Χειμερινοί Κολυμβητές: "Είπαμε να μην κάνουμε δίσκο, πριν ξεκαθαρίσει η κατάσταση μ' αυτούς που εκμεταλλεύονται τους δίσκους μας"

"Ἡ μακρινὴ σιωπὴ τῶν ἀστεριῶν,
τὸ ἔμμονο ζουζουνητὸ τῆς φωτισμένης πόλης"

Οι στίχοι αυτοί γράφτηκαν το 1978, δισκογραφήθηκαν το 1981, τώρα τους βλέπουμε σε κεντρική θέση στην ανακοίνωση της συναυλίας σας στο Θέατρο Βράχων (Τετάρτη 2/10). Συνεχίζουν τα άστρα και το άστυ να σας γοητεύουν με την ίδια δύναμη;
Το βάλαν οι διοργανωτές. Αν δεν με ενοχλεί κάτι, δεν επεμβαίνω. Κι αν με γοητεύουν αυτά που αναφέρετε, δεν μπορώ να το πω.

Αλήθεια, στο ίδιο τραγούδι ("Χειμερινοί Κολυμβητές"), ποιος είναι ο Παναγιώτης, ο οποίος απεικονίζεται χαμογελαστός;
Ένας εξαιρετικά ιδιόρρυθμος άνθρωπος, και χειμερινός κολυμβητής. Τον γνώρισα ένα βράδυ πηγαίνοντας με το λεωφορείο σ' ένα ουζερί απέναντι απ' τους Άγιους Ανάργυρους, δίπλα στα κάστρα, εγώ, ένας φίλος μου και δυο κοπέλες. Παρατήρησα έναν δισταγμό στον φίλο μου, όταν είδε τον Παναγιώτη. Εκ των υστέρων κατάλαβα πως ταράχτηκε γιατί ο Παναγιώτης ίσως ζήλευε που μας έβλεπε με κορίτσια. Τελικά γνωριστήκαμε, τον προσκαλέσαμε να πιεί μαζί μας κι αφού είχε αναπτυχθεί κάποια οικειότητα, απήγγειλε ένα τετράστιχό του, που επηρέασε με κάποιον τρόπο το τραγούδι μου "Χειμερινοί Κολυμβητές", που έδωσε τ' όνομά του στον πρώτο μας δίσκο και στο συγκρότημά μας:
"Ο κόσμος που σου είναι ξένος, μακρινός
η σιωπή και η μοναξιά της νύχτας,
και η βαθειά σιωπή των αστεριών 
την ερημιά σου μεγαλώνουν, καρδιά μου".

Μια βραδιά, τον συνάντησα να βγαίνει, στην καρδιά του χειμώνα, μετά από πολύωρο μπάνιο στη θάλασσα μέχρι τα πολεμικά πλοία που κατά καιρούς έρχονται στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Και στη συνέχεια ξημερώσαμε στα λαϊκά τότε κέντρα της Καλαμαριάς. Παρατήρησα ότι τα κορίτσια που έκαναν εκεί κονσομασιόν, του φέρονταν με σεβασμό και αξιοπρέπεια, με τρόπο που αντικατοπτριζόταν στη συμπεριφορά αυτών των εργαζόμενων γυναικών απέναντί μας,  οι οποίες τον γνώριζαν, γιατί κατά καιρούς έκανε τον "γορίλα" σε νυχτερινά κέντρα. Υπαρξιστής στη δεκαετία του 1950, με τον μακαρίτη φίλο μας Μιχάλη ξεχάστηκαν στο δάσος στο Σέιχ Σου ακούγοντας αμερικάνικες μπαλάντες. Κάποτε, ο Παναγιώτης βρέθηκε πρόσωπο με πρόσωπο με μια αρκούδα κι αυτή τον απέφυγε. 

Ένα ξημέρωμα, μετά από ολονύχτια βόλτα μας, έξω απ' την Αχειροποίητο, φώναξε στα τσακάλια του Σέιχ Σου κι αυτά του απάντησαν. Μια άλλη φορά –είχα να τον δω πολύ καιρό– συναντηθήκαμε απ' τα απέναντι πεζοδρόμια στη Μητροπόλεως, κοντοσταθήκαμε, κοιταχτήκαμε για λίγο και συνεχίσαμε τον δρόμο μας, αφού τα λόγια περίσσευαν. Μια μέρα, μιλούσα στο τηλέφωνο με μια κουμπάρα μου, όταν μπλέχτηκαν οι γραμμές, κάτι μάλλον πολύ σπάνιο, κι ακούστηκε μια φωνή: "Αργύρη, εσύ είσαι;" και μετά συνεχίσαμε οι δυο μας. Ήταν ο Παναγιώτης.

Το πρόγραμμα στο Θέατρο Βράχων θα είναι εφ' όλης της ύλης, διαβάζω. Μήπως, όμως, σκοπεύετε να τιμήσετε πιο εκτενώς απ' ό,τι  συνήθως τον δίσκο "Η Μαστοράντζα Του Ερντεμπίλ" (2005), λόγω του πρόσφατου θανάτου του Ευάγγελου Ζάχου Παπαζαχαρίου;
Θα προσπαθήσω να γίνει όπως το λέτε. Ο Μέγας Ζάχος ήταν για μένα οδηγός.

Πρόσφατα, η Sci-Fi River μου περιέγραψε τη δημιουργικότητα ως έξοδο κινδύνου. Κάτι ανάλογο είχατε πει κι εσείς κάποτε, περιγράφοντάς την ως ένα ξέσπασμα για να αντέξεις ό,τι σε πιέζει. Μας πιέζουν περισσότερα πράγματα στον 21ο αιώνα; Ή πάντα τόσα ήταν κι αλλάζει βασικά η απόσταση από την οποία κοιτάμε τη ζωή;
Μοιάζει να πιεζόμαστε πολύ, όμως ας μην "περιαυτολογούμε". Εδώ τόσοι ελέφαντες εξακολουθούν να σφάζονται κάθε μέρα στην Αφρική.

Την τελευταία φορά που είχαμε μιλήσει, μου είπατε ότι "Παλιά προσπαθούσαμε τα παιδιά να μην βλέπουν πολύ τηλεόραση, τώρα παρακαλάμε μήπως και δουν καμιά ταινία και γλιτώσουν λίγο απ' το Φεησμπούκ", όπως σας αρέσει να τονίζετε το Facebook. Ένας γνωστός, λοιπόν, όταν το διάβασε, αγανάκτησε και σχολίασε "Κλασική ελληνική προοδοφοβία: όταν έρθει η επόμενη τεχνολογική επανάσταση θα παρακαλάνε να μπαίνανε τα παιδιά στο Facebook για να γλιτώσουν από εκείνη". Αν υποθέσουμε ότι συνεχιζόταν αυτή η συζήτηση, τι θα του απαντούσατε; 
Θα τον παρέπεμπα στο τραγούδι μου "Το Φεησμπούκ", που γράψαμε απ' τα σπίτια μας οι Χειμερινοί Κολυμβητές στις μέρες του αποκλεισμού και υπάρχει στο YouTube, με φανταστική εικονογράφηση του Γιώργου Ακοκκαλίδη. Θα του έλεγα ακόμη "Ε, όχι και προοδοφοβία", κλασικός ελληνικός σχολιασμός κάτω από κάθε τι στο διαδίκτυο. Να μου λείπει. Κορόιδα είναι οι κομπιουτεράδες της Silicon Valley που δεν επιτρέπουν κινητά ούτε στους εφήβους, καθώς και οι Σκανδιναβικές χώρες, που πρώτες βάλαν και πρώτες βγάλαν τους υπολογιστές απ' τα σχολεία; 

Ένα τραγούδι σας που μουρμουράω συχνά είναι η "Ρωμυλία". Όταν ήμουν μικρότερος, μάλιστα, με γοήτευσε πολύ και διάβασα αρκετά για την περιοχή, ενώ απόκτησα και γραμματόσημα, αλλά κι έναν δίσκο με τραγούδια από την Ανατολική Ρωμυλία. Έχετε επισκεφθεί τον τόπο; Τι ενέπνευσε την αναφορά σε αυτόν; 
Κάποιος παππούς απ' τη μεριά του πατέρα μου, ονόματι Δήμου, κυνηγημένος απ' τους Τούρκους στα μέσα του 19ου αιώνα, κατέφυγε στον Στενήμαχο της Ανατολικής Ρωμυλίας, 50 χιλιόμετρα απ' τη Φιλιππούπολη. Ασκούσε το επάγγελμα του μπακιρτζή κι έτσι απέκτησε το σημερινό μας όνομα. Γύρω στο 1920, ο πατέρας μου, με τη μητέρα και τον αδελφό του, ήρθαν στη Θεσσαλονίκη, σε μια περίοδο πίεσης προς τους Έλληνες από τη Βουλγαρική Πολιτεία. 

Σε μια συναυλία στην αίθουσα της Όπερας της Φιλιππούπολης, με την "Ελλήνων Ορχήστρα" που σχημάτισε ο Στέλιος Ελληνιάδης το 1997 για μια επική περιοδεία από Εσεντούκι και Μαριούπολη σε Βουκουρέστι, Βελιγράδι, Σόφια και Φιλιππούπολη, συγγενείς που δεν τους γνώριζα κάθονταν στην πρώτη σειρά, περήφανοι για μένα. Και, ανάμεσά τους, ο πρώτος ξάδελφος του πατέρα μου Θεμιστοκλής, τον οποίον ο Βούλγαρος γαμπρός του, όταν του μιλούσε,  δεν τολμούσε να τον κοιτάξει στα μάτια. 

Φυσικά και πήγα στον Στενήμαχο, επισκέφτηκα μάλιστα και το περίφημο μοναστήρι στο Μπάτσκοβο, με τους αρχαίους φιλοσόφους απεικονισμένους ως αγίους στην Τράπεζα, όπου ο παππούς μου διετέλεσε επίτροπος. Και δεν παρέλειψα, στη δεύτερή μου επίσκεψη εκεί, να κάνω μνημόσυνο για τον πατέρα μου.

Γνωρίζω ότι έχετε τελειώσει ένα βιβλίο, το οποίο ακόμα δεν έχει βγει. Τι μπορείτε να μας αποκαλύψετε για το περιεχόμενό του; Πόσο σχετίζεται (ή δεν σχετίζεται) με τη χειμερινοκολυμβητική σας δράση;
Είναι ένα αρκετά εκτεταμένο κείμενο, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου έγραψα στην περίοδο του αποκλεισμού λόγω κορονοϊού. Περιλαμβάνει, σε γενικές γραμμές, αφηγήσεις γεγονότων και περιπετειών της ζωής μου, κείμενα με σκέψεις και απόψεις μου, τις ιστορίες που γέννησαν τα τραγούδια των δίσκων και άλλων ανέκδοτων κ.ά. 

Ξεκίνησα να το γράφω για να συμπληρώσουν τα παιδιά μου την εικόνα τους για μένα όταν δεν θα είμαι πια μαζί τους. Στη συνέχεια το γράψιμο ξέφυγε και πήρε επιπλέον για μένα παρηγορητικό χαρακτήρα. Δεν ξέρω αν το κυκλοφορήσω εν ζωή, παρά το ότι ενδιαφέρθηκαν εκδότες όταν πληροφορήθηκαν την ύπαρξή του.

Η φωνή σας εξακολουθεί να δίνει το παρών στη δισκογραφία, με διάφορους τρόπους. Δίσκο από τους Χειμερινούς Κολυμβητές, όμως, έχουμε πολλά χρόνια να δούμε. Γιατί συμβαίνει αυτό; Έχει να κάνει (και) με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί με τα views και τις ψηφιακές πλατφόρμες;
Είπαμε να μην κάνουμε δίσκο, πριν ξεκαθαρίσει η κατάσταση μ' αυτούς που εκμεταλλεύονται τους δίσκους μας –ως και σε LP τους έχουν κυκλοφορήσει– και τα δικαιώματά μας απ' τις διάφορες ψηφιακές πλατφόρμες απ' το 2010 μέχρι σήμερα, χωρίς να έχουν αποδώσει από τότε ούτε μια δεκάρα. 

Βέβαια, έχω τραγουδήσει αρκετά τραγούδια που ανέβηκαν στις διάφορες πλατφόρμες –με  βιντεοκλίπ, μάλιστα, τα δύο– είναι σχεδόν έτοιμος ένας μαγευτικός για μένα δίσκος με έρευνα και επιμέλεια του Νίκου Διονυσόπουλου, στον οποίο, συνοδεία πιανόλας, τραγουδάμε κυρίως άγνωστα τραγούδια του Μεσοπολέμου, εγώ και η Τότα Ευλαβή. 

Να μην αναφέρω πολλά άλλα που προχωρούν ή εκκρεμούν, αναφέροντας μόνο έναν δίσκο με μοναδικά εμπνευσμένα ποντιακά τραγούδια του συμπαίκτη μας στους Χειμερινούς Κολυμβητές Χαράλαμπου Γ. Παπαδόπουλου, μερικά απ' τα οποία έχω ήδη ερμηνεύσει και ελπίζω να συμπεριληφθούν στην τελική μορφή του δίσκου.

Μετά τη συναυλία στο Θέατρο Βράχων, τι σχέδια υπάρχουν για το υπόλοιπο 2024; Και τι δώρα μπορεί να κομίσει το 2025;
Ακολουθεί το ανέβασμα του μονόπρακτου "Η Δημοπρασία" του Σταύρου Τσιώλη στο "Baumstrasse", αρχικά για 10 παραστάσεις, ξεκινώντας απ' τη μέρα της γιορτής μου, την 1η Νοεμβρίου. Μετά, αν ανταποκριθώ στοιχειωδώς επαρκώς, βλέπουμε. Είναι έργο με έναν ηθοποιό και σκέφτομαι να το πάμε σερί για δύο βδομάδες. Έχω μια μικρή έγνοια γιατί δεν είμαι της δουλειάς αυτής, όμως αισθάνομαι υποχρεωμένος να το κάνω γιατί το είχαμε ξεκινήσει με τον Σταύρο και το βλέπω σαν αποχαιρετισμό ενός σκηνοθέτη πολύ αγαπητού, με τον οποίο συνδέθηκα στενά, που οι ταινίες του βρίθουν αποχαιρετισμών.