©Σίσσυ Μορφη
Έχοντας κλείσει μισό αιώνα ζωής, οι εκδόσεις Καστανιώτη προσωποποιούνται πλέον από τον γιο του ιδρυτή Θανάση Καστανιώτη, τον Αργύρη Καστανιώτη. Είναι ένας νέος άνθρωπος, με χιούμορ, αισιοδοξία, οξύνοια και όραμα, που δεν διστάζει να ασκήσει κριτική τόσο στην τρέχουσα πολιτική για το βιβλίο, όσο και σ’ εκείνους τους πολίτες που δεν συμμετέχουν στα κοινά, παραδίδοντας τον ζωτικό χώρο της "ήσυχης πλειοψηφίας" στους ρουσφετολόγους "πολιτικάντηδες". Τα καλά βιβλία, ελληνικά και ξένα, είναι η προτεραιότητά του, αλλά μία κυβέρνηση φιλοσόφων, πλατωνικού τύπου, θα την έβλεπε ιδανική μόνο για μεζέ και τσίπουρο δίπλα στην θάλασσα!
1) Μισόν αιώνα και 6500 τίτλους μετά από την ίδρυσή σας, είστε ικανοποιημένοι από την πορεία των Εκδόσεων Καστανιώτη; Πετύχατε τους στόχους σας;
Οι τίτλοι που έχουμε εκδώσει είναι πλέον περισσότεροι από 7.000. Στόχος μας ήταν πάντα να προσφέρουμε στους αναγνώστες την πρόσβαση σε σπουδαία κείμενα απ’ όλο τον κόσμο και πιστεύω πως το κάνουμε με συνέπεια.
2) Στο εταιρικό προφίλ σας λέτε: "Πιστεύουμε στις αστείρευτες δυνάμεις μιας κοινωνίας των αναγνωστών... Στην κοινωνία των αναγνωστών οι πολίτες βρίσκουν τον δρόμο για να επικοινωνήσουν με ποιότητα, ανθίστανται στις εκπτώσεις και αμύνονται στην πολιτιστική ισοπέδωση που ορίζουν οι οικονομικές εξελίξεις". Με δεδομένη την πορεία των δημοσίων πραγμάτων, όπως αυτά διαμορφώθηκαν και από τις πολιτικές επιλογές του κοινωνικού σώματος, κι αν συνυπολογίσουμε και τη ραγδαία πτώση της φιλαναγνωσίας, εμμένετε στην άποψή σας περί αστείρευτων δυνάμεων;
Με προβληματίζει περισσότερο η ραγδαία πτώση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά, η αποχή που ήταν γύρω στο 47% στις τελευταίες εθνικές εκλογές. Η φιλαναγνωσία, πάντως, δεν πρέπει να ερμηνεύεται με βάση την αγορά του βιβλίου. Δεν έχει μειωθεί ο κόσμος που διαβάζει, αλλά ο κόσμος που έχει την οικονομική άνεση να αγοράζει βιβλία. Γι’ αυτό συνεχίζουμε να πιστεύουμε στην κοινωνία των αναγνωστών και των πολιτών και ελπίζουμε ότι σύντομα θα βρεθεί και το πολιτικό όχημα που θα εκφράζει αυτή την ήσυχη πλειοψηφία.
3) Η οικονομική κρίση, και η πανδημία που επακολούθησε, πώς επηρέασαν τις Εκδόσεις Καστανιώτη;
Κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης έκλεισαν πάνω από δύο χιλιάδες βιβλιοπωλεία, μεταξύ των οποίων και δύο μεγάλες αλυσίδες. Ο αντίκτυπος ήταν μεγάλος, αν σκεφτείτε ότι ο κατάλογός μας απαρτίζεται κατά κύριο λόγο από long-sellers βιβλία, που δεν μπορούν να λείπουν από κανένα βιβλιοπωλείο. Η πανδημία αργότερα ήρθε να "βοηθήσει", γιατί βρέθηκε πολύς κόσμος με ελεύθερο χρόνο, που αξιοποίησε την ευκαιρία να αφοσιωθεί στην ανάγνωση.
4) Ποια είναι η γνώμη σας για την πολιτική που ασκεί η παρούσα κυβέρνηση όσον αφορά το βιβλίο; Είστε ικανοποιημένος με το σχεδιασμό του ΕΛΙΒΙΠ (Ελληνικό Ίδρυμα Βιβλίου και Πολιτισμού); Τι θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, ή καλύτερα, ώστε να λάβει το βιβλίο τη θέση που του αξίζει στην ελληνική κοινωνία;
Για εμάς τους εκδότες είναι πρόβλημα ότι το ΕΛΙΒΙΠ κληρονομεί και τις δραστηριότητες του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, άρα και τα πάγια έξοδα που δεν σχετίζονται με το βιβλίο. Επιπλέον, θεωρούμε λάθος ότι δεν προβλέπεται ένας διευθυντής, ιδανικά εκλεγμένος από το ΔΣ του ΕΛΙΒΙΠ, ένας υπεύθυνος καταρτισμένος άνθρωπος που θα ασχολείται αποκλειστικά με τις καθημερινές λειτουργίες και την επίτευξη των στόχων.
5) Ποιο είναι το όραμά σας για το μέλλον; Ποιοί είναι οι άμεσοι και ποιοί οι μακροπρόθεσμοι στόχοι σας;
Όραμά μας είναι να εκδίδουμε κορυφαία έργα σημαντικών Ελλήνων και ξένων συγγραφέων, να αναδεικνύουμε νέους δημιουργούς και να προσφέρουμε τα βιβλία σε κάθε πιθανή μορφή ώστε να μπορούν οι αναγνώστες να τα απολαύσουν όπως θέλουν.
6) Τί σας αρέσει, και τί σας ενοχλεί περισσότερο στην ελληνική κοινωνία;
Μου αρέσει η αισιοδοξία που νομίζω ότι μοιράζομαι με όσους συμπολίτες μας έχουν επιλέξει συνειδητά να ζουν και να δραστηριοποιούνται στην χώρα μας. Διαφωνώ με την πλειονότητα, που δεν αντιλαμβάνεται πως το κράτος είμαστε εμείς οι πολίτες και όχι κάποιο κακό τέρας που μας καταδυναστεύει. Η αυτογνωσία είναι η αρχή για κάθε ριζική αλλαγή.
"Η μεγαλύτερη επιβράβευση του επαγγέλματός μας είναι η συναναστροφή με τους ανθρώπους του. Από μικρό παιδί είχα την τύχη να γνωρίσω τεράστιες φυσιογνωμίες των γραμμάτων, να συνομιλήσω με κορυφαίους Έλληνες και ξένους δημιουργούς."
7) Πείτε μου παρακαλώ, μια μεγάλη εκδοτική επιτυχία, και μια αποτυχία σας, από τότε που διαδεχθήκατε τον Θανάση Καστανιώτη στη διοίκηση της εκδοτικής σας επιχείρησης. Εάν δεν ήσασταν ένας από τους σημαντικότερους εκδότες στην Ελλάδα, τί θα θέλατε να κάνετε στη ζωή σας;
Θεωρώ μεγάλη εκδοτική επιτυχία την έκδοση του magnum opus της καθηγήτριας Σοσάνα Ζούμποφ "Η Εποχή του Κατασκοπευτικού Καπιταλισμού", το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως το σημαντικότερο βιβλίο για την εποχή μας. Στο ίδιο πνεύμα, θεωρώ αποτυχία πως δεν έχουμε τοποθετήσει ακόμη αυτό το βιβλίο ως πανεπιστημιακό σύγγραμμα, ώστε να διαβάζεται από κάθε φοιτητή, ανεξαρτήτως σχολής και ειδίκευσης. Ως μαθητής ήθελα να γίνω σκηνοθέτης. Στην πορεία όμως συνειδητοποίησα πως το επάγγελμα του εκδότη είναι το ίδιο συναρπαστικό και γεμάτο συγκινήσεις. Η μεγαλύτερη επιβράβευση του επαγγέλματός μας είναι η συναναστροφή με τους ανθρώπους του. Από μικρό παιδί είχα την τύχη να γνωρίσω τεράστιες φυσιογνωμίες των γραμμάτων, να συνομιλήσω με κορυφαίους Έλληνες και ξένους δημιουργούς.
8) Ο Πλάτωνας έλεγε πως "όταν οι φιλόσοφοι βασιλέψουν και οι βασιλιάδες φιλοσοφήσουν, μόνο τότε θα ευτυχήσουν οι λαοί". Συμφωνείτε; Πώς θα σας φαινόταν μια κυβέρνηση φιλοσόφων;
Ιδανική για μεζέ και τσίπουρο δίπλα στην θάλασσα! Είναι αλήθεια ότι η χώρα μας χρειάζεται ένα αφήγημα για μια νέα εθνική και κοινωνική ταυτότητα, το οποίο μια ομάδα διανοούμενων θα μπορούσε να το προσφέρει. Το αφήγημα των αρχαίων υμών προγόνων μπορεί να "δουλεύει" για κάποιους που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό, αλλά οι σύγχρονοι Έλληνες έχουν ανάγκη να αναδείξουν τους δικούς τους άθλους. Γι’ αυτό χρειαζόμαστε πολιτικούς με όραμα κι όχι πολιτικάντηδες που διεκπεραιώνουν ρουσφέτια.
9) Εάν αύριο-μεθαύριο μια ψηφιακή οντότητα, ένας κβαντικός υπολογιστής ας πούμε, γράψει ένα παραγματικά ενδιαφέρον –κατά τη γνώμη σας- βιβλίο, θα το εκδώσετε;
Αν μας καταθέσετε το συγκεκριμένο κείμενο ως δικό σας χειρόγραφο πώς θα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι είναι ένα έργο τεχνητής νοημοσύνης και όχι δική σας έμπνευση;
10) Ποιο βιβλίο έχετε αυτή τη στιγμή στο κομοδίνο σας;
Αυτή την περίοδο διαβάζω το χειρόγραφο ενός αξιόλογου καθηγητή του Yale και εξετάζω το ενδεχόμενο να το μεταφράσουμε στη γλώσσα μας.
