"Ήθελα να υπάρχει και αυτή η ιστορία στον δημόσιο χώρο χωρίς να είναι κάτι ενοχικό και ένα κείμενο της συγγραφέα Ούρσουλα Λε Γκεν ("Space Crone”) σχετικά με τις γυναίκες σε εμμηνόπαυση, οι οποίες περνούν μια περίοδο επίπονης και ριζικής αλλαγής ήταν η αφετηρία να σκεφτώ πάνω στη διαδικασία της αναγέννησης" μας λέει η Αναστασία Καβαδά σχετικά με την απόφασή της να επεξεργαστεί και να μοιραστεί το τραύμα της α-γονιμότητας και της διαδικασίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Ύστερα από μια σειρά αποτυχημένων προσπαθειών να γίνει μητέρα η ακαδημαϊκός, Reader in Media and Politics στο Πανεπιστήμιο του Westminster και επικεφαλής του MA Media, Campaigning and Social Change, βρήκε καταφύγιο στο φιλόξενο σπίτι του ΛΑΛΑ ως resident artist.
Art therapy
"Αυτή η διαδικασία δεν θα μπορούσε να υποστηριχθεί πουθενά αλλού πέρα από το ΛΑΛΑ, ακόμη και στη Βρετανία όπου ζω." Γνωρίζοντας από παλιά τον Φιλ Ιερόπουλο (βασικό μέλος της ομάδας αυτού του DIY χώρου συνεύρεσης, υποστήριξης και αρχειοθέτησης των avant-garde, queercore και underground τεχνών, και πολιτικών των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων της πόλης που βρίσκεται στη Βικτώρια) επέλεξε συνειδητά να δοκιμάσει να διερευνήσει εργαλεία ενδυνάμωσης μέσω της τέχνης, γνωρίζοντας εξαρχής ότι δεν ήθελε να γράψει για την εμπειρία της αξιοποιώντας τα ακαδημαϊκά της εργαλεία. Στο πρώτο της καλλιτεχνικό εγχείρημα κινήθηκε διαισθητικά, σαν ένα είδος art therapy, υπό την καθοδήγηση του Φιλ και άλλων μελών του ΛΑΛΑ και ερχόμενη σε επαφή με καλλιτέχνιδες που ζουν στην Αθήνα. Αντλώντας υλικά από το σπιτικό queer μουσείο του ΛΑΛΑ ("Μήπως θέλεις έναν σπασμένο καθρέφτη; Μια Παναγία που φωτίζει;") και από το παζάρι του Ελαιώνα, χωρίς να γνωρίζει τι ακριβώς ψάχνει, δημιούργησε βήμα - βήμα ένα υπνοδωμάτιο - χώρο αναστοχασμού, τόσο για ό,τι προηγήθηκε όσο και για αυτό που μπορεί να φέρει η διαδικασία αναγέννησης.
Μια γυάλα με χρησιμοποιημένα πακέτα φαρμάκων σε υποδέχεται στο χολ. Μπαίνοντας στον χαμηλοφωτισμένο ροζ χώρο της εγκατάστασης "αναστασία : αναγέννηση” (που θα είναι ανοιχτή στο κοινό δύο ακόμη ημέρες, το Σάββατο 11 Μαΐου και στην εκδήλωση-κλείσιμο της Παρασκευής 17 Μαΐου) έρχεσαι αντιμέτωπη με μία σειρά ντοκουμέντα της διαδικασίας της εξωσωματικής (συνταγές, έγγραφα, φωτογραφίες, υπέρηχοι κλπ.) στα οποία η Αναστασία έχει επέμβει εστιάζοντας σε λέξεις (pleasant couple, responsible adult…), τις οποίες στη συνέχεια αποσπά από το ιατρικό τους συγκείμενο για να τις κάνει δικές της, σε ένα γλυπτικό "πάτσγουορκ" - ωδή στη χειραφετική, επουλωτική φάση της παύσης μετά την "κόλαση”.
Όσο απομακρυνόμαστε από τον πρώτο τοίχο, τον οποίο "μπορείς να μην δεις καν, να του γυρίσεις την πλάτη”, η διαδικασία γίνεται πιο χειρωνακτική: συρτάρια με σεμεδάκια που παραπέμπουν σε γυναικεία όργανα αναπαραγωγής, αβγά (συνώνυμα και του ωαρίου στα αγγλικά), ένας βωμός με το σώμα μιας κούκλας ραπτικής το οποίο "στολίζουν” παραμάνες, τάματα, μια μπέρτα από κουβέρτα που έχει πλέξει η γιαγιάς της, για να φτάσουμε στο μαξιλάρι που κέντησε η ίδια η Αναστασία, όπου δεσπόζει ένα quote της Λε Γκεν στα αγγλικά το οποίο μεταφράζεται σε "Η γυναίκα που θέλει να κάνει αυτή την αλλαγή πρέπει να μείνει έγκυος με την εαυτή της, επιτέλους”.
Αναστοχασμός και επαναπροσδιορισμός μέσω του βιώματος της χειροτεχνίας
Η Αναστασία θέλησε να δημιουργήσει έναν χώρο αναστοχασμού, "τόσο για ό,τι προηγήθηκε όσο και για αυτό που μπορεί να φέρει η διαδικασία αναγέννησης. Είναι ένας χώρος που μας επιτρέπει να είμαστε ευάλωτοι και ατελείς χωρίς επίκριση, να είμαστε γελοίοι στη μεγαλειότητα μας και μεγαλειώδεις στη γελοιότητά μας. Αυτό μας διευκολύνει να αντιμετωπίσουμε τη διαδικασία της αναγέννησης, μια διαδικασία γεμάτη διαταραχή και αμφιθυμία, η έκβασή της επισφαλής. Αλλά το αποτέλεσμά της είναι πάντα αποκαλυπτικό”. Στη διαδικασία που ακολούθησε φτάνοντας ως εδώ αλλά και στο μοίρασμα με την οικογένειά της, τους φίλους, το κοινό του ΛΑΛΑ, η ίδια η Αναστασία βρήκε μια πηγή ενδυνάμωσης και σύνδεσης και με όσους δεν έχουν περάσει τίποτα παρόμοια, αλλά, όπως όλοι μας έχουν τραύματα.
"Εκεί που παλιότερα οι γυναίκες έπρεπε να γεννούν 10 παιδιά χωρίς να μιλάνε για τον κόπο και τον πόνο που αυτό συνεπάγεται, σήμερα πρέπει να περάσεις από 10 εξωσωματικές και πάλι να μη μιλάς γι αυτό που σου προκαλούν” είπε στην Αναστασία ο πατέρας της διαβάζοντας για το έργο και αυτή η σιωπή που επιβάλλεται πάνω στο θέμα από πολλές διαφορετικές πλευρές ήταν κάτι που ίδια από την αρχή ήθελε να σπάσει. Οι αναφορές της είναι εμφανείς και τις αναφέρει και η ίδια, τόσο μιλώντας όσο και μέσα από τα βιβλία που έχει επιλέξει να βάλει στη βιβλιοθήκη στο δωμάτιο υποδοχής του κουηρόσπιτου ΛΑΛΑ. Φρίντα Κάλο, Λουις Μπουρζουά, Γιόκο Όνο, Ίλια Καμπακόφ - "αν και δεν κατάφερα να έχω χιούμορ εγώ”. Ειδικότερα τα πιο προσωπικά μικρά γλυπτά της Μπουρζουά που είχε δει σε μια μεγάλη έκθεσή της στο Λονδίνο πριν μερικά χρόνια την έχουν σημαδέψει - και μια κάρτα της έκθεσης έχει βρει τη θέση της στο δωμάτιο, όπως άλλωστε και μια κονκάρδα της έκθεσης της Γιόκο Όνο που αναπαριστά το αιδοίο και έχει τοποθετηθεί στο αντίστοιχο σημείο του βωμού.
Τη ρωτάω πώς από τον πιο εγκεφαλικό πρώτο τοίχο επέλεξε να επικεντρωθεί τελικά στη χειροναξία και σε υλικά και τεχνικές, όπως το κέντημα, ταυτισμένες με την παράδοση, την οικιακότητα και συγκεκριμένες πρακτικές της πρώτης φεμινιστικής τέχνης, οι οποίες επιστρέφουν και ως κυρίαρχες εικαστικές τάσεις διεθνώς. Εκφράζοντας και μια προβληματική που συχνά γεννά η επαφή ακαδημαϊκών από διάφορα επιστημονικά πεδία με την τέχνη στο πλαίσιο διεπιστημονικών εγχειρημάτων, όπου συχνά κυριαρχεί η εικονογράφηση και μια ρομαντικοποιημένη, αισθητικοποιημένη άποψη του τι εστί τέχνη.
"Τώρα που καλούμαι να το βάλω σε λέξεις με την ερώτησή σου πιστεύω ότι για μένα η συγκεκριμένη διαδικασία ήταν μια άλλη μέθοδος έρευνας. Δεν με ενδιέφερε η εικονογράφηση. Δουλεύω πολύ με το μυαλό, ως ακαδημαϊκός, και αυτή ήταν μια αποκάλυψη για μένα."
"Συμφωνώ απόλυτα με τον προβληματισμό σου και σε διεπιστημονικά εγχειρήματα που έχω συντονίσει εισπράττω συχνά την κριτική των εικαστικών που συχνά καλούνται να εικονογραφήσουν την έρευνα άλλων επιστημόνων. Τώρα που καλούμαι να το βάλω σε λέξεις με την ερώτησή σου πιστεύω ότι για μένα η συγκεκριμένη διαδικασία ήταν μια άλλη μέθοδος έρευνας. Δεν με ενδιέφερε η εικονογράφηση. Δουλεύω πολύ με το μυαλό, ως ακαδημαϊκός, και αυτή ήταν μια αποκάλυψη για μένα. Δεν δημιούργησα μια άλλη περσόνα όπως νόμιζα στην αρχή αλλά ένα δωμάτιο χαλάρωσης και αναστοχασμού.”Το ίδιο το περιβάλλον του ΛΑΛΑ, τόσο υλικά όσο και ανθρώπινα, υπήρξε επίσης καθοριστικό ως προς τη μορφή που πήρε η καλλιτεχνική διαδικασία. Δίπλα στο τραπέζι της τραπεζαρίας ένα κουτί με χρωματιστά κουρελάκια που αντιστοιχούν στο τι μπορεί να μας ανησυχεί (οικονομία, οικογένεια, έρωτας, εργασία κλπ.) μας περιμένουν φεύγοντας να κάνουμε τη δική μας συνεισφορά δένοντας τον προβληματισμό μας με τους υπόλοιπους σε ένα πλέγμα-κουρελού.
Παραμένοντας, πάντως, στο στοιχείο της χειροναξίας, συμβολικά την Αναστασία την ενδιέφερε να έρθει σε επαφή με την παράδοση μιας γυναικείας τέχνης, ένα βίωμα που συνδεόταν με τον γάμο και τα παιδιά. Εξερευνώντας τι σημαίνει στο επίπεδο του επαναπροσδιορισμού του σώματός της το να κάτσει οκτώ ώρες και να κεντήσει για πρώτη φορά στη ζωή της. "Σαν να γράφεις τιμωρία 100 φορές θα ξαναγεννησω τον εαυτό μου”. Η διαδικασία της χειροναξίας που εμπεριέχει μια τελειομανία αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση η κακοτεχνία ήταν ευπρόσδεκτη, είχε και "κάτι το απελευθερωτικό, χωρίς να είναι κάτι καινούργιο. Έκανα ευάλωτη την εαυτή μου. Ήταν μια άσκηση θάρρους το να δείξω κάτι κακοφτιαγμένο ”.
Διαβάστε Επίσης
Αποσιωπημένα τραύματα
Πριν μερικές μέρες μια συνάδελφος έλαβε ένα τηλεφώνημα στο γραφείο από συγγενικό της πρόσωπο που είχε αποτύχει για πολλοστή φορά στη διαδικασία εξωσωματικής και είχε καταρρεύσει και αρχίσαμε να συζητάμε τις τραυματικές εμπειρίες που μένουν ανείπωτες, ακόμη και από γυναίκες που φέρνουν εις πέρας με επιτυχία τη διαδικασία, τα στατιστικά για τα οποία δεν μιλάμε, μένοντας με την αφήγηση του ότι η χώρα μας είναι ένας τόπος με ιδιαίτερη επιτυχία στον συγκεκριμένο τομέα και αφήνοντας πολλές ιστορίες απ’ εξω. "Το τραύμα παραμένει ακόμη κι αν τα καταφέρεις, όπως μου είπαν γυναίκες που είδαν την εγκατάσταση και δάκρυσαν. Το να μιλήσεις γι αυτό δεν είναι παράπονο, έχει να κάνει με την αντιμετώπιση του τραύματος που ακόμη κι αν πρόκειται για μια διαδικασία που επέλεξες δεν παύει να πονάει, το να μην το βάλεις κάτω από το χαλί. Το να ξανααποκτήσεις τον έλεγχο μιας τέτοιας εμπειρίας περνά μέσα από το να δώσεις τον έλεγχο στους άλλους πρώτα και να κάνεις την εαυτή σου ευάλωτη’.”
"Μόνο κάποια που θα έχει βιώσει, αποδεχθεί και πράξει τη συνολική ανθρώπινη κατάσταση - η βασική ποιότητα της οποίας είναι η Αλλαγή - μπορεί να εκπροσωπήσει δίκαια την ανθρωπότητα” (Ούρσουλα Λε Γκεν, Space Crone).
Στη "μηχανή αναγέννησης” που έβαλε μπρος η Αναστασία διεκδικεί πίσω το σώμα της, το οποίο στη διαδικασία της εξωσωματικής "δεν είναι δικό σου, είναι σαν να το έχεις δωρίσει στην επιστήμη, μια διαδικασία που βρήκε καθαρτική και αβίαστη. Διαβάζοντας το γράμμα "αίτησης” για το residency στο σημειωματάριό της φαντάζεται ότι στη διάρκειά του θα γεννήσει μια νέα super ηρωίδα που δεν θα είναι όμως ούτε σούπερ ούτε ηρωίδα. "Η γυναίκα που θέλει να κάνει αυτή την αλλαγή πρέπει να μείνει έγκυος με την εαυτή της, επιτέλους. Πρέπει να γεννήσει την εαυτή της, την τρίτη εαυτή της, την γηραιά της ηλικία, με μόχθο, και μόνη της. Δεν θα τη βοηθήσουν πολλά άτομα σε αυτή τη γέννα.” γράφει στο Space Crone η Λε Γκεν εξηγώντας γιατί αν έπρεπε να στείλουμε έναν άνθρωπο στους προηγμένους και φιλικά προσκείμενους εξωγήινους του πλανήτη Altair για να μας καταλάβουν καλύτερα, αυτή θα έπρεπε να είναι μια γυναίκα άνω των 60, πωλήτρια σε ένα συνηθισμένο κατάστημα γειτονιάς, γιατί "μόνο κάποια που θα έχει βιώσει, αποδεχθεί και πράξει τη συνολική ανθρώπινη κατάσταση - η βασική ποιότητα της οποίας είναι η Αλλαγή - μπορεί να εκπροσωπήσει δίκαια την ανθρωπότητα”.
Η εγκατάσταση "αναστασία : αναγέννηση” θα είναι ανοιχτή στο κοινό τις εξής ημερομηνίες:
Σάββατο 11 Μαΐου: 8.00 μμ.
και στη εκδήλωση-κλείσιμο της Παρασκευής 17 Μαΐου - Τελικό event "Αναγεννώντας τους εαυτούς μας - Ένα Εγχειρίδιο (και πάρτυ Αναγεννεθλίων!)
7.00-9.00 θα είναι ανοιχτή η εγκατάσταση στο κοινό
9.00 -10.30 event με μια σειρά από βίντεο και περφόρμανς που θέτουν ως ερώτημα τη διαδικασία της αναγέννησης: Τι είναι και τι τη θέτει σε κίνηση; Πώς γίνεται και με πόσο κόπο γίνεται εφικτή; Τελειώνει ποτέ; Και ποια είναι τα συναισθήματα, οι σκέψεις, οι πράξεις και απραξίες που συνδέονται με αυτή τη διαδικασία;
10.30 και μετά: Πάρτυ Αναγεννεθλίων!
Διαβάστε Επίσης
Διαβάστε Επίσης
