ΑΜΟΡΓΟΣ
η γοητεία των μικρών κυκλάδων
Βουτιές στην Αγία Άννα, ρακόμελα στη Χώρα, άραγμα στην Αιγιάλη, βόλτες στα Κατάπολα. Μία εβδομάδα στην Αμοργό, μια μικρή επιστροφή στη γοητεία της άγονης γραμμής...
από την Ελένη Κούκη
Πεντέμισι ώρα ξημερώματα, η Σπυριδούλα (τι όνομα κι αυτό για πλοίο!) έχει αφήσει πίσω της τα Κατάπολα (το "μεγάλο" λιμάνι της Αμοργού) και κατευθύνεται για Αιγιάλη, διατρέχοντας τη δυτική πλευρά του νησιού. Αγουροξυπνημένοι αγναντεύουμε από το κατάστρωμα τις γυμνές πέτρινες πλαγιές. Η Αμοργός είναι το αρχετυπικό Κυκλαδονήσι, άγονη και ανεμοδαρμένη... Περνάμε το μικροσκοπικό νησί της Νικουριάς και καθώς το πλοίο στρίβει αντικρίζουμε από μακριά τα φώτα του μικρού οικισμού της Αιγιάλης, πάνω στην πλαγιά διακρίνονται και τα άλλα χωριά, τα Θολάρια, η Λαγκάδα και ο Ποταμός. Πολλά έχουν αλλάξει στο νησί τα τελευταία δέκα χρόνια, ωστόσο η βασική εικόνα παραμένει αναλλοίωτη. Κατεβαίνοντας στο λιμάνι, οι πιο "θεριακλήδες" της παρέας επιμένουν να ξεκινήσουμε πίνοντας το πρώτο μας ρακόμελο στον Αμοργιανό, το μικροσκοπικό καφενεδάκι ακριβώς μπροστά στην προκυμαία, η παρέα όμως τελικά ψηφίζει "ύπνο" - η μεγάλη παραλία της Αιγιάλης μας περιμένει και θέλουμε να είμαστε ξεκούραστοι αύριο (ή μάλλον... σήμερα) για να την απολαύσουμε. Ξυπνάμε λοιπόν με το πάσο μας κατά το μεσημέρι. Ποτά και καφέδες από το Κιου (επί της παραλίας), βιβλία, διάβασμα και άραγμα... Το γεύμα μας το παραδίδουμε στη φροντίδα της κυρα-Κατίνας στο λιμάνι (από τις πιο "σπιτικές" ταβέρνες του νησιού). Το βράδυ ραντεβού στο Μπλε για το πρώτο ποτό (μέσα στο λιμάνι) και μετά φεύγουμε για Κόρτε, το μικρό μπαρ εντός του ξενοδοχείου Αιγιαλίς που διαθέτει και καταπληκτική θέα. Τις επόμενες μέρες θα "δοκιμάσουμε" και τις υπόλοιπες παραλίες της περιοχής, τη μικροσκοπική Λεβρωσό (δίπλα στη μεγάλη παραλία, διαθέτει και ένα πολύ ατμοσφαιρικό beach bar) και τον Άγιο Παύλο. Από εκεί παίρνουμε και το καΐκι για το ερημονήσι της Νικουριάς, που επίσης διαθέτει ένα δυο συμπαθέστατους κολπίσκους. Τα απογεύματα, ανεβαίνουμε στα γύρω χωριά, στα Θολάρια, τον Ποταμό και τη Λαγκάδα, για να απολαύσουμε τον καφέ μας σε κάτι υπέροχα καφενεία, ξεχασμένα από το χρόνο.
Στην άλλη άκρη του νησιού μας περιμένουν τα Κατάπολα. Πιο πολλή κίνηση, πιο πολλά μαγαζιά, χωρίς όμως να λείπουν οι καλτ λεπτομέρειες, όπως, π.χ., εκείνο το φο-βε-ρό παλιό καφενείο που λειτουργεί ταυτόχρονα και ως πρακτορείο εισιτηρίων! Τσεκάρουμε τα δρομολόγια των καϊκιών για τις παραλίες στη γύρω περιοχή: Άγιοι Σαράντα, Τυροκόμος, Φοινικιές. Υπάρχουν βέβαια και πιο κοντινές προτάσεις, οι μικροί κολπίσκοι Άγιος Παντελεήμονας και Μαρτέζι, στους οποίους πηγαίνεις με τα πόδια. Το απόγευμα επισκεπτόμαστε το Ξυλοκερατίδι, τον αντικρινό οικισμό από το λιμάνι των Καταπόλων. Εδώ βρίσκονται αρκετές ψαροταβέρνες, οι περισσότερες με τραπεζάκια "δίπλα στο κύμα".
Χοζοβιώτισσα και Κάτω Μεριά
Επόμενη εκδρομή, το μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας, το σήμα κατατεθέν του νησιού. Θα ανέβουμε τα αμέτρητα και βασανιστικά σκαλοπάτια που θα μας φέρουν στην πόρτα αυτού του απόκοσμου κτιρίου που μοιάζει να κρέμεται στον απότομο γκρεμό, θα εκνευριστούμε με τους μοναχούς που θα απαιτήσουν να φορέσουμε την κλασική φούστα για να μπούμε μέσα, τελικά όμως θα συμμορφωθούμε για να μπορέσουμε να ανέβουμε στον εξώστη και να αγναντέψουμε την απόκρημνη ακτογραμμή της ανατολικής πλευράς. Μικρές απροσπέλαστες παραλιούλες διακρίνονται ανάμεσα στους πέτρινους όγκους, προκαλώντας μας για βουτιές. Μάλλον ήρθε η ώρα να ανακαλύψουμε τους όρμους της Κάτω Μεριάς.
Ξεκινάμε από τη διάσημη πλέον Αγία Άννα, η οποία, προσοχή, δεν είναι παραλία, αλλά ένας βραχώδης κόλπος με μεγάλες πλάκες, ένα μικρό λευκό εκκλησάκι και γύρω το απέραντο γαλάζιο. Ναι, το ξέρουμε, η έκφραση είναι κλισέ, αλλά τόσο ακριβής... Πάντως δίπλα στην Αγία Άννα υπάρχει και μια μικρή αμμουδερή παραλία (από το πάρκινγκ κατεβαίνει ξεχωριστό καλντερίμι γι' αυτήν), και αν παρατηρήσετε τους Γερμανούς (τρομερή πηγή πληροφοριών οι Γερμανοί) θα διαπιστώσετε ότι βράχο-βράχο καταλήγουμε σε μία ακόμη αμμουδερή αγκαλιά (λίγο μεγαλύτερη από την προηγούμενη), περιστοιχισμένη από πανύψηλα βράχια. Η πιο φημισμένη παραλία πάντως είναι ο Μούρος, ένας Ι.Χ. κολπίσκος με σκούρα άμμο. Υπάρχει χωματόδρομος που οδηγεί σ' αυτόν (από το χωριό Βρούτση, αρκεί να διακρίνετε τη μισοσβησμένη ταμπέλα στην είσοδο του οικισμού).
Στα πρώτα τριακόσια μέτρα συναντάμε μια μεγάλη σιδερένια πόρτα που φράζει τη διέλευση. Μην ανησυχείτε, δεν αφορά τους λουόμενους, αλλά μάλλον τα κατσίκια που βόσκουν στην περιοχή. Κατεβαίνουμε από το αμάξι, την ανοίγουμε και περνάμε ελεύθερα. Επόμενος προορισμός ο όρμος της Καλοταρίτισσας, στο τέρμα του νησιού, ακολουθώντας το βατό χωματόδρομο μετά το χωριό της Αρκεσίνης. Στις φωτογραφίες δείχνει υπέροχη, και η πρώτη εικόνα της φτάνοντας από ψηλά επιβεβαιώνει τη φήμη της, τελικά όμως ούτε η αμμουδιά της είναι τόσο σούπερ (σαν αμμοχάλικο κάπως), ούτε ο βυθός της τόσο λαχταριστός. Αξίζει όμως η βόλτα μέχρι εδώ. Κατ' αρχάς και μόνο σαν βόλτα, για να διατρέξουμε το αγροτικό τοπίο της Κάτω Μεριάς, με τα μικρά οροπέδια, τα εγκαταλελειμμένα αλώνια και τις εκκλησίες. Δεύτερον, γιατί λίγο πριν φτάσουμε στην Καλοταρίτισσα, περνάμε από το βραχώδη όρμο του Λιβερού, με το σκουριασμένο ναυάγιο ενός εμπορικού πλοίου σφηνωμένο στα βράχια του, μια εντυπωσιακή εικόνα αν και κάπως γκραν γκινιόλ. Τρίτον, από την Καλοταρίτισσα μπορείτε να πάρετε καΐκι (στον απάνεμο όρμο της δένουν αρκετά) και να εξερευνήσετε το μικρό νησί της Γραμβούσας, ακριβώς απέναντι, που επίσης έχει ενδιαφέροντες όρμους. Η γλυκύτερη όμως παραλία κατά τη γνώμη μας στην περιοχή είναι τα Παραδείσια, 2 χιλιόμετρα μετά τον οικισμό της Κολοφάνας (αμέσως μετά την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής). Δύο χιλιόμετρα χωματόδρομου και βρισκόμαστε σε έναν κλειστό κόλπο, δραματικά σκηνογραφημένο με βράχια κι αβαθείς σπηλιές (ιδανικές για άραγμα όλη την ημέρα) και μια αμμουδιά τοσηδά. Βέβαια δεν μπορούμε να σας υποσχεθούμε ότι το σκηνικό θα είναι εξίσου ειδυλλιακό και στο peak του Αύγουστου, όταν στα ελάχιστα τετραγωνικά άμμου θα πρέπει να χωρέσουν υπερδιπλάσιοι λουόμενοι...
Η Χώρα
Η πρώτη εικόνα ορίζει και τις συντεταγμένες της βόλτας. Ο βράχος του κάστρου ορθώνεται σαν μενίρ ανάμεσα στα λευκά σπιτάκια, ενώ ο οικισμός στεφανώνεται από μια σειρά ανεμόμυλων. Το πρωί ο ήλιος καίει. Οπότε η Μέση, το κεντρικό καλντερίμι, μας κρατάει. Εδώ βρίσκονται συγκεντρωμένα τα περισσότερα cafes, αλλά και τα μαγαζιά με τα σουβενίρ. Εδώ βρίσκεται και το μικροσκοπικό αρχαιολογικό μουσείο, που στεγάζεται στο βενετσιάνικο Πύργο του Γαβρά. Μόλις όμως ο ήλιος πέσει αρχίζουν οι εξερευνήσεις. Θα ανέβουμε στο Κάστρο για να απολαύσουμε τη θέα από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, κατεβαίνοντας θα σταματήσουμε στη Λόζα, την κεντρική πλατεία της Χώρας, με το ομώνυμο καφενεδάκι. Θ αναζητήσουμε το ζαχαροπλαστείο της Καλλιστώς για να αγοράσουμε Ψημένη Ρακί σε όμορφες γυάλινες μποτίλιες, θα χαζέψουμε παρεό και άλλα καλοκαιρινά μπιχλιμπίδια στο Ερμάρι. Τέλος, θα πάρουμε την ανηφοριά για τους Ανεμόμυλους, που αν και εγκαταλελειμμένοι σώζονται σε εξαιρετική κατάσταση. Ο αέρας που δεν σταματάει ποτέ εδώ θα μας κάνει να ξεχάσουμε τη ζέστη του απομεσήμερου, και το μάτι ανοίγεται μέχρι το βάθος της θάλασσας, όπου διακρίνονται οι όγκοι των Κουφονησιών και της Κέρου. Από εδώ ξεκινάει και το μονοπάτι που οδηγεί στο Μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας, σήμα κατατεθέν του νησιού. Ναι, βέβαια υπάρχει ο σαφώς πιο εύκολος τρόπος να το επισκεφθείτε, πηγαίνοντας με το αυτοκίνητό σας από την άσφαλτο. Μόνο που περπατώντας το καλντερίμι, θα καταλάβετε ακόμη περισσότερο τη μεταφυσική γοητεία αυτού του κτίσματος, που στέκει καρφωμένο στο βράχο περίπου 13 αιώνες. Η πιο καλτ εμπειρία όμως είναι να καθίσετε για μια ρακή στο παλιό καφενείο στη δυτική είσοδο της Χώρας με τους παππούδες να τσακώνονται πάνω από μια παρτίδα ξερής.
Περπατώντας
Το νησί διαθέτει ένα δίκτυο από καλοδιατηρημένα καλντερίμια, που ενώνουν τα χωριά μεταξύ τους ή οδηγούν σε απόμερα μοναστήρια, κρυφές παραλίες και αρχαιολογικούς χώρους. Μερικά είναι αρκετά καλά σηματοδοτημένα με ξύλινες ταμπελίτσες. Αν όμως προτιμάτε τη σιγουριά του οδηγού, τηλεφωνήστε στον Πολ, τον Εγγλέζο, που μαζί με τη γυναίκα του έχουν στήσει εδώ και πέντε χρόνια το Sp.in. (special interest Holidays) και ειδικεύονται στον περιπατητικό τουρισμό. Ζητήστε τους να περπατήσετε το αρχαίο μονοπάτι που οδηγεί στη Μινώα ή να σας οδηγήσουν στο εγκαταλελειμμένο μεταλλείο στην περιοχή του Σταυρού και σίγουρα θα δείτε τοπία που ακόμη και οι ντόπιοι αγνοούν (πληροφορίες τηλ. 6937911148). Πιο κλασική, αλλά εξίσου ενδιαφέρουσα, η διαδρομή της παλιάς στράτας που ενώνει την Αιγιάλη με τη Χώρα, περνώντας από τον εγκαταλελειμμένο οικισμό του Ασφοντυλίτη, όπου την προσοχή τραβάνε οι λαϊκές βραχογραφίες του προπερασμένου αιώνα.
Πού θα μείνετε
Aegialis Στην Αιγιάλη, 22850/73393. Μικρό ξενοδοχείο (και μάλλον το καλύτερο του νησιού), περιποιημένο, με υπέροχη θέα στον κόλπο της Αιγιάλης (όλα τα δωμάτια έχουν sea view). Καλύτερα τα superior δωμάτια της καινούργιας πτέρυγας και ιδιαίτερα οι τρεις σουίτες. Ωστόσο, και τα απλά δωμάτια προσφέρουν τις βασικές ευκολίες (σεσουάρ, μίνι μπαρ κ.λπ.), αν και θα θέλαμε τα μπάνια να ήταν μια ιδέα πιο μεγάλα. Το ξενοδοχείο έχει πισίνα, εστιατόριο και ένα συμπαθέστατο μπαρ, το Corte, από τα πιο "δυναμικά" της περιοχής. Η ιδιοκτήτριά του Ειρήνη Γιαννακοπούλου, βέρα Αμοργιανή, μπορεί να σας δώσει πολύτιμες συμβουλές για να οργανώσετε τις διακοπές σας.
Lakki Village, Αιγιάλη, 22850/73253. Συγκρότημα δωματίων, πολύ απλό, αλλά πρόσφατα ανακαινισμένο, πάνω στην παραλία της Αιγιάλης. Αν είστε μια μεγάλη παρέα (έξι άτομα) ή ταξιδεύετε οικογενειακά, ζητήστε πληροφορίες για τη μεζονέτα (Niki's Villa) που νοικιάζουν στα Θολάρια. Διαθέτει 3 κρεβατοκάμαρες στο επάνω πάτωμα, μπάνιο με υδρομασάζ και μεγάλες βεράντες με απεριόριστη θέα. Στο κάτω πάτωμα υπάρχει ένα ακόμη μπάνιο πλήρως εξοπλισμένο, κουζίνα, τραπεζαρία, σαλόνι και μεγάλη βεράντα.Levrosos Beach, Αιγιάλη, 22850/73526. Η μοναδική λύση για να έχετε την υπέροχη παραλία της Λεβρωσού στα πόδια σας. Τα δωμάτια είναι απλά αλλά πολύ άνετα (δίχωρα) και έχουν a/c. Υπάρχουν ακόμη και δύο πετρόχτιστα στούντιο.
Vigla Hotel, Θολάρια, 22850/73288. Κλασικό ξενοδοχείο στο ορεινό χωριό Θολάρια (λίγα χιλιόμετρα από την Αιγιάλη) με συμβατικά δωμάτια, τα οποία όμως διαθέτουν ψυγείο, ραδιόφωνο, στεγνωτήρα μαλλιών και χρηματοκιβώτιο. Σαφώς πιο προνομιούχα όσα έχουν μπαλκόνι ή βεράντα.Δυοσμαρίνι Appartments, Κατάπολα, 22850/71636. Κουκλίστικο συγκρότημα ενοικιαζόμενων δωματίων στο Ξυλοκερατίδι με πολύ όμορφη θέα. Η διακόσμηση είναι συμβατική, αλλά τα δωμάτια καλοσυντηρημένα. Μία από τις καλύτερες επιλογές στα Κατάπολα, και μάλιστα σε πολύ καλή τιμή.
Villa Katapoliani, Κατάπολα, 22850/71064. Μικρή μονάδα μέσα στον οικισμό των Καταπόλων, με λίγα μόνο δωμάτια να βλέπουν προς τη θάλασσα. Ωστόσο είναι προσεγμένη, με καθημερινό σέρβις και τα περισσότερα δωμάτια διαθέτουν a/c. Camping Aigiali, Αιγιάλη, 22850/73500. Μικρό, απλό και νοικοκυρεμένο με καλή σκιά, χωρίς όμως ιδιαίτερη άπλα. Απέχει ελάχιστα από τη μεγάλη παραλία της Αγιάλης.Πού θα φάτε
Σπιτική κουζίνα στο Λιμάνι (πιο γνωστή και ως ταβέρνα της κυρα-Κατίνας) στην Αιγιάλη. Φημισμένοι οι μεζέδες του Νίκου στη Λαγκάδα. Φαγητό μετά μουσικής στο Πανόραμα, στα Θολάρια, αφού πολύ συχνά στήνονται εδώ αυτοσχέδια αμοργιανά γλέντια. Για ψαροφαγία οπωσδήποτε στον Μπαρμπα-Γιάννη στον Άγιο Παύλο. Στη Χώρα κλασική ταβέρνα η Θέα, ενώ περάστε και από τον Λεωνίδα μήπως πετύχετε γεμιστό κατσίκι. Τέλος στα Κατάπολα οι δύο πιο ονομαστές ψαροταβέρνες είναι η Ψαροπούλα και το Μουράγιο.
