Η ιστορία του κινηματογράφου και της τηλεόρασης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο χαρτογράφησης του συνεχώς μεταβαλλόμενου τεχνολογικού, κοινωνικού και πολιτικού τοπίου, με κομβικά χρονολογικά σημεία που ορίζονται ως "ενάρξεις" νέων εποχών. Το 2007 ήταν ένα τέτοιο σημείο, με την με Ένωση Σεναριογράφων της Αμερικής (WGA) να ξεκινά μία απεργία που κράτησε από τον Νοέμβριο ως τον Ιανουάριο της επόμενης χρονιάς. Η απόφαση τους αφορούσε τότε την μεταστροφή από την τηλεοπτική αναμετάδοση στα DVD και τη διεκδίκηση της αμοιβής τους με βάση τα δικαιώματα που τους αναλογούσαν.
Το 2007 ήταν επίσης η χρονιά που το Netflix προσέφερε περιεχόμενο στους συνδρομητές του για πρώτη φορά μέσω διαδικτύου (ως τότε ήταν μία υπηρεσία ενοικίασης DVD). Και επειδή η τεχνολογία πάντα μας προλαβαίνει και συνήθως μας προσπερνά, τα νέα μέσα όπως το ίντερνετ έφεραν κινδύνους που οι επαγγελματίες του χώρου αντιλήφθηκαν πολύ αργότερα. Έτσι, 15 χρόνια μετά, στις 2 Μαΐου του 2023, ξεκίνησε η αμέσως επόμενη απεργία της WGA, αυτήν τη φορά με το streaming στο επίκεντρο.
Με προθεσμία τη συμβολική 1η Μαΐου, η Ένωση Παραγωγών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (AMPTP) κλήθηκε να διαπραγματευτεί τα αιτήματα που έλαβε από την WGA, καταλήγοντας σε ασυμφωνία. Την επόμενη μέρα, τα στυλό τοποθετήθηκαν ακίνητα στα γραφεία και οι σεναριογράφοι βγήκαν στους δρόμους. Για την εξουσιοδότηση απεργίας, το 89% των μελών της WGA δέχτηκε να ψηφίσει, και από αυτούς, το 98% ψήφισε υπέρ της απεργίας, σημειώνοντας πρωτοφανή πλειοψηφία.
Οι ίδιοι οι σεναριογράφοι κάνουν λόγο για μη βιώσιμους μισθούς και ωράρια, με τα νέα μέσα και το "μπουμ" των streamers στον πυρήνα των αιτημάτων τους – τα οποία έχουν πολλαπλασιαστεί, όπως και οι απαιτήσεις του επαγγέλματός τους. Με τη νέα τάση των μίνι και limited σειρών, ο αριθμός των επεισοδίων ανά σεζόν έχει περιοριστεί κατά μέσο όρο στα 12 (από τα περίπου 21 που ίσχυαν παλιότερα). Παρ’ όλα αυτά, οι εργάσιμες εβδομάδες των σεναριογράφων και των συντακτών έχουν αυξηθεί. Πολλοί από αυτούς πληρώνονται ανά επεισόδιο, με αποτέλεσμα ο μέσος μισθός τους να πέφτει στον βασικό ή υπό του βασικού.
Παράλληλα, την τελευταία δεκαετία έχει σημειωθεί μία μείωση 4% στους εβδομαδιαίους μισθούς. Αν συνυπολογίσουμε τον πληθωρισμό, αυτό το ποσοστό αγγίζει το 23%. Το παράδοξο είναι πως την ίδια δεκαετία σημειώνεται και η μεγαλύτερη άνοδος για τις streaming πλατφόρμες, η οποία εξισώνεται με ένα καταιγιστικό περιεχόμενο το οποίο απαιτεί ώρες εργασίας που δεν ανταμείβονται. Το streaming στερεί παράλληλα από τους σεναριογράφους την ευκαιρία να εκμεταλλευτούν τα δικαιώματα της δουλειάς τους, καθώς η διανομή και αναμετάδοση επεισοδίων εκτός πλατφόρμας δε συνηθίζεται. Ειδικότερα όσον αφορά τις ταινίες, το μονοπώλιο διατηρείται ακόμα πιο αυστηρά από τις εταιρείες που διεκδικούν την αποκλειστικότητα του περιεχομένου που παράγουν, με έννοιες όπως "DVD" και "ταυτόχρονη διανομή" να θεωρούνται πλέον αναχρονιστικές.
Με την επικράτηση των streamers και την ραγδαία εξέλιξη τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης, επέρχεται ο φόβος πως το επάγγελμα των σεναριογράφων θα ταυτιστεί με την οικονομία της περιστασιακής απασχόλησης, ώσπου οι ίδιοι να καταλήξουν εντελώς αναλώσιμοι. Προς το παρόν, μέλη της ένωσης επιχειρούν να προστατεύσουν τη δουλειά τους από νέες τεχνολογίες AI όπως το ChatGTP. Αντιθέτως, οι παραγωγοί και τα μεγάλα στούντιο κάνουν ελάχιστα για να καθησυχάσουν τους συγγραφείς τους, επιβεβαιώνοντας πως ο φόβος τους μπορεί να μην αφορά το άμεσο μέλλον, αλλά παραμένει ρεαλιστικός. Άλλωστε, αυτό που η τεχνητή νοημοσύνη έχει να προσφέρει είναι ακριβώς αυτό που ζητά κάθε μεγάλος παραγωγός: αστείρευτο περιεχόμενο, μίνιμουμ έξοδα και μηδενική αντίσταση.
Γιατί όμως μία τόσο κερδοφόρα βιομηχανία αδυνατεί να ικανοποιήσει τις οικονομικές απαιτήσεις μιας ομάδας επαγγελματιών που ακόμα καθορίζουν την επιτυχία της; Ο ανταγωνισμός μεταξύ των μεγάλων εταιρειών δυσχεραίνει την ατομική άνοδο της κάθε μίας, με πολλές πλατφόρμες να χάνουν συνδρομητές και να καταφεύγουν σε περικοπές. Τόσο το Netflix όσο και η Amazon έχουν σταματήσει τις δαπάνες που αφορούν το περιεχόμενο, ενώ η Disney έχει απολύσει ή θέσει σε αναστολή 7,000 εργαζόμενους. Παράλληλα, το παγκόσμιο box office προσπαθεί ακόμα να ανακάμψει από το πλήγμα που άφησε η πανδημία. Όμως παρ’ όλες τις δυσκολίες, τα συνολικά κέρδη, οι αμοιβές εκτελεστικών στελεχών, οι επενδύσεις και οι προϋπολογισμοί ορίζονται από υψηλά ποσά, γεγονός που είναι ίσως ενδεικτικό της αδικίας για την οποία κάνει λόγο η WGA.
Η απεργία έχει διαρκέσει μόλις 10 ημέρες και οι επιπτώσεις είναι ήδη εμφανείς, άμεσες και εν δυνάμει δαπανηρές για την AMPTP. Παραγωγές αγαπημένων σειρών έχουν σταματήσει, με ημιτελή τα σενάρια πολυαναμενόμενων σεζόν. Σε παύση βρίσκονται το "Stranger Things” (5η σεζόν), το "Yellowjackets” (3η σεζόν), το "American Horror Story: Delicate”, το "Hacks” (3η σεζόν), το "Severence” (2η σεζόν). Παράλληλα, ο σεναριογράφος και παραγωγός του "The Wire” Ντέιβιντ Σάιμον, δήλωσε στο Twitter πως τέθηκε σε αναστολή από την HBO έπειτα από 25 χρόνια συνεργασίας. Τα γυρίσματα εβδομαδιαίων εκπομπών όπως το SNL δε θα πραγματοποιηθούν, ενώ το ετήσιο Life Achievement Award Tribute του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου έχει αναβληθεί.
Αξίζει να σημειωθεί πως η μεγαλύτερη απεργία της WGA το 1988 είχε κρατήσει 22 εβδομάδες. Η απεργία του 2007-8 διήρκησε 100 μέρες και κόστισε στη βιομηχανία 2 δισεκατομμύρια, επηρεάζοντας δημιουργικά σειρές όπως το "The Office", το "Breaking Bad" και το "Friday Night Lights". Έχοντας σκηνοθετήσει πολλά επεισόδια του τελευταίου, η Άλισον Λίντι-Μπράοουν είχε αναφερθεί στη σπουδαιότητα του έργου των σεναριογράφων: "Αν δεν είναι στη σελίδα, δεν έχει κανείς μας τίποτα" (The Washington Post).
Σήμερα απεργούν 9.020 σεναριογράφοι, αριθμός που σπάει ρεκόρ ενότητας και αλληλεγγύης στο πλαίσιο της Ένωσης. Παράλληλα, στο πλευρό τους στέκονται άλλοι επαγγελματίες του χώρου, δημοσιογράφοι και ένα πιστό κοινό. Γιατί η εποχή του streaming μπορεί να παρουσιάζει προβλήματα αλλά συμβαδίζει με την εποχή της ορατότητας, της ενημέρωσης και της μαζικής κινητοποίησης, έννοιες που φέρουν η κάθε μία τη δική της αδιαμφισβήτητη δύναμη.
