Τα δωρεάν της εβδομάδας: Θεατρικότητα και σαρκασμός στο Ινστιτούτο Γκαίτε

Υγρή καρδιά

Το διεπιστημονικό και διακαλλιτεχνικό πρόγραμμα της Ελένης Ρήγα «Το Γραφείο Υδάτινων Κοινών» εγκαινιάζεται στο Atopos την Παγκόσμια Ημέρα Νερού (22/3) και ανοίγει μια συζήτηση γύρω από το σώμα και τη σχέση του με το νερό, αλλά και τα φλέγοντα οικολογικά και κοινωνικά ζητήματα. Πως ορίζεται η έννοια του «σύγχρονου νερού»; Τι συμβολισμούς κρύβει και ποιοι οι κίνδυνοι ιδιωτικοποίησής του; Απαντήσεις σε αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα αναζητάει μια ομάδα «ερευνητών του νερού» στο Atopos. Συνδυαστικά με το Γραφείο Έρευνας, το πρόγραμμα καλλιτεχνικής φιλοξενίας και πολλές άλλες δράσεις που θα ανακοινώνονται κάθε μήνα, το πρότζεκτ περιλαμβάνει και την ομαδική έκθεση «Υγρή Καρδιά»: οι καλλιτέχνιδες που συμμετέχουν διερευνούν προβλήματα όπως η λειψυδρία, η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος και η μόλυνση των υδάτων εξαιτίας των πλαστικών και των μικροπλαστικών. Και όλα αυτά εντάσσοντάς στα έργα τους το στοιχείο της ρευστότητας και περιθωριοποίησης των πιο ευάλωτων σωμάτων.

Evrovizion. Crossing Stories and Spaces

Η περιοδική έκθεση του ifa (Institut für Auslandsbeziehungen) έρχεται στην Αθήνα σε συνεργασία του Ινστιτούτου Γκαίτε και του ΕΜΣΤ. Πρόκειται για μία εκθεσιακή διερεύνηση της τρέχουσας κοινωνικοπολιτικής κατάστασης στην Ευρώπη και εξετάζει την ιδέα μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας. Στο Γκαίτε θα παρουσιαστεί μία μικρότερη επιλογή έργων του πρότζεκτ, με τη συμμετοχή της Ελληνίδας εικαστικού Μαρίας Τσαγκάρη, της Johanna Diehl και του Adnan Softić.

BURR

To KȮREN process space παρουσιάζει το επιστέγασμα του εικαστικού προγράμματος μακράς διάρκειας που επιχειρεί τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου της χαρακτικής στο πεδίο των σύγχρονων εικαστικών τεχνών. Την έκθεση θα συνοδεύει συλλεκτική βιβλιόδετη έκδοση με θεωρητικά κείμενα, φωτογραφική καταγραφή και τεκμηρίωση της πορείας και του αποτελέσματος του προγράμματος. Με αφορμή τη χαλκογραφία «Melancholia» του Albrecht Durer, που αποτέλεσε το πρώτο εννοιολογικό έργο χαρακτικής στην ιστορία, το BURR προσβλέπει στο να υπογραμμίσει το περιεχόμενο και με έμμεσο τρόπο να σκιαγραφήσει το περιέχον. Ο αγγλικός όρος burr παραπέμπει στο «γρέζι», την τραχιά άκρη που αφήνεται σε ένα αντικείμενο – ιδιαίτερα από μέταλλο – από τη δράση ενός εργαλείου και χρησιμοποιείται για να επισημάνει πως το επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκεται στο ίδιο το μέσο της χαρακτικής, σε εκείνο που «αφήνεται» πίσω και σε αυτό που μένει να κατακτηθεί με όχημα αυτή. Από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του 2023, δέκα εικαστικοί καλλιτέχνες με διεθνή παρουσία, επιδραστικό έργο και ετερόκλητη καλλιτεχνική γλώσσα, αλλά χωρίς προηγούμενη – ή με ελάχιστη – πρακτική επαφή με το εργαλείο της χαρακτικής, κλήθηκαν να εκπαιδευτούν, μελετώντας νέες τεχνικές εντός και εκτός του πεδίου δράσης τους, δημιουργώντας νέα έργα. Στη διάρκεια των πέντε αυτών μηνών, οι καλλιτέχνες Κυριακή Γονή, Μάρω Μιχαλακάκου, Ζάφος Ξαγοράρης, Ηλίας Παπαηλιάκης, Δημήτρης Παπαϊωάννου, Irene Ragusini, Στέφανος Ρόκος, Κατερίνα Στεφανιδάκη, Παντελής Χανδρής και Ευριπίδης Παπαδοπετράκης εξοικειώθηκαν με την «νέα» εικαστική και εκφραστική τους γλώσσα μέσα από εβδομαδιαίες συναντήσεις και εργαστήρια ενώ τους παρέχονταν όλα τα θεωρητικά και τεχνικά «εργαλεία» για την προσέγγιση των τεχνικών της υψιτυπίας και της βαθυτυπίας. Παράλληλα, οι συμμετέχοντες ήρθαν σε επαφή και με το προπαρασκευαστικό κομμάτι του έργου (επεξεργασία υλικών, κατασκευή εργαλείων). Τόσο μέσω του εικαστικού προγράμματος, όσο και μέσω της έκθεσης και της ειδικής έκδοσης επιχειρείται η δημιουργία νέων αφηγήσεων για το εικαστικό μέσο της χαρακτικής, προτείνοντας την καλλιτεχνική πολυφωνία και την εξωστρέφεια. Η χαρακτική αρχικά χρησιμοποιούταν ως βασικό μέσο εικονογραφίας στην οπτική επικοινωνία και στον χώρο του εντύπου και αργότερα ως ένα φωτοτυπικό πολυτελείας ή μέσο διακόσμησης. Σήμερα, επιχειρείται η αναδιατύπωση της ταυτότητάς της, προτείνοντας πρωτότυπες προσεγγίσεις στην σύγχρονη καλλιτεχνική παραγωγή. Απώτερος στόχος της δράσης αυτής είναι έτσι η εξοικείωση του ευρύτερου κοινού με την ίδια τη χαρακτική και τις πολλαπλές δυνατότητες του μέσου, αλλά και η διεύρυνση του ορίζοντα των εικαστικών τεχνών στην Ελλάδα.

1922-2022 Έξοδος - Διέξοδος

Το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας (Ε.Ε.Τ.Ε.), μετά από ανοιχτό κάλεσμα συμμετοχής σε όλα τα μέλη του, διοργανώνει μια μεγάλη ομαδική έκθεση σύγχρονου έργου, με τίτλο «1922-2022 Έξοδος - Διέξοδος. Η έκθεση πραγματοποιείται με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Συμμετέχουν 372 καλλιτέχνες, με έργα από όλα τα είδη των εικαστικών τεχνών, ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική, εγκαταστάσεις, βίντεο, performance. Η πολυαναμενόμενη έκθεση ετοιμάζεται εδώ και μήνες, από το καλοκαίρι του 2022. Δεν αποτελεί απλά μια έκθεση με ιστορική αναφορά, αλλά έχει το βλέμμα στραμμένο στο παρόν και το μέλλον. Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν κλήθηκαν να μελετήσουν τα ιστορικά γεγονότα του Α' Παγκόσμιου Πολέμου και της Μικρασιατικής Εκστρατείας που οδήγησαν στην Καταστροφή, να αναδείξουν τις τραγικές ιστορίες των πάνω από 1,5 εκατομμυρίων Ελλήνων, Αρμένιων και Τούρκων προσφύγων, τις περιπέτειες στους τόπους εγκατάστασης. Ακόμη, να θίξουν σύγχρονες πλευρές του πολέμου, του ξεριζωμού και της προσφυγιάς, να αναρωτηθούν για τις αιτίες της μεγαλύτερης μάστιγας στην Ιστορία, που οι άνθρωποι την προκαλούν και οι άνθρωποι μπορούν να την εξαφανίσουν. Στα έργα που θα εκτεθούν είναι στο επίκεντρο ο άνθρωπος, η καταγραφή των σκληρών βιωμάτων των προσφύγων, η καταγγελία της απανθρωπιάς του πολέμου και της καταστροφής. Η έκθεση επιχειρεί να προβληματίσει, συνομιλεί ζωντανά με το κοινό, αναδεικνύει πώς, μέσα από την αλληλεγγύη και τον κοινό αγώνα των λαών, ανθίζει η ελπίδα. Το σύνολο των έργων δικαιώνει την πολύμηνη προσπάθεια να στηθεί η έκθεση και δημιουργεί μεγάλες προσδοκίες για κάθε επισκέπτη.

Δημήτρης Καπετάνου. Inter-visibility braille

Στο πλαίσιο του Athens Pride 2023, παρουσιάζεται η εικαστική έκθεση του Δημήτρη Καπετάνου. Μία εγκατάσταση που αποτελείται από από επίτοιχες επιφάνειες, οι οποίες περιλαμβάνουν κείμενα κωδικοποιημένα στο σύστημα braille, και το περιεχόμενό τους προκύπτει από συνέντευξη που έλαβε ο εικαστικός δημιουργός από άτομο με ζητήματα οπτικής αναπηρίας, το οποίο είναι παράλληλα μέλος της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Στη συνέντευξη αυτή το συγκεκριμένο άτομο μας αφηγείται στοιχεία από τις δύο του ταυτότητες, στο πόσο δεκτές τις κάνει η κοινωνία, αλλά και στον διπλό αποκλεισμό που έχει βιώσει. Ακόμα, αναφέρεται σε πολλά σύγχρονα ζητήματα που ταλανίζουν την κοινωνία όπως το προσωπικό του coming out όσο και των διασήμων, το πολιτικά ορθό, την πατριαρχία, τα σωματεία ατόμων ΑμεΑ, το goalboal, το πως βλέπει τα χρώματα και πολλά άλλα. Η ιδιαιτερότητα της έκθεσης εναπόκειται στον σκοπό και τον τρόπο υλοποίησης του έργου. Επιτυγχάνεται δηλαδή μια ανατροπή στην έννοια της θέασης, αφού άτομα που γνωρίζουν το σύστημα γραφής braille, μπορούν, ως κοινωνοί του έργου, να αντιληφθούν το περιεχόμενο των πινάκων και να λειτουργήσουν ως ξεναγοί, κάτι το οποίο δε συνηθίζεται στην καθημερινότητα αλλά και σε φορείς - ιδρύματα τέχνης. Από την άλλη, όσοι δε μπορούν να αντιληφθούν το περιεχόμενο της γραφής έρχονται για λίγο στη θέση όλων των ατόμων για τα οποία δε προβλέπεται κάποιος τρόπος αλληλεπίδρασης των ιδίων με το εκάστοτε εικαστικό έργο. Συνεπώς, άξονας του όλου σκεπτικού γίνονται οι έννοιες της ενσυναίσθησης, της συμπερίληψης και της προσβασιμότητας σε χώρους της τέχνης, ενώ συντελείται παράλληλα μια άτυπη performance στον χώρο, με την επικουρία της επιδαπέδιας όδευσης τυφλών. Στο χώρο της έκθεσης υπάρχουν απομαγνητοφωνημένα τα κείμενα της συνέντευξης, ώστε μετά τη περιήγηση του επισκέπτη στο χώρο και τον αρχικό του ξαφνιασμό, να έρχεται η στιγμή που θα μπορέσει να πληροφορηθεί τα όσα καταθέτει το άτομο της συνέντευξης.

Ινστιτούτο Γκαίτε

Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων

Atopos Contemporary Visual Culture

Κέντρο Πολιτισμού – Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος»