Το Φεστιβάλ Νάξου που ξεκινάει στις 18/7 και διαρκεί μέχρι τις 3/9 είναι η καλύτερη αφορμή για να γνωρίσετε την ατελείωτη ενδοχώρα του νησιού. Η Ελένη Κούκη κατέγραψε τα μονοπάτια, τις διαδρομές, τα στέκια και τις γεύσεις που δεν πρέπει να χάσετε. Φωτό Χρήστος Δράζος
Το ξέρουμε, είναι δύσκολο να αφήσει κανείς καλοκαιριάτικα για χατίρι της ενδοχώρας τα αμμουδερά κεδροδάση στην παραλία του Άλυκου, τον βραχοπερίκλειστο κολπίσκο Χίλια Βρύση και τις βουτιές στον Πάνερμο με θέα τα Κουφονήσια και την Κέρο. Ναι, η Νάξος έχει συγκλονιστικές παραλίες αλλά και η ενδοχώρα της είναι εφάμιλλη. Εξάλλου, θα τη διασχίσετε θέλετε δεν θέλετε, διότι μη μου πείτε ότι δεν θα περάσετε μια βόλτα από τη φημισμένη Απείρανθο έστω για να γευτείτε κόκορα κοκκινιστό στου «Λεφτέρη» (με φι πάντα!) κι ένα καφεδάκι στην παρακείμενη πλατεΐτσα, που μοιάζει με φωτογραφικό ενσταντανέ του Χαρισιάδη. Και πώς μπορείτε να φύγετε από το νησί χωρίς να περάσετε ένα πρωινό στα καλντερίμια του Χαλκιού; Δώστε λοιπόν λίγο χρόνο για ν’ ανακαλύψετε και τα υπόλοιπα highlights της κυματιστής ενδοχώρας της Νάξου.
Πύργοι παντού
Όλο το νησί είναι κατάσπαρτο από πύργους, οχυρωμένες κατοικίες ή μοναστήρια που χρονολογούνται από το 13ο ως και το 19ο αιώνα. Αν και μερικά βρίσκονται στα παράλια, όπως π.χ. ο πύργος της Υψηλής στη Γαλήνη, που νομίζεις ότι οι κάτοικοί του έφυγαν μόλις χθες, ή ο ερειπωμένος πύργος της Αγιάς, τα περισσότερα είναι χτισμένα στο εσωτερικό του νησιού, εκεί όπου οι καθολικοί άρχοντες είχαν τα κτήματά τους. Η περιήγηση ξεκινάει από τον αναστυλωμένο πύργο Μπαζαίου, που κάθε καλοκαίρι διοργανώνει το Φεστιβάλ Νάξου. Φέτος, κεντρικός άξονας των εκδηλώσεων είναι η σχέση του χώρου με την τέχνη. Στον ίδιο τον πύργο, στο δαιδαλώδες εσωτερικό του, φιλοξενείται φέτος η συλλογή του εικαστικού Νίκου Αλεξίου (περισσότερες πληροφορίες στις σελίδες των Τεχνών του τεύχους). Αν πετύχετε μάλιστα κάποια από τις συναυλίες που οργανώνονται στη «φρουριακή» αυλή του πύργου (πλήρες πρόγραμμα στο www.bazeostower.gr), τότε η εμπειρία θα είναι ολοκληρωμένη. Φεύγοντας, μην ξεχάσετε να πάρετε το χάρτη που τύπωσαν σε συνεργασία με την αρχαιολόγο Ειρήνη Γράτσια, όπου όχι μόνο σημειώνονται όλοι οι πύργοι του νησιού, αλλά υπάρχουν και κατατοπιστικά λήμματα για την ιστορία και την αρχιτεκτονική τους.
Ωστόσο, η ενδοχώρα δεν είναι μόνο οι πύργοι της. Στο χωριό Σαγγρί ακολουθήστε τις πινακίδες για το ιερό της Δήμητρας στη Γύρουλα, του οποίου τα έργα αποκατάστασης τιμήθηκαν με βραβείο από την οργάνωση Europa Nostra. Στόχος των αρχαιολόγων να αναδείξουν τις διαφορετικές φάσεις του ιερού από τα αρχαϊκά χρόνια μέχρι και τα βυζαντινά, όταν πάνω στα ερείπια του ναού χτίστηκε μια χριστιανική εκκλησία. Κι αν οι αρχαιολογικές φάσεις χρονολόγησης δεν είναι της ιδιοσυγκρασίας σας, τότε ας πούμε απλά, ότι το ιερό, που βρίσκεται σε έναν χαμηλό λόφο, είναι μια από τις πιο ζεν τοποθεσίες που μπορείτε να βρείτε – από τη μια πλευρά αγναντεύει όλη την ενδοχώρα και από την άλλη το πέλαγος και την Ίο.
Τέλος, για όσους είναι πρόθυμοι να φορέσουν τα αθλητικά τους παπούτσια, ο καλύτερος τρόπος για να γνωρίσουν την περιοχή είναι να περπατήσουν τα σηματοδοτημένα μονοπάτια του νησιού, που έχουν ενταχθεί σε μια ενιαία διαδρομή με τον κωδικό Ν1, τμήμα πλέον του ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4. Αναλυτικά στοιχεία για τις διαδρομές θα βρείτε στο www.naxos.gr.
Γεύση από Χαλκί
Ψυχή της ενδοχώρας είναι το Χαλκί· η παλιά εμπορική πρωτεύουσα του νησιού στέκει καλοδιατηρημένη, προσφέροντας πολλά ιδιαίτερα σημεία για τους επισκέπτες της. Στο κεντρικό της καλντερίμι θα βρείτε το παλιό αποστακτήριο και ταυτόχρονα πωλητήριο του αποστάγματος κίτρου Βαλληνδρά. Ακόμη και σήμερα, στο ίδιο αποστακτήριο των αρχών του 20ού αιώνα συνεχίζουν να φτιάχνουν το ιδιαίτερο αυτό ποτό, σήμα κατατεθέν του νησιού. Η περιήγηση στο χώρο είναι ελεύθερη και πιθανότατα θα βρείτε την εγγονή της οικογένειας που συνεχίζει την επιχείρηση, η οποία πρόθυμα θα σας ξεναγήσει. Απέναντι ακριβώς βρίσκεται το Fish & Olive Collection, ένα μαγαζί με εικαστικά αντικείμενα από πηλό και μάρμαρο, και δίπλα βρίσκεται το «Citron Cafe», με χειροποίητα γλυκά (δοκιμάσαμε ένα ωραιότατο κέικ με γκλάσο από λεμόνι) αλλά τσιμπημένες τιμές. Το γλυκό όμως που αποτελεί «έθιμο» στο χωριό είναι το γαλακτομπούρεκο στο καφενείο του Γαλάνη, πάνω στον κεντρικό δρόμο. Τέλος, μια πολύ ιδιαίτερη διεύθυνση είναι το «Il Basilico» (2285031140, 6946276022, ανοιχτά μεσημέρι βράδι). Σε ένα παλιό σπίτι με όμορφη αυλή ο Ιταλός Maurizio Sacchi έχει στήσει ένα wine restaurant με κρασιά από τον ιταλικό αμπελώνα. Ο σεφ Vito Tinella φτιάχνει λίγα πιάτα, διαφορετικά κάθε μέρα, με ντόπια υλικά και ιταλική τεχνογνωσία. Φεύγοντας από το χωριό, μην παραλείψετε να αγοράσετε ένα βαζάκι γλυκό λεμόνι ή βερίκοκο από την Έρα. Και εδώ το εργαστήριο είναι συνέχεια του καταστήματος και από τη σίτα των παραθύρων μπορείτε να παρακολουθήσετε την παρασκευή.
Πού να μείνετε
Τα καλύτερα ξενοδοχεία βρίσκονται στη δυτική ακτή του νησιού. Η πιο καινούργια και πιο πολυτελής πρόταση είναι το «Naxian Collection» (2285024300, www.naxiancollection.com): οκτώ βίλες και δύο σουίτες με αντίστοιχες ιδιωτικές πισίνες σε ένα λόφο στη Στελίδα, που αγναντεύουν από δύο πλευρές θάλασσα. Στην ίδια περιοχή βρίσκονται και τα καλοβαλμένα σπιτάκια του «Kedros Villas» (2285024382, www.kedrosvillas.gr). Στην παραλία του Αγίου Γεωργίου, που αποτελεί τη φυσική συνέχεια της Χώρας, ξεχωρίσαμε το ανακαινισμένο «Νησάκι» (2285025710, www.nissaki-beach) που προσφέρει design δωμάτια, αλλά με χαλαρή διάθεση, και το επίσης ανακαινισμένο, αλλά πιο τουριστικό «Galaxy» (2285022422). Στον Άγιο Προκόπιο θα βρείτε το «Lagos Mare» (2285042844, www.lagosmare.gr) με δύο πισίνες και μεγάλα άνετα δωμάτια με δικό τους υδρομασάζ. Αν θέλετε αίσθηση ιστορίας, θα κλείσετε δωμάτιο στο «Chateau Zevgolis» (2285025200, www.chateau-zevgoli.gr) που στεγάζεται σε ένα παλιό σπίτι δίπλα στην Τρανή Πόρτα του κάστρου της Χώρας, αν και τα δωμάτια είναι πολύ απλά και η διακόσμηση κάπως ξεπερασμένη. Τέλος, καλοφτιαγμένα, αλλά οικονομικά δωμάτια θα βρείτε στο ξενοδοχείο «Orkos Beach» (2285075194, www.orkosbeach.gr) στη μικρή Βίγλα.
Αχτύπητες αξιώτικες πατάτες
Επιδοθείτε σε πατατοφαγία – στο κάτω κάτω πρέπει να τιμήσετε το χαρακτηριστικό γεωργικό προϊόν του νησιού, την πατάτα Νάξου. Σχεδόν παντού θα την απολαύσετε υπέροχα φρεσκοτηγανισμένη, αλλά εμείς σας δίνουμε δύο αχτύπητες διευθύνσεις: στη «Στέλλα», στον κεντρικό δρόμο στις Εγγαρές, θα φάτε μια μαγική φρουτάλια (ομελέτα με πατάτες), ενώ στον cult «Φλώρακα», στο απομονωμένο χωριό Δανακός, θα δοκιμάσετε χοντροκομμένες τηγανητές πατάτες αλλά και γλυκά κολοκυθάκια στον ίσκιο μιας τεράστιας ροδιάς.
