέγγισαν το μουσείο και τα εκθέματά του με πρωτότυπο τρόπο. 
Ακόμη, τα παιδιά ηλικίας 6 έως 12 ετών είχαν την ευκαιρία να γίνουν τα ίδια σούπερ ήρωες, απολαμβάνοντας κάθε Κυριακή το διασκεδαστικό πρόγραμμα "Υπερ-ήρωες στο Μουσείο Ακρόπολης" (5 Νοεμβρίου 2023 έως 26 Μαΐου 2024).

Κατά τις εορταστικές περιόδους των Χριστουγέννων, οι οικογένειες συμμετείχαν στο πρόγραμμα "Δώσε σχήμα και μορφή… σε γιορτή μοναδική!" (23, 24, 28, 29 & 31 Δεκεμβρίου 2023), ενώ συνέχισε να προσφέρει το ιδιαίτερα αγαπητό στα παιδιά πρόγραμμα "Παράξενα πλάσματα στο Μουσείο" (έως 29 Οκτωβρίου 2023). Αξίζει να σημειωθεί ότι τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να φωτογραφίσουν και να δημοσιεύσουν τα έργα τους στην ειδική πλατφόρμα που έχει δημιουργήσει το μουσείο για παιδιά acropolismuseumkids.gr, αλλά και να διασκεδάσουν στο σπίτι επιλέγοντας ένα από τα διαδικτυακά παιχνίδια.   

Το μουσείο γιόρτασε το Πάσχα στην Παιδική Γωνιά στον δεύτερο όροφό του, όπου με τη βοήθεια των αρχαιολόγων τα παιδιά έφτιαξαν καλλιτεχνικές δημιουργίες, άκουσαν αρχαίους μύθους, πρωτότυπες παιδικές αφηγήσεις και ιστορίες (29 Απριλίου 2024 – 1 Μαΐου 2024). 
Τέλος, με αφορμή την θεματική "Μουσεία, Εκπαίδευση και Έρευνα" κατά τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων 2024, προσφέρθηκε σε οικογένειες με παιδιά η ψυχαγωγική δράση με τίτλο "Ένα μυστήριο ζητά… τη λύση του" (19 Μαΐου 2024), η οποία λόγω της μεγάλης επιτυχίας που γνώρισε, προσφέρεται πλέον κάθε Κυριακή.

Συνεργασία με τον Τομέα Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης της ΥΣΜΑ

Το μουσείο συνεχίζει τη συνεργασία του σε εκπαιδευτικά θέματα με τον Τομέα Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης της ΥΣΜΑ, ο οποίος πραγματοποιεί 3 σχολικά προγράμματα και 3 σεμινάρια σε εκπαιδευτικούς για την προετοιμασία της σχολικής επίσκεψης. Επιπλέον, ο Τομέας συνεργάστηκε με το μουσείο στην υλοποίηση των εορταστικών δράσεων για παιδιά και συμμετείχε στη δράση "Η Δ’ Δημοτικού στο Μουσείο Ακρόπολης" σε συνεργασία με την ΑΜΚΕ Αιγέας. Τέλος, στο πλαίσιο αναβάθμισης της διαδικτυακής εφαρμογής "Η Ζωφόρος του Παρθενώνα" (www.parthenonfrieze.gr), ο Τομέας Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης της ΥΣΜΑ σχεδίασε δύο νέα ψηφιακά εκπαιδευτικά παιχνίδια, "Τα χρώματα της Ζωφόρου" και "Θεός, Άνθρωπος, Ζώο" σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ) και το Μουσείο Ακρόπολης.

Τεκμηρίωση αρχαιολογικών συλλογών

Το Τμήμα Συλλογής Κλασικών, Ελληνιστικών και Ρωμαϊκών Αρχαιοτήτων συνέχισε και ολοκλήρωσε την τεκμηρίωση στο Σύστημα Διαχείρισης Συλλογών (Museumplus) των 1.150 αντικειμένων που παρουσιάζονται στο νέο "Μουσείο της ανασκαφής" αλλά και έργων που φυλάσσονται στις αρχαιολογικές αποθήκες. Η εργασία περιλάμβανε βιβλιογραφική έρευνα, σύνταξη λημμάτων, επεξηγήσεις όρων (γλωσσάρι), βιβλιογραφικές αναφορές, ταύτιση θέσεων εύρεσης, φωτογραφίες και σχέδια. 

Τα 1.150 λήμματα των αντικειμένων της έκθεσης της ανασκαφής, με φωτογραφίες και σχέδια, προετοιμάζονται και ελέγχονται τεχνικά για να αναρτηθούν άμεσα στην ιστοσελίδα του μουσείου, εμπλουτίζοντας την ψηφιακή συλλογή των ήδη υπαρχόντων 2.246 αντικειμένων. Το Μουσείο Ακρόπολης είναι το μοναδικό ελληνικό μουσείο που παρουσιάζει στην ιστοσελίδα του όλα τα εκθέματα των αιθουσών του, καθιστώντας τη γνώση και την πληροφορία προσβάσιμη στο ευρύ και το ειδικό κοινό. 

Το Τμήμα εργάστηκε και προς την κατεύθυνση του εμπλουτισμού των συλλογών του με έρευνα στις αποθήκες του παλαιού Μουσείου Ακρόπολης στον βράχο, προκειμένου να εντοπιστούν θραύσματα που συνανήκουν σε γλυπτά που φυλάσσονται στο σημερινό Μουσείο Ακρόπολης και θραύσματα που ενδεχομένως προέρχονται από τον Παρθενώνα, ή έχουν καταγραφεί στην βιβλιογραφία ως ανήκοντα σε αυτόν. 

Παράλληλα, το Τμήμα προετοίμασε την υλοποίηση του έργου "Ψηφιακό Αρχαιολογικό Αρχείο της Διεύθυνσης Συλλογών και Εκθέσεων του Μουσείου Ακρόπολης", που αφορά στην τεκμηρίωση 30.000 αρχαίων αντικειμένων και στην καταχώρησή τους στο Σύστημα Διαχείρισης Συλλογών MuseumPlus. Το έργο εκπονείται από εξωτερικούς επιστημονικούς συνεργάτες του Μουσείου με τριετή ορίζοντα εφαρμογής. 

Συντήρηση εκθεμάτων

Από το Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Εκμαγείων του μουσείου πραγματοποιήθηκαν εργασίες συντήρησης ή επανασυντήρησης, και στήριξης 1.200 αντικειμένων (γλυπτών, κεραμικών, μετάλλινων και οστέινων), κυρίως για την έκθεση τους στον χώρο της ανασκαφής. Παράλληλα υποδέχτηκε και διαχειρίστηκε τα 164 αντικείμενα της έκθεσης "ΝοΗΜΑΤΑ", και πραγματοποίησε έρευνα για τα υλικά και τις προδιαγραφές έκθεσης των αντικειμένων και για τις δύο εκθέσεις. 

Το Τμήμα προχώρησε επίσης στην παραγωγή περίπου 7.285 πιστών αντιγράφων εκθεμάτων του μουσείου και αντιγράφων σε κλίμακα και στην εφαρμογή πάτινας υψηλής ακρίβειας με ζωγραφικές λεπτομέρειες σε ορισμένα από αυτά. Η παραγωγή αυτή γίνεται με σκοπό την αποκλειστική διάθεση των αντιγράφων στα πωλητήρια του Μουσείου, αλλά και για ερευνητικούς – μουσειακούς σκοπούς.

Τέλος, στο πλαίσιο της συνεργασίας του Μουσείου Ακρόπολης με μικρότερα μουσεία της χώρας μας (ο κ. Σταμπολίδης αναφέρθηκε στις εκθέσεις για τη Σαμοθράκη, τη Δωδώνη και την Ελευσίνα που είχε πραγματοποιήσει ο αείμνηστος Δ. Παντερμαλής), το Τμήμα Συντήρησης σε συνεργασία με το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) καθάρισαν το αμφίγλυφο από τις ανασκαφές της αρχαίας Ελεύθερνας.

Επισκέψεις επίσημων προσωπικοτήτων

Το τελευταίο έτος, ο Γενικός Διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης Καθ. Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης υποδέχθηκε σημαντικές προσωπικότητες από το εξωτερικό, όπως την Πρόεδρο της Δημοκρατίας της Σλοβενίας κυρία Natasa Pirc Musar, η οποία ξεναγήθηκε στις 8 Απριλίου 2024 στην περιοδική έκθεση "ΝοΗΜΑΤΑ", παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας κυρίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Πιο πρόσφατα, στις 27 Μαΐου 2024, υποδέχθηκε μαζί με την Υπουργό Πολιτισμού την Πριγκίπισσα Κάκο της Ιαπωνίας, η οποία ξεναγήθηκε στη μόνιμη έκθεση του Μουσείου Ακρόπολης και έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ανεξάρτητες επισκέψεις στο μουσείο έχουν πραγματοποιηθεί και από άλλες προσωπικότητες, όπως την Σεϊχα Αλ Μαγιάσα μπιντ Χαμάντ Αλ-Θανί, Ιδρύτρια και Πρόεδρο της Αρχής Μουσείων του Κατάρ, στις 17 Μαΐου 2024. 

Επανένωση αρχιτεκτονικών γλυπτών Παρθενώνα: Ένα φλέγον πολιτιστικό (και όχι μόνο) ζήτημα

Στο πλαίσιο της συμμετοχής του Μουσείου Ακρόπολης σε στρογγυλή τράπεζα της UNESCO στις 27 Ιουνίου 2023 με θέμα "Νέες μορφές συμφωνίας και συνεργασίας στον τομέα της επιστροφής πολιτιστικών αγαθών", ο Γενικός Διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης Καθ. Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης παρουσίασε αναλυτικά την πορεία της επιτυχημένης συμφωνίας για την επανένωση του "θραύσματος Fagan" στην ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα στο Μουσείο Ακρόπολης από το Μουσείο A. Salinas, παρουσιάζοντάς το ως ένα πρότυπο που θα μπορούσε να ακολουθηθεί και για την επιστροφή των γλυπτών που βρίσκονται ακόμη στο εξωτερικό:

10 Ιανουαρίου 2022: Επιστροφή με μορφή κατάθεσης του "θραύσματος Fagan" από το Μουσείο A. Salinas του Παλέρμο στο Μουσείο Ακρόπολης.

9-10 Φεβρουαρίου 2022: Τοποθέτηση αγάλματος της θεάς Αθηνάς (Ακρ. 3027) από τις συλλογές του Μουσείου Ακρόπολης στην αίθουσα αρχαϊκών γλυπτών του Μουσείου A. Salinas για τέσσερα χρόνια, για να αντικατασταθεί στη συνέχεια με ένα γεωμετρικό αγγείο.

29-31 Μαΐου 2022: Διάταγμα των Σικελικών Αρχών για την οριστική επικύρωση εξαγωγής του "θραύσματος Fagan" από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας στο Μουσείο Ακρόπολης, που αποτελεί και την πρώτη οριστική επανένωση αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνα από Κράτος σε κράτος.

4 Ιουνίου 2022: Οριστική επανένωση του "θραύσματος Fagan" στον λίθο VI της ανατολικής ζωφόρου του Παρθενώνα στο Μουσείο Ακρόπολης.

16 Δεκεμβρίου 2022: Ανακοίνωση της απόφασης του Πάπα Φραγκίσκου να δωρίσει τρία παρθενώνεια θραύσματα από τα Μουσεία του Βατικανού στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμο Β.

24 Μαρτίου 2023: Οριστική επανένωση των τριών θραυσμάτων του γλυπτού διακόσμου του Παρθενώνα από τα Μουσεία του Βατικανού στο Μουσείο Ακρόπολης.

Πιο πρόσφατα, στο πλαίσιο της 24ης Συνόδου της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσης (ICPRCP), που πραγματοποιήθηκε στις 29-31 Μαΐου 2024, η ελληνική αντιπροσωπεία στην οποία συμμετείχαν ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού του ΥΠΠΟ κ. Γ. Διδασκάλου, ο Γενικός Διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης, η εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ κ. Α. Παπαθανασίου, η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών κ. Β. Παπαγεωργίου και η κ. Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟ κ. Ο. Βικάτου, παρουσίασε αναλυτικά το ιστορικό της υπόθεσης και τις θέσεις της Ελλάδας στο ζήτημα των γλυπτών του Παρθενώνα. 

Μέσα από μαρτυρίες περιηγητών και λογίων της εποχής του Έλγιν, ο Γενικός Διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης τεκμηρίωσε για μια ακόμη φορά την βίαιη απόσπαση των αρχιτεκτονικών γλυπτών από το μνημείο. Αναφέρθηκε στα αποσπάσματα από τα ποιήματα του Λόρδου Βύρωνα "Η κατάρα της Αθηνάς" και "Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ", που μιλούν για τη βάρβαρη απόσπαση και καταστροφή των αρχιτεκτονικών γλυπτών του Παρθενώνα από τον Έλγιν, καθώς και την ύπουλη αρπαγή και απομάκρυνσή τους, όπως παρουσιάζεται και στη μικρή αλλά ουσιαστική έκθεση "Ο Παρθενώνας και ο Βύρωνας" στο ισόγειο του Μουσείου Ακρόπολης. Τόνισε την ανυπαρξία φιρμανιού και σχετικών σουλτανικών εγγράφων και την παράνομη ιδιοποίηση των γλυπτών από τον Λόρδο Έλγιν, πριν καταλήξουν στο Βρετανικό Μουσείο. Τέλος, επισήμανε ιδιαιτέρως το θέμα της κακομεταχείρισης των Παρθενωνείων κατά την παραμονή τους στο Βρετανικό Μουσείο και τις κακές συνθήκες φύλαξής τους, ήδη από τον 19 ο αι. μέχρι σήμερα.

Επισκεψιμότητα

Η επισκεψιμότητα του Μουσείου Ακρόπολης την τελευταία διετία διαμορφώνεται ως εξής:

• Β’ Εξάμηνο 2022: 884.583 επισκέπτες
• Α’ Εξάμηνο 2023: 925.211 επισκέπτες
• Β’ Εξάμηνο 2023: 979.245 επισκέπτες
• Α’ Εξάμηνο 2024 (έως 15/6/2024): 904.541 επισκέπτες

Συνολική επισκεψιμότητα για το έτος 2023: 1.904.456

Άνοιγμα του "Μουσείου της Ανασκαφής"

Κλείνοντας, ο κ. Σταμπολίδης ανακοίνωσε ένα σημαντικό πρότζεκτ που εγκαινιάζεται την ερχόμενη εβδομάδα, με αφορμή τα 15α γενέθλια του Μουσείου Ακρόπολης: το "Μουσείο Ανασκαφής" θα ανοίξει για το κοινό στις 26 Ιουνίου, στις νότιες παρυφές του χώρου της ανασκαφής. Πρόκειται για ένα πρωτοποριακό περιβάλλον, έτοιμο να υποδεχθεί 1.150 αντικείμενα, από τα χιλιάδες που άφησαν πίσω τους οι άνθρωποι που έζησαν εδώ για περισσότερο από 4.500 χρόνια.