Ο Μάιος έχει οριστεί ως Μήνας Ποδηλάτου στην Αθήνα και, όπως πέρυσι, περιμένουμε να δούμε τις ενδιαφέρουσες δράσεις που ετοιμάζει ο Δήμος Αθηναίων στο πλαίσιο του This is Athens City Festival 2024, τις οποίες υλοποιεί σε συνεργασία με τον οργανισμό "Πόλεις για Ποδήλατο". Καθώς όμως θέλουμε λίγες ακόμα εβδομάδες για να υποδεχτούμε τον τελευταίο μήνα της άνοιξης, οι "Πόλεις για Ποδήλατο" φροντίζουν να μας προετοιμάσουν καταλλήλως για τον Μήνα Ποδηλάτου: το Athens Bike Festival επιστρέφει στο Παλιό Αμαξοστάσιο ΟΣΥ στις 12, 13 και 14 Απριλίου, γιορτάζοντας 10 χρόνια δράσης. Με αφορμή το φεστιβάλ αλλά και όσα θα δούμε προσεχώς στην Αθήνα, μιλήσαμε με ένα από τα ιδρυτικά μέλη των "Πόλεων για Ποδήλατο", Σπύρο Παπαγεωργίου, για την πορεία και τους στόχους του οργανισμού.
"Το ποδήλατο για εμένα είχε ανέκαθεν πολύ ενδιαφέρον, ειδικά ως μέσο αστικής μετακίνησης που θα μπορούσε να λύσει μερικά από τα πιο περίπλοκα προβλήματα που αντιμετωπίζει η πόλη" μας λέει ο Σπύρος, που ασχολείται με το ποδήλατο από το 1999. Τότε ήταν που ίδρυσε το "MBike", το πρώτο μηνιαίο περιοδικό ποδηλάτου στην Ελλάδα, που το 2017 εξελίχθηκε σε μία ψηφιακή πλατφόρμα επικοινωνίας και ενημέρωσης. Η αγάπη του Σπύρου για το ποδήλατο του έδωσε την ιδέα να ιδρύσει μαζί με τρεις φίλους τις "Πόλεις για Ποδήλατο" το 2013, οι οποίες δεν άργησαν να γίνουν μέλος της European Cyclists Federation, το κεντρικό σώμα για την αστική ποδηλασία στην Ευρώπη. Οι "Πόλεις για Ποδήλατο" είναι επίσης ένα από τα τέσσερα μέλη του Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου για το Eurovelo, ένα ευρωπαϊκό πρότζεκτ που εδώ και πάνω από 20 χρόνια συνδέει τις ευρωπαϊκές πόλεις μέσω ποδηλατικών διαδρομών (όχι ποδηλατοδρόμων).
Πρωταρχικός στόχος των "Πόλεων για Ποδήλατο" είναι να παρέχουν τεχνογνωσία κυρίως σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. "Είχαμε παρατηρήσει ότι ο δήμος, το υπουργείο, η περιφέρεια και άλλοι οργανισμοί ήθελαν να κάνουν πράγματα για το ποδήλατο, αλλά πρακτικά δεν ήξεραν τι και πως. Όποτε ήθελαν να φτιάξουν κάτι, έβρισκαν ένα μελετητικό γραφείο που σχεδίαζε έναν ποδηλατοδρόμο, ο οποίος συνήθως ήταν μη λειτουργικός, γιατί αυτός που τον σχεδίαζε μπορεί να ήταν μηχανικός αλλά ενδεχομένως να μην είχε χρησιμοποιήσει ποτέ ποδήλατο. Μπορεί να τον σχεδίαζε υπολογίζοντας σωστά το πλάτος του και τα υλικά, όμως επέλεγε μια διαδρομή που ένας ποδηλάτης δεν θα έκανε ποτέ". Σύμφωνα με τον Σπύρο, αυτός είναι ένας από τους βασικότερους λόγους που οι ποδηλατοδρόμοι της Ελλάδας -ειδικά της Αθήνας- βρίσκονται στην κατάσταση που βλέπουμε τώρα. Οι ιθύνοντες του οργανισμού δεν προσπαθούν να κατακρίνουν τις κάπως αποτυχημένες προσπάθειες δημιουργίας ποδηλατικών υποδομών, θέλουν απλώς να συνεισφέρουν στη βελτίωσή τους.
"Δεν χρειάζεται να είσαι αθλητής, να φοράς ειδικά ρούχα ή να κάνεις 50 χλμ. τη μέρα για να μπορέσεις να ξεκινήσεις ποδήλατο"
Μία από τις πρώτες δράσεις της ομάδας ήταν η διοργάνωση δύο ομιλιών στο Μουσείο Μπενάκη της Αθήνας και το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, όπου ο διακεκριμένος Δανός αρχιτέκονας Jan Gehl μίλησε για απλά και οικονομικά αποδοτικά μέτρα, μέσω των οποίων οι ελληνικές πόλεις μπορούν να επιτύχουν μια καλύτερη ισορροπία ανάμεσα στα αυτοκίνητα, τους ποδηλάτες και τους πεζούς. Μέσω αυτών των ομιλιών, οι "Πόλεις για Ποδήλατο" εξελίχθηκαν σε ένα σημαντικό εγχείρημα που όχι μόνο συνεργάζεται με υπουργεία και δήμους, αλλά ταυτόχρονα δίνει στους πολίτες την ευκαιρία να δουν πόσο εύκολο είναι να εντάξουν το ποδήλατο στην καθημερινότητά τους.
"Δεν χρειάζεται να είσαι αθλητής, να φοράς ειδικά ρούχα ή να κάνεις 50 χλμ. τη μέρα για να μπορέσεις να ξεκινήσεις ποδήλατο. Εξηγούμε στον κόσμο ότι το ποδήλατο είναι ένα μέσο αστικής μετακίνησης που, αν η διαδρομή σου είναι 4-5 χλμ. και δεν μπορείς να την κάνεις εύκολα με τα πόδια, μπορείς να το χρησιμοποιήσεις, αντί να πάρεις αυτοκίνητο ή μηχανάκι. Σκέψου το σαν να είσαι γρήγορος πεζός, όχι ποδηλάτης" μας συμβουλεύει ο συνιδρυτής των "Πόλεων για Ποδήλατο". Το θετικό με την ελληνική πρωτεύουσα είναι ότι έχει πολλούς παράλληλους δρόμους που είναι ιδανικοί για ποδηλασία. "Αντί να πας από τους κεντρικούς οδικούς άξονες της πόλης, π.χ. την Πατησίων, βγαίνεις στον επόμενο παράλληλο για να αποφύγεις την κίνηση και να διευκολύνεις τη μετακίνησή σου. Έχουμε παρατηρήσει ότι η Αθήνα είναι από τις πιο φιλικές πόλεις στην Ευρώπη για ποδήλατο. Τι εννοώ; Αν είσαι σε έναν δρόμο στην Αθήνα και κάνεις ποδήλατο, ο οδηγός του αυτοκινήτου ή της μηχανής θα σε προσπεράσει και θα συνεχίσει κανονικά. Αν είσαι εκτός ποδηλατοδρόμου στο Βερολίνο ή το Άμστερνταμ, κινδυνεύεις να πεθάνεις".
Όπως καταλαβαίνετε, η μετακίνηση μέσα στην πόλη δεν είναι και τόσο μεγάλη δοκιμασία. To πραγματικό πρόβλημα που συναντά ένας ποδηλάτης στην Αθήνα είναι η έλλειψη υποδομών και ειδικά θέσεων στάθμευσης. Βέβαια, ένας αρχάριος ποδηλάτης πρέπει να προσέξει επίσης την ασφάλεια στον δρόμο και τη μορφολογία του ποδήλατου (αν και, όσο εξοικειώνεσαι με το ποδήλατο, θα συνειδητοποιήσεις ότι η αστική μετακίνηση δεν είναι τελικά δύσκολη). "Λύσεις υπάρχουν, χρειαζόμαστε όμως υποδομές για να πείσουμε περισσότερο κόσμο να βγει έξω και να χρησιμοποιήσει το ποδήλατο" τονίζει ο Σπύρος.
Σε μια προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος με το παρκάρισμα τον ποδηλάτων, οι "Πόλεις για Ποδήλατο" ξεκίνησαν μία νέα συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων: το "Ποδηλατώντας στην Ιστορία και την Τέχνη" πρόσφατα ολοκλήρωσε την πρώτη φάση του, στοχεύοντας στην εγκατάσταση θέσεων στάθμευσης ποδηλάτου σε μουσεία και γκαλερί. "Ήταν ένα βασικό πρόβλημα που συναντούσαμε όποτε επισκεπτόμασταν χώρους πολιτισμού" λέει ο Σπύρος, που μαζί με την υπόλοιπη ομάδα έχουν μέχρι στιγμής τοποθετήσει θέσειςς στάθμευσης στην Εθνική Πινακοθήκη, το Μουσείο Ακρόπολης, το Μουσείο Μπενάκη, το Μουσείο Μαρία Κάλλας, το Μουσείο Αγγελική Χατζημιχάλη, την Τεχνόπολη, τη Δημοτική Αγορά Κυψέλης, το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, το Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων, το Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα Μερκούρη, το Ψηφιακό Μουσείο Ακαδημίας Πλάτωνος και τη Δημοτική Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων.
Tips για έναν αρχάριο ποδηλάτη
#1: Επιβεβαιώσου ότι το ποδήλατό σου είναι σε καλή κατάσταση, έχει φουσκωμένα λάστιχα και οι ταχύτητες και τα φρένα λειτουργούν σωστά.
#2: Ξεκίνα να κάνεις ποδήλατο στη γειτονιά σου και, όταν εξοικειωθείς αρκετά, επιχείρησε πιο μακρινές αποστάσεις μέσα στην πόλη.
#3: Φρόντισε να επιλέγεις διαδρομές όχι από κεντρικούς δρόμους, αλλά δευτερεύοντες (παράλληλους).
#4: Φρόντισε να λύσεις το πρόβλημα της στάθμευσης -όπου δεν υπάρχουν θέσεις στάθμευσης, έχε μαζί σου μια αλυσίδα για να το ασφαλίσεις ή άφησέ το σε ένα πάρκινγκ αυτοκινήτων.
#5: Σιγουρέψου ότι χρησιμοποιείς το σωστό ποδήλατο. Το ηλεκτρικό ποδήλατο είναι το καταλληλότερο για αρχάριους ποδηλάτες και μια πολύ καλή επένδυση για τις αστικές μετακινήσεις. Αν δεν θέλεις ή δεν μπορείς να αγοράσεις δικό σου, υπάρχουν πολλές εταιρείες που νοικιάζουν ποδήλατα μηνιαία.
Οι ωραιότερες διαδρομές για ποδήλατο στην Αθήνα
"Εξαρτάται πού μένει κανείς" λέει ο Σπύρος, "αλλά νομίζω ότι ιδανική διαδρομή είναι αυτή που ξεκινάει από τη γέφυρα Πουλόπουλου στα Πετράλωνα και φτάνει μέχρι το ΚΠΙΣΝ. Μοιάζει μεγάλη διαδρομή, όμως τη διανύεις μέσα σε περίπου 20 λεπτά, χωρίς να το καταλάβεις. Αξίζει να πας για ποδήλατο στη Φιλοθέη και το Ψυχικό όπου όλες οι διαδρομές είναι επίπεδες. Επίσης, στο Χαλάνδρι και την Αγία Παρασκευή έχει αρκετούς ποδηλατοδρόμους, όπως και μέσα στο ιστορικό κέντρο, που μπορείς να κινηθείς με χαμηλές ταχύτητες και δεν χρειάζεται να πιεστείς πολύ".