Καμία φωτογραφία και καμία μαρτυρία δεν μπορεί να σας προετοιμάσει για αυτό που –αν είστε τυχεροί– θα ζήσετε στη βόρεια Νορβηγία. Εκπληκτικό φυσικό φαινόμενο, το Βόρειο Σέλας, είναι το απόλυτο δέλεαρ για να οργανώσετε άμεσα ένα ταξίδι, αλλά συνοδεύεται και από μια εξίσου «πεφωτισμένη» και πολύχρωμη τοπική κουλτούρα – ένα πακέτο στο οποίο δεν μπορεί κανείς να αντισταθεί. Κείμενο: Κατερίνα Κατώπη
H φύση δεν παύει ποτέ να μας μαγεύει και να μας εντυπωσιάζει, μερικές φορές όμως ακόμη κι αυτή ξεπερνάει τον εαυτό της και μας αφήνει άναυδους. Συνήθως πηγαίνοντας κάπου ξέρουμε περίπου τι να περιμένουμε.
Όμως αυτό που έζησα πριν από μερικές εβδομάδες στη βόρεια Νορβηγία ξεπέρασε κάθε προσδοκία μου. Κάποιοι φίλοι το καλοκαίρι ανέφεραν ότι το φετινό χειμώνα αναμένεται πολύ έντονη δραστηριότητα από τα aurora borealis (Βόρειο Σέλας), και αφού έκανα την έρευνά μου, έβαλα πλώρη για τη χώρα των Βίκινγκ, και συγκεκριμένα για τη μικρή παραθαλάσσια πόλη του Tromso (προφέρεται Τρούμσο), προς αναζήτηση του μοναδικού αυτού φυσικού φαινομένου. Όπως τελικά αποδείχτηκε, το Tromso, βρισκόμενο στο κέντρο της «ζώνης» του Βόρειου Σέλαος, σε απόσταση περίπου 2.000 χλμ. από το Βόρειο Πόλο, ήταν το απόλυτο ορμητήριο για να κυνηγήσω το «φευγαλέο» αυτό φυσικό φαινόμενο που, όπως μου είπαν οι ντόπιοι, «λατρεύει να παίζει κρυφτό και εμφανίζεται μόνο όποτε θέλει!»
Είχα μόνο τρεις ημέρες στη διάθεσή μου και φυσικά οι προσδοκίες μου ήταν μεν πολλές, αλλά ήξερα πάρα πολύ καλά ότι ήμουν στο έλεος της φύσης. «Κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι θα μπορέσεις να δεις το Βόρειο Σέλας», μου είπαν, «κανένας δεν μπορεί να το προκαλέσει, απλά πρέπει να μην έχει πανσέληνο και να εύχεσαι να έχει καθαρό, κρύο ουρανό».
Ήμουν όμως τυχερή, και για τρία συνεχόμενα βράδια η φύση είχε στήσει τη δική της σκηνή, το δικό της μοναδικό σόου φωτός, και εγώ χάζευα σαν μαγεμένη ένα θέαμα τόσο συναρπαστικό που δύσκολα νομίζω οποιαδήποτε συναυλία ή σούπερ high tech πλανητάριο θα μπορούσαν έστω και ελάχιστα να «μιμηθούν». Αισθανόμουν ότι συντελούνταν μια κοσμογονία, ότι ο ουρανός χόρευε και εξέπεμπε πολύχρωμες ακτίνες φωτός για να μας δείξει το μεγαλείο του.
Θαρρείς και είχα πρώτη θέση στο καλύτερο υπαίθριο θέατρο και βίωνα κάτι το μαγικό και συνάμα απόλυτα μυστικιστικό.
Στ’ αυτιά μου ηχούσε η απόλυτη σιωπή· περιστασιακά μόνο άκουγα τη φωνή κάποιου ζώου. Καθώς μπροστά μου ξεδιπλώνονταν φανταστικές εικόνες σε όλες τις αποχρώσεις του πράσινου και του κίτρινου, όσο κι αν προσπαθούσα να συνυπολογίσω τη φυσική εξήγηση του φαινομένου, ήθελα να πιστεύω ότι ήταν κάτι ψεύτικο, βγαλμένο από τα όνειρα!
σημαίνει «Το Πόδι του Λύγγα» και αποδίδει ευφάνταστα το σχήμα του Αρχιπελάγους
Η πραγματικότητα είναι ότι το Βόρειο Σέλας δεν είναι τίποτε άλλο από σύννεφα σωματιδίων που προέρχονται από εκρήξεις και πύρινες φλόγες του ήλιου που ταξιδεύουν στο διάστημα. Όταν τα σύννεφα αυτά συγκρουστούν με τα αέρια της γήινης ατμόσφαιρας, λάμπουν εκπέμποντας ένα ουράνιο τόξο χρωμάτων. Συνήθως τα βλέπουμε κοντά στους Πόλους λόγω του έντονου μαγνητικού πεδίου και επειδή πάντα δημιουργούνται περίπου 90-150 χλμ. πάνω από την επιφάνεια της Γης, γεμίζουν όλον τον ουρανό. Πολλές φορές έρχονται όλα μαζί χορεύοντας σε φαντασμαγορικά πράσινα, κίτρινα, κόκκινα, μπλε και μοβ, άλλες φορές δημιουργούν κουρτίνες ενός χρώματος που διασχίζουν τον ουράνιο θόλο ανάλογα πάντα με τα αέρια που συναντούν. Ποτέ δεν είναι ίδια και ίσως αυτός είναι και ο λόγος που στη διάρκεια των αιώνων έχουν συνδεθεί τόσο πολλές δοξασίες και θρύλοι με αυτό. Οι Sami –οι Λάπωνες–, οι οποίοι ήταν εξάλλου και οι πρώτοι «αρχαίοι» κάτοικοι της Νορβηγίας, αντιμετώπιζαν πάντα το φαινόμενο με σεβασμό – και επειδή το συνέδεαν με ήχους (ήχους από ζώα / απόλυτη σιωπή / έναν ελαφρύ κρατσανιστό θόρυβο), απεικονίζουν πάντα το φαινόμενο με διάφορα σύμβολα στα παραδοσιακά τύμπανά τους. Οι Ιάπωνες θεωρούν τρομερή τύχη να συλλάβει κάποιος παιδί κάτω από το Βόρειο Σέλας, και στις εποχές των Βίκινγκ αποτέλεσε την ασπίδα προστασίας των παρθένων πολεμιστών!
Ακόμη όμως και σήμερα, η μαγεία του παραμένει αναλλοίωτη. Στο σύντομο χρονικό διάστημα που βρέθηκα στη βόρεια Νορβηγία, ένιωσα λες και ζούσα σ’ ένα παραμύθι όχι μόνο λόγω των εντυπωσιακών auroras, αλλά και γιατί όλα γύρω μου ήταν απλά πανέμορφα. Η πόλη του Tromso ήταν κουκλίστικη και παρά το παρατεταμένο (ελαφρό) σκοτάδι όλη μέρα,
η λάμψη από τα φώτα που αντανακλούνταν στη θάλασσα και στα τριγύρω χιονισμένα βουνά, είχε μεταμορφώσει όλη την περιοχή σε τοπίο καρτποσταλικό που ήταν αδύνατον να μη σε καθηλώσει.
Το κρύο δεν ήταν τσουχτερό, αλλά ξηρό και «καθαρό» – στους –4°C. Η πόλη ήταν ζωντανή, γεμάτη νέο κόσμο, με πολύ όμορφα παραδοσιακά δρομάκια ιδανικά για βόλτες. Η επίσκεψη στο Αρκτικό Μουσείο, στον Αρκτικό Καθεδρικό και στην Πινακοθήκη επιβάλλεται, όχι μόνο για να δει κανείς έργα τέχνης ή για να μάθει για τις πολικές εξερευνήσεις του Amundsen, αλλά και γιατί τα κτίρια στα οποία στεγάζονται είναι μοναδικής αισθητικής: μια παλιά αποθήκη, ένα κτίσμα-ωδή στη σύγχρονη αρχιτεκτονική και ένα κλασικό σκανδιναβικό παλάτι, αντίστοιχα.
Η βόλτα με καραβάκι ανάμεσα στα fjord μού έκοψε την ανάσα και η ελαφρώς ζόρικη εκδρομή στις Άλπεις του Lyngen με αντάμειψε τα μέγιστα με τα εντυπωσιακά τοπία και τα ήπια αλλά μεγαλοπρεπή βουνά που έφταναν μέχρι το νερό. Για καλή μου τύχη, δεν ήταν η κατάλληλη εποχή για σκι, διότι αν ήξερα ότι είχα φτάσει στην πηγή χωρίς να πιω νερό, θα είχα τρελαθεί. Τίποτα όμως, μα τίποτα δεν συγκρινόταν με τις βόλτες με τα έλκηθρα που τα έσερναν σκηλιά husky ή το snowmobile safari. Και τα δύο ήταν η τέλεια απόδραση στο απόλυτο αρκτικό χιονισμένο τοπίο, γεμάτη περιπέτεια, αδρεναλίνη και πολύ πολύ κέφι: Ακούγαμε μόνο τον ήχο που έκανε το χιόνι καθώς το σκίζαμε με το έλκηθρο ή το scooter, στον ορίζοντα φαινόταν ένα αχνό φως, παντού γύρω επικρατούσε ένα λευκό πέπλο χιονιού, και όταν κάποια στιγμή είδα μακριά μια τέντα και εκεί κοντά μια φωτιά, νόμιζα ότι είχα ψευδαισθήσεις...
Χωθήκαμε στην παραδοσιακή σκηνή των Sami, καθίσαμε γύρω από τη φωτιά που πάντα καίει στο κέντρο και φάγαμε παραδοσιακό δείπνο. Σκοτείνιασε και αφού ανακτήσαμε τις δυνάμεις μας, συνεχίσαμε την εξερεύνηση και το κυνήγι, αυτή τη φορά όμως για το Βόρειο Σέλας. Λίγη ώρα μετά, πάνω στο snowmobile, χαμένη κάπου στη νορβηγική εξοχή μακριά από φώτα και πόλεις, βρέθηκα μπροστά σε εκτυφλωτικά έντονους πράσινους και κίτρινους σχηματισμούς στον πεντακάθαρο ουρανό. Χόρευα μαζί τους προσπαθώντας να τους πιάσω, να τους φέρω πιο κοντά.
Ήταν η τελευταία μου βραδιά, και όταν πλέον αποσβολωμένη από την ομορφιά, τις έντονες συγκινήσεις και τις συνεχείς εκπλήξεις, πήρα το δρόμο του γυρισμού, ήξερα ότι είχα ζήσει μια μέρα που δεν θα ξεχάσω ποτέ στη ζωή μου.
Oλοζώντανη πόλη πάνω στο νερό
Φυσικά, καμία επίσκεψη στη Νορβηγία δεν θα ήταν ολοκληρωμένη χωρίς έστω και ένα σύντομο πέρασμα από το Όσλο. Ξεκίνησα να πάω στην πρωτεύουσα για να φάω τα υπέροχα ψάρια και καβούρια και για να δω την «Κραυγή», το φημισμένο πίνακα του Edvard Munch.
Πίστευα ότι μία ημέρα θα ήταν αρκετή καθώς περίμενα μια πόλη λίγο κοιμισμένη, λίγο βαρετή, που τα πάντα κινούνται γύρω από την υγιεινή ζωή και την κοινωνική αλληλεγγύη. Αντ’ αυτού αντίκρισα μια ολοζώντανη πόλη πάνω στο νερό, με διάχυτη τη ναυτική παράδοση και υπέροχες promenade για βόλτες, τέλειο προορισμό για ένα Σαββατοκύριακο γεμάτο τέχνη, εξαιρετική όπερα, μουσικές, θεϊκό φαγητό, καταπληκτικά καφέ και ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική. Μέσα σε λίγα λεπτά αποφάσισα να παρατείνω το ταξίδι μου και να περάσω δυο τρεις ημέρες στη νορβηγική πρωτεύουσα. Οι άνθρωποι ήταν άνετοι και γεμάτοι χιούμορ, και για μια χώρα που είναι από τις πλουσιότερες της Ευρώπης και ο 3ος μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο, δεν μιλούσαν καθόλου για χρήματα. Η ανακούφιση ήταν τρομερή: Δεν έχω αρνηθεί ποτέ το καπιταλιστικό σύστημα, το αντίθετο, όμως αυτή η αίσθηση της ισότητας, της κοινωνικής αλληλεγγύης και του σεβασμού που τρέφει ο ένας πολίτης για τον άλλο ήταν μία πολύ ευχάριστη και φρέσκια αλλαγή. Διαβάζοντας (πριν πάω) ένα άρθρο στο Conde Nast Traveller, μου είχε κάνει εντύπωση πως η Βασίλισσα Sonja είχε αναφέρει ότι αυτό που χαρακτηρίζει τους Νορβηγούς είναι ότι είναι «προσεκτικοί και οικονόμοι και ότι κανείς δεν πιστεύει ότι είναι καλύτερος από τον άλλο – εξάλλου μέχρι να ανακαλύψουμε το πετρέλαιο ήμασταν ένας όχι ιδιαίτερα πλούσιος λαός, γι’ αυτό και δεν ξοδεύουμε τα χρήματά μας, αλλά τα κρατάμε για το μέλλον». Σίγουρα ένας λόγος γι’ αυτό είναι ότι ως λαός έμαθαν να ζουν με τη φύση, να αντιστέκονται στους σκληρούς χειμώνες και να συνυπάρχουν αρμονικά ανεξαρτήτως της οικονομικής επιφάνειας του καθενός. Κάπου εκεί βρίσκονται και οι ρίζες της αρχιτεκτονικής τους, του design των εξαιρετικών κατασκευών τους. Παντού υπάρχουν τούνελ, τα πεζοδρόμια είναι μεγάλα και άνετα και τα πάντα γίνονται με εξαιρετική τεχνική και έξυπνες λύσεις· στόχος τους είναι η λειτουργικότητα και η διάρκεια – είναι εφευρετικοί και συνάμα πρωτοπόροι, χωρίς όμως να καταφεύγουν σε extreme καταστάσεις. Το τελευταίο αρχιτεκτονικό τους δημιούργημα (του γραφείου Snohetta), το κτίριο της Όπερας (Oslo Opera House), κέρδισε το βραβείο κουλτούρας στο Διεθνές Αρχιτεκτονικό Φεστιβάλ της Βαρκελώνης το 2008 και το βραβείο Mies van der Rohe το 2009 και τάραξε τα νερά όχι μόνο για τον τρόπο που διαχειρίστηκε την προστασία του κτιρίου σε σχέση με τον κίνδυνο πρόσκρουσης από τα καράβια (υπάρχουν δύο αποβάθρες ferry πολύ κοντά), αλλά μάλλον γιατί είναι το πρώτο κτίριο όπερας στον κόσμο επάνω στο οποίο... μπορείς να περπατήσεις, να καθίσεις, να χαλαρώσεις!
Για τη διαμονή μου επέλεξα την grande dame της πόλης, το Grand Hotel, εκεί όπου στα τέλη του 19ου αιώνα ο Munch και οι bohemian παρέα του εξερευνούσαν τη ζωή, την αγάπη, το φόβο, το θάνατο και τη μελαγχολία μέσα από ένα ποτήρι. Όπως έλεγε ο ίδιος, «πίναμε μερικά ποτά μετά το πρόγευμα για να συνέρθουμε κι έπειτα πίναμε ξανά για να πέσουμε πάλι σε λήθαργο». Τόσα χρόνια μετά, το Grand Hotel, παρά τα εμφανή σημάδια γήρανσης, είναι ο τόπος συνάντησης των απανταχού της Γης παραληπτών των βραβείων Νόμπελ και κατά κάποιο τρόπο το απόλυτο landmark της πόλης· μιας πόλης που είναι γεμάτη πάρκα, μαγευτικά κτίρια του 19ου αιώνα, όμορφες παραλίες (!) και ατέλειωτες promenade για βόλτες δίπλα στο νερό. Κάποια κομμάτια της θυμίζουν το Παρίσι (όπως η Karl Johans Gate), άλλα πάλι τη Βιέννη (όπως το Hotel Continental) και ορισμένα την Αγία Πετρούπολη με τα πανέμορφα κιτρινοβαμμένα κτίρια του προ-προηγούμενου αιώνα. Όλα μαζί όμως συνθέτουν μια πόλη μοναδική, σε πλήρη αρμονία, άνετη και φιλική, και κυρίως πολύ εύκολη να ζει κανείς. Ο κόσμος κυκλοφορεί με τα ποδήλατά του, τα σκυλιά γίνονται δεκτά παντού. Αν κανείς προσθέσει την τέχνη που είναι διάχυτη, τότε ο συνδυασμός είναι απλά ακαταμάχητος: το Μουσείο του Munch, το Astrup Fearnley Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης με τις αγελάδες του Damien Hirst, οι τοιχογραφίες του Munch στο Πανεπιστήμιο, το σπίτι του Munch στο ήρεμο ψαροχώρι του Asgardstrand, το πάρκο γλυπτών του Vigeland, τα συγγράμματα του Christian Krohg, τα αρχιτεκτονικά θαύματα που ξεφυτρώνουν σιγά σιγά, οι υπαίθριες συναυλίες, οι καλοκαιρινές όπερες… Οι Νορβηγοί είναι πολύ τυχεροί άνθρωποι.
Info
Γεύση από Lofoten
Πολύ κοντά στο Tromso βρίσκονται τα Lofoten Islands, γνωστά για τη φυσική τους ομορφιά, το hiking και trekking, τα whale safaris· αλλά στους απανταχού της Γης γευσιγνώστες είναι γνωστά για την απόλυτη εξειδίκευση στον αρκτικό μπακαλιάρο (cod). Από το Φεβρουάριο μέχρι αρχές Απριλίου, τα Lofoten σφύζουν από ζωή: εκατομμύρια κοπάδια αρκτικού βακαλάου καταφθάνουν στη γύρω περιοχή και οι ψαράδες προσπαθούν να επωφεληθούν τα μέγιστα! Οι επισκέπτες μπορούν και αυτοί να πάρουν μέρος στην τρέλα που επικρατεί και αρκετά γραφεία οργανώνουν ημέρες ψαρέματος με αφετηρία το Svolvaer. Παράλληλα, διεξάγεται και διεθνής αγώνας για το ποιος θα πιάσει το μεγαλύτερο ψάρι. Η μαγεία όμως έγκειται κυρίως σε όλη αυτή την εγρήγορση στην οποία ζουν τα νησιά, στις ψαρόβαρκες που πηγαινοέρχονται, στα γευστικότατα πιάτα που ετοιμάζουν οι μάγειροι με το βακαλάο –με ειδικότητα στον βραστό– και φυσικά στη μυρωδιά που σου σπάει τη μύτη: τα ψάρια απλώνονται σε ειδικές ξύλινες κατασκευές για να στεγνώσουν με τον κρύο αέρα, ιντριγκάροντας τα ρουθούνια και τον ουρανίσκο μας!
Στα Lofoten Islands μπορεί κανείς να πάει οδικώς από το Tromso.
Πότε να πάτεΚαλύτερη περίοδος είναι από τον Οκτώβριο μέχρι το Μάρτιο, με προτιμότερο το Φεβρουάριο και το Μάρτιο. Οι Auroras εμφανίζονται μεταξύ 6 μ.μ. -1 μ.μ. και συχνά διαρκούν όλη νύχτα!
Τι να αποφύγετεΗμέρες με πανσέληνο, γιατί το έντονο φως διασπά το Βόρειο Σέλας, με αποτέλεσμα να μην είναι ορατό.
Πού να πάτεΚαλύτερο ορμητήριο από το Tromso δεν υπάρχει. Θα φτάσετε εκεί αεροπορικώς από το Όσλο ή τη Στοκχόλμη (ακόμη και μέσω Λονδίνου) με SAS ή Norwegian (norwegian.no). Για να βεβαιωθείτε ότι θα πετύχετε το φυσικό αυτό φαινόμενο, φροντίστε να μείνετε μία εβδομάδα. Από την Ελλάδα η Norwegian Airlines πετάει (από την άνοιξη) απευθείας για το Όσλο, από την Αθήνα, τη Ρόδο, την Κρήτη και την Κέρκυρα. Το χειμώνα ιδανικά θα πετάξετε μέχρι το Όσλο με Lufthansa ή Austrian Airlines.
ΔιαμονήΤο κλασικό και κυριλέ Grand Hotel (grand.no) μαζί με τους παραλήπτες των βραβείων Νόμπελ και τους βασιλείς, το μοδάτο και σούπερ ντιζαϊνάτο Grims Grenka (grimsgrenka.no), το αρκετά cozy Hotel Continental (hotel-continental.com) και το γλυκό και παραδοσιακό Hotel Bristol (thonhotels.com/bristol)
Φαγητό και ποτό Grand Cafe του Grand Hotel, όπου έτρωγε ο Edvard Munch και η boho παρέα του· Engebret Cafe (engebret-cafe.no) που θεωρείται το παλαιότερο εστιατόριο του Όσλο· Theatrecafeen, στο Hotel Continental, με τους βαρύτιμους πολυελαίους και ένα αφοπλιστικά κλασάτο ντεκόρ που θυμίζει το ομώνυμο καφέ στη Βιέννη. Για το καλύτερο σούσι, με ολόφρεσκα ψάρια του Ατλαντικού, το μινιμαλιστικό Alex Sushi (alexsushi.no), για τα καλύτερα burgers το Beach Club (beachclub.no). To Bagatelle, που εθεωρείτο ο βωμός του φαγητού με δύο αστέρια Michelin, έχει κλείσει προσωρινά, για να ξανανοίξει εντός του 2010 με νέο σεφ και μενού (bagatelle.no)Το βράδυ βάλτε πλώρη για το δημοφιλές Onkel Donald, ένα cafe-bar-restaurant με φωτεινούς χώρους που τα βράδια μετατρέπεται σε party place, το Smuget, από τα μεγαλύτερα music clubs της Ευρώπης με 600-700 live shows ετησίως – TO μέρος για celebrity watching, το Cafe Mono για καλή ροκ και μπίρες, όπου παίζουν μπάντες από όλη τη Νορβηγία, και το Sikamikanico για χορό και καλούς DJs. Οι περιοχές της Grunerlokka και Gronland είναι οι αντίστοιχες του Ψυρρή, με ψαγμένα μαγαζιά και hip κόσμο.
Γενικές πληροφορίεςdestinasjonTromso.no • visitnorway.com • visitnordland.no • visitoslo.com
