Με δύο εξαιρετικά ενδιαφέρουσες μουσικές προτάσεις ξεκίνησε η φετινή χρονιά στο Δημοτικό Μουσικό Θέατρο Αθηνών "Ολύμπια". Αμφότερες φέρουν την υπογραφή του Ολιβιέ Ντεκότ, σε μια περίοδο που έγινε γνωστή η απόφαση της νέας δημοτικής αρχής για μη ανανέωση της -επιτυχημένης- θητείας του ως καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου.
Στις 21/1 παρακολουθήσαμε το λυρικό γκαλά "Boulevard des Italiens". Ο τίτλος παρέπεμπε στην ομώνυμη παρισινή λεωφόρο που πήρε το όνομά της από τους πολλούς Ιταλούς συνθέτες που συνεισέφεραν τα μέγιστα στη μουσική ζωή του Παρισιού στην περίοδο μεταξύ της Γαλλικής Επανάστασης και των μέσων του 19ου αιώνα. Επ’αυτής εδρεύει το "Théâtre Italien", σημερινή στέγη της "Opéra Comique".
Το άκρως απαιτητικό πρόγραμμα περιελάμβανε άριες, σεξτέτα και ορχηστρικές εισαγωγές από όπερες Ιταλών συνθετών που ανέβηκαν ενώπιον γαλλόφωνου ακροατηρίου σε διάφορες παριζιάνικες σκηνές. Οι όπερες αυτές είτε συντέθηκαν εξ αρχής σε γαλλικά λιμπρέτα ("Μήδεια" και "Ο Αλί Μπαμπά και οι σαράντα κλέφτες" του Κερουμπίνι, "Γουλιέλμος Τέλλος" και "Η Πολιορκία της Κορίνθου" του Ροσσίνι, "Η Εστιάδα" του Σποντίνι, "Ο Σικελικός Εσπερινός" του Βέρντι, "Δον Σεμπαστιέν, βασιλιάς της Πορτογαλίας" και "Η κόρη του συντάγματος" του Ντονιτζέττι), είτε προσαρμόσθηκαν με τέχνη -και με γαλλικές μεταφράσεις ιταλικών λιμπρέτων- σε προϋπάρχουσα μουσική ("Lucie de Lammermoor" του Ντονιτζέττι, "Μάκβεθ" και "Ιερουσαλήμ" του Βέρντι).
Τα φωνητικά κομμάτια ερμήνευσαν τρεις εκλεκτοί ξένοι μονωδοί, η Γαλλίδα υψίφωνος Κατρίν Υνόλντ, ο Ρώσος τενόρος Ντμίτρυ Κόρτσακ και ο Κροάτης μπασοβαρύτονος Μάρκο Μιμίτσα, πλαισιωμένοι στα σεξτέτα από Έλληνες μονωδούς. Τους συνόδευσαν η Συμφωνική Ορχήστρα και η Χορωδία του Δήμου Αθηναίων υπό τον ανερχόμενο Ιταλό αρχιμουσικό Αλεσσάντρο Μπονάτο.
Παρά το συνολικά υψηλό επίπεδο των ερμηνειών, οι εντυπώσεις υπήρξαν ενίοτε άνισες, κυρίως λόγω των μεγαλύτερων προσδοκιών από την Υνόλντ, μόνη Γαλλίδα τραγουδίστρια της βραδιάς. Η ώριμη δραματική υψίφωνος -εξαιρετική Αδελφή Βεατρίκη στη συναυλιακή αναβίωση της ομώνυμης όπερας του Μητρόπουλου τον Οκτώβριο του 2022 στον ίδιο χώρο- χάρισε μεν προσεγμένο τραγούδι, αλλά κλήθηκε να αντιμετωπίσει ρόλους όχι πάντοτε ενδεδειγμένους για την τεσσιτούρα της. Έτσι, συνάντησε αρκετές δυσκολίες στην άρια της Μήδειας, λόγω της έλλειψης αφενός μιας ισχυρότερης χαμηλής φωνητικής περιοχής αφετέρου ενός εντονότερου δραματικού ενστίκτου, αλλά και στην καμπαλέττα της Ελέν από την "Ιερουσαλήμ", που βοούσε για λυρική σπίντο σοπράνο με μεγαλύτερη άνεση στις σοβρακούτες. Πειστικότερη υπήρξε στην ελεγειακή άρια της Γιούλια (από την "Εστιάδα"), απολύτως συναρπαστική, απειλητική/σκοτεινή στην α’ άρια της Λαίδης Μάκβεθ.
Κάτοχος ενός όμορφου τίμπρου και μιας λιγότερο άρτιας -αν και καθαρής- εκφοράς της γαλλικής γλώσσας, ο Μιμίτσα απέδωσε με στέρεη τεχνική, μουσικότητα και λεγκάτο τραγούδι τις άριες των Μωάμεθ και Πρότσιντα από την "Πολιορκία της Κορίνθου" και τον "Σικελικό εσπερινό" αντίστοιχα, αλλά ήχησε αρκετά τραχύς στην άρια του Μπάνκο (από τον "Μάκβεθ"). Μεγάλος πρωταγωνιστής της βραδιάς υπήρξε ο ηδύφωνος Κόρτσακ, ένας εκ των κορυφαίων παγκοσμίως ερμηνευτών του ρομαντικού μπελ-κάντο, που απέδωσε με σπάνια εκφραστικότητα και αποχρώσεις τις άριες του Αρνόλ (από τον "Γουλιέλμο Τέλλο") και του Δον Σεμπαστιέν, και με αδιανόητη δεξιοτεχνία αυτήν του Τόνιο με τα …9 κόντρα-ντο (από την "Κόρη του Συντάγματος"), προκαλώντας φρενήρεις επευφημίες των ακροατών!
Με επικεφαλής τον βαρύτονο Γιάννη Σελητσανιώτη που χάρισε στεντόρειο, μεγάλης αυτοπεποίθησης τραγούδι, ευχαρίστησαν ιδιαίτερα όλοι οι Έλληνες μονωδοί που συνόδευσαν τους εκλεκτούς μετακεκλημένους καλλιτέχνες σε σεξτέτα από τον "Γουλιέλμο Τέλλο" και την "Lucie de Lammermoor": η υψίφωνος Βάσια Ζαχαροπούλου, η μεσόφωνος Ιωάννα Βρακατσέλη, οι τενόροι Γιάννης Φίλιας και Νικόλας Μαραζιώτης.
Ο 29χρονος, εξαιρετικά ταλαντούχος Μπονάτο υποστήριξε αρκετά καλά τους μονωδούς, αντλώντας μιαν αξιοπρεπή απόδοση από την ΣΟΔΑ, παρά τους κατά τόπους αποσυντονισμούς και την ορατή έλλειψη εξοικείωσής της με το συγκεκριμένο ρεπερτόριο. Οι αναγνώσεις των δύο εισαγωγών ήσαν ακριβείς και ρυθμικά σφριγηλές, αλλά στερούνταν εκλεπτύνσεων. Καλή ήταν και η συμμετοχή της Χορωδίας, μολονότι η πάγια τοποθέτησή της στο βάθος της σκηνής και η διακριτική μικροφωνική ενίσχυση αλλοίωνε ενίοτε τις ηχητικές ισορροπίες του ακροάματος. Σε κάθε περίπτωση, μια συνολικά αξιόλογη και ιδιαίτερα πολύτιμη για τους οπερόφιλους βραδιά!
Αντιθέτως, μέτριες εντυπώσεις άφησε το πρώτο από τα δύο φετινά ισπανικά προγράμματα με τίτλο "¡Viva España!", που έδωσε στις 10/2 η Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων (ΣΟΔΑ) υπό τον εκ των μονίμων αρχιμουσικών της Ανδρέα Τσελίκα.
Το πρώτο μέρος του παρουσίασε ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω της παρουσίασης αποσπασμάτων από την "θαρθουέλα" (zarzuela), ένα εξαιρετικά δημοφιλές μέχρι σήμερα είδος λαϊκού λυρικού θεάματος, με θεματική από την ισπανική παράδοση και υβριδικό χαρακτήρα, καθώς συνδυάζει τραγούδι, πρόζα και χορό. Μετά τη δημοφιλέστατη εισαγωγή στον "Γάμο του Λουίς Αλόνσο" του Χιμένεθ, o Ισπανός βαρύτονος Πάμπλο Γκάλβες ερμήνευσε φωνητικά κομμάτια από έργα κορυφαίων συνθετών του είδους, όπως οι Αλόνσο, Σοροθάμπαλ, Μορένο Τορρόμπα και Σερράνο. Η ιδιωματική άρθρωση, η ευγένεια και θεατρικότητα της σκηνικής παρουσίας και το προσεγμένο τραγούδι του ανερχόμενου -στο ρομαντικό μπελ-κάντο- τραγουδιστή δεν έκρυψαν ένα τίμπρο χωρίς ιδιαίτερο χάρισμα, κάπως ανεπαρκές στη χαμηλή και στενό στην υψηλή φωνητική περιοχή. Βέβαια, δεν βοηθήθηκε και από την ελάχιστα ελκυστική -στο συγκεκριμένο είδος- γραφή για φωνή βαρυτόνου, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει πχ. για τενόρο και σοπράνο! Τον Γκάλβες συνόδευσαν με προσοχή ορχήστρα και αρχιμουσικός, που απέδωσαν εμβόλιμα, αξιοπρεπώς, τον "Ισπανικό χορό" από την όπερα του ντε Φάγια "Η σύντομη ζωή".
Τα πράγματα δεν κύλησαν, δυστυχώς, καλά στο αμιγώς συμφωνικό δεύτερο μέρος της συναυλίας. Αρχικά προσφέρθηκαν τέσσερα από τα οκτώ αποσπάσματα της σουίτας από το χορόδραμα "Ο μάγος έρωτας" του ντε Φάγια. Παρά την πολύ καλή (εύροα τέμπι, ανάλαφρος λικνιστικός βηματισμός, συνοχή αφήγησης) διεύθυνση του Τσελίκα, το παίξιμο του συνόλου δεν διέθετε τις αναγκαίες ποιότητες για την ιδανική ανάδειξη του "σπανιόλικου" χρώματος και του μεσογειακού πάθους της εθνικοσχολικής γραφής, ούτε σε επίπεδο ετοιμότητας (ζωντάνια/κινητικότητα, ρυθμικός παλμός) ούτε σε επίπεδο εστιασμένου ήχου των εγχόρδων και εξαιρετικών συνεισφορών των πνευστών.
Ακόμη χειρότερα ήχησε το καταληκτικό έργο της βραδιάς, το κάποτε δημοφιλέστατο και συχνότερα παιζόμενο "Ισπανικό καπρίτσιο" του Ρίμσκυ-Κόρσακοφ, ένα πληθωρικά μελωδικό κομμάτι με αναγνωρίσιμο, συμβατικά εθνικό (ισπανικό) χρώμα και μεσογειακή διάθεση διαμεσολαβημένη από την "σλαβική" οπτική του Ρώσου συνθέτη.
Και πάλι ο αρχιμουσικός αποκωδικοποίησε με σαφήνεια τη μουσική δραματουργία, φώτισε τις ενορχηστρωτικές καινοτομίες και τον διακριτό χαρακτήρα καθενός από τα πέντε μέρη του έργου, αξιοποιώντας μια προσεγμένη οικονομία δυναμικών και ταχυτήτων. Όμως, στο βαθμό που η εκπληκτική ενορχηστρωτική δεινότητα του Ρίμσκυ-Κόρσακοφ δικαιώνεται μόνο από τον ηχοχρωματικό πλούτο και τις δεξιοτεχνικές επιδόσεις σειράς οργάνων μέσα από σύντομες καντέντσες, τα αναιμικά έγχορδα και τα ανέμπνευστα και όχι πάντοτε σταθερά -ξύλινα και χάλκινα- πνευστά της ΣΟΔΑ αποδείχθηκαν κατώτερα των περιστάσεων! Όπως και πέρσι, σε εκτέλεση της "Σεχραζάντ" του ιδίου συνθέτη από την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, η μείζων αδυναμία εντοπίσθηκε στο δεξιοτεχνικά και εκφραστικά ατελές παίξιμο του εξάρχοντα βιολιστή (Χ. Σούκας), ο οποίος, κατά τα λοιπά, από κοινού με τον κορυφαίο των βιολοντσέλων (Θέος), έτυχαν …θερμότατης (!!!) υποδοχής από τους συναδέλφους τους και το κοινό που κατέκλυσε την ιστορική αίθουσα μετά το πέρας της συναυλίας.
Κάπως παράδοξα, ενώ η ΣΟΔΑ ανταποκρίνεται με επάρκεια στις πολλές και διόλου αυτονόητες "λυρικές" προκλήσεις που της επιβάλλει ο φετινός προγραμματισμός των "Ολυμπίων", η μείωση του αριθμού των συμφωνικών της συναυλιών φαίνεται να έχει σαφή αντίκτυπο στην απόδοσή της… Ας ελπίσουμε ότι θα επαναδρομολογηθούν σύντομα προσπάθειες ανάταξης του συνόλου.
Λεζάντα πρώτης φωτογραφίας: Μετά τη λήξη του του γκαλά "Boulevard des Italiens" (21/1), οι μονωδοί-συντελεστές του (από αριστερά προς τα δεξιά: Ζαχαροπούλου, Βρακατσέλη, Μίμιτσα, Υνόλντ, Κόρτσακ, Σελητσανιώτης, Φίλιας, Μαραζιώτης) επευφημούνται από το κοινό του Θεάτρου "Ολύμπια" © Studio Kominis
