10. "BoJack Horseman" (Netflix, 2014-2020)
Είναι ίσως αδύνατο το BoJack Horseman, το οποίο επικεντρώνεται σε έναν άνθρωπο που είναι και άλογο, να κατηγοριοποιηθεί ως ένα πράγμα. Πρόκειται για μια καυστική σάτιρα της σόουμπιζ που περιγράφει τη δύσβατη επιστροφή ενός ξεπεσμένου σταρ μιας κωμικής σειράς (με τη φωνή του Γουίλ Άρνετ). Ένα απροκάλυπτο πορτρέτο της κατάθλιψης που πειραματίζεται με το ύφος και την αφήγηση για να ανιχνεύσει τον πόνο των χαρακτήρων του στις βαθύτερες γωνιές του ψυχισμού τους. Είναι μια μηχανή αστείων κινουμένων σχεδίων που εκμεταλλεύεται πλήρως το ανθρωπόμορφο ζωικό βασίλειο, σχεδιασμένο από τη Λίσα Χάναγουολτ, για να καταθέσει το ένα θρασύ λογοπαίγνιο μετά το άλλο. Συνθέτοντας όλα αυτά τα στοιχεία σε ένα μοναδικό ξεχωριστό έργο τέχνης, ο δημιουργός Ραφαέλ Μπομπ-Βάκσμπεργκ θέτει το μεγαλύτερο ίσως ερώτημα: αν είναι ποτέ πραγματικά δυνατό να εξιλεωθείς, να αλλάξεις, να ξεσκονίσεις τον εαυτό σου και να ορθοποδήσεις και πάλι. Το σημαντικότερο είναι ότι το BoJack Horseman δεν ισχυρίζεται ότι γνωρίζει την απάντηση. Οι επιφοιτήσεις του ακολουθούνται τόσο από πισωγυρίσματα όσο και από μεταμορφώσεις. Αλλά με το αισθαντικό, ερευνητικό του πνεύμα, προσφέρει το δικό του είδος κάθαρσης.
9. "Freaks and Geeks" (NBC, 1999-2000)
Δεν θα υπάρξει άλλη εφηβική ντραμεντί σαν το "Freaks and Geeks", μια συγχρόνως σοβαρή και σπαρακτική σειρά 18 επεισοδίων, η οποία εγκαταλείπει τη σέξι σαπουνόπερα για χάρη της πολιτισμικής ιδιαιτερότητας και της ωμής εφηβικής σύγχυσης. Το 1980, στα προάστια του Ντιτρόιτ, η πνευματώδης Λίντσεϊ (Λίντα Καρντελίνι) ξεστρατίζει και γίνεται φίλη με μια ομάδα απρόβλεπτων "καμένων", αλλάζοντας την πορεία της ζωής της. Η σχολική σειρά που σκηνοθέτησαν οι Πολ Φέιγκ και Τζαντ Άπατοου εξαπέλυσε ένα ολόκληρο υποείδος εναλλακτικής κωμωδίας που καθόρισε τελικά τα 20 πρώτα χρόνια της χιλιετίας. Αποτέλεσε επίσης αφετηρία για τις καριέρες αμέτρητων νεαρών ταλέντων που εξελίχθηκαν σε γνήσια αστέρια και στελέχη, από τον Σεθ Ρόγκεν και τον Τζέιμς Φράνκο μέχρι τον Τζέισον Σίγκελ και τον Μάρτιν Σταρ. Πράγματι, πριν αυτή η παρέα περπατήσει στα κόκκινα χαλιά και βγάλει εκατομμύρια στο box office, δεν ήταν παρά ένα μάτσο αμήχανοι περιθωριακοί που βίωναν το πολύπλοκο αίσθημα του παρεξηγημένου παιδιού.
8. "Girls" (HBO, 2012-2017)
Η Λένα Ντάναμ δεν νοιάζεται αν είναι αρεστή ή όχι- το μόνο που τη νοιάζει είναι να πει μια ιστορία με ειλικρίνεια. Όταν έκανε το ντεμπούτο της στο HBO το 2012, η εντυπωσιακά αυθεντική ημι-αυτοβιογραφική της σειρά ταρακούνησε ένα τηλεοπτικό οικοσύστημα που είχε προετοιμάσει το κοινό να περιμένει μια σκοτεινή κωμωδία για τέσσερις, λευκές φίλες στη Νέα Υόρκη που ζουν στο δικό τους σύμπαν γεμάτο φαντασιώσεις για παπούτσια και κοκτέιλ. Αντ' αυτού, οι μόνες φαντασιώσεις που προώθησε ήταν αυτές που απεικόνιζαν μια συγγραφέα που μόλις αποφοίτησε από το κολέγιο και βρήκε επιτυχία παρά την έλλειψη ανιχνεύσιμου ταλέντου. Και ακόμη και αυτό δεν κράτησε πολύ στο χρονοδιάγραμμα της σειράς. Κατά τη διάρκεια έξι λεπτεπίλεπτα γυρισμένων σεζόν, η εγωκεντρική Χάνα Χόρβαθ της Ντάναμ εξολόθρευε τις φιλίες της (με εξίσου εγωκεντρικές νεαρές γυναίκες που υποδύονταν οι Άλισον Γουίλιαμς, Τζεμίμα Κιρκ και Ζόσια Μάμετ), τα ειδύλλιά της (κυρίως με τον τοξικό Άνταμ του Άνταμ Ντράιβερ στον πρώτο του μεγάλο ρόλο) και την καριέρα της (ως η λεγόμενη "φωνή της γενιάς [της]") πριν καν φτάσει τα 30 της χρόνια. Οι haters μπορεί να θυμούνται τη σειρά για την απροκάλυπτη γύμνια της Nτάναμ, αλλά οι fans αναγνωρίζουν ότι πάντα έπρεπε να απολαμβάνουμε το μίσος μας. Το "Girls" έμοιαζε με έναν επιμελώς φιλοτεχνημένο φλαμανδικό πίνακα νεκρής φύσης: Μπορεί να βλέπαμε σάπια φρούτα, αλλά υπήρχε ομορφιά σε κάθε πινελιά.
7. "Better Call Saul" (AMC, 2015-2022)
Όπως και η σειρά που το "γέννησε", το Better Call Saul επικεντρώνεται στην ηθική πτώση ενός ανθρώπου - στην προκειμένη περίπτωση του μελλοντικού Σολ Γκούντμαν, εδώ γνωστού ως Τζίμι ΜακΓκιλ (Μπομπ Όντενκερκ). Αν το Breaking Bad έφτασε στα όρια του απόλυτου wish fulfillment, τότε, το spin-off του είναι το πλήρωμα που εκκρεμεί. Σίγουρα, οι απολαύσεις του εξακολουθούν να είναι άφθονες: συναρπαστικές ανατροπές, απολαυστική επίδειξη ικανοτήτων, οι πιο εντυπωσιακές οπτικές συνθέσεις από πιθανώς οποιαδήποτε σειρά σε αυτή τη λίστα. Αλλά οι καταστροφές του ακόμα περισσότερο. Η ερμηνεία του Όντενκερκ συσσωρεύει δύναμη σε κάθε χαμένο κομμάτι της ψυχής του Τζίμι, ενώ ο συμπρωταγωνιστής Τζόναθαν Μπανκς κρέμεται κάτω από το βάρος της τραγωδίας του Μάικ. Αλλά είναι η Κιμ Γουέξλερ της Ρέα Σίχορν που αναδεικνύεται ως το πραγματικό μυστικό όπλο της σειράς, μια ψυχή που είναι ταυτόχρονα αγνή στην αγάπη της για τον Τζίμι και κινδυνεύει να διαφθαρεί από αυτήν. Το "Better Call Saul" δεν άργησε να βγει από τη σκιά του "Breaking Bad" και να αναδειχθεί ως ένας ξεχωριστός θρίαμβος. Αλλά παράλληλα, αμφισβήτησε και εμβάθυνε την αρχική σειρά με τρόπους που δεν θα μπορούσαμε ποτέ να προβλέψουμε.
6. "Reservation Dogs" (FX/Hulu, 2021-2023)
Μια μοναδική συλλογή ιστοριών που δύσκολα συγκρίνεται με άλλες. Δεν είναι μόνο ότι οι ιθαγενείς έφηβοι χαρακτήρες της Στέρλιν Χάρτζο ανήκουν σε μια δημογραφική ομάδα που σπάνια απεικονίζεται στην τηλεόραση, ούτε ότι οι ιστορίες τους αποτινάσσουν στερεότυπα που υπάρχουν εδώ και αιώνες για τους ιθαγενείς Αμερικανούς. Είναι ο τρόπος με τον οποίο αφηγούνται αυτές τις ιστορίες, με ανεξάντλητη περιέργεια και ένα αίσθημα ελεύθερου πειραματισμού. Κάθε επεισόδιο μπορεί να σας κάνει να γελάσετε με την αυταπάτη ενός επίδοξου influencer ή να δακρύσετε με τη συλλογή αποθανόντων προγόνων που παρακολουθούν τους χαρακτήρες μας στο εδώ και τώρα. Συλλογικά, χτίζουν έναν κόσμο που μοιάζει τόσο ζωντανός και ξεχωριστός όσο και κάθε σπίτι.
5. "The Wire" (HBO, 2002-2008)
Σας κάναμε χάρη που βάλαμε το "The Wire" στο Νο. 5. Έτσι δε θα χρειαστεί να παρακολουθήσετε το συγκλονιστικά σπουδαίο δράμα του Ντέιβιντ Σάιμον με φόντο τη Βαλτιμόρη, με την πίεση που σας δημιουργεί το γεγονός ότι ο κριτικός της γειτονιάς σας το αποκαλεί την καλύτερη σειρά όλων των επόχων. Θα μπορούσε να είναι, αλλά για τους σκοπούς αυτής της λίστας, απλά προετοιμαστείτε για ένα ντικενσιανό ταξίδι, στο οποίο διασταυρώνονται αστυνομικοί και έμποροι ναρκωτικών και πολιτικοί και λιμενεργάτες και δάσκαλοι και δημοσιογράφοι και ρεπόρτερ, όλοι παίκτες του ατελείωτα ελαττωματικού και ατελείωτα φιλόδοξου αμερικανικού πειράματος. Το "The Wire" μπορεί να μην σας κάνει πάντα (ή ποτέ) να αισθάνεστε καλά με την απεικόνιση της αστυνομίας, της αστικής ανάπλασης, της εκπαίδευσης, της δημοσιογραφίας και της εξουσίας σε αυτή τη χώρα, αλλά οι διάλογοι είναι τόσο θεαματικοί και το καστ τόσο βαθύ και γεμάτο με μελλοντικούς αστέρες που το να παρακολουθείς την αποτυχία των διαλυμένων συστημάτων δεν ήταν ποτέ τόσο συναρπαστικό.
4. "30 Rock" (NBC, 2006-2013)
Οι κυνικές σάτιρες του Χόλιγουντ είναι σχεδόν τόσο παλιές όσο και το ίδιο το Χόλιγουντ, αλλά λίγες είναι οι ξεκαρδιστικές αυτοκαταστροφικές σάτιρες που υπογραμμίζουν παράλληλα την σημαντικότητα της "ιερής" καθοδήγησης. Η σπαρταριστή, σουρεαλιστική και μεγαλειώδης κωμική σειρά του NBC της Τίνα Φέι για τις εσωτερικές λειτουργίες μιας κατώτερης σειράς κωμικών σκετς του NBC, πρόκειται για ένα εγχείρημα που κανείς δεν περίμενε να λειτουργήσει. Η ταλαιπωρημένη διευθύντρια της εκπομπής Λιζ Λέμον (Φέι) θα μπορούσε να είναι πολύ "σπασίκλας", πολύ άγρια για να ηγηθεί μιας τηλεοπτικής σειράς στην prime time ζώνη στις αρχές της δεκαετίας του '80. Όμως η πλατωνική χημεία μεταξύ της Φέι και του Άλεκ Μπόλντγουιν, ο οποίος υποδύεται το αριστοκρατικό αφεντικό του δικτύου της, Τζακ Ντόναχι, μετατρέπει την έξυπνη μηχανή αστείων σε μια διαπραγμάτευση της επαγγελματικής ανάπτυξης και της ηγεσίας. Το κωμικό δίδυμο Φέι και Έιμι Πόελερ δημιούργησαν δύο από τις πιο αγαπημένες κωμικές σειρές της εποχής, αλλά ενώ το "Parks and Recreation" της δεύτερης υποστηρίζει πως η ζωή μπορεί να είναι γλυκιά, το "30 Rock" της πρώτης προέβλεπε πάντα την ξινή πλευρά της. Και ο κυνισμός του -για το Χόλιγουντ, την κυβέρνηση Μπους, την εταιρική απληστία- φαίνεται να έχει προβλέψει τις πολιτιστικές και πολιτικές κρίσεις στις οποίες βρισκόμαστε 15 χρόνια αργότερα.
3. "Succession" (HBO, 2018-2023)
To "Succession" δεν είναι μια εύπεπτη σειρά. Αφορά την μιντιακή εταιρεία Waystar Royco που θυμίζει την Fox News. Οι πρωταγωνιστές της είναι μια συλλογή από αδέξιους κληρονόμους και δωσίλογους διευθυντές που περνούν το χρόνο τους αναδιατάσσοντας την πίστη και την ηθική τους για να ταιριάζουν στις ιδιοτροπίες του διευθύνοντος συμβούλου και πατριάρχη τους, Λόγκαν Ρόι (Μπράιαν Κοξ), και κυρίως αποτυγχάνοντας να κερδίσουν την έγκρισή του ούτως ή άλλως. Δεν υπάρχει κανείς χαρακτήρας και καμία εξέλιξη για να στηρίξει ο θεατής - όλα είναι κακά. Και όμως, η εκθαμβωτική δεξιοτεχνία της σειράς μας τραβάει παρά κάθε πιθανή αντίστασή μας. Τα σενάριά της αποκαλύπτουν πώς η υπεραφθονία χρημάτων και η έλλειψη αγάπης μπορούν να διαστρεβλώσουν την ψυχή. Οι ερμηνείες της (με πρωταγωνιστές τους Τζέρεμι Στρονγκ, Σάρα Σνουκ, Κίραν Κάλκιν και πάρα πολλούς άλλους) βρίσκουν την άθλια ανθρωπιά που ούτως ή άλλως εξακολουθεί να είναι θαμμένη μέσα μας. Τα σχολαστικά συντεταγμένα σκηνικά, τα κοστούμια και η μουσική μιλούν τη δική τους γλώσσα για τις προτεραιότητες των υπερπλούσιων, ενώ μια αγχωμένη, επιρρεπής στο ζουμ κάμερα καταγράφει την αδυναμία τους να αντλήσουν ευχαρίστηση από όλα αυτά. Κάντε ένα βήμα πίσω, και το "Succession" αρχίζει να μοιάζει με ένα κλειδί για να καταλάβετε πώς και γιατί η καπιταλιστική μας κοινωνία μοιάζει διαλυμένη. Θα ήταν αφόρητα ανατρεπτικό αν δεν ήταν τόσο ζοφερά ξεκαρδιστικό - ή μήπως συμβαίνει το αντίθετο;
2. "The Sopranos" (HBO, 1999-2007)
Η έξυπνα αιχμηρή μαφιόζικη σειρά είναι σε καμία περίπτωση η τυπική του είδους, αλλά ο εκτελεστικός παραγωγός Ντέιβιντ Τσέις δημιούργησε τη φόρμουλα που εγκαινίασε τη σύγχρονη χρυσή εποχή της τηλεόρασης. Ο Τόνι Σοπράνο του Τζέιμς Γκαντολφίνι -αγχώδης, βίαιος, ευάλωτος, αδίστακτος- έγινε το πρότυπο του αγαπητού αντιήρωα, ένα παράδοξο αρχέτυπο που κυριάρχησε στα prestige δράματα στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Δεν υπάρχoυν Ντον Ντρέιπερ, Γουόλτερ Γουάιτ, Βικ Μάκι ή αμέτρητοι άλλοι "περίπλοκοι" πρωταγωνιστές χωρίς αυτό το αφεντικό της μαφίας του Νιου Τζέρσεϊ, ο οποίος στράφηκε στην ψυχοθεραπεία για να διαχειριστεί το άγχος της ηγεσίας μιας εγκληματικής οικογένειας και να κρατήσει την τάξη. Ωστόσο, ο Τόνι δεν ήταν ποτέ η προσωποποίηση αυτής της σειράς, και το "Sopranos" δεν θα είχε φτάσει ποτέ στα ύψη του χωρίς μια συνοδευτική σειρά γοητευτικών, επικίνδυνων made men (οι φίλοι και οι συγγενείς του Τόνι που υποδύονται οι Βίνσεντ Παστόρε, Στίβεν Βαν Ζαντ, Τόνι Σιρίκο, Ντέιβιντ Πρόβαλ, Ντομινίκ Τσιανέζε και Μάικλ Ιμπεριόλι) και αμφισβητήσιμα πιστών γυναικών (Ίντι Φάλκο, Νάνσι Μάρσαντ, Άιντα Τουρτούρο, Λορέιν Μπράκο και Ντρέα ντε Ματέο ως σύζυγος, μητέρα, αδελφή, θεραπεύτρια και θύμα χτυπήματος, αντίστοιχα). Ίσως δεν θα υπήρχε το HBO όπως το ξέρουμε σήμερα χωρίς την κινηματογραφική επανάσταση που έφεραν οι "Sopranos" στη μικρή οθόνη: Η έντεχνη χρήση των διαλόγων, της κινηματογράφησης και του μοντάζ επαναπροσδιόρισε τον τρόπο με τον οποίο το κοινό μπορούσε να διαδράσει με τη λεγόμενη "boob tube".
1. "Mad Men" (AMC, 2007-2015)
Και αν οι άνθρωποι που διαμορφώνουν τα πολιτιστικά μας αφηγήματα, οι ιδιοφυΐες που μας λένε πώς να αισθανόμαστε για τα αυτοκίνητα και τα αρώματα και τις κάμερες και την πολιτική, έχουν τρομερά ελαττώματα; Και αν η αίσθηση της ηθικής και της αξιοπρέπειας κατασκευάζεται από ανθρώπους που οι ίδιοι κρέμονται μετά βίας από μια κλωστή; Είναι ένα ερώτημα που οι τηλεθεατές έθεταν συχνά κατά τη διάρκεια της πιο πρόσφατης χρυσής εποχής της τηλεόρασής μας και στην εποχή του #MeToo που ακολούθησε, και είναι το ερώτημα που διέπει το αριστούργημα του Μάθιου Γουάινερ. Ήταν ο Ντον Ντρέιπερ (Τζον Χαμ) ανεπανόρθωτος; Σίγουρα δεν το πίστευε, ακόμα κι αν έδωσε σε όλους τους κοντινούς του ανθρώπους αφορμή για αμφιβολίες. Κατά περίεργους τρόπους, το "Mad Men" ήταν πιο αισιόδοξο από άλλες σειρές του είδους, και κατά πολλούς άλλους τρόπους ήταν πιο κυνικό. Η συμφιλίωση αυτών των δύο φαινομενικά αντιφατικών παρορμήσεων σε επτά σεζόν ήταν σπαρακτική, ξεκαρδιστική, ζοφερή και εμπνευσμένη, δημιουργώντας μια ζωή από άμεσα αναγνωρίσιμα memes, θαυμάσιους διαλόγους και ανεξίτηλες στιγμές. Ίσως είδατε τον εαυτό σας ως Ντον ή Τζόουν (Κριστίνα Χέντρικς) ή Πέγκι (Ελίζαμπεθ Μος). Ίσως ήξερες μέσα σου ότι ήσουν ένας Πιτ (Βίνσεντ Καρθάιζερ) ή μια Μπέτυ (Τζάνιουαρι Τζόουνς). Ή ίσως περίμενες με ανυπομονησία την συντριβή όλων τους, ελπίζοντας να τους δεις να σιγοσβήνουν στα συντρίμμια της δεκαετίας του '60 και του '70.
Από τους κριτικούς Ντάνιελ Φίνμπεργκ, Άντζι Χαν και Ρόμπιν Μπαρ του The Hollywood Reporter. Διαβάστε ολόκληρη την λίστα στο site του THR.
