H Μάνη είναι πιο ανανεωμένη από ποτέ. Η Δέσποινα Ζευκιλή έκανε και πάλι το γύρο της περιοχής, κατέγραψε νέες ατμοσφαιρικές αφίξεις και σταχυολόγησε τα διαχρονικά hits.
Μπορεί στο μυαλό μας να την έχουμε ταυτίσει με το απόλυτα ξερό τοπίο –με μόνη πράσινη νότα τις φραγκοσυκιές που σκάνε μύτη ανάμεσα στις ξερολιθιές–, την άνοιξη όμως η Μάνη μάς αποκαλύπτει ένα άλλο πρόσωπο, εξίσου γοητευτικό. Ιδιαίτερα φέτος, ο βροχερός χειμώνας μάς δίνει την τέλεια ευκαιρία ν’ απολαύσουμε το ασυνήθιστο θέαμα μιας Μάνης καταπράσινης που, χωρίς να χάνει τη γοητευτική αγριάδα της, μοσχοβολάει αγριολούλουδα και βοτάνια. Μαζί τους φύτρωσαν όμως και... νέα ατμοσφαιρικά ξενοδοχεία και παρεΐστικοι ξενώνες, ανανεώνοντας το ξενοδοχειακό τοπίο της περιοχής και προσθέτοντας πολύ περισσότερες επιλογές διαμονής για κάθε lifestyle. Ιστορικοί πέτρινοι πύργοι αιώνων μεταμορφώθηκαν σε γοητευτικά boutique hotels, περιμένοντας τα ζευγάρια για ρομαντικά weekends, ενώ πληθαίνουν (χωρίς, ευτυχώς, να χαλάνε και τόσο τη φυσιογνωμία της περιοχής) τα νεόκτιστα πέτρινα συγκροτήματα για τους λάτρεις της αυτονομίας και τις οικογένειες. Αν προσθέσεις τις πληθωρικές τοπικές γεύσεις σε συμπαθητικές ταβέρνες (λείπει, βέβαια, ακόμη ένα εστιατόριο που ν’ αξιοποιεί τα ιδιαίτερα βιολογικά τοπικά προϊόντα με σύγχρονο πνεύμα...), τις όλο και πιο αξιόλογες προτάσεις για deli shopping σε μια από τις πρωτοπόρους στη βιολογική καλλιέργεια περιοχές της χώρας, τις μοναδικές ευκαιρίες για sightseeing (top στη λίστα τα Σπήλαια του Διρού) και off road πεζοπορίες (Τηγάνι ή Ταίναρο; Προλαβαίνουμε και τα δύο;) και, βέβαια, μερικές από τις πιο καρτποσταλικές οδικές διαδρομές στην Ελλάδα, έχεις το τέλειο πακέτο για ανοιξιάτικο weekend-πρόβα καλοκαιριού.
Θα σε κάνω πυργοδέσποινα
Η πιο εντυπωσιακή ξενοδοχειακή άφιξη στη Μάνη είναι το «Παππουδικό» (2733051050, www.topappoudiko.gr) στον παραδοσιακό οικισμό Ομαλές ή Κριαλιάνικα, 1 χλμ. από την Αρεόπολη. Πρόκειται για ένα συγκρότημα πέτρινων κτιρίων, που αναπαλαιώθηκε δίνοντας έμφαση στη διατήρηση της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και με σύγχρονες πινελιές, συνθέτοντας ένα από τα καλύτερα ξενοδοχεία στη Μάνη. Πέρα από την ιδιαίτερη διακόσμηση με αντίκες, τα επτά πολυτελή διαμερίσματά του σε κερδίζουν και με τις λεπτομέρειες – από τα επώνυμα σερβίτσια και στρώματα ως το πολύ καλά εξοπλισμένο μίνι μπαρ. Στα συν το σέρβις που αποπνέει αέρα καλού ξενοδοχείου. Ιδιαίτερο δωμάτιο ο πολεμόπυργος, αλλά μόνο για νέους, με τις χαρακτηριστικές ζεματίστρες και τις σκάλες «καταρράκτη». Άλλο ένα πολύ ατμοσφαιρικό συγκρότημα στη Ράχη, στο δρόμο για το Γύθειο, είναι ο «Πύργος Πετροπουλάκη» (2733030633, www.pyrgospetropoulaki.com). Το περιβάλλον θυμίζει σκηνικό έτσι όπως ο πύργος υψώνεται ανάμεσα σε μισογκρεμισμένα παλιά πέτρινα κτίρια. Τα δωμάτια και οι σουίτες είναι πολύ καλά εξοπλισμένα, ενώ διαθέτει πισίνα αλλά και εκπληκτική θέα στον κάμπο με τους ελαιώνες και στον Ταΰγετο στο βάθος. Η θάλασσα είναι κοντά, ενώ προσφέρεται και ως βάση για αγροτουρισμό, αφού στο βιολογικό αγρόκτημα της οικογένειας, που προμηθεύει και το τραπέζι του πρωινού, μπορείτε να δείτε πώς παράγεται το σαπούνι με τον παραδοσιακό τρόπο, να συμμετάσχετε στο ζύμωμα του ψωμιού ή να φτιάξετε ελιές. Ακόμη ένας ιστορικός πύργος που μεταμορφώθηκε σε ξενώνα είναι αυτός που δεσπόζει στο Λιμένι και θεωρείται πρώτη κατοικία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Πρόκειται για διατηρητέο μνημείο που πρόσφατα ανακαινίστηκε με ιδιαίτερο σεβασμό προς την παράδοση και στεγάζει τον ξενώνα «Μαυρομιχάλαι» (2733052400, www.mavromichalai.gr). Θα τον προτιμήσετε γιατί αποπνέει την ιστορία του σε κάθε βήμα, δίνοντας αίσθηση μουσείου (με την καλή έννοια). Πίνακες με προτομές του Πετρόμπεη και γκραβούρες εποχής δίνουν χαρακτήρα σ’ έναν ζεστό και φιλόξενο χώρο. Μαγευτικό το ηλιοβασίλεμα από τη βεράντα που αιωρείται πάνω από απόκρημνο βράχο. Για όσους αναζητούν αυτονομία και αίσθηση εξοχικού στο Πυργόσπιτο Μάινα στο χωριό Νυφή στην Ανατολική Μάνη θα ικανοποιηθούν πλήρως (Info: 6936181629, nordic.thanos@mail.nu).
εβρεξε... ξενώνες
Σ’ ένα κτήμα με δέντρα, αρωματικά φυτά και πανέμορφα λουλούδια στην Αρεόπολη βρίσκεται το «Κτήμα Καραγιώργου», ένας ατμοσφαιρικός ξενώνας με έντονες ρομαντικές πινελιές. Τα δωμάτια ευρύχωρα, με παλ χρωματισμούς κι αέρινα υφάσματα, είναι ιδανικά για ατμοσφαιρικές βραδιές πλάι στο τζάκι και ρομαντικά πρωινά, ενώ το συγκρότημα διαθέτει και πισίνα. Κατά τη διαμονή σας στο «Κτήμα Καραγιώργου», έχετε τη δυνατότητα να μαγειρέψετε στον ξυλόφουρνο, να συμμετάσχετε στις δραστηριότητες του ξενώνα και ν’ απολαύσετε τα παραδοσιακά φαγητά και τις λιχουδιές του τόπου (2733051368, 6948368651, www.ktimakarageorgou.gr). Ακόμη μία νέα πρόταση είναι το «Brazzo Di Maina» (2733053113, www.brazzo-di-maina.com), ανάμεσα στο Οίτυλο και το Καραβοστάσι, ένα συγκρότημα από κατοικίες χτισμένες σε πλαγιά, με ωραία θέα στον κόλπο. Διαθέτουν μεγάλους χώρους και όλα τα απαραίτητα για όσους αναζητούν αυτονομία, ενώ προσφέρεται και πρωινό σε ξεχωριστό κτίριο. Ψηλά στο Νέο Οίτυλο θα βρείτε και το «Όναρ» (2733029559, 6937336057-8, www.mani-onar.gr), με ωραία θέα, άνετους χώρους και συμβατική διακόσμηση.
Αρεόπολη Piazza Culture
Μια ιστορική και πάντα ζωντανή πλατεία, πέτρινα σοκάκια που φέρουν ζωντανά τα ίχνη της αίγλης του παρελθόντος, καλοδια-τηρημένα πυργόσπιτα, παραδοσιακοί ξενώνες, σύγχρονες μονάδες και οικογενειακά κουτούκια έχουν κάνει την Αρεόπολη, το εμπορικό κέντρο της Μάνης, δημοφιλή βάση διαμονής. Κέντρο του χωριού είναι η μεγάλη πλατεία με το άγαλμα του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, από την οποία περνούν καθημερινά οι πάντες και τα Σάββατα οι ντόπιοι παραγωγοί στήνουν τους πάγκους τους και πουλάνε τυριά, μέλι, τσάι και μυρωδικά. Κλασικά στέκια το βιβλιοπωλείο Αδούλωτη Μάνη, που διαθέτει την πιο ενημερωμένη συλλογή σε χάρτες, περιοδικά και βιβλία για την περιοχή, κι ο ξυλόφουρνος της Μηλίτσας με τις φημισμένες πίτες, το ψωμί και τα παξιμάδια. Μία από τις εγγυημένες προτάσεις διαμονής στην Αρεόπολη είναι το οικογενειακό ξενοδοχείο «Κάστρο Μαΐνη» (2733051238, 2733051302, www.kastromaini.gr) σ’ ένα σύγχρονο πετρόχτιστο κτίριο στην είσοδο του χωριού. Family friendly και φιλόξενο, διαθέτει παραδοσιακή ταβέρνα με τοπικές γεύσεις, πισίνα με jacuzzi κι άνετα δωμάτια με επαρκή εξοπλισμό. Για όσους αναζητούν κάτι πιο παραδοσιακό και low budget, ο «Πύργος Καπετανάκου» μέσα στην Αρεόπολη προσφέρει ατμόσφαιρα ενός τυπικού μανιάτικου πύργου σ’ ένα κτίριο του 1865, με ωραία αυλή για ριλάξ (2733051233, www.mani-hotel.com). Αν, πάλι, θέλετε ανεξαρτησία και κεντρική τοποθεσία, οι τρεις κατοικίες του παραδοσιακού ξενώνα «Καπετάν Ματάπας» στο κέντρο της Αρεόπολης διαθέτουν εξοπλισμένη κουζίνα, τζάκι και μπορούν να χωρέσουν από ένα ζευγάρι ως μια μεγάλη παρέα ή οικογένεια. Το κτίριο στην ιστορική πλατεία Ταξιαρχών-17 Μαρτίου 1821 έχει χαρακτηριστεί
διατηρητέο (2733056394, 2733022833, 6937036322). Το «Castello di Haria» στον παραδοσιακό οικισμό της Χαριάς, 6 χλμ. από την Αρεόπολη, διαθέτει δωμάτια διαφορετικών μεγεθών σε κτίρια με έντονη την παρουσία της πέτρας, βαριά αρχοντικά έπιπλα και σύγχρονο εξοπλισμό, ενώ συμπληρώνεται από καθιστικά με τζάκι και περιποιημένο κήπο με BBQ (2733052921, 2733052313, 6945495070, www.castellodiharia.gr). Για φαγητό στην Αερόπολη εγγυημένη διεύθυνση αποτελεί η ταβέρνα του «Μπαρμπα-Πέτρου» (2733051205) με τοπικές γεύσεις, ενώ συμπαθητικά μαγειρευτά θα βρείτε και στο «Κατώι», που βγάζει και μερικά τραπεζάκια στο πλακόστρωτο (2733051201, 6944283066).
Καραβοστάσι - Λιμένι
ΑΝΕΡΧΟΜΕΝΑ ΘΑΛΑΣΣΙΝΑ SPOTS
Το ιστορικό κεφαλοχώρι του Οίτυλου, χτισμένο στο χείλος ενός φαραγγιού απέναντι από το ερειπωμένο κάστρο της Κελεφάς, αποτελεί κλασική στάση προτού ξεκινήσετε για το γύρο της Μάνης – επισκεφτείτε την ιστορική Μονή Ντεκούλου με την περίφημη τοιχογραφία του ζωδιακού κύκλου. Κατεβαίνοντας προς τη θάλασσα, το ζωντανό επίνειό του, το Νέο Οίτυλο ή Καραβοστάσι, όπου πληθαίνουν διαρκώς οι πετρόχτιστοι ξενώνες, και το κουκλίστικο λιμανάκι Λιμένι, που τελευταία μπήκε στο χάρτη της διαμονής, εξελίσσονται σε hot spots για weekends στη Μάνη. Στο Καραβοστάσι το οικογενειακό ξενοδοχείο «Porto Vitilo», σ’ ένα πέτρινο κτίριο παραδοσιακής μανιάτικης αρχιτεκτονικής, ανανεώνεται διαρκώς προσθέτοντας νέα facilities αλλά και μια νέα πτέρυγα με δωμάτια-σουίτες που εκπλήσσουν. Τη διακόσμησή της έχει αναλάβει ο Σωτήρης Μπακόπουλος, όπως άλλωστε και την όλη ανανέωση του ξενώνα. Προσφέρεται για άνετη, ατμοσφαιρική διαμονή αλλά και εναλλακτικές δραστηριότητες (2733059220, 2733059210, 2733059270, www.portovitilo.gr). Σε φάση ανανέωσης βρήκαμε και τον νεανικό ξενώνα «Ελιξήριον» στο Καραβοστάσι (2733059275, 6932233310, www.mani-elixirion.gr), που μόλις απέκτησε ένα νέο κτίριο που λειτουργεί ως καθιστικό για τους πελάτες αλλά και ως μεζεδοπωλείο. Ο Δημήτρης Σωτηράκος, o ιδιοκτήτης του ξενώνα, οργανώνει περιηγήσεις με σκάφος στις ακτές της Αποσκιερής Μέσα Μάνης. Στο Λιμένι, αφού κάνετε τη βόλτα σας (ή μια βουτιά στα γαλαζοπράσινα νερά με θέα το «Παλάτι των Μαυρομιχαλαίων»), η φημισμένη ψαροταβέρνα του «Τάκη» (2733051327) με το περίφημο ψάρι ψημένο στο αλάτι αποτελεί κλασική πρόταση. Στο Καραβοστάσι δοκιμάστε την ταβέρνα «Μαύρος Πειρατής» (2733059363) με φρέσκα ψάρια, κόκκινες γαρίδες Μάνης και ψαρόσουπα σε ξύλινη εξέδρα με θέα και τον «Φάρο» (2733059204), σ’ ένα ντεκ πάνω στα βράχια, για το τηγάνι της γιαγιάς Μαρίας, τις καλές πρώτες ύλες (must η μελιτζανοσαλάτα) και τα βιολογικά κρασιά της Μονεμβασιάς.
Γερολιμένας
SEA ouest ΣΕ ΑΝΘηΣΗ
Το boutique ξενοδοχείο «Κυρίμαι» (2733054288, 2733059330, www.kyrimai.gr), σ’ ένα μανιάτικο κτιριακό συγκρότημα του 1870, πάνω στη θάλασσα στον Γερολιμένα, με ενδιαφέρον εστιατόριο και ατμοσφαιρικά δωμάτια, δεν έθεσε μόνο νέα στάνταρ διαμονής στη Μάνη πριν μερικά χρόνια, αλλά έβαλε και στον ξενοδοχειακό χάρτη ένα από τα ομορφότερα λιμανάκια της Μάνης. Η φετινή άνοιξη, δε, το βρίσκει ριζικά ανακαινισμένο και ακόμα πιο ατμοσφαιρικό. Ξυπνώντας στη γεμάτη παράθυρα σουίτα 301, έχεις μπροστά σου από κάθε πλευρά το βράχο του Κάβο Γκρόσο, το σήμα κατατεθέν του Γερολιμένα. Το πιο έντονο φως της Μεσογείου, σύμφωνα με το Γαλλικό Ινστιτούτο Ερευνών, λούζει τα πάντα ενισχύοντας την αίσθηση ενός θαλασσινού Φαρ Ουέστ. Τα τελευταία χρόνια ο Γερολιμένας βρίσκεται σε φάση ανανέωσης. Στην τελευταία επίσκεψή μας βρήκαμε κι έναν καινούργιο, μικρό και συμπαθητικό ξενώνα: τη «Λάουλα» (2733054271-262, www.gerolimenas.net) του Πέτρου Λαουλάκου σ’ ένα πετρόχτιστο κτίριο ακριβώς πάνω στη θάλασσα, με πισίνα και μια σουίτα με μεγάλη βεράντα να κλέβει την παράσταση.
Ο γύρος της Μάνης
ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ DRIVE
Δεξιά στροφή κόκκινος (από τα αγριολούλουδα) λόφος, αριστερή στροφή κίτρινος (από τα αγριολούλουδα) λόφος, δεξιά στροφή μοβ λόφος, αριστερή στροφή μοναχικός πέτρινος πύργος, δεξιά στροφή πριβέ βοτσαλωτό φιόρδ. Σάουντρακ: ο αέρας που φυσάει. Άρωμα: τσάι και θυμάρι. Κλικ. Οι πέτρινες «πολυκατοικίες» της Βάθειας. Κλικ. Μια μάντρα με φραγκόσυκα. Κλικ. Το Ακρωτήρι Τηγάνι... Δεν υπάρχει ιδανικότερο σκηνικό για το απόλυτο ελληνικό road movie από το γύρο costa costa της λακωνικής Μάνης. Ο ασφαλτοστρωμένος εδώ και λίγα χρόνια δρόμος που συνδέει τον Κότρωνα με το Σκουτάρι μάς επιτρέπει να κυκλώσουμε τη Μάνη χωρίς να ταλαιπωρήσουμε το αυτοκίνητό μας, ενώ αποκαλύπτει στη διαδρομή του μερικές πανέμορφες παραλίες, καθώς περνά πλάι στη θάλασσα, αναδεικνύοντας μια άγνωστη πλευρά της περιοχής. Νούμερο ένα στάση η Βάθεια, το πιο καρτποσταλικό χωριό της Μάνης, που αποπνέει πλέον και μια αίσθηση εγκατάλειψης. Κάντε «σαφάρι» βυζαντινών εκκλησιών (Άγιος Ζαχαρίας, Πανόρος, Άγιος Νικόλαος) στο χωριό Λάγια στη Μέσα Μάνη, ενώ αν είστε περιπατητικοί τύποι, νιώστε την άγρια ομορφιά της Μάνης στο φουλ περπατώντας μέχρι το φάρο στο ακρωτήρι Ταίναρο, το νοτιότερο άκρο της ηπειρωτικής Ευρώπης (περίπου 20 λεπτά περπάτημα), όπου τοποθετούνταν μυθολογικά η πύλη του Άδη. Απαραίτητη και η παράκαμψη για το Σταυρί, το χωριό με τους περισσότερους αναστηλωμένους πύργους που η ιστορία του χάνεται στον Μεσαίωνα. Αν πηγαίνετε για πρώτη φορά στη Μάνη με τα παιδιά σας, αναμφισβήτητα αξίζει η επίσκεψη στα Σπήλαια Διρού, από τα ομορφότερα λιμναία σπήλαια, με τους σταλακτίτες και τους σταλαγμίτες να γίνονται ολοένα και πιο εντυπωσιακοί καθώς η βάρκα γλιστράει ανάλαφρα ανάμεσά τους. Αν είστε τολμηροί τύποι, βρείτε τη δική σας παραλιούλα στους κολπίσκους με τις κροκάλες και την άγρια ομορφιά που κρύβονται ανάμεσα στους βράχους στο δρόμο από το Οίτυλο ως το Πόρτο Κάγιο. Οι πιο όμορφες παραλίες βρίσκονται μετά τον Γερολιμένα, ανάμεσα στα Άλικα και τη Βάθεια. Μία από τις μεγαλύτερες αμμουδιές είναι το Μαρμάρι, με σεληνιακή γοητεία, ενώ στον Κότρωνα και στο Νησάκι (θα πάτε από το χωριό Φλομοχώρι) τα γυαλιστερά βότσαλα κι οι ελιές συνθέτουν ένα οικείο μεσογειακό τοπίο. Αν θέλετε να μείνετε εδώ για οικογενειακές εξορμήσεις με αίσθηση εξοχικού σπιτιού, προσφέρεται το «Κotronas Bay Bungalows» (2733021340, 2733021402-3, www.kotronasbay.gr) σε λουλουδιασμένους κήπους, σ’ ένα ήσυχο σημείο στην άκρη του Κότρωνα, 50 μ. από τη θάλασσα. Στα συν και η ταβέρνα του, η «Τιμονιέρα», με τοπικές γεύσεις – η ιδιοκτήτρια Μαρία Παναγάκου δεν είναι μόνο δεινή μαγείρισσα αλλά και βαθιά γνώστρια της μανιάτικης κουζίνας.
Νέα από το Γύθειο
Βόλτες στο κατάφυτο νησάκι Κρανάη, ουζάκι στις ψαροταβέρνες δίπλα στα απλωμένα δίχτυα, απογευματινός καφές και λουκουμάδες με θέα στα πολύχρωμα νεοκλασικά που καθρεφτίζονται στη θάλασσα, bio-shopping σε μαγαζιά με τοπικά προϊόντα, πρώτη βουτιά στην αμμουδερή παραλία του Μαυροβουνίου... Πύλη για τη Μάνη αλλά κι ένα ατμοσφαιρικό λιμανάκι από μόνο του, το Γύθειο σίγουρα θα σας κρατήσει για μερικές ώρες ή μπορεί ν’ αποτελέσει και τη βάση σας. Πέρα από τα κλασικά στέκια, όπως η ψαροταβέρνα «Saga», στην πρόσφατη επίσκεψή μας ανακαλύψαμε το καινούργιο εστιατόριο και ξενοδοχείο «La Boheme» (2733021992) σε μια αναπαλαιωμένη καπναποθήκη του 1923 πάνω στον παραλιακό δρόμο. Τα δωμάτιά του είναι πολύ προσεγμένα (σε στιλ ξενοδοχείου πόλης), ενώ ενδιαφέρουσες είναι και οι δημιουργίες διεθνούς κουζίνας του νεαρού σεφ. Όπως αφήνουμε πίσω μας το Γύθειο και κατεβαίνουμε προς τη Μάνη, στο χωριό Βαθύ, σε μια πλαγιά με θέα στη θάλασσα, θα βρείτε τα πετρόχτιστα, πλήρως εξοπλισμένα διαμερίσματα «Villas Guest House» (2733093189, www.villasguesthouse.gr). Διαθέτουν άνετα δωμάτια, διαφορετικών τύπων, σε απόσταση 2 χλμ. από μια ωραία παραλία. Για πιο κλασικές ξενοδοχειακές ανέσεις, στην ίδια περιοχή θα βρείτε το ξενοδοχείο «Belle Helene» (2733093001-5) με διάφορες παροχές – από εστιατόριο μέχρι facilities για παιδιά. Αν θέλετε να κάνετε πρόβα καλοκαιριού, σημειώστε και τα μπανγκαλόους του «Cavo Grosso», χτισμένα αμφιθεατρικά στο λόφο του Μαυροβουνίου, με θέα στην παραλία μέσα σε κήπους (2733022897).
Γευστικές Παρακάμψεις
Μπορεί να μην ανήκουν στη Μάνη, αυτές οι δύο γευστικές ανακαλύψεις όμως στον Δήμο της Φάριδας κοντά στο Ξηροκάμπι αξίζουν μια μικρή παράκαμψη στην επόμενη εκδρομή σας στην περιοχή. Σ’ ένα λόφο στους πρόποδες του Ανατολικού Ταΰγετου στη θέση Αϊ-Λιας Γόλας, πριν από τη Μονή Γόλας (θα έρθετε από το Ξηροκάμπι), βρήκαμε το καινούργιο ξενοδοχείο «Faris» (2731075447, 6945364545, www.faris.gr) σ’ ένα κατάφυτο κτήμα. Στην παραδοσιακή ταβέρνα θα δοκιμάσετε ντόπιες νοστιμιές με προϊόντα από το δικό τους τυροκομείο, ενώ το ξενοδοχείο έχει καταπληκτική θέα. Μπορείτε να το συνδυάσετε με επίσκεψη στο πανέμορφο χωριό Κουμουστά και με χωμάτινες διαδρομές μες στα έλατα προς τον Ταΰγετο. Ακόμη ένας λόφος στην τοποθεσία Ραχίδι, ανάμεσα στα χωριά Άρνα και Βασιλική, κρύβει την πολύ καλή ομώνυμη ταβέρνα (6937162161) που είναι και στέκι κυνηγών. Δοκιμάσαμε εξαιρετικό χοιρινό φρικασέ, λαγό λεμονάτο και λουκάνικο. Ανεβαίνεις με βατό και σύντομο χωματόδρομο κι απολαμβάνεις θέα σε όλο τον κάμπο και τον Λακωνικό κόλπο. Διαθέτουν και δωμάτια.
Δεν χόρτασα... πέτρα και ιστορία
Αν έχετε μπροστά σας ένα long weekend ή –γιατί όχι;– και τις διακοπές του Πάσχα, μια εκδρομή στη Μάνη μπορεί να συνδυαστεί και μ’ ένα πέρασμα από τον Μυστρά, ο οποίος βέβαια αποτελεί προορισμό και από μόνος του. Η άνοιξη βρίσκει τη γοητευτική καστροπολιτεία στα καλύτερά της και το περπάτημα στα βυζαντινά καλντερίμια ανάμεσα στ’ αγριολούλουδα με το σχεδιάγραμμα της αρχαιολογικής υπηρεσίας στο χέρι, προς αναζήτηση των εκκλησιών και των άλλων μνημείων, είναι απόλαυση για όλη την οικογένεια. Αξίζει το πέρασμα κι από το μικρό μουσείο – εντύπωση προκαλεί η προθήκη με κομμάτια μεταξωτού υφάσματος και πλεξούδα μαλλιών που βρέθηκαν σε τάφο της βόρειας στοάς του ναού της Αγίας Σοφίας και μάλλον ανήκουν σε κάποια αρχόντισσα του Μυστρά. Για όσους θέλουν να μείνουν σε απόσταση αναπνοής από τον αρχαιολογικό χώρο, η πιο πολυτελής κι ατμοσφαιρική πρόταση είναι ο «Πύργος Μυστρά» (2731020770, www.pyrgosmystra.com), σ’ ένα αρχοντικό του 1850. Ακόμη μία ξεχωριστή πρόταση για όσους αναζητούν αυτονομία κι ατμόσφαιρα σε απόσταση αναπνοής από τον Μυστρά είναι ο «Ξενώνας Μαζαράκη» (2731020414, www.xenonasmazaraki.gr) στα Πικουλιάνικα.
Τοπικά Deli
ΤΑ ΣΟΥΒΕΝΙΡ ΤΩΝ ’00s
Από τις πιο προικισμένες περιοχές της Πελοποννήσου ως προς τα τοπικά προϊόντα και από τις πρώτες στην Ελλάδα που υιοθέτησαν τη βιολογική γεωργία, κατέχοντας σήμερα μία από τις πρώτες θέσεις πανελλαδικά, η Μάνη είναι προορισμός και για γαστρονομικό shopping. Στο ιδιαίτερα κατατοπιστικό website της Νομαρχίας Λακωνίας (www.visitlakonia.com) θα βρείτε, μεταξύ άλλων και αναλυτικές πληροφορίες και τηλέφωνα για τους τοπικούς παραγωγούς. Κορωνίδα της τοπικής παραγωγής το ελαιόλαδο, από τα καλύτερα στην Ελλάδα, και όλα τα παράγωγα της ελιάς (από σαπούνια μέχρι γλυκό του κουταλιού). Δοκιμάστε το Δωρικό Λακωνίας(2733024940), εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο με την εγγύηση των ελαιοπαραγωγών της Λακωνίας και της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών, το λάδι με την επωνυμία Λίθος των Αφών Παπαδάκου (2731098008), ενώ πολύ χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του χωριού Κεφαλάς του Δήμου Θεραπνών, όπου το σύνολο των ελαιοκαλλιεργειών είναι βιολογικό. Κατά τη διάρκεια της παραμονής σας εδώ, μπορείτε να επισκεφτείτε βιολογικά αγροκτήματα, όπως τις φάρμες της bioGreco μέσα σε ελαιώνες, πορτοκαλεώνες και αμπέλια, σε διάφορες περιοχές της Λακωνίας ανάμεσα στον Ταΰγετο και τον Πάρνωνα (περισσότερα στο www.biogreco.gr). Η bioGreco ιδρύθηκε το 2001 στη Λακωνία από τους γεωπόνους-ζωοτέχνες Σταύρο Αργυρόπουλο και Μπάμπη Λύρα και τον βιοκαλλιεργητή Μελέτη Γιαννάκο και πλέον παράγει το 65% της συνολικής εγχώριας παραγωγής – τα προϊόντα της τα βρίσκετε σε καταστήματα βιολογικών προϊόντων, σούπερ μάρκετ κι επιλεγμένα κρεοπωλεία. Η Λακωνία είναι όμως πασίγνωστη και για τα μοναδικά της πορτοκάλια, ενώ οι μυρωδιές από τους πορτοκαλεώνες της θα σας συντροφεύσουν στις διαδρομές σας προς τη Μάνη. Ο Συνεταιρισμός Αμυκλών Λακωνία συγκεντρώνει, χυμοποιεί και συσκευάζει αυτά τα πορτοκάλια (και όχι μόνο) παράγοντας από το 1965 τους χυμούς Λακωνία, από τους πλέον γνωστούς κι επιτυχημένους πανελλαδικά (2731044781). Αξίζει να επισκεφτείτε και το Βιολογικό Αγρόκτημα Καράμπαμπας στον Πασσαβά Γυθείου (2733022381) ή ν’ αναζητήσετε τα προϊόντα του: λάδι, ελιές, βιολογικό μέλι, κάππαρη (καππαρώνη), πατέ ελιάς, πατέ κάππαρης, ξίδι με βότανα, θαλασσινό αλάτι, εποχικές μαρμελάδες. Στη Σπάρτη, βιολογικά προϊόντα (λάδι, ελιές, κρασιά, όσπρια, ζυμαρικά, μέλι, βότανα) μπορείτε να βρείτε στα καταστήματα Πείραν (2731024130) και Οίκοθεν (2731089504). Στο Γύθειο, παραδοσιακά προϊόντα και μια σημαντική ποικιλία βιολογικών μπορείτε να βρείτε στο κατάστημα Γη Θεών στην είσοδο της πόλης (2733022307). Λουκάνικο καπνιστό και χοιρινό παστό, μεταξύ άλλων, μπορείτε ν’ αγοράσετε από τον Πύργο Πετροπουλάκη.
Δρόμοι του κρασιού της Λακωνίας
Στα ταξίδια σας στη Μάνη αξίζει να δοκιμάσετε ή να πάρετε μαζί σας τα κρασιά των τοπικών παραγωγών της Λακωνίας, όπως του Νίκου Θεοδωρακάκου, ο οποίος συνεχίζει την παράδοση στο χωριό Δαφνί, σε μια περιοχή όπου, σύμφωνα με την
παράδοση του λιμανιού της Μονεμβασιάς. Σήμερα, στα 300 στρέμματα ιδιόκτητων αμπελώνων, καλλιεργούνται με παραδοσιακό τρόπο, μεταξύ άλλων, σπάνιες τοπικές ποικιλίες, η Κυδωνίτσα και το Μαυρούδι, που απαντώνται αποκλειστικά στη Λακωνία. Οι αμπελώνες έχουν ενταχθεί από το 1996 σε πρόγραμμα βιολογικής γεωργίας, ένω πρόσφατα ξεκίνησε η δημιουργία ενός νέου σύγχρονου επισκέψιμου οινοποιείου. Από τους γνωστότερους αμπελώνες της περιοχής είναι κι αυτοί του Γιάννη Βατίστα που βρίσκονται στο Λάχι της Νεάπολης, σε μια έκταση μεγαλύτερη από 220 στρέμματα. Οι ποικιλίες σταφυλιών που καλλιεργούνται είναι Πετρουλιανός, Ασπρούδι, Μοσχοφίλερο, Θράψα, Μαυρούδι, Μονεμβασιά, Σμυρναίικο, Κυδωνίτσα, Ροδίτης, Μανδηλαριά, Ασύρτικο, Αϊδάνι, Αθήρι, Αγιωργίτικο, Μαλαγουζιά, Μαλβάζια καθώς και οι ξένες ποικιλίες Chardonnay, Sauvignon Blanc, Cabernet Sauvignon και Merlot (www.vatistas-wines.gr, γραφεία Αθηνών: 2109653847). Μια ιδιαίτερη περίπτωση είναι αυτή της Οινοποιητικής Μονεμβασιάς, όπου ο Γιώργος Τσιμπίδης αναμετράται με την πρόκληση της αναβίωσης του ιστορικού οίνου Malvasia που «κρατάει» από τον 12ο αιώνα στον γενέθλιο τόπο του. Κατασκεύασαν επίσης ένα σύγχρονο οινοποιείο στο χωριό Βελιές της Μονεμβασιάς, όπου παράγουν πλέον μια σειρά κρασιών, πάντα από ελληνικές ποικιλίες, ενώ σταδιακά δημιούργησαν ιδιόκτητους αμπελώνες 200 στρεμμάτων σε υψόμετρο 100-150 μ., σε μια περιοχή με εύκολες συνθήκες ωρίμανσης. Εκεί φύτεψαν τοπικές ποικιλίες, τις λευκές Κυδωνίτσα, Μονεμβασιά, Ασπρούδι και Ασύρτικο και τις ερυθρές Μαυρούδι και Λημνιώνα, συνεχίζοντας την αναζήτηση του μονεμβάσιου οίνου (2732053096, www.malvasiawines.gr).
Τα χωριά της Λακωνικής Μάνης με μια ματιά
Άλικα Αναζητήστε τους βοτσαλωτούς κολπίσκους κάτω από τον οικισμό.
Άνω Πούλα Το κάστρο της Ωριάς – πεζοπορία για δυνατούς λύτες.
Αρεόπολη Η ζωντανή όψη της Μάνης. Βόλτα και μεζέδες στα καλοσυντηρημένα σοκάκια με τα πυργόσπιτα.
Βάθεια Το πιο κουκλίστικο χωριό – ένα μπουκέτο από πύργους και φραγκοσυκιές.
Γερολιμένας Νέες, σοφιστικέ προτάσεις διαμονής δίπλα στη θάλασσα, με φόντο τον κατακόρυφο «μεξικάνικο» βράχο.
Πύργος Διρού Ανερχόμενο χωριό, με νέους ξενώνες σε κοντινή απόσταση από το διάσημο σπήλαιο.
Κηπούλα Αναζητήστε τις δύο εκκλησίες, κλεισμένες σαν μπάμπουσκες η μία μέσα στην άλλη.
Κοίτα Τη λένε και Πολύπυργο. Έντεκα πύργοι και είκοσι οκτώ πυργόσπιτα δεν είναι και λίγα...
Κοκκάλα Κολύμπι δίπλα στις φραγκοσυκιές.
Κότρωνας Όμορφο λιμανάκι μέσα σε φιόρδ. Ζωντανεύει τα καλοκαίρια.
Λάγια Γύρος βυζαντινών εκκλησιών: Άγιος Ζαχαρίας, Πανόρος, Άγιος Νικόλαος, Αϊ-Στράτηγος.
Λουκάδικα Μπαλκόνι με θέα στον Κότρωνα. Τα αναμμένα φώτα των πυργόσπιτων το βράδυ μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού.
Οίτυλο-Καραβοστάσι Βόλτα στο παλιό χωριό και τη Μονή Ντεκούλου, διαμονή στο παραθαλάσσιο θέρετρο Καραβοστάσι – κλασική βάση για διακοπές στη Μάνη.
Πάλιρος Τέρμα Θεού. Η απόλυτη κυριαρχία της πέτρας. Οι πρώτες αναστηλώσεις έχουν αρχίσει.
Πόρτο Κάγιο Ψαροφαγία πάνω στην άμμο, σ’ ένα λιμανάκι-κούκλα.
Σταυρί Το χωριό με τους περισσότερους αναστηλωμένους πύργους.
Φλομοχώρι Πύργοι και βυζαντινές εκκλησίες – εκείνη των Αγίων Ασωμάτων ξεχωρίζει για τις αγιογραφίες της.
