Καταπράσινος, μυροβόλος, διάσπαρτος με παραδοσιακά χωριά και σηματοδοτημένα μονοπάτια, ο τουριστικά ανερχόμενος Πάρνωνας είναι ένα βουνό που προσφέρεται για on the road ανακαλύψεις.
Η καλύτερη διαδρομή για να τον πλησιάσετε είναι σκαρφαλώνοντας το φιδωτό δρόμο από το Λεωνίδιο προς τον Κοσμά. Η αυτοκινητάδα –όλο και πιο ψηλά στο βουνό, όλο και πιο μέσα στη χαράδρα– είναι απολαυστική. Σε μια απότομη στροφή ξεπροβάλλει –κάτασπρη στον κόκκινο βράχο– η μονή της Παναγίας της Έλωνας, απαραίτητη στάση για λουκούμι. Λίγα χιλιόμετρα πιο πάνω, στις κορυφές του Πάρνωνα (στα 1.150 μ.), με τη μεγάλη πλατεία με τα πλατάνια, τις βρύσες και τις ταβέρνες, ο Κοσμάς αποτελεί κλασική στάση για βραστή γίδα με θέα –όσο πάει το μάτι– στα έλατα αλλά και στον Αργοσαρωνικό (Σπέτσες Σπετσοπούλα, Ύδρα). Μια όμορφη διαδρομή για όσους έχουν 4x4 είναι στον καστανεώνα κάτω από το χωριό (θα πάρετε το χωματόδρομο μετά το σχολείο). Οι τζιπάτοι μπορείτε να συνεχίσετε για τα βορειότερα χωριά του Πάρνωνα ακολουθώντας το χωματόδρομο που συνδέει τον Κοσμά με τα Τσίντζινα, αλλιώς θα πρέπει να κάνετε μια παράκαμψη νότια, προς Γεράκι. Αυτή η δεύτερη διαδρομή, παρότι ασφαλτοστρωμένη, δεν υστερεί σε έλατα και μαυρόπευκα, ενώ σας δίνει την ευκαιρία να επισκεφθείτε και τη βυζαντινή καστροπολιτεία (δεκάδες εκκλησίες με σπάνιες τοιχογραφίες κι ένα φράγκικο κάστρο) στο Γεράκι. Πνιγμένα στα έλατα, τα Τσίντζινα είναι από τα ομορφότερα χωριά της περιοχής. Διαθέτουν επτά σηματοδοτημένα μονοπάτια διαφόρων βαθμών δυσκολίας κι έχουν εξελιχτεί σε δημοφιλέστατο ορμητήριο για πεζοπορίες στον Πάρνωνα. Το μοναστήρι των Αγίων Αναργύρων και η εκκλησία του Αϊ-Βλάση (αγιογραφημένες διά χειρός Φ. Κόντογλου), η φημισμένη ταβέρνα της πληθωρικής Μάντως και ο νεανικός πέτρινος ξενώνας «Σχολαρχείο», στο κτίριο του παλιού σχολείου (η ζεστή σάλα λειτουργεί και ως cafe-μεζεδοπωλείο), είναι must στάσεις, ακόμη κι αν δεν μείνετε στο χωριό. Ετοιμάζεται, μάλιστα, κι ένας νέος φιλόδοξος ξενώνας από τους ιδιοκτήτες του «Σχολαρχείου», ονόματι «Πρυτανείο», ο οποίος θα ανεβάσει τα στάνταρντ της διαμονής στην περιοχή.
Ανεβαίνοντας από τα Τσίντζινα προς την Καστάνιτσα, τα αρώματα του θηλυκού βουνού (έτσι λένε τον Πάρνωνα χάρη στις αποπλανητικές μυρωδιές του) σας τυλίγουν, τα αφτιά βουλώνουν (υψόμετρο γαρ) και τα έλατα κρύβουν το φως του ήλιου. Εδώ βρίσκεται και το πέτρινο καταφύγιο που χρησιμοποιούν ως βάση οι ορειβάτες για να πάρουν το μονοπάτι που ανεβάζει στη Μεγάλη Τούρλα ή «Γυμνή Κορυφή» το υψηλότερο σημείο του Πάρνωνα (1.934 μ.). Η Καστάνιτσα διατηρεί αναλλοίωτη την παραδοσιακή τσακώνικη αρχιτεκτονική της: ψηλά πέτρινα σπίτια, ξύλινα μπαλκόνια σε έντονα χρώματα (μπλε, κίτρινο, κεραμιδί), στέγες σκεπασμένες με σχιστόλιθο, δρύινα παραθυρόφυλλα. Στο ίδιο στιλ και ο Πραστός, η αρχοντική παλιά πρωτεύουσα της Τσακωνιάς. μόνο που το χειμώνα τα ψηλά πέτρινα πυργόσπιτα με τις πολεμίστρες και τις τοξωτές εξώπορτες ερημώνουν και θυμίζει χωριό-φάντασμα. Επόμενος σταθμός ο Άγιος Πέτρος, το κεφαλοχώρι της περιοχής, το οποίο είναι αρκετά αναπτυγμένο τουριστικά. Αποτελεί δημοφιλή βάση για εξορμήσεις στον Πάρνωνα ή σταθμό για φαγητό μετά την επίσκεψη στην περίφημη μονή της Παναγίας της Μαλεβής, με την εικόνα που αναβλύζει μύρο. Δύο χιλιόμετρα μετά τη μονή, ένας χωματόδρομος στα δεξιά οδηγεί στο δάσος του δενδρόκεδρου ή γιουνίπερου. Μοναδικό στην Ευρώπη, το δάσος των «δέντρων» (έτσι ονομάζουν τους χαμηλούς αυτούς κέδρους οι ντόπιοι) απλώνεται σε έκταση 740 στρ. και πρόκειται να γίνει οικολογικό πάρκο. Ξαναβγαίνοντας στην άσφαλτο, μπορείτε να συνεχίσετε προς Άγιο Ιωάννη, ένα μικρό χωριό που μέχρι πρότινος «κλείδωνε» με το τέλος του καλοκαιριού και ο κόσμος κατέβαινε στο παράλιο Άστρος. Ωστόσο, πλέον διαθέτει ένα φιλόξενο ξενώνα, ταβέρνα-καφενείο και το παραδοσιακό τυροκομείο του Αλουπογιάννη, απ’ όπου μπορείτε να αγοράσετε κεφαλογραβιέρα και μυζήθρα. Τέλος, τα Άνω Δολιανά, ένα χωριό-μπαλκόνι στους πρόποδες του Πάρνωνα, με εύκολη πρόσβαση από την Τρίπολη, έχουν εξελιχτεί τα τελευταία χρόνια σε μοδάτο προορισμό για φυσιολάτρες weekenders.
Πού να μείνετε
Στον Άγιο Ιωάννη, στον απλό και όμορφο ξενώνα Ο Φούντας (2755052022), στο ισόγειο του οποίου θα βρείτε και ταβέρνα με τοπικά προϊόντα. Στον Άγιο Πέτρο, στο Μαλεβό (2792031155) με τις όμορφες μεζονέτες. Στα Άνω Δολιανά, στον countrystyle Ξενώνα 1821 (2710234080, 2710234031, www.dol1821.gr). Στον Κοσμά, στα Λιθόκτιστα (2108948769, 6937823651) αυτόνομα δίπατα διαμερίσματα-μεζονέτες και στο ζεστό και καλαίσθητο Ουρανογείτων (2757031490, www.ouranogeiton.gr) με θέα στις πλαγιές του Πάρνωνα. Στην Καστάνιτσα, στον Ξενώνα Αντωνίου (2755052255, 6979003530). Στις Καρυές, στο σχετικά καινούργιο Αρχοντικό του Πάρνωνα (2731095014). Στα Τσίντζινα, στον παρεΐστικο και δραστήριο ξενώνα Σχολαρχείο (2731096276, www.sholarxio.com).
Πού να φάτε
Στον Άγιο Ιωάννη, στην ταβέρνα του ξενώνα Ο Φούντας (2755052022) για τηγανόπιτα, άγρια χόρτα, ψητά από ντόπια κρέατα. Στον Άγιο Πέτρο, στην κλασική χασαποταβέρνα Μαλεβός (2792031463). Στον Κοσμά, στον Μαλεάτη Απόλλωνα (2757031494-5). Στις Καρυές, στην Ταβέρνα της Αρετής (2731095350) για μια εντυπωσιακή παρέλαση από πελοποννησιακά μαγειρευτά. Στα Δολιανά, στο Δραγούνι (2710238570-3) – must το παστό. Στο Ροεινό στης Μπρούκλαινας (6974339281) για ξεχωριστή τοπική κουζίνα.
