Ευχόμαστε στο Γιώργο Λάνθιμο χρόνια πολλά βλέποντας τις καλύτερες ταινίες του

Σχεδόν είκοσι χρόνια μετά την κυκλοφορία του ντεμπούτου του, ο Γιώργος Λάνθιμος δεν είναι απλώς ένας από τους πλέον περιζήτητους σκηνοθέτες στο παγκόσμιο σινεμά, αλλά επίσης ένας αυθεντικός δημιουργός ικανός να κινεί την ποπ κουλτούρα στο ρυθμό του. Οκ, έχει κιόλας αποσπάσει ένα Χρυσό Λέοντα και έχει δει τις ταινίες του να βραβεύονται με Όσκαρ. Δεν το λες και λίγο… Πλέον, με την κυκλοφορία των "Ιστοριών Καλοσύνης", ο Λάνθιμος φτάνει συνολικά τις οκτώ μεγάλου μήκους ταινίες, αριθμός ικανός για να μας επιτρέψει να βάλουμε σε αξιολογική σειρά τη φιλμογραφία του. Ένα σώμα δουλειάς στο οποίο, κιόλας, ο ίδιος δείχνει να έχει οδηγήσει το ύφος του σε μια σχετική πληρότητα και άρα, να προσφέρεται για μια αναδρομική θεώρηση. Προτού περάσουμε στην καθαυτό λίστα, σημειώστε πως εξαιρείται ο "Καλύτερος Μου Φίλος" (2001) διότι τυπικά αποτελεί συν-σκηνοθεσία με τον Λάκη Λαζόπουλο, αλλά επίσης γιατί ομολογουμένως δε διαθέτει παρά ελάχιστα από τα αισθητικά συστατικά για τα οποία σήμερα είναι διάσημος ο σκηνοθέτης. Αφήστε δε πως στην εν λόγω κομεντί δεν έχει φερθεί πολύ καλά το πέρασμα του χρόνου…

8. "Κινέττα" (2006)

Εκεί από όπου ξεκίνησαν όλα. Το στιλ που αργότερα χαρακτηρίστηκε "λανθιμικό" εντοπίζεται εδώ στην ωμότητά του. Ο άβολος ρεαλισμός, η αστική αποξένωση, η ρετρό μελαγχολία, το σκοτεινό χιούμορ, οι αμήχανες ερμηνείες και η ανάγκη για επαφή που εκφράζεται μέσα από την κατασκευή ενός νέου κώδικα επικοινωνίας, εμφανίζονται για πρώτη φορά σε ένα αφιλτράριστο, ενίοτε στριφνό μα ξεκάθαρα ξεχωριστό ντεμπούτο με χειροπιαστές ποιότητες. Η χλιαρή υποδοχή που γνώρισε στην εποχή του, μια περίοδο μετα-Ολυμπιακής παραζάλης και στο πλαίσιο ενός ελληνικού σινεμά που ακόμα δοκίμαζε τις εμπορικές αντοχές του, δε μοιάζει παράταιρη. Εκ των υστέρων η "Κινέττα" είναι σα να έπεσε θύμα του ίδιου της του εαυτού, αφού το ύφος της δεν έμοιαζε με τις υπόλοιπες εγχώριες παραγωγές,  προέκρινε μια σκηνοθετική ματιά σχετικά πρωτοφανή και έτσι, ήταν απλούστατα αταξινόμητη. Τουλάχιστον για λίγο καιρό ακόμα…

7. "Ο Θάνατος του Ιερού Ελαφιού" (2017)

Παραδόξως, αν και Λάνθιμος - Ευθύμης Φιλίππου βραβεύτηκαν για το σενάριό τους στις Κάννες, αυτό αποτελεί ένα από τα λιγότερο συζητημένα φιλμ του σκηνοθέτη. Ίσως γιατί είναι και το πιο εγκεφαλικό, καθώς η ατμόσφαιρά του αγωνιωδώς κρυπτικού θρίλερ θυμίζει μια μίξη Στάνλεϊ Κιούμπρικ και Μίκαελ Χάνεκε, με μέρος της έμπνευσής του να εντοπίζεται στην αρχαιοελληνική "Ιφιγένεια εν Αυλίδι" του Ευριπίδη. Όπως και στον "Κυνόδοντα" η έννοια της οικογένειας βρίσκεται στο επίκεντρο, αλλά αυτήν τη φορά διερευνάται έτσι ώστε να διατυπωθούν αλληγορικοί προβληματισμοί πάνω στις έννοιες της προσωπικής και κοινωνικής ευθύνης, σε μια αφήγηση που επιφυλάσσει μια συνταρακτική όσο και αξέχαστη τρίτη πράξη. Διαβάστε την αναλυτική κριτική του "α".

6. "Ιστορίες Καλοσύνης" (2024)

Ύστερα από μια περίοδο… σε διάσταση, ο Λάνθιμος επανενώνεται σεναριακά με τον Φιλίππου και παραδίδουν ένα έργο "επιστροφή στις ρίζες", ένα τρόπον τινά best of άλμπουμ με όλα όσα τους απασχόλησαν στις πρώτες ταινίες τους. Σε αυτό είναι αναπολογητικά οι εαυτοί τους, ρισκάροντας αρκετά όσον αφορά τα επίπεδα του σοκ και της βίας που φτάνουν, ενώ εμβαθύνουν στις ζωές τριών διαφορετικών ανθρώπων απεγνωσμένων για αγάπη και αποδοχή. Συναισθήματα για τα οποία είναι ικανοί να φτάσουν στα άκρα. Ξεχωρίζει με διαφορά ο Τζέσι Πλέμονς σε τριπλό πρωταγωνιστικό ρόλο, στην καλύτερη ερμηνεία της καριέρας του που δικαίως τιμήθηκε στις Κάννες. Διαβάστε την αναλυτική κριτική του "α".

5. "Άλπεις" (2011)

Στον κόσμο της μουσικής λέγεται συχνά πως ο τρίτος είναι και ο δυσκολότερος δίσκος μιας μπάντας, αφού καλείται να μην επαναλάβει τον εαυτό της. Στην περίπτωση του Λάνθιμου υπάρχει το άγχος της προσδοκίας μετά το σούσουρο του "Κυνόδοντα", το στιλ του δεν αλλάζει ραγδαία, αλλά εμπλουτίζεται από τον καθοριστικό παράγοντα του πικρού ρομαντισμού. Όπως επίσης καθαρογράφονται έτερες θεματικές που τον απασχολούν, όπως η καταπίεση που συνοδεύει την επιβολή προκαθορισμένων ρόλων, το βάρος της μοναξιάς και ο ανείπωτος πόνος του πένθους. Συναισθηματικές καταστάσεις που προσδίδουν στις "Άλπεις" την ικανότητα να συγκινούν αβίαστα.

4. "Poor Things" (2023)

Η ξεκάθαρα πιο ποπ στιγμή του σκηνοθέτη, η ταινία που ήδη θεωρείται σημείο αναφοράς και εκτόξευσε τη δημοφιλία του στη στρατόσφαιρα. Εκστατικό, ατρόμητο, συναρπαστικό σινεμά, που καταθέτει μια ρηξικέλευθη κινηματογραφική πρόταση, αποθεώνοντας τις απελευθερωτικές διαστάσεις της ηδονής, παραδίδοντας παράλληλα μιας από τις καλύτερες συνεργασίες σκηνοθέτη - ηθοποιού (η οσκαρική Έμα Στόουν) που έχουμε δει τελευταία. Διαβάστε την αναλυτική κριτική εδώ. Διαβάστε την αναλυτική κριτική του "α".

3. "Κυνόδοντας" (2009)

Αποτελεί κατόρθωμα του Λάνθιμου πως σήμερα δεν είναι ακόμα γνωστός ως ο σκηνοθέτης του "Κυνόδοντα". Διότι η ιστορική πορεία που διέγραψε το φιλμ του, τόσο γιατί έφτασε ως απόλυτο αουτσάιντερ μέχρι τις υποψηφιότητες των Όσκαρ, όσο και γιατί, θέλοντας και μη, έφτιαξε μια μοντέρνα κινηματογραφική τάση, την οποία η λέξη "weird" είναι πολύ περιοριστική ώστε να την περιγράψει επαρκώς. Έπειτα, σε κάθε περίπτωση, παραμένει ένα εφιαλτικά ανατριχιαστικό παραμύθι, που απεικονίζει την οικογένεια ως δομή εξουσίας έτσι όπως δεν την έχουμε ξαναδεί.

2. Αστακός (2015)

Ένα sui generis sci-fi, μια σπαρακτική ερωτική ιστορία και ταυτόχρονα, το αγγλόφωνο ντεμπούτο που απέδειξε πως ο Λάνθιμος όχι απλώς μπορεί να σταθεί δημιουργικά διεθνώς, αλλά να αναστήσει καριέρες αστέρων όπως ο Κόλιν Φάρελ. Και να σκαρφιστεί, ακόμη, το πιο στοιχειωτικό φινάλε της φιλμογραφίας του. Διαβάστε την αναλυτική κριτική του "α".

1. Η Ευνοούμενη (2017)

Μια καυστική μεταμοντέρνα κωμωδία εποχής, σαιξπηρικών αναφορών και σουρεαλιστικών απολήξεων, η οποία λειτουργεί με τους δικούς της αυτόνομους κώδικες, καθώς διασκεδάζει τα ελαττώματα του ανθρώπινου ψυχισμού, των ερωτικών σχέσεων και ξανά, την πολυεπίπεδη πάλη ανάμεσα στις βαθύτερες επιθυμίες, τα απωθημένα και τα "πρέπει" με αβίαστη πρωτοτυπία. Διαβάστε την αναλυτική κριτική του "α".