Αν και μέχρι πρότινος το εύρισκε πολύ τουριστικό για τα δεδομένα της, η Κατερίνα Κατώπη ανακαλύπτει γοητευμένη την πνευματικότητα που διαπερνά κάθε πτυχή του ταξιδιού στο Μπαλί· αρκεί να έχεις τον κατάλληλο insider οδηγό.
πορεί στη γλώσσα των Μπαλινέζων να μην υπάρχει καν η λέξη «παράδεισος», αλλά όταν ο Yew Kuan Chong, ο αρχιτέκτονας των πιο πολυφωτογραφημένων projects στο νησί, με πήγε στο Como Shambhala, το ξενοδοχείο-ησυχαστήριο με την ιερή πηγή, το οποίο έχει σχεδιάσει ο ίδιος, δεν μπορούσα να μη συμφωνήσω μαζί του ότι βρισκόμουν στον παράδεισο. Ζώντας μεταξύ Μπαλί και Σιγκαπούρης, ο Μαλαισιανός αρχιτέκτονας-θαυματοποιός αποδείχθηκε ο κατάλληλότερος ξεναγός στο off the beaten track «αγροτικό» Μπαλί της ενδοχώρας. Μαζί του, αλλά και με τη Sally Baughen, βετεράνο μάνατζερ σε ξενοδοχεία των leader αλυσίδων Amanresorts και GHM’s, γνώρισα το Βόρειο Μπαλί σαν μία άλλη χώρα μες στο νησί: ανεξερεύνητο και παρθένο, απλά μαγικό. Οι ορυζώνες εναλλάσσονται με φυτείες τσαγιού, βανίλιας και καφέ, οι κάτοικοι ντυμένοι με τα πολύχρωμα ρούχα τους θαρρείς και κινούνται σε άλλους ρυθμούς από τον τουριστικό Νότο. Όχι ότι δεν υπάρχουν καλά κρυμμένες εκπλήξεις ευζωίας: Με τις οδηγίες της Sally βρήκα το «Puri Ganesha», ένα εστιατόριο όπου η μαγειρική με οργανικά, φρούτα και λαχανικά αποθεώνεται, μέσα σ’ ένα υπερπολυτελές «ξενοδοχείο» τεσσάρων δωματίων. Ακόμη να ξεχάσω τη γεύση της σαλάτας από φύκια και καρπούζι με σος ταχίνι και το χυμό παπάγιας και μπανάνας που είχαν αλεστεί με ολόφρεσκη βανίλια και κόκκους κακάο... Αλλά και στο ανατολικό Μπαλί, μερικά χιλιόμετρα από το resort «Amankila», σε μια καλύβα πάνω στην κατάλευκη άμμο, δοκίμασα θεϊκό ψητό ψάρι!
Κι ενώ κατά βάση είμαι άνθρωπος της θάλασσας, στο Μπαλί –δεν ξέρω γιατί– η ενδοχώρα με καλούσε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Ίσως ήταν η ηρεμία της, ίσως τα χρώματά της, ίσως η κουλτούρα της, ίσως τα καταπράσινα τοπία που μου έκοβαν την ανάσα. Μην κάνετε το λάθος να νοικιάσετε αυτοκίνητο. Εγώ μέσα σε μισή ώρα είχα απηυδήσει από την αναρχία και την τρέλα που επικρατούσε στους δρόμους και τηλεφωνούσα στον οδηγό που μου σύστησε το ξενοδοχείο. Ήρθε μ’ ένα χαμόγελο τεράστιο και με ρώτησε πού ήθελα να πάω και τι ήθελα να δω. Οι αποστάσεις δεν ήταν κάτι που με απασχολούσε, ρουφούσα όσο περισσότερες εικόνες μπορούσα, ακόμα κι αν οδηγούσαμε σε καρόδρομους 10 ώρες την ημέρα (το Μπαλί είναι περίπου τα 2/3 της Κρήτης σε μέγεθος). Ήδη από την πρώτη μέρα ζήτησα από τον οδηγό μου να με πάει στις πομπές που γίνονται σε συνοικιακούς ναούς και είναι από τα ομορφότερα και λαμπρότερα θεάματα που μπορεί να συναντήσει κανείς στο Μπαλί. Πίσω από τους κοκκοφοίνικες, σε κάποιο χωματόδρομο κάπου στην ενδοχώρα, άρχισαν να ξεπροβάλλουν γυναίκες με πολύχρωμα σαρόνγκ, δαντελωτές κολλητές μπλούζες και τη φανταχτερή ζώνη να τονίζει τη μέση τους (οι άντρες φορούσαν ασπρόμαυρα). Στα κεφάλια τους κουβαλούσαν «πύργους» από φρούτα, ψημένα πουλερικά, καρπούς και ό,τι άλλο βάλει ο ανθρώπινος νους διακοσμημένους με χιλιάδες λουλούδια. Η μία πίσω από την άλλη όδευαν σαν ένα φανταχτερό πυροτέχνημα μέσα στην καταπράσινη δροσερή φύση προς κάποιο ναό για να προσευχηθούν και να κάνουν τη δική τους μικρή τελετή μαζί με τις οικογένειές τους. Χάζευα αποσβολωμένη το μοναδικό αυτό σκηνικό και μόλις κατέβηκα από το αυτοκίνητο για να τους πλησιάσω, όλοι οι Μπαλινέζοι με αγκάλιασαν και με καλωσόρισαν σ’ αυτή την τόσο καθημερινή γι’ αυτούς εμπειρία που όμως για μένα ήταν κάτι το πραγματικά αναπάντεχο και μοναδικό. Πνευματισμός, θετική ενέργεια σε ισχυρές δόσεις και η μουσική gamelan να ηχεί παντού... Δεν θα ξεχάσω τη στιγμή που πρωτοσταμάτησα στο «Amandari» –ίσως το πιο εμπνευσμένο κι εναρμονισμένο με τον τόπο ξενοδοχείο– για ένα φρέσκο χυμό από ρόδι και ξαφνικά είδα έκπληκτη να περνούν μπροστά μου μικρά παιδιά με τις μητέρες τους, ντυμένα με τις πλουμιστές παραδοσιακές στολές και με λουλούδια στα χέρια. Όπως έμαθα στη συνέχεια, κατευθύνονταν στο ναό τους. Το ξενοδοχείο, σκαρφαλωμένο στην πλαγιά δίπλα στον ποταμό Ayung, του οποίου τα νερά κελάρυζαν συνθέτοντας μια απόλυτα χαλαρωτική μελωδία, σεβάστηκε το «πνευματικό μονοπάτι» που ακολουθούσαν οι άνθρωποι του γειτονικού καταυλισμού για να φτάσουν στο ναό τους. Δεν μπορούσα ν’ αντισταθώ και μετακόμισα σε μία από τις 31 βίλες του για να βιώσω το πραγματικό Μπαλί....
Αυτή η ιδιαίτερη πνευματικότητα των ντόπιων φαίνεται ότι τους έχει βοηθήσει να ξορκίσουν το κακό που άφησαν πίσω τους οι βομβιστικές ενέργειες του 2002 και του 2005. Συσπειρώθηκαν, προσευχήθηκαν, ζήτησαν εξαγνισμό μην μπορώντας να εξηγήσουν τι έφταιξε και θύμωσαν τόσο οι θεοί. Και θαρρείς ότι οι προσευχές τους εισακούστηκαν. Ενώ την πρώτη φορά το νησί είχε ερημώσει εξαιτίας των ταξιδιωτικών οδηγιών, τη δεύτερη φορά όλοι ανεξαιρέτως στάθηκαν δίπλα στους αγαθούς και καλοπροαίρετους Μπαλινέζους και στήριξαν το νησί με απρόσμενη θέρμη. Τέσσερα χρόνια μετά, το μοναδικό ινδουιστικό νησί του αρχιπελάγους της Ινδονησίας είναι καλύτερο από ποτέ. Μια όαση πνευματικότητας, τόσο διάχυτης και τόσο εμφανούς στα πάντα, που επηρεάζει τα μέγιστα την καθημερινή ζωή και τη συμπεριφορά των κατοίκων. Χρώματα, λάμψη, καλή διάθεση και απίστευτα φιλοσοφημένοι απλοί άνθρωποι. Θαρρείς δεν υπάρχει πόνος, δεν υπάρχει δυστυχία, και όλοι ζουν σε μια μόνιμη κατάσταση ευδαιμονίας και χαλαρότητας, με έμφυτη μεγαλοπρέπεια και τρόπους, λατρεύοντας κάθε μέρα τους θεούς τους με τελετές, με προσφορές και δεήσεις. Μπροστά σ’ αυτό ο επισκέπτης είναι αδύνατο να μείνει αμέτοχος. Άλλωστε, οι άνθρωποι εδώ είναι αναπάντεχα ανοιχτοί και καλωσορίζουν τους ξένους και αλλόθρησκους στις τελετές τους σαν ίσους.
Οι τουρίστες έρχονται στο Μπαλί όλο το χρόνο, non stop· άλλοι για τη ζεν χαλάρωση, άλλοι για τα extreme sports, άλλοι για αγορές, οι περισσότεροι όμως για τη φύση και τα μαγευτικά τοπία του: μεγάλες παραλίες με χρυσαφένια άμμο, τροπικά δάση, καταπράσινοι ορίζοντες, ορυζώνες που σκαρφαλώνουν σε πλαγιές, ηφαίστεια που χάνονται στα σύννεφα. Μαγεύτηκα από τις παραλίες της Nusa Dua και τα παιδάκια που έτρεχαν και πετούσαν τους φανταχτερούς χαρταετούς τους, ξετρελάθηκα με τις άγριες μαύρες ηφαιστειογενείς παραλίες του ανατολικού Μπαλί και δεν μπορούσα να πιστέψω την τέλεια διαύγεια των νερών 30 μέτρα κάτω από την επιφάνεια στο Deer Island, όπου παιχνιδιάρικα ψάρια κλόουν συμβίωναν με μαλακά κοράλλια και καρχαρίες έκαναν αμέριμνοι τη μεσημεριανή τους βόλτα. Χάζεψα τα εργαστήρια αργυροχρυσοχοΐας στο Celuk, τους πίνακες και τους χορούς legong στο Batuan και φυσικά τα ξύλινα αριστουργήματα και έπιπλα στο Mas – εξάλλου, κάθε χωριό στο νησί ειδικεύεται σε μια συγκεκριμένη τέχνη. Όταν έβαλα όμως πλώρη για το καλλιτεχνικό κέντρο του Ubud και την ενδοχώρα, κατάλαβα γιατί η συγκεκριμένη περιοχή ονομάζεται «καρδιά του νησιού». Η παραδοσιακή μπαλινεζικη αρχιτεκτονική «κοιτάει» προς τα μέσα, τα πάντα αναπτύσσονται γύρω από την κεντρική αυλή. Κατ’ αντιστοιχία, όλο το νησί «κοιτάει» προς τα μέσα, τουλάχιστον σε ό,τι έχει να κάνει με την ομορφιά. Δεν μπορώ να πω ότι υπάρχει κάποιο άσχημο σημείο στο Μπαλί, όσο περισσότερο εισχωρείς όμως στην ενδοχώρα τα πάντα γίνονται ακόμη πιο εντυπωσιακά, πιο ωραία, πιο έντονα! Η βλάστηση είναι πυκνή και τροπική, οι ορυζώνες και οι φυτείες του καφέ και του τσαγιού σκεπάζουν τις πλαγιές, οι ιβίσκοι και οι μπουκαμβίλιες είναι εκτυφλωτικές. Εξάλλου, το έδαφος είναι ηφαιστειογενές και άρα πολύ γόνιμο, ενώ ο (ιερός) ποταμός Ayung τέμνει την ενδοχώρα, προσφέροντας δροσιά κι ένα ακόμη αβαντάζ στην οργιώδη βλάστηση. Πώς λοιπόν να μην αναπτυχθούν οι τέχνες σ’ ένα μέρος με τόσο ισχυρή γοητεία; Ήδη από τη δεκαετία του ’20 και του ’30, άλλωστε, η βασιλική οικογένεια του Ubud προσκαλούσε ξένους καλλιτέχνες να διδάξουν, να εμπνευστούν, να δημιουργήσουν, εξελίσσοντας σιγά σιγά τον τόπο σε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα τέχνης της νοτιοανατολικής Ασίας. Σήμερα, δεκάδες γκαλερί κοσμούν τους δρόμους και με κάποιον τελείως παράδοξο τρόπο, παρά την εμπορευματοποίηση του Ubud, εξακολουθεί κανείς να νιώθει αυτήν τη μοναδική γοητεία και την καλλιτεχνική ατμόσφαιρα διάχυτη παντού!
4 πράγματα που πρέπει να κάνεις στο Μπαλί
Μπαλί Know How
Πότε να πάτε
Το καλοκαίρι, οπότε το κλίμα είναι ξηρό και οι μέρες ηλιόλουστες. Ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος είναι οι πιο βροχεροί μήνες.
Πώς θα πάτεΜε Singapore Airlines μέσω Σιγκαπούρης.
Πού θα μείνετε Amanusa, Amandari, Amankila (www.ananresorts.com) Τα τρία Amanresorts του Μπαλί, με τις περίπου 40 βίλες έκαστο, κρατούν τα σκήπτρα της ατμοσφαιρικής διαμονής στο νησί. Το «Amanusa» βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο της Nusa Dua, με απίθανη θέα στη θάλασσα και δικό του πριβέ beach club, το «Amandari» είναι στη ζούγκλα πάνω στον ποταμό Ayung και το «Amankila» στο απομονωμένο ανατολικό Μπαλί, πάνω σε ηφαιστειογενή παραλία. The Legian and the Chedi Club at Tanah Gajah (Seminyak/Ubud, www.ghmhotels.com) Δύο ξενοδοχεία: ένα πάνω στον Ινδικό με απευθείας πρόσβαση στην παραλία κι ένα στα υψίπεδα του κεντρικού Μπαλί, με 20 βίλες σε κήπο και γεμάτες αντίκες. Μοναδικό σέρβις και τρομερά interiors αλά GHM. Anantara (Seminyak, +62361737773, http://bali.anantara.com/default.aspx) Πριβέ σουίτες με θέα στη θάλασσα, απίθανο spa κι ένα από τα καλύτερα εστιατόρια του νησιού. Bali Pavillions (Sanur, +62361288381, www.pavilions-resorts.com) Νέο απόκτημα του νησιού, οι ιδιωτικές βίλες στη Sanur προσφέρονται για ησυχία.
Bambu Indah (Ubud, +62361975124, www.bambuindah.com) Η επιτομή του boho chic. Οι γνωστοί για τις καλλιτεχνικές και οικολογικές ανησυχίες John και Cynthia Hardy έστησαν πέντε αυθεντικά ινδονησιακά σπιτάκια, φτιαγμένα κι ανακαινισμένα με φυσικά υλικά. Τρομερή σάλα από μπαμπού και απίστευτη θέα στους ορυζώνες.
Como Shambhala (+62361978888, Ubud, www.cse.como.bz/Default.aspx) Το spa-ησυχαστήριο μέσα στη ζούγκλα κλείνει στους κόλπους του την πιο ιερή πηγή της περιοχής, η οποία είναι επισκέψιμη από τους ντόπιους που συχνά κάνουν τις τελετές τους εδώ. Οι σουίτες του θαρρείς ακροβατούν στον αέρα. Δεν θα θέλετε να φύγετε...
Bulgari Hotel (+623618471000, Jimbaran, www.bulgarihotels.com) Με κυρίαρχο υλικό την πέτρα, το ξενοδοχείο αυτό στην κυριολεξία κρέμεται στην άκρη της χερσονήσου του Jimbaran. Οι πάρα πολλοί Ιάπωνες τουρίστες χαλάνε λιγάκι το σούπερ σκηνικό χαλάρωσης με θέα τον Ινδικό. Four Seasons at Jimbaran / Four Seasons at Sayan (www.fourseasons.com) Ανάλογα με το τι προτιμάτε, διαλέξτε θάλασσα ή βουνό. Το FS στη Sayan έχει πάρει πολλά βραβεία για την αρχιτεκτονική του John Heah, κι ακόμη κι αν δεν μείνετε αξίζει τη βόλτα για καφέ. Βίλες Αν θέλετε να νοικιάσετε βίλα, την καλύτερη συλλογή του νησιού διαθέτει η Elite Havens (www.elitehavensbali.com).
Πού θα φάτε SOS (Anantara, Seminyak, +62361737773) Hot lounge στη μαύρη παραλία της Seminyak: ονειρικά εσπρέσο μαρτίνι και daiquiri από λεμονόχορτο και καρύδα. Ο Jose Padilla του «Cafe Del Mar» επιμελήθηκε τη μουσική, ενώ η κουζίνα είναι ινδονησιακή και νησιωτική, με αρκετά μαριναρισμένα ψάρια και φρούτα της θάλασσας. Εξαιρετικό finger food. Sarong (Jalan Petitenget 19X, Kerobokan, Kuta, +62361737809, www.sarongbali.com) Στο ολοκαίνουργιο «Sarong», ο Αυστραλός σεφ Will Meyrick δημιουργεί γαργαλιστικές γεύσεις, μπλέκοντας υλικά και επιρροές από την Ινδία μέχρι την Ωκεανία. Puri Ganesha (Pantai Pemuteran, Gerokgak, Singaraja +6236294766, www.puriganesha.com) Μια αποκάλυψη, καλά κρυμμένη στο Βόρειο Μπαλί, σε ένα υπερπολυτελές «ξενοδοχείο» 4 δωματίων. «Living food» με οργανικά υλικά, ωμό, απευθείας από την πηγή στην κατανάλωση. Wah Wah Lounge (Jalan Laksmana, +62361736585) Funky εστιατόριο/lounge που «παίζει» με τα σεξουαλικά ονόματα των πιάτων. Δοκιμάστε το μενού 8 πιάτων και αγοράστε τα ελαφρώς... προκλητικά T-shirts. Mozaic (Jl. Raya Sanggingan, Ubud, +62361975768, www.mozaic-bali.com) Tο καλύτερο εστιατόριο με fusion δυτική κουζίνα σε υπέροχο τροπικό κήπο. Πού θα διασκεδάσετε
Τα περισσότερα μπαράκια είναι συγκεντρωμένα στην περιοχή της Κuta. Για λίγο πιο εκλεπτυσμένες καταστάσεις βάλτε πλώρη για τη Semiyak. All time classic κλαμπ το «Ku De Ta» όχι μόνο για το απίστευτο location πάνω στο κύμα, αλλά και για τα καθαρά ποτά, την τέλεια μουσική και το καλύτερο cigar bar του νησιού.
Shopping Χειροποίητες τσάντες από φίδι και εξωτικά δέρματα στην Allegra στη Semiyak (www.lelya.com). Χαρταετούς φτιαγμένους από τον χαρισματικό Made. Θα τους βρείτε στην μπουτίκ του Anantara ή στο e-mail claudia_auger@mac.com. Το παιχνίδι Kocokan, το πλέον διάσημο σουβενίρ του νησιού, στο Studio 22K (www.okakartini.com). Μοναδικά κοσμήματα με τουρμαλίνες, κοχύλια, κοράλλια και ημιπολύτιμες πέτρες από τον Γάλλο Jean-Francois Fichot (Jalan Suweta 6, Ubud, www.jf-f.com), που κατοικεί στο Μπαλί από τη δεκαετία του ’70. Ενδιαφέροντα αντικείμενα για το σπίτι φτιαγμένα από καρύδα, κέρατο βουβαλιού και κοχύλια.
Activities Rafting/kayaking στον ποταμό Ayung. Εντυπωσιακό τροπικό δάσος, καταρράκτες, φαράγγια και ορυζώνες συνθέτουν ένα μαγευτικό τοπίο κατά μήκος του ποταμού (www.baliadventuretours.com) Καταδύσεις Η πιο εντυπωσιακή βουτιά είναι στο ναυάγιο του Liberty. Για πραγματικά παρθένο βυθό, πηγαίνετε στο Deer Island. Pro Dive Bali (www.prodivebali.com) και το Scuba Duba Doo (www.divecenterbali.com). Spa-ing Με σάλες θεραπείας που κρέμονται στην κυριολεξία από τα βράχια, το Karma Spa προσφέρει αναζωογονητικές εναλλακτικές με διαφορετικές τεχνικές. Εδώ ο Alit, ένας λιγομίλητος ντόπιος, θα εξαφανίσει κάθε πρόβλημα με ένα άγγιγμα (https://karmagroup.com/) Κολύμπι με δελφίνια Μια μοναδική εμπειρία στο βόρειο Μπαλί.
