Φεστιβάλ Όπερας Ροσίνι / 'Ερμιόνη' / © SF/ Studio Amati Bacciardi
Με μεγάλη επιτυχία στέφθηκε και η φετινή 45η διοργάνωση του "Φεστιβάλ Όπερας Ροσσίνι" (ROF) στο Πέζαρο, που συνέπεσε με την αναγόρευση του θερέτρου της Αδριατικής σε "Ιταλική Πολιτιστική Πρωτεύουσα" για το 2024. Ο συνδυασμός των δύο σημαντικών αυτών γεγονότων οδήγησε στο σκηνικό ανέβασμα τεσσάρων αντί των τριών καθιερωμένων οπερατικών παραγωγών (οι δύο νέες αφορούσαν σοβαρές όπερες του 1819 -της λεγόμενης "ναπολιτάνικης" περιόδου του Ροσσίνι- ενώ οι δύο παλαιότερες και εξαιρετικά επιτυχημένες κωμικά έργα) και στη συναυλιακή παρουσίαση του "Ταξιδιού στην Ρενς" ως καταληκτικού γκαλά.
Εύλογα, η προσέλευση υπήρξε η μεγαλύτερη της ιστορίας του ROF, με χαρακτηριστικό γνώρισμα την ανατροπή της μέχρι τώρα καθεστηκυίας τάσης, που θέλει το κοινό του να αποτελείται συντριπτικά από ξένους (φέτος από 46 χώρες): άνω του 54% των θεατών ήσαν Ιταλοί!
Στις γνωστές σταθερές του Φεστιβάλ (την υποδειγματική ανάδειξη σε όλα τα επίπεδα -μουσικό, παραστατικό, μουσικολογικό- της ροσσίνειας κληρονομιάς και τη συστηματική ανάδειξη μιας γενιάς νέων ερμηνευτών απ’όλο τον κόσμο που μυούνται στην ορθή -από πλευράς ύφους και αισθητικής- ερμηνεία του έργου του στην περίφημη Accademia Rossiniana "Alberto Zedda"), προσετέθη φέτος η επιστροφή μετά από μια 20ετία περίπου στο άρτι ανακατασκευασθέν "Auditorium Scavolini".
Το πρώην "Palafestival" αποτέλεσε (μετά το 1988) την καρδιά του Φεστιβάλ για 17 περίπου χρόνια και φιλοξένησε ιστορικές παραστάσεις. Παρά την προσεγμένη αποκατάσταση και την ιδανική τοποθεσία του στο κέντρο της πόλης, ούτε η ακουστική ούτε το μέγεθος της σκηνής άφησαν πολλές υποσχέσεις για το κατά πόσο το πρώην κλειστό γυμναστήριο αποτελεί ιδανικότερη επιλογή από το …νέο (δηλ. τη μεγάλη "Αδριατική [Vitrifrigo] Αρένα") που το αντικατέστησε, δεχόμενο όλο αυτό το διάστημα έντονη και ενδεχομένως άδικη κριτική, όπως αποδείχθηκε από τις συγκρίσεις των παραστάσεων που αμφότερα φιλοξένησαν!
Οι προβολείς στη φετινή σαιζόν ήσαν κυρίως στραμμένοι στη νέα παραγωγή της "Ερμιόνης", μιας opera seria μυθικής για κάθε φανατικό φίλο του Ροσσίνι, καθώς είναι συνδεδεμένη με ένα απόλυτο …φιάσκο του, στο βαθμό που ουσιαστικά δεν ξαναπαρουσιάσθηκε μετά την πρεμιέρα της το 1819! Από την απόλυτη αφάνεια η όπερα ανασύρθηκε μόλις μετά από …ενάμιση αιώνα στην Ιταλία (κοντσερτάντε παρουσίαση στη Σιένα το 1977, σκηνικό ανέβασμα στο Πέζαρο το 1987). Οι μουσικολόγοι έχουν πλέον λύσει το αίνιγμα της "εγκατάλειψης" ενός τόσο αξιόλογου μουσικοδραματικά έργου, αποδίδοντάς την στο πόσο αρνητικά εισέπραξε το κοινό της εποχής εκείνης -αλλά και γενικότερα του 18ου αιώνα- τον τρόπο αναπαράστασης (πάθη, αδυναμίες, ίντριγκες) ενός βασιλιά!
Η πλοκή ανάγεται μετά το τέλος του Τρωϊκού Πολέμου, όταν ο βασιλιάς Πύρρος εκφράζει εμμονική ερωτική επιθυμία για την αιχμάλωτη Ανδρομάχη, χήρα του Έκτορα (τον οποίο σκότωσε ο πατέρας του Αχιλλέας!), με αποτέλεσμα να αθετήσει την υπόσχεσή του να νυμφευθεί την σφοδρά ερωτευμένη μαζί του Ερμιόνη (κόρη του Μενέλαου και της Ελένης), η οποία θα "παραγγείλει" τη δολοφονία του από τον -ερωτευμένο με αυτήν- Ορέστη.
Σε κάθε περίπτωση, και η νέα παραγωγή (που παρακολουθήσαμε στις 20/8 στην "Vitrifrigo Arena") επιβεβαίωσε -μετά από την προηγούμενη του 2008- τη συναρπαστική μελοποίηση από τον Ροσσίνι του λιμπρέτου του Τόττολα (με τις αναφορές στην "Ανδρομάχη" του Ρακίνα -πρωτίστως- και του Ευριπίδη, όπως και στη "Μήδεια" του Ευριπίδη και τον "Αίαντα" του Σοφοκλή) όχι μόνο για τον αρμονικό και θεματικό πλούτο της ενορχήστρωσης αλλά και για τη γλαφυρή ανάδειξη με μουσικούς όρους του λόγου και της ψυχολογίας των χαρακτήρων.
Σε αυτήν την τελευταία έγκειται και η αξία της σκηνοθεσίας του Γιοχάννες Έρατ, ο οποίος φώτισε, με γνώση και σεβασμό της μουσικής αλλά και διεξοδική θεατρική καθοδήγηση, τη βασανισμένη, αν όχι αρρωστημένη ψυχοσύνθεση των 3 πρωταγωνιστών (απάντων ορφανών ηρώων του Τρωικού Πολέμου: Αχιλλέα, Μενέλαου, Αγαμέμνονα), για τους οποίους η διαρκής αναζήτηση της αγάπης αποτέλεσε το κίνητρο για την παράβαση "καθήκοντος" και κανόνων. Προς τούτο ο Γερμανός σκηνοθέτης αξιοποίησε συστηματικά την αναπαράσταση -έστω ατυχή, με όρους …καμπαρέ- των αεικίνητων δευτερευόντων χαρακτήρων (εμπίστων/παρατρεχάμενων/Έρωτα) ως οιονεί "πνευμάτων", τη δραματουργικά ενεργή παρουσία της χορωδίας, τη χρήση συμβόλων αλλά και tableaux vivants εντός του σκηνικού χώρου. Αλλά και γενικότερα, αν η μεταφορά της δράσης σ’ένα σουρεαλιστικό, άχρονο, υποβλητικά φωτισμένο περιβάλλον παρακμής και η αντίστοιχης αισθητικής οπτικοποίηση (μοντέρνα σκηνικά και κοστούμια) δεν προσέθεσαν κάτι το ιδιαίτερο στην παράσταση, επέτρεπαν διαρκώς την εστίαση στην κατανόηση του εσωτερικού δράματος των πρωταγωνιστών.
Από κει και πέρα, καμία ουσιαστική ένσταση δεν μπορεί να διατυπωθεί για το μουσικό σκέλος της παράστασης, που κινήθηκε σε δυσθεώρητα ύψη, πρωτίστως λόγω της θεσπέσιας διεύθυνσης του Μικέλε Μαριόττι (του μακράν κορυφαίου σήμερα ροσσίνειου αρχιμουσικού), ο οποίος αφενός ανέδειξε -μαζί με μιαν εκπληκτική Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της RAI του Τορίνου- σε πρωτοφανές βάθος λεπτομέρειας την εξαίσια, άλλοτε μεγαλόπρεπη άλλοτε θυελλώδη ενίοτε ευαίσθητη, παρτιτούρα, συντηρώντας το ενδιαφέρον της αφήγησης με ρίσκα σε ταχύτητες/δυναμικές, αφετέρου διασφάλιζε συνεχώς με την εμπνευσμένη συνοδεία του τη σύζευξη των φωνών μονωδών και μουσικών οργάνων με τον αδόμενο λόγο!
Εξαιρετική και με έντονο ιταλικό χρώμα ήταν και η διανομή, με επικεφαλής ένα πρωταγωνιστικό ζεύγος που χάρισε τραγούδι και υπόκριση πρωτοφανούς έντασης. Η δραματική υψίφωνος Αναστάζια Μπάρτολι υπήρξε μια εντυπωσιακή, φωνητικά ατρόμητη Ερμιόνη, που τόνισε -με το σκοτεινό ηχόχρωμά της- όλες τις όψεις και τα συναισθήματα (αισθησιασμό, μίσος, ειρωνεία, πόνο) της ηρωίδας. Αν κάτι έλειψε από την Μπάρτολι -που πέρσι ερμήνευσε την Κριστίνα (στο "Edoardo e Cristina"), ρόλο που αναπαρήγαγε πολλά φωνητικά μέρη της Ερμιόνης!- ήταν περισσότερες εκλεπτύνσεις στην κολορατούρα. Πλάι της ο τενόρος Ενέα Σκάλα προσέθεσε στο ρεπερτόριο του ακόμη ένα ρόλο (αυτόν του Πύρρου) για baritenore. Ο ηρωικός τρόπος που αξιοποιεί το γεμάτο "γρέζι" τίμπρο και το παράφορο θεατρικό δόσιμό του επιβάλλουν να παραβλέπει κανείς τις όποιες ατέλειες σε φραστική ή αποχρώσεις του τραγουδιού του.
Έτερο, πολυαναμενόμενο πόλο ενδιαφέροντος αποτέλεσε το ντεμπούτο στο ρόλο του Ορέστη του κορυφαίου ροσσίνειου τενόρου -και καλλιτεχνικού διευθυντή του ROF- Χουάν Ντιέγκο Φλόρες. Μολονότι δεν διαθέτει την τεσσιτούρα spinto τενόρου για τη οποία βοά ο ρόλος, κάτι που φάνηκε στην πίεση που έγινε αισθητή στην υψηλή φωνητική περιοχή, ο Περουβιανός σταρ χάρισε ακόμη ένα μάθημα ύφους, τεχνικής, μουσικότητας και θεατρικής αντίληψης, επίτευγμα διόλου αμελητέο μετά από 30 χρόνια λαμπρής σταδιοδρομίας!
Η Ρωσίδα μεσόφωνος Βικτώρια Γιαροβάγια απέδωσε με άνεση, καλές χαμηλές νότες αλλά και κάποια υπερβολική αποστασιοποίηση (ταιριαστή, πάντως, με τη σκηνοθετική άποψη) την ώριμη Ανδρομάχη.
Από τους λοιπούς μονωδούς κρατά κανείς στη μνήμη -παρά την άχαρη οπτικοποίηση του ρόλου- τον αρτιότατο Φινίτσιο του Σκωτσέζου μπασοβαρύτονου Μάικλ Μοφίντιαν, ενώ μουσικοδραματικά πειστική υπήρξε η συμμετοχή της Χορωδίας του "Τεάτρο Βεντίντιο Μπάσσο" του Άσκολι.
Το μουσικό σκέλος υπήρξε ακόμη ισχυρότερο του θεατρικού στην έτερη νέα παραγωγή, αυτήν της opera seria "Μπιάνκα και Φαλλιέρο", που παρακολουθήσαμε (19/8) στο "Auditorium Scavolini".
Το έργο είχε να παιχθεί στο ROF από το 2005 (στην ίδια αίθουσα), οπωσδήποτε μεγάλο χρονικό διάστημα για μία άγνωστη μεν, πλην σαφούς αξίας όπερα, η οποία όμως είναι εξαιρετικά απαιτητική φωνητικά και μουσικά, έτσι ώστε να ανεβαίνει σπανιότατα και σε διεθνές επίπεδο.
Το λιμπρέτο διαδραματίζεται στη Βενετία και αφορά ερωτικές και οικογενειακές σχέσεις που διαπλέκονται με πολιτικές ίντριγκες. Αν κρίνει κανείς από τις εναρκτήριες βιντεοπροβολές και το κυρίαρχο στίγμα των κοστουμιών, ο έμπειρος Μονεγάσκος σκηνοθέτης Ζαν Λουί Γκριντά προσπάθησε να μεταφέρει την δράση στην Ιταλία του 1950. Η πρόθεση έμεινε χωρίς περαιτέρω δραματουργική επεξεργασία, καθώς η οπτική εικόνα εμπλουτίσθηκε με …κοστούμια εποχής, που υποδείκνυαν εναργέστερα την ιδιότητα κάποιων ρόλων, και "καρτ-ποσταλικές" εικόνες της Βενετίας ως φόντο.
Κατά τα λοιπά, η παραδοσιακή, εκ του ασφαλούς σκηνοθεσία του αρκέσθηκε στο να οριοθετήσει τη δράση στη στενή και όχι μεγάλου βάθους σκηνή και να παρουσιάσει, με σαφήνεια και καλή θεατρική καθοδήγηση, τις σχέσεις και συγκρούσεις χαρακτήρων με ιδιαίτερα αξιοπρόσεκτο και διακριτό ψυχολογικό υπόβαθρο. Μόνη παρασπονδία η συχνή παρουσία επί σκηνής μιας γηραιάς κυρίας, άσχετης με την υπόθεση (ανάμνηση της μητέρας της Μπιάνκας ή μήπως η ίδια η ηρωίδα σε γηραιά ηλικία;).
Εύλογα, το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στο μουσικό επίπεδο και εδώ η παράσταση εντυπωσίασε πραγματικά, στο βαθμό που συνδύασε τη μουσική διεύθυνση ενός αρχιμουσικού με τεράστια εμπειρία στον Rossini serio, του Ιταλού Ρομπέρτο Αμπάντο και μία εξαιρετική, πολυεθνική διανομή που κλήθηκε να αντιμετωπίσει μία φωνητική γραφή υπερβατικής δεξιοτεχνίας.
Ο Ρομπέρτο Αμπάντο χάρισε μία πολύ προσεγμένη και σπάνιας ισορροπίας ανάγνωση της αρμονικά πλούσιας παρτιτούρας, με έξυπνη, στέρεα θεατρική διαχείριση εντάσεων και πιο τρυφερών στιγμών. Μεγάλους συμμάχους είχε μιαν εξαιρετική ομάδα σταθερού βασίμου στα ρετσιτατίβι και την όπως πάντοτε άκρως φερέγγυα Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της RAI. Οι μουσικοί της τελευταίας εντυπωσίασαν όχι μόνο για τη ρευστότητα συνοδείας και αφήγησης αλλά και για την ποιότητα του ήχου και τις σολιστικές αρετές τους (ιδίως αυτοί των ξύλινων και των κρουστών) στις κατά τόπους αλλά λίαν εκτεθειμένες παρεμβάσεις τους.
Από πλευράς διανομής, ενθουσίασε το πρωταγωνιστικό κουαρτέτο, και δη οι 3 μονωδοί που διέθεταν την δυσκολότερη φωνητικά αποστολή. Η Αυστραλέζα υψίφωνος Τζέσσικα Πρατ υπήρξε μία Μπιάνκα αναφοράς: θαύμασε κανείς τη μεγάλη, πλούσια φωνή με τις εξαιρετικά ασφαλείς υψηλές νότες, τη δυνατότητα χρωματισμών και εκλεπτύνσεων, αλλά και την πλαστικότητα και καθαρότητα της άρθρωσης του αδόμενου λόγου. Πλάι της η Ιαπωνίδα μεσόφωνος Άγια Ουακιζόνο ενσάρκωσε έναν ευπρόσδεκτο νεανικό και ορμητικό Φαλλιέρο, ενώ αναπλήρωσε με την υποδειγματική της τεχνική, μουσικότητα και εκφραστικότητα την απουσία του ιδανικού φωνητικού ηχοχρώματος για το ρόλο (κοντράλτο με ζεστή και ισχυρή χαμηλή περιοχή).
Τον ρόλο του Κονταρένο, που επίσης απαιτεί φωνή πιο δραματική/ηρωική (baritenore), ερμήνευσε ο διάσημος Ρώσος τενόρος Ντμίτρυ Κόρτσακ με τη γνωστή φωνητική του γενναιοδωρία και δεδομένη υποκριτική ευφυία (ένταση/αποχρώσεις). Ο ταχύτατα ανερχόμενος Γεωργιανός βαθύφωνος Γκιόργκι Μανοσβίλι υπήρξε ένας Καπέλλιο σπάνιας ευγένειας, αξιοποιώντας το σπάνιας ομορφιάς, ποιότητας και "πάστας" τίμπρο του.
Τέλος, αναλογιζομένων των δυσκολιών κίνησής της σε μια τόσο στενή σκηνή, καλή ήταν η επίδοση της Χορωδίας του "Τεάτρο Βεντίντιο Μπάσσο".
Αντίστοιχη, αν όχι ενίοτε μεγαλύτερη ευχαρίστηση προκάλεσαν οι αναβιώσεις δύο παλαιότερων παραγωγών, που είχαν τύχει ομόθυμα ενθουσιώδους υποδοχής, όπως κατ’αρχάς αυτή της όπερας "Η αλλόκοτη παρεξήγηση" (L’equivoco stravagante), που είχε πρωτοανεβεί το 2019 με αφορμή τα 40ά γενέθλια του ROF.
Ως γνωστόν, η πρώτη κωμική όπερα του Ροσσίνι εξαφανίσθηκε -μέχρι τον 20ό αιώνα!- από το δραματολόγιο μετά από …τις μόλις 3 αρχικές παραστάσεις του 1811, αφού λογοκρίθηκε εξ αιτίας της υπόθεσής της, που αφορά την προσπάθεια ενός νεόπλουτου αγροκτήμονα να παντρέψει την παθιασμένη με τα γράμματα κόρη του μ’έναν πλούσιο και πονηρό τοπικό άρχοντα. Θέλοντας να βοηθήσουν τον αντίζηλό του (έναν ερωτευμένο με την κοπέλα παιδαγωγό), ο υπηρέτης Ματτέο παρασύρει τον υποψήφιο γαμπρό στο να πιστέψει ότι η μέλλουσα σύζυγός του είναι δήθεν ένας …μεταμφιεσμένος σε γυναίκα άνδρας (ευνούχος)! Η "παρεξήγηση" αυτή επιφέρει σπαρταριστές ανατροπές καταστάσεων και έχει αίσιο τέλος, αλλά …έμελλε να αποβεί μοιραία για το έργο, ιδίως όταν το -γεμάτο αναφορές στην αρχαιοελληνική μυθολογία, την κομμέντια ντελλ’άρτε και το γαλλικό κλασσικό θέατρο- λιμπρέτο βρίθει από σεξουαλικά λεκτικά υπονοούμενα και αιχμές…
Η εκ νέου παρακολούθηση (21/8) της σκηνοθεσίας του διεθνώς προβεβλημένου (ιδίως σε παραγωγές κωμικών έργων) βελγικού διδύμου των Μοσέ Λάϊζερ και Πατρίς Κωριέ, όχι πλέον στην "Vitrifrigo Arena", αλλά στο σαφώς προσφορότερο για την οικειότητα της δράσης "Τεάτρο Ροσσίνι", επιβεβαίωσε τις αρχικές θαυμάσιες εντυπώσεις.
Η παράσταση εκτυλίχθηκε σ’ένα λιτό, καλόγουστο σκηνικό (Κριστιάν Φενουγιά) που περιελάμβανε έναν τεράστιο εσωτερικό χώρο "πνιγμένο" σε ταπετσαρία τοίχου, ένα μεγάλο κάδρο/παράθυρο (με φόντο/θέα …στις αγελάδες του αγροκτήματος) και ευφυή χρήση επίπλων και τεχνασμάτων, λειτουργώντας σαν ένα άτυπο οικιακό …φρενοκομείο! Οι χαρακτήρες φορούσαν κοστούμια (ελαφρά μεταγενέστερης) εποχής και …μύτες α-λα-Συρανό, σαφής υπαινιγμός σ’έναν κόσμο όχι πάντοτε συμφιλιωμένο με την αλήθεια ή την πραγματικότητα. Η εστίαση δόθηκε, έτσι, αβίαστα στους χαρακτήρες και την ανατροπή καταστάσεων, στο θεατρικό δηλ. παιχνίδι που καθοδηγήθηκε υποδειγματικά, σε βάθος λεπτομέρειας (π.χ. ενίοτε σαν κινούμενο σχέδιο) και με αμείωτη ενέργεια, χωρίς ίχνος χυδαιότητας. Ρυθμός και ρευστότητα αφήγησης σε απόλυτη σύμπνοια με τη μουσική απογείωσαν την παραγωγή, που θα άξιζε να αποτυπωθεί σε DVD.
Η επιτυχία κάθε επανάληψης κρίνεται, βέβαια, και στο μουσικό επίπεδο, μέσω της σύγκρισης των αρχικών με τους νέους συντελεστές, ιδίως όταν είναι αυτοί 100% διαφορετικοί, όπως συνέβη φέτος με μονωδούς και αρχιμουσικό.
Από πλευράς μουσικής διεύθυνσης, τη στιβαρότητα με την οποία ο πολύπειρος Κάρλο Ρίτσι φώτισε το 2019 την ιδιαιτερότητα μιας παρτιτούρας, που ο συνθέτης ξαναχρησιμοποίησε εκτενώς -όπως συνήθιζε- στη μεταγενέστερη "Λυδία λίθο", διαδέχθηκε το νεανικό σφρίγος και η θεατρικότητα αυτής του τόσο ταλαντούχου Μικέλε Σπόττι, που έδειξε μεγάλη φροντίδα στα ρετσιτατίβι και τη συνοδεία των τραγουδιστών. Η Φιλαρμονική Ορχήστρα Ροσσίνι έπιασε μια πολύ αξιόλογη απόδοση, χωρίς όμως να είναι τόσο ανεπίληπτη, όσο προ πενταετίας η Συμφωνική της RAI.
Από πλευράς διανομής, το ισοζύγιο υπήρξε ισοσκελισμένο, καθώς και οι καινούργιοι μονωδοί δικαίωσαν απόλυτα τη ροσσίνεια μουσικοθεατρική ιδιοφυία με τον ιδανικό συνδυασμό εκφραστικής υπόκρισης, κρυστάλλινης εκφοράς του λόγου και άρτιου τραγουδιού.
Με την αλάνθαστη γνώση των μουσικοδραματικών κωδίκων του κωμικού Ροσσίνι (χιούμορ, αίσθηση του χρονισμού, των γκαγκ/τικ και των λεπτών αποχρώσεων, ανάγλυφος γλωσσοδέτης), ο σπουδαίος μπασοβαρύτονος Νικόλα Αλάιμο έλαμψε στη σκιαγράφηση με σκανδαλιστική θεατρική άνεση του κωμικοτραγικού χαρακτήρα του νεόπλουτου καλοκάγαθου πεθερού Γκαμπερόττο. Δίχως να μπορέσει να ανταγωνισθεί τη γνήσια κωμική φλέβα του πρώτου διδάξαντα Ντάβιντε Λουτσάνο, ο Καταλανός βαρύτονος Κάρλες Πατσόν υπήρξε ένας κομψός και καλοτραγουδισμένος νάρκισσος υποψήφιος γαμπρός Μπουραλίκιο.
Σε ό,τι αφορά το πρωταγωνιστικό ζεύγος, τη δυσκολότερη αποστολή είχε στον -γραμμένο σε πολύ χαμηλή φωνητική περιοχή- ρόλο της Ερνεστίνας η πανέμορφη και ταχύτατα ανερχόμενη Ρωσίδα μεσόφωνος (ακόμη μία!) Μαρία Μπαράκοβα. Χωρίς να διαθέτει το πλούσιο, σχεδόν ανδρόγυνο τίμπρο της Ιταλίδας μεσοφώνου Τερέζας Ιερβολίνο (στην αρχική διδασκαλία) αλλά και τη χειρουργική ακρίβεια με την οποία αυτή είχε αναδείξει την εξέλιξη του χαρακτήρα, η Μπαράκοβα αξιοποίησε περισσότερο το χιούμορ, τη σκηνική χάρη, το ακμαίο τίμπρο και ένα τραγούδι μεγάλης δεξιοτεχνικής άνεσης, μουσικότητας και καλαισθησίας. Θαυμάσια λειτούργησε, σε αντίστιξη, στον -εξίσου απαιτητικό- ρόλο του Ερμάννο ο Ιταλός τενόρος Πιέτρο Ανταΐνι, τόσο για το ηδύ ηχόχρωμα, την αίσθηση ύφους του ρομαντικού μπελ-κάντο και την εξαιρετική φωνητική φόρμα και δεξιοτεχνία, όσο και για την προβολή του "λαϊκού" χαρακτήρα του ερωτευμένου παιδαγωγού. Στους καρατερίστικους ρόλος του υπηρετικού ζεύγου Ροζαλίας-Ματτέο ευχαρίστησαν ιδιαίτερα η Ιταλίδα υψίφωνος Πατρίτσια Καλβάκε και ο συμπατριώτης της τενόρος Ματτέο Μακκιόνι (Ντον Ραμίρο την περασμένη άνοιξη στη "Σταχτοπούτα" του θεάτρου "Ολύμπια").
Τέλος, πολύ καλή ήταν η απόδοση της ανδρικής Χορωδίας του "Τεάτρο Φορτούνα" του Φάνο με συντονισμένο τραγούδι και δραματουργικά σβέλτη συμμετοχή (ως υπηρέτες/στρατιώτες) στα δρώμενα.
Αντίστοιχα ίσχυσαν και για την αναβίωση την επομένη (22/8, "Vitrifrigo Arena") μιας παλιότερης παραγωγής του κοσμαγάπητου "Κουρέα της Σεβίλλης" (2018) σε σκηνοθεσία του χαλκέντερου Πιερ Λουίτζι Πίτσι. Αυτή η ανάθεση του ROF για την επέτειο των 150 χρόνων από το θάνατο του Ροσσίνι είχε αποτελέσει την …παρθενική (!) αναμέτρηση του τότε 88χρονου Ιταλού σκηνοθέτη με το ροσσίνειο αριστούργημα.
Ο Πίτσι ανταποκρίθηκε και με το παραπάνω στην εκπεφρασμένη βούληση των υπευθύνων του Φεστιβάλ να μην αντιμετωπίζεται ο "Κουρέας" ως μπουφόνικη φάρσα, αλλά ως κωμωδία χαρακτήρων, αξιοποιώντας τις σταθερές ενός κλασικού πλέον "métier": σκηνική κομψότητα και σχεδόν μινιμαλιστική λιτότητα σε κυρίαρχα ασπρόμαυρο φόντο, επιδέξια θεατρική διδασκαλία των μονωδών στη μεγάλη σκηνή -και το περιμετρικό της τάφρου τμήμα αυτής- της "Αρένας" (έστω και με το κόστος αποσυντονισμών στα σύνολα), συνδυασμός έξυπνων ευρημάτων (π.χ. στο σπαρταριστό μάθημα μουσικής) με πιο παραδοσιακές επιλογές (ένας Μπάρτολο που δεν μπορεί να προφέρει το "ρ", ένας Μπαζίλιο που τραύλιζε κλπ.), γλαφυρή ανάδειξη των -συμφεροντολόγων- προσωπικοτήτων. Ο καλός ρυθμός της παράστασης άμβλυνε μιαν κάποια -ενίοτε υπέρμετρη- αποστασιοποίηση της θεώρησης…
Αυτή αποφεύχθηκε, ευτυχώς, σε επίπεδο ακροάματος με τη γεμάτη (υπερβολική;) ρυθμική σβελτάδα και αφηγηματική ευφράδεια μουσική διεύθυνση του Λορέντζο Πασσερίνι (ίσως λιγότερο ισορροπημένη αυτής, αρχικής, του Υβ Αμπέλ), που τέθηκε επικεφαλής δύο πολύ καλών συνόλων, της Συμφωνικής Ορχήστρας Ροσσίνι (που, όμως, είχε και πάλι να συγκριθεί με αυτήν της RAI) και της Χορωδίας του "Τεάτρο Βεντίντιο Μπάσσο" του Άσκολι.
Και σε φωνητικό επίπεδο, μεγάλη ήταν η ευχαρίστηση από την ουσιαστικά σχεδόν πλήρη νέα διανομή, που συνδύαζε ξανά ταλαντούχους νέους με καταξιωμένους, έμπειρους τραγουδιστές, άπαντες ικανότατους στα ρετσιτατίβι. Όλοι προσαρμόσθηκαν απόλυτα στη σκηνοθετική άποψη για τους ρόλους τους, παρά τις αναπόφευκτες συγκρίσεις με τους πρώτους διδάξαντες.
Έτσι, ο Πολωνός βαρύτονος Αντρζέι Φίλοντσυκ, χωρίς να διαθέτει τις θεατρικές ικανότητες και την αιχμηρότητα εκφοράς λόγου του Ντάβιντε Λουτσάνο, σκιαγράφησε με ωραίο, πλούσιο τίμπρο και κεφάτη υπόκριση, έναν αεικίνητο, λιγότερο "λαϊκό" Φίγκαρο, που χανόταν όμως στις σκηνές συνόλων.
Αν ο ανερχόμενος Αμερικανός τενόρος Τζακ Σουάνσον υπήρξε ένας καλοτραγουδισμένος (ωραία voce mista!) κόμης Αλμαβίβα, με ηδύτερο τίμπρο από τον Μαξίμ Μιρόνωφ, υπολειπόταν αυτού σε σκηνική άνεση, αριστοκρατική παρουσία, κυρίως όμως στις δεξιοτεχνικές ευκολίες του τραγουδιού (αρκετά ορατές στο δυσκολότατο καταληκτικό ροντό "Cessa di più resistere").
Αντίθετα, μεγαλύτερη ικανοποίηση από την Άγια Ουακιζόνο άφησε η -κακομαθημένη- Ροζίνα της Ρωσίδας μεσοφώνου Μαρίας Κατάεβα, που συνδύασε σκηνική χάρη με εκφραστικά και δεξιοτεχνικά προσεγμένο τραγούδι. Και ο πολύπειρος Κάρλο Λέπορε, όμως, υπήρξε -σε σχέση με τον Πιέτρο Σπανιόλι- ο μπάσος buffo που απαιτεί ο ρόλος του Μπάρτολο, τον οποίο απογείωσε με το κύρος και τις λεπτές αποχρώσεις της υπόκρισης αλλά και τη λαγαρή νοηματοδότηση του ρετσιτατίβο και του canto sillabato!
Αντίστοιχα ίσχυσαν και για τον σπουδαίο βαθύφωνο Μικέλε Περτούζι ως Μπαζίλιο -μοναδικό συμμετέχοντα και στην αρχική διδασκαλία- που απέδωσε έξοχα, με υποδόριο σαρκασμό την άρια "της συκοφαντίας". Την υπηρέτρια Μπέρτα ενσάρκωσε δίχως πρόβλημα η βετεράνος μεσόφωνος Πατρίτσια Μπικιρέ. Μια από κάθε άποψη ευφρόσυνη παράσταση!
Για όσους θέλουν να βιώσουν τη μοναδική εμπειρία ακρόασης του Ροσσίνι στη γενέθλια πόλη του, το Φεστιβάλ ανακοίνωσε ήδη το πρόγραμμα της επόμενης χρονιάς, που θα περιλαμβάνει (μεταξύ 10-22 Αυγούστου 2025) τρεις παραγωγές όπερας, δύο καινούργιες, αυτήν της σοβαρής "Ζελμίρας" σε σκηνοθεσία του γνωστού Ισπανού σκηνοθέτη Καλίξτο Μπιέϊτο και αυτήν της κωμικής "Ιταλίδας στο Αλγέρι" σε σκηνοθεσία Ροζέττας Κούκκι, ενώ θα επαναληφθεί η παλαιότερη παραγωγή μιας άλλης κωμικής όπερας, του "Τούρκου στην Ιταλία" στη σκηνοθεσία του Ντάβιντε Λίβερμορ.
Λεζάντα πρώτη φωτογραφίας: Η παρακμή βασιλεύει στο βασίλειο του Πύρρου (Ενέα Σκάλα, δεξιά), ο οποίος πολιορκεί την Ανδρομάχη (Βικτώρια Γιαροβάγια, στα αριστερά του) υπό το σαρκαστικό βλέμμα της Ερμιόνης (Αναστάζια Μπάρτολι, άκρο αριστερά): η αρχική σκηνή της όπερας "Ερμιόνη" του Ροσσίνι (Πέζαρο – "Vitrifrigo Αρένα", 20/8) © Studio Amati Bacciardi
Διαβάστε Επίσης
