10 χρόνια συμπλήρωσε φέτος ο εξαιρετικά επιτυχημένος κύκλος εκδηλώσεων "Νύχτες κλασικής μουσικής" στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, με τον οποίο εγκαινιάζεται παραδοσιακά, κάθε Σεπτέμβρη, η νέα καλλιτεχνική σαιζόν. Στην εξαιρετικής ακουστικής και …ενδεδειγμένης για μουσική δωματίου οικειότητας αίθουσα "Κότσεν" της Γενναδείου πλήθος φιλόμουσων -που, δυστυχώς, μετέφεραν και εδώ το ζιζάνιο των χειροκροτημάτων στο τέλος κάθε γρήγορου μέρους των έργων!- συνέρρευσε επί τριήμερο (27 – 29/9) για τα ισάριθμα ρεσιτάλ άριστων μουσικών, όλων αποφοίτων ή υποτρόφων του περίφημου αμερικανικού Ινστιτούτου "Κέρτις".
Λαμπρό δείγμα διεθνούς κινητικότητας των μουσικών, η διοργάνωση υλοποιήθηκε και πάλι με τη σύμπραξη του θεσμού "Curtis on Tour" (που βασίζεται σε χορηγία της αείμνηστης δισεκατομμυριούχου Νίνας φον Μάλτσαν) και του Γερμανοελληνικού πολιτιστικού κοινωφελούς "Ιδρύματος Schwarz". Επιβεβαίωσε δε τα γνωστά εχέγγυα κύρους και σοβαρότητας με τα οποία περιβάλλεται: άρτια οργάνωση, υψηλότατο επίπεδο των διαφορετικών εθνοτήτων και εμπειρίας μουσικών, σωστά δομημένα προγράμματα, τα οποία περιελάμβαναν σημαντικά αλλά όχι συχνά παιζόμενα έργα μουσικής δωματίου. Αυτά της δεύτερης και της τρίτης από τις συναυλίες του φετινού κύκλου, που παρακολουθήσαμε, αντλήθηκαν από το ανεξάντλητο ρεπερτόριο του ρομαντισμού.
Στις 28/9 εμφανίσθηκε το πολυβραβευμένο, αμερικανικό κουαρτέτο εγχόρδων "Dover", που ιδρύθηκε το 2008 στο πλαίσιο του "Κέρτις", διαθέτει εκλεκτή συναυλιακή και δισκογραφική εμπειρία και απαρτίζεται σήμερα από τους βιολιστές Τζόελ Λινκ και Μπράιαν Λη, την βιολίστα Τζούλιαν Λη και τον τσελίστα Κάμντεν Σω.
Η βραδιά άνοιξε με το περίφημο 12ο Κουαρτέτο εγχόρδων του Ντβόρζακ, το επονομαζόμενο "Αμερικανικό", καθώς αποτέλεσε τη δεύτερη σύνθεση που έγραψε στο "Νέο Κόσμο". Καθοδηγούμενοι από το ανεπίληπτης ορθοτονίας και παλμού παίξιμο του εξάρχοντα Τζόελ Λινκ, οι τέσσερις μουσικοί χάρισαν μιαν εξόχως λυρική αλλά σύγχρονη ερμηνεία, που δικαίωσε στο έπακρο τον πρωτοφανή μελωδικό πλούτο και τις αντιθέσεις του απερίφραστα ρομαντικού έργου, αμβλύνοντας τους περισσότερο δραματικούς/"σκοτεινούς" (σλάβικης μελαγχολίας) τόνους. Πέρα από τη σαφή ρυθμική ζωντάνια, την πλαστικότητα της φραστικής, την αίσθηση του διαλόγου, ξεχώρισε κανείς την αυτονομία αλλά και ώσμωση των "φωνών" τους ειδικά στο εναρκτήριο μέρος, την ανάγλυφη προβολή των εθνικοσχολικών (αφρο-αμερικανικών/ινδιάνικων) θεμάτων και το πηγαίο συναίσθημα του lento, την αποκωδικοποίηση συντακτικού και περιεχομένου του τρίτου μέρος αλλά και την ενέργεια και το χιούμορ του φινάλε.
Στο 1ο Κουαρτέτο εγχόρδων του Τσαϊκόφσκι, που παίχθηκε ακολούθως, η μεγαλύτερης συναισθηματικής έντασης και πάθους, αλλά και πυκνότερης συμφωνικής διάστασης γραφή με τα εξίσου έντονα, πλην διακριτά διαμεσολαβημένα φολκλορικά στοιχεία, αποδόθηκε με απίστευτη καθαρότητα, ακρίβεια και πλαστικότητα τέμπι και δυναμικών. Το μοναδικής ηχητικής πληρότητας, γεμάτο αυτοπεποίθηση παίξιμο του Λινκ επέτρεψε στους "Dover" να φωτίσουν γλαφυρά το συνδυασμό μελαγχολίας και τρυφερότητας των δύο πρώτων μερών (έξοχο andante cantabile!) και την κομψότητα του -κάπως ξένου προς την όλη δραματουργία- "αναγεννησιακού" ύφους σκέρτσου, διασφαλίζοντας διάλογο μεγάλης αφηγηματικής ευφράδειας και μουσικότητας μέχρι το εντυπωσιακού παλμού φινάλε!
Συγκεφαλαιωτικά, καθ’όλη την ωριαία διάρκεια του ρεσιτάλ διαπίστωνε κανείς με ικανοποίηση ότι η κατάδυση στην ουσία δύο τόσο εμβληματικών παρτιτούρων της ρομαντικής εργογραφίας της μουσικής δωματίου για κουαρτέτο εγχόρδων είναι ευχερέστερη όταν οι ερμηνευτές διαθέτουν ένα τόσο υψηλό επίπεδο τεχνικής, δεξιοτεχνίας και αίσθησης του ύφους!
Και η επόμενη συναυλία (29/9) περιελάμβανε δύο μείζονα έργα του ρομαντικού ρεπερτορίου, το "Σεξτέτο εγχόρδων αρ. 2" του Μπραμς και το "Οκτέτο" του Μέντελσον. Μαζί με τους "Dover" συνέπραξε εν προκειμένω το νεανικό, πολυεθνικής σύνθεσης κουαρτέτο "Erinys", in residence στο "Κέρτις", που είχε εμφανισθεί στην εναρκτήρια συναυλία.
Με όνομα εμπνευσμένο από τις Ερινύες, το "Erinys" ιδρύθηκε το 2018 στο περιβάλλον της Ακαδημίας "Σιμπέλιους" της Φινλανδίας και αποτελείται από την Αμερικανίδα βιολίστρια Ελίζαμπεθ Στιούαρτ, τον Εσθονό βιολιστή Γιόσεπ Ρέϊμαα, τη Λιθουανο-Φινλανδή βιολίστα Μαρίγια Ραϊσάνεν και τον Έλληνα βιολοντσελίστα Στέργιο Θεοδωρίδη.
Το "Erinys" ηγήθηκε αρχικά της ερμηνείας στο δεύτερο Σεξτέτο του Μπραμς, με τη σύμπραξη δύο μουσικών του "Dover" (τη βιολίστα Λη και τον τσελίστα Σω), που είχαν όμως δευτερεύοντα ρόλο εν προκειμένω. Η έλλειψη εμπειρίας των ταλαντούχων νεαρών μουσικών (άραγε έχουν αναμετρηθεί με τα κουαρτέτα εγχόρδων του Mπραμς;) άφησε έντονο αποτύπωμα σε μια εκτέλεση προσεγμένη μεν, αλλά κάπως άγουρη από τεχνικής και εκφραστικής άποψης. Παρά τη γενικά μαλακή φραστική, έλειψε η στιβαρότητα και σιγουριά την οποία απαιτεί η δεδομένης τελειότητας γραφή (πχ. στο δύσκολο adagio με τα διαδοχικά περάσματα της μελωδικής γραμμής), ενώ και η ηχητική εικόνα/ώσμωση του σχήματος δεν ήταν ιδανική, λόγω του ενίοτε οριακού από πλευράς σιγουριάς και φινιρίσματος ήχου των μουσικών του "Erinys", και δη των δύο βιολιών (πρωτίστως δε της εξάρχουσας Στιούαρτ) στο πρώτο μέρος αλλά και του τσέλου στο τελευταίο.
Οι έξι μουσικοί προσπάθησαν, με διαφοροποιήσεις ταχυτήτων και δυναμικών, να αποδώσουν τις μεταπτώσεις διαθέσεων του έργου (ειδικά στα γρήγορα μέρη), αλλά ο κυρίαρχος φθινοπωρινός λυρισμός του έμεινε στην επιφάνεια…
Ευτυχώς, η τάξη …αποκαταστάθηκε γρήγορα στο επόμενο έργο, το συναρπαστικό "Οκτέτο για έγχορδα" του Μέντελσον, που αποδόθηκε από τα δύο κουαρτέτα (σε διάταξη ανά ομάδες ομοειδών οργάνων), αλλά υπό την πρωτοκαθεδρία των "Dover" και του εξάρχοντά τους Τζόελ Λινκ! Γραμμένο από ένα μόλις …16χρονο συνθέτη, το "Οκτέτο", ένα από τα πρώτα του είδους, συνιστά μια παρτιτούρα συμφωνικών ποιοτήτων και πληθωρικού μελωδικού πλούτου. Η διόλου απλή σύνθεση βρίθει αναφορών στον δύοντα κλασικισμό, που αναπτύσσονταν με άνεση κατόπιν της χειμαρρώδους, γεμάτης αυτοπεποίθηση έκθεσης/εισαγωγής των θεμάτων από τον Λινκ. Αξιοποιώντας ευέλικτα τέμπι και δυναμικές, η ερμηνεία ανέδειξε πειστικά και με εκφραστικότητα όλες τις διαθέσεις του έργου. Το εναρκτήριο allegro έσφυζε από ζωντάνια, το andante διέθετε βάρος και συναίσθημα, το νεραϊδένιο σκέρτσο ήχησε ανάλαφρο και χαρίεν, ενώ το καταληκτικό presto αποδόθηκε ορμητικά, συνιστώντας συναρπαστική κορύφωση. Οι "Erinys" ακολούθησαν με σπάνια εγρήγορση και σβέλτα ανακλαστικά τους εμπειρότερους "Dover", συμβάλλοντας σ’ένα διάλογο γεμάτο ένταση και παλμό που διασφάλισε ένα μεθυστικά ερεθιστικό ακρόαμα!
Λεζάντα πρώτης φωτογραφίας: Στιγμιότυπο από το ρεσιτάλ που έδωσε το κουαρτέτο εγχόρδων "Dover" (28/9) στο πλαίσιο του φετινού κύκλου "Νύχτες κλασικής μουσικής στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη" ("Αίθουσα Cotsen", 28/9) © Ευτυχία Βλάχου
