Ο σπουδαιότερος «παραμυθάς» των ντοκιμαντέρ γύρω από το φυσικό περιβάλλον και την άγρια φύση, ο 94χρονος -παρακαλώ- σερ Ντέιβιντ Ατένμπορο, επιστρέφει στη μικρή οθόνη κάνοντας την αφήγηση της εντυπωσιακής σειράς ντοκιμαντέρ του BBC «Ένας Τέλειος Πλανήτης». Το πρώτο επεισόδιο κάνει πρεμιέρα απόψε (4/2, 23.00, BBC Earth) στην CosmoteTV.
Πριν από λίγους μήνες είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με τους συντελεστές της απαιτητικής σειράς, μεταξύ των οποίων και τον Ατένμπορο, οι οποίοι μοιράστηκαν τις εμπειρίες των γυρισμάτων που κράτησαν τέσσερα χρόνια σε έξι ηπείρους και σε πάνω από 30 χώρες, ενώ συγκέντρωσαν περισσότερες από 3000 ώρες υλικού. Αριθμός εύλογος, εάν λάβουμε υπόψη πως το «Ένας Τέλειος Πλανήτης» αφιερώνει κάθε ένα από τα πέντε επεισόδιά του και σε ένα ξεχωριστό στοιχείο της φύσης, από τα ηφαίστεια και τον καιρό, μέχρι τον ήλιο και τους ωκεανούς. Το τελικό αποτέλεσμα κόβει την ανάσα, χάρη στην εικαστική αρτιότητά του, τον πλούτο των πληροφοριών και τη μοναδική θαλπωρή που δημιουργεί η αφήγηση του Ατένμπορο. Φυσικά, δεν ξεχνάμε και την ιστορική πρώτη καταγραφή σε υψηλή ανάλυση τελευταίας τεχνολογίας, των εξαιρετικά σπάνιων μικρόσωμων φλαμίνγκο της Αφρικής. Ένα ενδεικτικό δείγμα της μαγείας που επιφυλάσσει η σειρά και των νέων πεδίων που καλύπτει ως ντοκιμαντέρ.
Ακολουθούν τα πιο χαρακτηριστικά στιγμιότυπα από όσα μοιράστηκαν μαζί μας οι συντελεστές του «Ένας Τέλειος Πλανήτης».
Κύριε Ατένμπορο, γιατί είναι σήμερα σημαντικό να κυκλοφορεί μια σειρά ντοκιμαντέρ για τη φύση;
Γιατί, νιώθω, πως όλοι πια παγκοσμίως αντιλαμβάνονται ότι βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σημείο. Διότι προς το παρόν ο πλανήτης μας μπορεί και ισορροπεί απέναντι στις μεγάλες καταστροφές. Είναι ακόμα εφικτό να τις σταματήσουμε. Πρώτα από όλα όμως, οφείλουμε να καταλάβουμε εις βάθος ποιες είναι οι δυνάμεις της φύσης και πώς δουλεύουν. Για αυτό και γυρίστηκε το «Ένας Τέλειος Πλανήτης».
Και πώς, κύριε Χιού Κόρντι (σ.σ.: παραγωγός, σκηνοθέτης), καταλήξατε στις θεματικές κάθε επεισοδίου, αλλά και στον τρόπο που θα πετύχετε νέες προκλήσεις με τη σειρά;
Χρειάστηκε πολύς χρόνος, περίπου έξι μήνες, στους οποίους με την ομάδα μοιραζόμασταν κυρίως ιδέες. Αλλά το σημαντικό με πρότζεκτ σαν κι αυτό, είναι να έχεις φιλοδοξίες. Οφείλεις να θέτεις μεγαλεπήβολους στόχους. Γιατί, αν μη τι άλλο, υπάρχουν πάρα πολλά που είτε τα έχουμε ξαναδεί είτε είναι όντως αδύνατο να γυριστούν. Επομένως, αναζητούμε τη χρυσή τομή μεταξύ των δύο, ούτε να επιδιώκουμε τα πιο εύκολα, αλλά ούτε να καταλήγουμε σε εξεζητημένες λύσεις. Σε προσωπικό επίπεδο, εκείνο που με ιντριγκάρει περισσότερο είναι να βρεθεί η φόρμα - το στιλ με το οποίο θα γίνει το γύρισμα. Γιατί πρέπει το σύνολο να είναι άρτιο, όχι μόνο κάποια κομμάτια.
Πράγματι, είναι γεγονός πως η εικόνα σε κάθε επεισόδιο είναι αψεγάδιαστη. Είναι χαρακτηριστικά, για παράδειγμα, τα πλάνα των ηφαιστείων στο πρώτο επεισόδιο. Συνήθως τα συνδέουμε με τον τρόμο και την καταστροφή, όμως εδώ, δείχνουν... πανέμορφα.
Ακριβώς, και να σκεφτείτε πως δίχως αυτά δε θα υπήρχε η ανθρωπότητα. Παρότι όντως απειλητικά, τα ηφαίστεια είναι οι «αρχιτέκτονές» μας. Έχουν δημιουργήσει ζωή τόσο για εμάς, όσο και για μερικά απίστευτα πλάσματα που ζουν σε ηφαιστειογενή νησιά όπως τα Γκαλαπάγκος και τα οποία κινηματογραφήσαμε. Την ίδια στιγμή, βέβαια, τα μέρη αυτά είναι δυσπρόσιτα, απρόβλεπτα και εξαιρετικά επικίνδυνα για ένα συνεργείο. Θυμάμαι ότι αναβάλαμε τρεις φορές το ταξίδι σε μια λίμνη λάβας στο Βανουάτου, γιατί εντελώς αιφνίδια σημειωνόταν αύξηση της ηφαιστειακής δραστηριότητας. Ακόμα όμως και όταν καταφέραμε να πάμε, δεν ήταν λίγες οι φορές που γινόταν σεισμός και η λίμνη εξαφανιζόταν τελείως.
Πράγματι, είναι γεγονός πως η εικόνα σε κάθε επεισόδιο είναι αψεγάδιαστη. Είναι χαρακτηριστικά, για παράδειγμα, τα πλάνα των ηφαιστείων στο πρώτο επεισόδιο. Συνήθως τα συνδέουμε με τον τρόμο και την καταστροφή, όμως εδώ, δείχνουν... πανέμορφα.
Ακριβώς, και να σκεφτείτε πως δίχως αυτά δε θα υπήρχε η ανθρωπότητα. Παρότι όντως απειλητικά, τα ηφαίστεια είναι οι «αρχιτέκτονές» μας. Έχουν δημιουργήσει ζωή τόσο για εμάς, όσο και για μερικά απίστευτα πλάσματα που ζουν σε ηφαιστειογενή νησιά όπως τα Γκαλαπάγκος και τα οποία κινηματογραφήσαμε. Την ίδια στιγμή, βέβαια, τα μέρη αυτά είναι δυσπρόσιτα, απρόβλεπτα και εξαιρετικά επικίνδυνα για ένα συνεργείο. Θυμάμαι ότι αναβάλαμε τρεις φορές το ταξίδι σε μια λίμνη λάβας στο Βανουάτου, γιατί εντελώς αιφνίδια σημειωνόταν αύξηση της ηφαιστειακής δραστηριότητας. Ακόμα όμως και όταν καταφέραμε να πάμε, δεν ήταν λίγες οι φορές που γινόταν σεισμός και η λίμνη εξαφανιζόταν τελείως.
Και όλα αθροίζονται στο τελευταίο επεισόδιο, που αφιερώνεται στους ανθρώπους. Η ιστορία των οποίων, σύμφωνα με εσάς κύριε Ατένμπορο, είναι η σημαντικότερη από όλες.
Κάτι που λέω συχνά είναι ότι σήμερα υπάρχει τριπλάσιος αριθμός ατόμων από όταν ξεκίνησα να κάνω τηλεόραση. Πρόκειται για ένα γεγονός που συμβαίνει αυτήν τη στιγμή που μιλάμε. Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να φροντίσουμε τον πλανήτη, ειδάλλως θα βρεθούμε σε μεγάλους μπελάδες. Και μπορούμε να τον περιθάλψουμε. Αλλά δείχνουμε μια αδυναμία στο να καταλάβουμε πρώτα ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα. Ελπίζω ειλικρινά με τη σειρά μας να το αποσαφηνίζουμε.
Ποιο θα μπορούσε να είναι το πρώτο βήμα για την προστασία της φύσης;
Η σημαντική ελάττωση των απαιτήσεών μας από τη φύση. Είτε μιλάμε για το πόσο φαγητό τρώμε είτε με πόσα απορρίμματα επιβαρύνουμε το περιβάλλον. Ας έχουμε υπόψη, ακόμα, τι υλικά χρησιμοποιούμε στις κατασκευές των προϊόντων ώστε να μη αυξάνουμε τα ποσοστά διοξειδίου του άνθρακα. Πρέπει, συνολικά, να είμαστε εγκρατείς.
Έχετε αφιερώσει ολόκληρη τη ζωή σας κινηματογραφώντας, ταξιδεύοντας και μιλώντας για τη φύση. Υπάρχει, ωστόσο, κάτι που έχει ξεχωριστή θέση μέσα σας από το νέο πρότζεκτ που συμμετέχετε;
Ξέρετε κάτι, η σεκάνς των μικρόσωμων φλαμίνγκο είναι η πιο συγκλονιστική που έχω δει ποτέ στην τηλεόραση. Γυρίστηκε κάτω από αδιανόητα δύσκολες συνθήκες, με επιμονή και κόπο, προτού προκύψουν αυτά τα απίστευτης ομορφιάς πλάνα. Ομολογώ επίσης ότι μου είναι τρομερά δύσκολο να μην ταυτιστώ με αυτά τα υπέροχα πλάσματα. Ζουν σε μια αφιλόξενη λίμνη την οποία πρέπει να διασχίσουν εάν θέλουν να επιβιώσουν, κάπως έτσι είναι και η δική μας εμπειρία. Έπειτα, με σόκαρε η λειτουργικότητα των drones. Μάς προσφέρουν τέτοια ελευθερία και ταυτόχρονα συμπεριφέρονται λεπτεπίλεπτα, δίνοντάς μας πρωτόγνωρες δυνατότητες γυρίσματος.
Μιας και αναφέρατε τα φλαμίνγκο, θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας τις σκέψεις σας σχετικά με την προστασία των σπάνιων ζώων; Διότι, στο ντοκιμαντέρ τουλάχιστον, φαίνεται να έχουν αφεθεί στο έλεος των ανθρώπων και -ειρωνικά- της ίδιας της φύσης.
Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε πως μιλάμε για είδη που για κάποιο λόγο σχετικό με τον τρόπο ζωής τους έχουν μειωθεί σε ραγδαίο βαθμό. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι επιλογές που έχουμε είναι δύο: ή τα αφήνουμε στην τύχη τους ή αναλαμβάνουμε δράση. Από τη μία υπάρχει η εν μέρει προβληματική δράση των ζωολογικών κήπων που προχωρούν σε αιχμαλωσία, κι από την άλλη εκείνη των εξειδικευμένων οργανισμών και κρατικών φορέων. Σε σχέση με τους ζωολογικούς κήπους πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν είναι λίγες οι φορές που χάρη σε αυτά έχουν σωθεί από τον αφανισμό πολλά ζώα. Οπότε, το στοιχείο - κλειδί είναι το μέγεθος του κινδύνου που υφίσταται σε κάθε ενδεχόμενο. Για να γίνω λίγο πιο συγκεκριμένος, δεν υπάρχει κανένας λόγος που οι αετοί πρέπει να βρίσκονται σε αιχμαλωσία. Αλλά για ορισμένα είδη πιθήκων, αυτό προς το παρόν τα προστατεύει. Πρέπει να περιθαλφθούν και εν συνεχεία να επιστρέψουν στο φυσικό περιβάλλον τους.
Τέλος, κύριε Ατένμπορο, πόσο επίκαιρη βρίσκετε την πρεμιέρα της σειράς εν μέσω πανδημίας, αλλά και πώς το ξέσπασμά της σας έχει επηρεάσει;
Το πιο ενδιαφέρον με τη σειρά είναι πως μας έκανε όλους να αντιληφθούμε τη φύση από την αρχή, με έναν καινοτόμο τρόπο. Όσο για την πανδημία, έβαλε ένα αιφνίδιο τέλος στη φρενίτιδα της ρουτίνας. Ξαφνικά όλοι βρεθήκαμε ακινητοποιημένοι στα σπίτια, με άπλετο χρόνο στα χέρια μας. Κάποιοι, τυχεροί, μπορούν να χαρούν τον κήπο τους περισσότερο. Είμαι κι εγώ ανάμεσά τους. Νομίζω δεν έχω κάτσει να ακούσω και να απολαύσω τόσο τα κελαϊδίσματα των πουλιών, όσο την περασμένη άνοιξη.
