Τζια - Αξιοθέατα
Αρχαία Καρθαία
Μόνο με βαρκάκι ή πεζοπορώντας φτάνει κανείς στον αρχαιολογικό χώρο της πιο γνωστής από τις τέσσερις αυτόνομες αρχαίες πόλεις του νησιού, όπου τελούνταν οι γιορτές του Πυθίου Απόλλωνα. Η ακρόπολη, χτισμένη σε ένα ειδυλλιακό τοπίο, περιβάλλεται από ένα πολυγωνικό τείχος πλάτους 1,20-1,50 μ. και σωζόμενου ύψους 12 μ. Στο νότιο τμήμα της έχουν εντοπιστεί τα σημαντικότερα μνημεία, όπως τα θεμέλια των προπυλαίων, ο ναός της Αθηνάς, ο ναός του Πυθίου Απόλλωνα, ενώ μαρτυρείται η ύπαρξη και άλλων ιερών, αφιερωμένων στον Ερμή, τη Δήμητρα, την Άρτεμη και τον Ασκληπιό. Κολυμπήστε και βουτήξτε με μάσκα στον όρμο Πόλες, ακριβώς μπροστά από τον αρχαιολογικό χώρο, για να δείτε του βυθισμένους λίθινους όγκους, τμήματα του μόλου της αρχαίας Καρθαίας.
Λιοντάρι Ιουλίδας
Αρχαϊκό γλυπτό σκαλισμένο σε βράχο «προστατεύει» την πρωτεύουσα του νησιού. Ούτε λίγο ούτε πολύ αυτό λέει και ο μύθος: το νησί κατοικούνταν από νύμφες, μέχρι που ένα τρομερό λιοντάρι ήρθε και τις κυνήγησε μακριά για να πάρουν τη θέση τους Κάρες, Λέλεγες, Φοίνικες, Πελασγοί και Ίωνες.
Αρχαιολογικό Μουσείο Ιουλίδας
Σε δυο ορόφους ενός κτιρίου που κατασκευάστηκε το 1970 μοιράζονται τα εκθέματα του μουσείου. Στον πρώτο όροφο φιλοξενούνται ευρήματα των ιστορικών χρόνων (7ος π.Χ.-2ος μ.Χ. αιώνας) και στον δεύτερο της προϊστορικής περιόδου. Μερικά από τα πιο εντυπωσιακά είναι τα πήλινα αγάλματα γυναικείων μορφών από τον οικισμό της Αγ. Ειρήνης του 15ου π.Χ. αιώνα και τα γλυπτά της Καρθαίας, τα οποία θυμίζουν τη σύγχρονή τους τεχνοτροπία της αρχαίας Αθήνας.
Εργοστάσιο Εμαγιέ
Από το 1957 που έκλεισε το πρώτο εργοστάσιο παραγωγής επισμαλτωμένων σκευών στην Ελλάδα, το κτίριο ερειπώνει, αν και σήμερα γίνονται προσπάθειες να λειτουργήσει ως εκθεσιακός χώρος. Αυτό το αλλόκοτο ερειπωμένο βιομηχανικό τοπίο βρίσκεται 200 μ. δεξιά από το λιμάνι. Κάποια από τα μηχανήματά του εκτίθενται από το Σύλλογο Φίλων Εργοστασίου Εμαγιέ σε δημοτικό χώρο.
Οικισμός Αγίας Ειρήνης
Απέναντι από το Βουρκάρι θα διακρίνετε το φάρο του Αγ. Νικολάου, τον πρώτο που λειτούργησε στις Κυκλάδες. Ακριβώς δίπλα, βρίσκονται τα απομεινάρια ενός σημαντικού προϊστορικού οικισμού, ο οποίος ιδρύθηκε κατά την Τελική Νεολιθική περίοδο (3300/3200 π.Χ.) και κατοικούνταν έως το τέλος της Ύστερης Εποχής του Χαλκού (1200/1100 π.Χ.).
Παναγία Καστριανή
Το επιβλητικό ολόλευκο μοναστήρι της προστάτιδας του νησιού βρίσκεται νοτιοανατολικά του Οτζιά και είναι χτισμένο εκεί ακριβώς όπου βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας. Πλησιάζοντας θα δείτε πως μέσα στον περίβολο υπάρχουν δύο εκκλησίες –η παλιότερη είναι του 1910– καθώς και δωμάτια που φιλοξενούν έναντι συμβολικού ποσού τους επισκέπτες. Το πανηγύρι που γίνεται εδώ τον Δεκαπενταύγουστο είναι από τα μεγαλύτερα του νησιού.
