Wednesday
Ίσως η διασημότερη πλην ερασιτέχνης ντετέκτιβ της παγκόσμιας λογοτεχνίας, η έφηβη Νάνσι Ντρου, συστήθηκε στον κόσμο το 1930 όταν ο παραγωγικότατος συγγραφέας Έντουαρντ Στρατεμάιερ εξέδωσε την ομότιτλη σειρά μυθιστορημάτων, η οποία θα έφτανε τέσσερις δεκαετίες αργότερα στη μικρή οθόνη – αλλά όχι μόνη. Το 1977 κυκλοφορεί στην αμερικανική τηλεόραση το "The Hardy Boys/Nancy Drew Mysteries", βασισμένο τόσο στην έφηβη πρωταγωνίστρια όσο και στους λογοτεχνικούς χαρακτήρες Φρανκ και Τζο Χάρντι οι οποίοι προηγήθηκαν της Νάνσι Ντρου κάνοντας την εμφάνισή τους το 1929, πάλι χάρη στον Στρατεμάιερ. Η σειρά συνδύασε αρχικά τις δύο λογοτεχνικές σειρές φέρνοντας στο προσκήνιο τρεις πρωταγωνιστές-ντετέκτιβ, όμως σταδιακά ο χαρακτήρας της Νάνσι άρχισε να υποχωρεί ώσπου απείχε πλήρως από την 3η και τελευταία σεζόν, λόγω του οποίου η σειρά μετονομάστηκε σε "The Hardy Boys Mysteries". Κοινώς, τα αγόρια είχαν περισσότερο ενδιαφέρον, και τι δουλειά έχει, άλλωστε, μια κοπέλα να μπλέκει με έρευνες και δολοφονίες;
Την φήμη της υποτιμημένης Νάνσι Ντρου επιχείρησαν να αποκαταστήσουν δύο επόμενες σειρές, τα "Nancy Drew" του 1995 και του 2019, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία∙ ο χαρακτήρας της κέρδισε και πάλι τη θέση του στην πρώτη γραμμή, όχι όμως το character-building που του άξιζε. Η πραγματική δικαίωση της Νάνσι και όσων συμβόλιζε, ήρθε μέσω μιας σειράς καλογραμμένων πρωταγωνιστριών-ντετέκτιβ, οι οποίες διεκδίκησαν χώρο στο ανδροκρατούμενο επάγγελμα και στο τηλεοπτικό τοπίο του 21ου αιώνα, αποδεικνύοντας πως εντός αυτού, τα murder mysteries είναι γυναικεία υπόθεση. Και, φυσικά, δε θα σταθούμε αμιγώς στο φύλο των κεντρικών χαρακτήρων (το γεγονός πως οι γυναίκες έχουν την ικανότητα να φέρουν εις πέρας τη δουλειά είναι δεδομένο), αλλά στους τρόπους με τους οποίους εκείνες συστήνονται, εκθέτονται και συμπεριφέρονται. Κοιτώντας πίσω, στις μακράς διαρκείας σειρών των 90s, και επιστρέφοντας ξανά στο σήμερα του streaming, παρατηρούμε πώς εξελίχθηκε ο χαρακτήρας της τηλεοπτικής ντετέκτιβ και τι είναι αυτό που τον καθιστά ολοένα και πιο ελκυστικό, τόσο στους δημιουργούς όσο και στο κοινό.
Το καλτ ξεκίνημα
Πριν διεκδικήσει τον τίτλο της πιο κουλ μητέρας του streaming ως Τζιν Μίλπμερν στο "Sex Education", και προτού καθηλώσει το παγκόσμιο τηλεοπτικό κοινό ως Μάργαρετ Θάτσερ στο ιστορικό βρετανικό δράμα "The Crown", η Τζίλιαν Άντερσον είχε ταυτιστεί με ένα όνομα: Ντάνα Σκάλι. Η διακεκριμένη σειρά επιστημονικής φαντασίας "The X-Files" (1993-2002, 2016 και 2018), έφερε στην ΤV μια πρωταγωνίστρια με διάθεση να ανατρέψει τα έμφυλα στερεότυπα που τα μιντιακά αφηγήματα τροφοδοτούσαν κατά κόρον, φέρνοντας την σε αντιπαράθεση με τον συμπρωταγωνιστή/συνεργάτη της, Φοξ Μάντλερ (Ντέιβιντ Ντουκόβνι): μια γυναίκα επιστήμονας, σκεπτικίστρια, ικανή να αποστασιοποιείται από τις επαγγελματικές υποθέσεις και να εμπιστεύεται τη λογική αντί του συναισθήματος, και ένας άνδρας επηρεασμένος από τα τραύματά του και τις θεωρίες συνομωσίας, ο οποίος δυσκολεύεται να είναι αντικειμενικός και πιστεύει εμμονικά στα παραφυσικά φαινόμενα. Το "X-Files" δε κατέθεσε απλώς έναν "αλλόν" γυναικείο χαρακτήρα, αλλά του εμπιστεύτηκε και ολόκληρη την ιστορία αφήνοντας την Σκάλι ως τη μόνη πρωταγωνίστρια των δύο τελευταίων σεζόν της πρωτότυπης σειράς.
Και μετά ήρθε η Βερόνικα Μαρς, η αναζωογονητική (και μοναδική) πρωταγωνίστρια της ομότιτλης νουάρ σειράς μυστηρίου (2004-2007, 2019), μια έφηβη που αποφασίζει να πάρει την υπόθεση δολοφονίας της κολλητής της στα χέρια της. Ο ρόλος που καθόρισε την καριέρα της Κρίστεν Μπελ πρόκειται για μια ανανεωμένη και σύγχρονη Νάνσι Ντρου. Μόνο που το "Veronica Mars" στέκεται τόσο ως μια σειρά μυστηρίου, όσο και ως μια ιστορία γυναικείας ενηλικίωσης που εστιάζει στις συνειδητοποιήσεις και την εσωτερική εξέλιξη της πρωταγωνίστριάς του. Και χάρη σε αυτό το στοιχείο του απέκτησε ένα εντυπωσιακό καλτ κοινό, αφήνοντας το στίγμα του στο niche τηλεοπτικό υποείδος.
Μίνι σειρές-ψυχογραφήματα
Τα 2010s σύστησαν έναν νέο είδος τηλεοπτικής ντετέκτιβ μέσα από (κυρίως γυναίκες) δημιουργούς που πήραν εξαιρετικά στοχευμένες αποφάσεις, από το κάστινγκ μέχρι το αφηγηματικό φορμά. Στα χνάρια της εμβληματικής Ολίβια Κόλμαν και του βρετανικού "Broadchurch" (2013-2017) βαδίζουν τρεις επόμενες πρωταγωνίστριες μίνι σειρών, οι οποίες φαντάζουν σαν εξέλιξη της ντετέκτιβ Έλι Μίλερ της Κόλμαν. Η Ελίζαμπεθ Μος πρωταγωνιστεί ως η εσωστρεφής Ρόμπιν Γκρίφιν στο "Top of the Lake: China Girl" (2017) της Τζέιν Κάμπιον και ως Κίρμπι Μαζράχι στο "Shining Girls" (2022) της Λόρεν Μπιούκς, υποδυόμενη ουσιαστικά έναν ρόλο: μια γυναίκα που ηγείται της έρευνας μιας δολοφονίας, και κατά τη διάρκεια έρχεται αντιμέτωπη με ανεπούλωτα (σεξουαλικά και μη) τραύματα του παρελθόντος. Αντίστοιχα, η Κέιτ Γουίνσλετ στο εξαιρετικό "Mare of Eastown" του ΗΒΟ καταθέτει την Μερ, μια παραιτημένη γυναίκα που ενώ "διαχειρίζεται" την αυτοκτονία του γιού της και το διαζύγιο της, αναλαμβάνει την υπόθεση μιας δολοφονίας ανηλίκου. Οι τρεις αυτές σειρές μπορούν εύκολα να ομαδοποιηθούν ως σύγχρονα ψυχογραφήματα, με δυναμικές αλλά ατελείς πρωταγωνίστριες, που ναι μεν κάνουν λάθη προσπαθώντας να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις κάθε μιας εκ των ιδιοτήτων τους (μητέρες, κόρες, σύντροφοι, επαγγελματίες), αλλά σίγουρα (και ανακουφιστικά) δεν τις νοιάζει να είναι προσεγμένες, καθωσπρέπει ή αρεστές. Σε αυτό το γκρουπ ήρθε πριν κάποιους μήνες, επίσης από το ΗΒΟ, να προστεθεί και το "True Detective: Night County" της Ίσα Λόπεζ, με τις Τζόντι Φόστερ και Κάλι Ράις στο πρωταγωνιστικό δίδυμο.
Οι new-age ντετέκτιβ του streaming
Και φτάνουμε στο σήμερα, στον καταιγισμό binge-worthy σειρών στις οποίες περιλαμβάνονται και τέσσερα fem-led μυστήρια τα οποία κυκλοφόρησαν μόλις τα τελευταία τρία χρόνια. Από τις ιδιόρρυθμες μιλένιαλ πρωταγωνίστριες του απολαυστικού "Only Murders in the Building" (Hulu, 2021-) και του μέτριου "Death and Other Details" (Disney+, 2024), μέχρι την Nτέρμπι Χαρτ της Έμα Κόριν στο ατμοσφαιρικό "A Murder at the End of the World" (Disney+, 2023), το streaming έχει γεμίσει από τηλεοπτικές ντετέκτιβ, κάθε μια από τις οποίες έχει να προσφέρει κάτι διαφορετικό. Στο τηλεοπτικό παρόν, τα murder mysteries δεν περιορίζονται στους κανόνες του είδους, αλλά πειραματίζονται με αυτούς και με τους ίδιους τους χαρακτήρες, μια τάση που όπως απέδειξε και η Wednesday της Τζένα Ορτέγκα στην horror/κωμική σειρά μυστηρίου του Τιμ Μπάρτον (2022-) και Νο1 τηλεοπτικό πρόγραμμα του Netflix, έχει πέραση. Σε αυτό το μοτίβο θα πατήσει λογικά και το επερχόμενο "A Good Girl's Guide to Murder", με πρωταγωνίστρια την Έμα Μάγιερς του "Wednesday" (τον Αύγουστο, στο Netflix).
Και το "girls club" τηλεοπτικών ντετέκτιβ παραμένει αισιόδοξα ανοιχτό, έτοιμο να υποδεχτεί νέα πρότζεκτ τα οποία δεν αυτό-σαμποτάρονται προσπαθώντας να μας πείσουν για τον φεμινιστικό χαρακτήρα τους, αλλά εστιάζουν στο να αφηγηθούν (όσο πιο άρτια γίνεται) ιστορίες. Και αν αυτές είναι ιστορίες γυναικών, ακόμα καλύτερα.
