Το πολυμεσικό φεστιβάλ ήχου, θορύβου και λέξεων Noisy Words προσκαλεί τη συγγραφέα, καθηγήτρια Ήχου Salomé Voegelin και τη συγγραφέα, ερευνήτρια και καθηγήτρια Αθηνά Αθανασίου στην επιτελεστική συζήτηση "Απόηχος" ("Aftersound, aftermath") με θέμα την ενεργητική ακρόαση του θορύβου, μέσω αυτού και με αυτόν, ως κοινωνικοπολιτική πρακτική. Η συζήτηση θα διεξαχθεί την Πέμπτη 17 Οκτωβρίου στις 8 μ.μ. στον χώρο του Ινστιτούτου Γκαίτε στην Αθήνα. Όσοι και όσες επιθυμούν να την παρακολουθήσουν εξ αποστάσεως θα έχουν την ευκαιρία να το κάνουν στο Youtube.
Η γλώσσα που θα χρησιμοποιηθεί είναι τα αγγλικά (με ταυτόχρονη ελληνική μετάφραση). Η είσοδος είναι ελεύθερη.
Σε αυτή την επιτελεστική συζήτηση, η Αθηνά Αθανασίου και η Salomé Voegelin θα αυτοσχεδιάσουν πάνω σε μια συνακρόαση, συνήχηση και συνανάγνωση που επιχειρεί να δημιουργήσει μια ακουστική ηθική και υπευθυνότητα αποδεσμευμένη από τις συνήθεις ηθικές και πολιτισμικές επιταγές, ακολουθώντας τη συμπτωματική και εφήμερη ιδιότητα του ήχου. Ο διάλογος μεταξύ τους σκηνοθετεί μια διαρκή απόπειρα εύρεσης ερμηνειών που δεν λειτουργούν ως ανακατασκευές αλλά ως νέες υλοποιήσεις, απηχήσεις δηλαδή του άγνωστου με σκοπό να αφουγκραστούμε μια άλλη πλευρά, ένα άλλο σώμα, ένα άλλο αυτί, πολλαπλασιάζοντας την ηγεμονική μυθοπλασία της πραγματικότητας.
Συγκεκριμένα, η μη προδιαγεγραμμένη συνάντησή τους θα φέρει σε διάλογο τις ιδέες της Αθανασίου για το πώς ο απόηχος [aftersound, aftermath], ως συνέπεια, ως αντίκτυπος, ως απήχηση και απροσδιόριστος ήχος μετά βίας ακουστός, μπορεί να διευρύνει δημιουργικά τα όρια των αρχείων της βίας και να θέσει υπό αμφισβήτηση τους κανονιστικούς τρόπους ακρόασης, με την έννοια των ηχητικά πιθανών και απίθανων κόσμων που εισήγαγε η Voegelin: οι αόρατες εκδοχές του κόσμου που καθίστανται προσβάσιμες, δηλαδή πιθανές, μέσω του ήχου, και που προκαλώντας τη θεωρούμενη μοναδική, ομοιόμορφη πραγματικότητα φέρνουν στο φως την πολιτική των απίθανων κόσμων – τις πραγματικότητες εκείνες που δεν συμπίπτουν αναλόγως των πολιτικών ταλαντώσεων με αυτό που νομίζουμε πως βλέπουμε, αλλά που οι επιπτώσεις τους μας επιβάλλουν να τις αφουγκραστούμε.
Το κίνητρο πίσω από αυτή τη συζήτηση είναι η ανίχνευση της εκάστοτε ηχητικής παροδικότητας που αντανακλά την αδικία αλλά και η ανάγκη να αντιδράσουμε σε τέτοια (ανήκουστα) αφηγήματα (αφηγήματα έμφυλης και ρατσιστικής βίας) – είτε εκείνα που έχουν αρθρωθεί είτε εκείνα που δεν έχουν (ακόμα) ειπωθεί ή ακουστεί. Πώς κρατούν ανοιχτό το παρόν και το μέλλον της ακουστότητας τα ποικιλοτρόπως θορυβώδη σώματα; Πώς επιτελούν την ηθική και πολιτική τοποθέτηση της ακρόασης και της ακουστότητας;
Αυτά είναι τα ερωτήματα που ελπίζουμε να διερευνήσουμε από τη σκοπιά των δυνατοτήτων και των μη δυνατοτήτων των σωμάτων μας που υπάρχουν όχι ξέχωρα αλλά μέσα σε ένα συνεχές μαζί με άλλα ανθρώπινα και περισσότερο από ανθρώπινα σώματα, πλασμένα από την ίδια ύλη, αλληλοεξαρτώμενα και ευάλωτα μάλλον παρά έχοντας τον έλεγχο και όντας σε θέση να οργανώνουν. Αυτά είναι τα σώματα που τραγουδούν τις αισθητικές και πολιτικές δυνατότητες του χορού. Του χορού που είναι ο ίδιος μια δυνατότητα εναρμονισμού με το πένθος και την οργή. Οι φωνές τους παράγουν μια αντήχηση ή τη βουβή της απουσία. Όπου η αντήχηση προϋποθέτει μια ορισμένη απόκριση και ταχύτητα ανταπόκρισης που δοκιμάζει τη σημασία, την ακουστότητα και τον αντίκτυπο των ποικιλοτρόπως θορυβωδών σωμάτων. Είναι ταυτόχρονα ένα σχέδιο, ένα σημειωτικό και κοινωνικοπολιτικό φαινόμενο που επιτελεί την πραγματικότητα, τη νομιμότητα και την αναγνωσιμότητα μιας πολιτικής δυνατότητας που προσδιορίζει πώς και ποιων τα ανθρώπινα και τα περισσότερο από ανθρώπινα σώματα μπορούμε να ακούσουμε και επομένως μετράνε.
Λίγα λόγια για τη Salomé Voegelin
Η Salomé Voegelin είναι συγγραφέας, ερευνήτρια και δημιουργός που ασχολείται με την ακρόαση ως κοινωνικοπολιτική πρακτική. Εργάζεται με αφετηρία τη σχετική λογική του ήχου και επικεντρώνεται στον ενδιάμεσο και τον μεθοριακό χώρο όπου συναντιούνται οι διάφοροι κλάδοι με στόχο την αντιμετώπιση των κρίσεων της υγείας και ευημερίας του πλανήτη, και όπου οι φεμινιστικές, αποαποικιοκρατικές και μετα-ανθρωποκεντρικές αξιώσεις μπορούν να δημιουργήσουν διαφορετικές και πλουραλιστικές δυνατότητες γνώσης. Την απασχολεί ο "σχεδιασμός ενός ηχητικού πλανήτη" (Designing a Sonic Planet): με σημείο εκκίνησης το αόρατο και το σχετικό στοιχείο, χρησιμοποιεί τις μουσικές και ηχητικές ευαισθησίες για να επανοραματιστεί τον κόσμο στην αδιαίρετη οντότητά του, αποφεύγοντας ταξινομίες και μια γραμμική χαρτογραφία, δουλεύοντας με μια ασαφή γεωγραφία.
Η Voegelin γράφει άρθρα και επιστημονικές εργασίες, βιβλία, κείμενα και κειμενικές παρτιτούρες για περφόρμανς και για δημοσίευση. Είναι η συγγραφέας των Listening to Noise and Silence ["Ακούγοντας τον θόρυβο και τη σιωπή"] (2010), Sonic Possible Worlds ["Ηχητικοί πιθανοί κόσμοι"] (2014/21), The Political Possibility of Sound ["Η πολιτική δυνατότητα του ήχου"] (2018). Το πιο πρόσφατο βιβλίο της, με τίτλο Uncurating Sound ["Πώς να απο-επιμεληθούμε τον ήχο"] (2023) μεταθέτει την επιμέλεια μέσω της διπλής άρνησης στην "απο-επιμέλεια": αποδεσμεύει τη γνώση από τις προσδοκίες της αναφοράς και από ένα κανονιστικό πλαίσιο, ενώ παράλληλα προχωρά σε μια αναθεώρηση της πολιτικής ιδιότητας τέχνης όχι ως προς το μήνυμα που μεταφέρει ή τον σκοπό που υπηρετεί, αλλά μέσω του τρόπου που αντιμετωπίζει το θεσμικό στοιχείο. Η Voegelin είναι καθηγήτρια Ήχου στο London College of Communication, του University of the Arts, στο Λονδίνο.
Λίγα λόγια για την Αθηνά Αθανασίου
Η Αθηνά Αθανασίου είναι καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Θεωρίας των Φύλων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. Διευθύνει το Εργαστήριο Ανθρωπολογικής Έρευνας και είναι Πρόεδρος του Τμήματος Κοινωνικών Επιστημών. Μεταξύ των δημοσιεύσεών της συγκαταλέγονται τα βιβλία: Agonistic Mourning: Political Dissidence and the Women in Black ["Αγωνιστικό πένθος: Πολιτική διαφωνία και οι γυναίκες με τα μαύρα"] (Edinburgh University Press, 2017), Dispossession: The Performative in the Political ["Αποστέρηση: Το επιτελεστικό στο πολιτικό"] (με την Judith Butler, Polity Press, 2013), Η κρίση ως "κατάσταση έκτακτης ανάγκης" (Αθήνα, 2012), Ζωή στο όριο. Δοκίμια για το φύλο, το σώμα και τη βιοπολιτική (Αθήνα, 2007), Rewriting Difference: Luce Irigaray and "the Greeks” ["Ξαναγράφοντας τη διαφορά: H Luce Irigaray και "οι Έλληνες”" (συν-επιμέλεια με την Έλενα Τζελέπη, SUNY Press, 2010), Αποδομώντας την Αυτοκρατορία. Θεωρία και πολιτική της μετααποικιακής κριτικής (Αθήνα, 2016), Φεμινιστική θεωρία και πολιτισμική κριτική (Αθήνα, 2006), Βιοκοινωνικότητες (Αθήνα, 2011). Υπήρξε υπότροφος στο Κέντρο Διδασκαλίας και Έρευνας για τις Γυναίκες Pembroke του Brown University, και στο Κέντρο για τη Μελέτη της Κοινωνικής Διαφοράς του Columbia University. Είναι μέλος της Συμβουλευτικής Συντακτικής Επιτροπής διαφόρων περιοδικών εκδόσεων (Critical Times, Feminist Formations, Journal of Greek Media and Culture κ.ά.).
Διαβάστε Επίσης
