'Famagusta'
Με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την εισβολή στην Κύπρο, η νέα δραματική σειρά του Mega έρχεται στις 21 Ιανουαρίου, να διηγηθεί μια ιστορία αγάπης με φόντο την ταραγμένη εποχή που οδήγησε στα σκοτεινά γεγονότα του 1974. Σε σκηνοθεσία Ανδρέα Γεωργίου, σενάριο Βάνας Δημητρίου και εκτέλεση παραγωγής Κούλλη Νικολάου, το "Famagusta" διεισδύει στο πρόσφατο, επώδυνο παρελθόν τις Κύπρου αντλώντας από προσωπικές ιστορίες πραγματικών προσώπων που βίωσαν τη βία τόσο της εισβολής όσο και του απόηχού της. Την δύσκολη διαδικασία της έρευνας και συγγραφής αυτών των ιστοριών ανέλαβε ο Δημήτρης Τοκαρής, προσεγγίζοντας τραυματισμένες οικογένειες αγνοουμένων πρόθυμες να μοιραστούν τις εμπειρίες τους, από τις οποίες "γεννήθηκαν" οι χαρακτήρες και η πλοκή του "Famagusta".
Ο κ. Τοκαρής μετρά δεκαετίες στον χώρο της τηλεόρασης, έχοντας σπουδάσει Τηλεοπτική Παραγωγή στις Η.Π.Α. και επιστρέφοντας στην Κύπρο για να ασχοληθεί με την τηλεοπτική σκηνοθεσία. Ως Διευθυντικός Στέλεχος στο κανάλι Sigma, ξεκίνησε να γράφει, μια αρχή που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην ενθάρρυνση του γνωστού δημοσιογράφου Άντη Χατζηκωστή, η δολοφονία του οποίου είχε σοκάρει την ελληνική και κυπριακή κοινότητα, αφήνοντας στον ίδιο ένα "δυσαναπλήρωτο κενό". "Χωρίς να το καταλάβω βρέθηκα να γράφω καθημερινά για 25 συνεχόμενα χρόνια", κατά τα οποία συμμετείχε, μεταξύ άλλων, στην επιτυχημένη τηλεοπτική σειρά "Σε Κόκκινο Φόντο", θυμάται ο κ. Τοκαρής μιλώντας στο "α".
Διατηρώντας μία πολύχρονη, στενή φιλική και επαγγελματική σχέση με τον Κούλλη Nικολάου και τον Ανδρέα Γεωργίου, με τους οποίους μοιράζεται ένα κοινό δημιουργικό όραμα, η συνεργασία τους για το "Famagusta" ήταν μονόδρομος – και καρποφόρα. Έχοντας επενδύσει προσωπικά στο πρότζεκτ, ο κ. Τοκαρής ανατρέχει στο ξεκίνημα και την πορεία της δουλειάς του, στις προκλήσεις που αντιμετώπισε και τον συναισθηματισμό που αναπόφευκτα συνάντησε και αγκάλιασε. Ας πάρουμε, λοιπόν, τα πράγματα από την αρχή…
Κ. Τοκαρή, τι ήταν αυτό που σας ιντρίγκαρε στην ιστορία που έρχεται να αφηγηθεί το "Famagusta";
Υπάρχει το πάντρεμα της Μυθοπλασίας με την σύγχρονη Ιστορία, του αβέβαιου Σήμερα με το τραυματικό Χθες. Όταν, μάλιστα, αυτό συμπίπτει με την επέτειο των 50 χρόνων από μια τόσο οδυνηρή εμπειρία όσο ήταν η Τουρκική Εισβολή, τότε νιώθω πως υπάρχει η προοπτική για μια σειρά που θα αφήσει έντονο το στίγμα της και ίσως πέρα από τα στενά όρια Ελλάδας και Κύπρου. Ο πόλεμος, ο ξεριζωμός, οι αγνοούμενοι είναι προβλήματα χωρίς σύνορα που απασχολούν ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Ήσασταν υπεύθυνος για την έρευνα και τη συγγραφή αληθινών ιστοριών των αγνοουμένων. Ποια ήταν η διαδικασία που ακολουθήσατε; Είχατε ενεργό ρόλο κατά τη διάρκεια συγγραφής του σεναρίου ή των γυρισμάτων;
Είχα αναλάβει την συγγραφή ιστοριών αγνοουμένων, αλλά όχι μόνο. Επικεντρώθηκα βέβαια σε ανθρώπους που βίωσαν την βαρβαρότητα του πολέμου, ενώ είχα συμβουλευτικό ρόλο σε εξελίξεις που αφορούσαν την Κύπρο εκείνης της εποχής, όπως για παράδειγμα στις ιστορίες που αναφέρονται στο Μακάριο, τον οποίο υποδύεται με φοβερή πειστικότητα -ερμηνευτική και φυσιογνωμική- ο Γρηγόρης Βαλτινός. Εδώ αξίζει να σημειωθεί πώς παρόλο που το "Famagusta" είναι σε μεγάλο βαθμό σειρά μυθοπλασίας, εντούτοις οι σκηνές του Μακαρίου βασίστηκαν με ευλάβεια στα ιστορικά δεδομένα.
Ομολογώ πως έμαθα πολλά που δεν ήξερα μέσα από την έρευνα που αναγκάστηκα να κάνω και πιστεύω πως οι τηλεθεατές θα γνωρίσουν τρομερές πτυχές του 1974 που δεν γνώριζαν διότι, για διάφορους λόγους, παρέμειναν καταχωνιασμένες σε σκονισμένα αρχεία. Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το "Famagusta" δεν είναι ντοκιμαντέρ αλλά μια σύγχρονη σειρά μυθοπλασίας με συγκλονιστική πλοκή που δένει -με τη μαεστρική καθοδήγηση της Βάνας (Δημητρίου)- το παρόν με το παρελθόν σε μια καθηλωτική τηλεοπτική δραματουργία.
Η δουλειά σας φέρει μια βαρύτητα και απαιτεί μια λεπτότητα στο χειρισμό, μιας και είχατε να κάνετε με πραγματικές και επώδυνες ιστορίες. Πώς βιώσατε αυτήν την άμεση επαφή με τους ανθρώπους; Ποιο ήταν το αίσθημα που σας άφησε;
Έχεις να κάνεις με βασανισμένα πλάσματα που έχασαν δικούς τους ανθρώπους και τους ψάχνουν για μισό αιώνα, με τραυματίες πολέμου, με γυναίκες που βιάστηκαν. Με ταλαιπωρημένες ψυχές που ανεβαίνουν ένα Γολγοθά χωρίς προσμονή Ανάστασης. Μπροστά σε αυτούς τους ανθρώπους άκουγα, έπαιρνα τις σημειώσεις μου και έσκαγα, ένιωθα πως δεν είχα δικαίωμα να πω πολλά. Δεν έβρισκα λέξεις να πω χωρίς να καταφύγω σε υποκριτικά κλισέ, όπως έκαναν οι εκάστοτε κυβερνήσεις για να αποφύγουν τις ευθύνες τους.
Ήταν εύκολο για εκείνους να σας ανοιχτούν; Παρατηρήσατε την ανάγκη τους να το κάνουν ή ήταν περισσότερο διστακτικοί;
Κάποιοι θέλουν να τα βγάλουν από μέσα τους, σαν μιας μορφής λύτρωση. Άλλοι δεν θέλουν ούτε να τα θυμούνται, γιατί ακόμη δεν βρήκαν τρόπο να διαχειριστούν τον πόνο. Κάποιοι ήθελαν να μιλήσουν και στην πορεία μετάνιωσαν. Για αυτό τελικά αποφασίσαμε να γίνουν ελάχιστες ιστορίες βασισμένες στα περιστατικά όπως ακριβώς εξελίχθηκαν: μια τέτοια περίπτωση είναι για παράδειγμα η Χαρίτα Μάντολες που έχει αγνοούμενους πατέρα, σύζυγο και άλλους συγγενείς. Στις πιο πολλές περιπτώσεις πήρα πραγματικές ιστορίες σαν βάση και στη συνέχεια λειτούργησα μυθοπλαστικά.
Είναι βέβαιο πως η σειρά επιθυμεί να "δικαιώσει" τους ανθρώπους αυτούς, να τους δώσει φωνή. Πώς επιτυγχάνεται κάτι τέτοιο;
Νομίζω μια σειρά μπορεί να μπει πιο εύκολα σε περισσότερα σπίτια από ένα ρεπορτάζ ή ένα ντοκιμαντέρ και δίνει φωνή όχι μόνο στους ζωντανούς που έμειναν πίσω να κουβαλούν ασήκωτους σταυρούς μα και στους αδικαίωτους νεκρούς που χάθηκαν σε άγνωστους τάφους και κανένας ποτέ δεν είπε την ιστορία τους. Ειδικά το θέμα των αγνοουμένων είναι μια ανοικτή πληγή στο σώμα του ελληνισμού της Κύπρου, χωρίς να παραγνωρίζω το αντίστοιχο δράμα που υπάρχει στην τουρκοκυπριακή κοινότητα.
Ποιες είναι οι προκλήσεις που προκύπτουν όσον αφορά την ισορροπία μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας; Πώς αποφεύγεται η "εκμετάλλευση" του πόνου για δραματικούς σκοπούς;
Είναι ένα δύσκολο πάντρεμα μα ταυτόχρονα κάνει τη σειρά πιο πρωτότυπη, ενώ οι χαρακτήρες της μυθοπλασίας δένουν αρμονικά με τους πραγματικούς και ιστορικούς χαρακτήρες δημιουργώντας κάτι τηλεοπτικά ασυνήθιστο και ως εκ τούτου ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Η ζωή δυστυχώς περιέχει και πόνο. Σε ποιο βαθμό πετύχαμε να αποφύγουμε την εκμετάλλευση του πόνου ή ακόμη την άμβλυνσή του -που ήταν και ο στόχος μας- είναι κάτι που θα κρίνει ο θεατής.
Πώς μια σειρά με τη συγκεκριμένη αυτή θεματική βρίσκει τον χώρο της στο 2024; Τι έχει το παρελθόν να προσφέρει στο παρόν;
Αν αφεθούμε να ξεχάσουμε το παρελθόν, το μέλλον μας θα στέκεται σε πήλινα πόδια. Το "Famagusta" δεν είναι μια συνηθισμένη σειρά, αλλά μια πολυεπίπεδη παραγωγή που έχει να στείλει φοβερά επίκαιρα μηνύματα. Ειδικά σήμερα, με όσα συμβαίνουν γύρω μας.
Πώς νιώθετε που το "Famagusta" θα φτάσει σύντομα στους θεατές; Τι ελπίζετε να "κρατήσουν" από τις ιστορίες της σειράς;
Νιώθω μεγάλη συγκίνηση, διότι συζητούσαμε για αρκετό καιρό με τον Ανδρέα και τον Κούλλη μια πιθανή συνεργασία και αυτό που τελικά προέκυψε ήταν πέραν των προσδοκιών μου, ενώ η Βάνα είναι μια τηλεοπτική σχολή.
Πιστεύετε στη δύναμη της τέχνης να απαλύνει, να ελαφρύνει, να ευαισθητοποιήσει;
"Ο σκοπός της τέχνης είναι να δίνει στη ζωή σχήμα" είχε πει ο Σαίξπηρ, ενώ ο Πικάσο δήλωσε πως η τέχνη είναι ένα ψέμα που μας βοηθά να ανακαλύψουμε την αλήθεια. Νομίζω πως χωρίς την τέχνη, η ζωή θα ήταν αφόρητα πληκτική, ίσως αβάσταχτη.
Ποια είναι τα πλάνα σας για το μέλλον;
Μια διαφορετική κωμική πρόταση αλλά και συμμετοχή σε μια κινηματογραφική παραγωγή είναι στα σχέδια για τη νέα χρονιά, αλλά να μην ξεχνάμε πως στον χώρο μας τίποτα δεν πρέπει ποτέ να θεωρείται δεδομένο. Ίσως βέβαια αυτή η αβεβαιότητα να έχει τη δική της μαγεία. Το μόνο σίγουρο είναι πως περίμενα με αγωνία να παρακολουθήσω το "Famagusta".
Το "Famagusta", με πρωταγωνιστές τους Γιάννη Μπέζο, Κοραλία Καράντη, Χρήστο Λούλη, Αντρέας Γεωργίου και Γιώργο Ζένιο, κάνει πρεμιέρα στο MEGA την Κυριακή 21 Ιανουαρίου στις 21.00.
Δείτε το τρέιλερ της σειράς εδώ:
