Ο Τάσος Μπουλμέτης, σκηνοθέτης της «Πολίτικης Κουζίνας», ξεναγεί τον Δημήτρη Μαχαιρίδη σε μια πόλη που τον κάνει να ταξιδεύει μέσα του – κι ίσως εμπνεύσει την επόμενη δουλειά του.
Σχεδόν ταυτόχρονα με τη δυναμική τάση του αργεντίνικου τάνγκο στις πίστες και τα εστιατόρια της Ευρώπης, το Μπουένος Άιρες, η πιο μελαγχολική και πιο νοσταλγική πρωτεύουσα της Λατινικής Αμερικής, μια πόλη που, όπως μας λέει ο Τάσος Μπουλμέτης, μοιάζει «να πενθεί τον αποχωρισμό της από την Ευρώπη», εξελίσσεται σε νέο
ταξιδιωτικό must για τους Ευρωπαίους –ιδιαίτερα τα Χριστούγεννα είναι πανέμορφη και σχεδόν fully booked–,
ενώ νέα design ξενοδοχεία κι εστιατόρια ανοίγουν χωρίς ν’ αλλοιώνουν τη sui generis γοητεία της αργεντίνικης
κουλτούρας – εδώ κάνουν break από τη δουλειά όχι για φαγητό, αλλά για να χορέψουν τάνγκο. Ο Τάσος Μπουλμέτης επιστρέφει συνεχώς στις του Μπουένος Άιρες, μια πόλη στην οποία νιώθει οικεία καθώς, ενώ βρίσκεται στην άκρη του κόσμου, μοιάζει με μεταλλαγμένη Μεσόγειο. Η συζήτηση μαζί του μας μαγνήτισε:
ο σκηνοθέτης έμοιαζε να μας ανοίγει την ψυχή του, ν’ αποκαλύπτει σε avant premiere τα πλάνα που κινηματογραφεί στην πόλη – πάντα με ευρυγώνιο φακό και ποτέ με close ups...
Τι σε ελκύει στο Μπουένος Άιρες;Είμαι «ψυχικός» τουρίστας, όχι γεωγραφικός. Χρησιμοποιώ το ταξίδι για να ταξιδέψω μέσα μου, να έρθω σε συνδιαλλαγή με τον εαυτό μου. Για μένα Νότος, πέρα από σημείο του ορίζοντα, σημαίνει ψυχικό γεωγραφικό σημείο και Μπουένος Άιρες σημαίνει αρχέτυπος Νότος. Φτάνοντας στην Ουσουάγια, στην Αργεντινή, την τελευταία κατοικημένη πόλη του κόσμου, όπου τα δικά μας βορινά μελτέμια εκεί είναι νότια, η αίσθηση δεν ήταν η ίδια με εκείνη που είχα στον Βορρά, πέντε ώρες πάνω από το Ρέικιαβικ της Ισλανδίας, στα παγόβουνα. Στο βόρειο ημισφαίριο, δεν έχω βρει τόπο που να με τράβηξε. Στον Νότο, η αίσθηση της επιστροφής μου είναι δεδομένη. Από τη στιγμή που έφτασα στην Οσουάγια, το Ακρωτήρι Καλής Ελπίδας στο Κέιπ Τάουν έγινε πλέον για μένα… η Θήβα. Ο μαγνητισμός του Νότου με τραβά, ο μαγνητισμός του Βορρά με σπρώχνει. Αδόκιμο επιστημονικά, αλλά καθαρά ενστικτώδες. Δεν θα σου πω περισσότερα, γιατί αυτό μπορεί να έχει σχέση με την επόμενή μου δουλειά.
Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη και ζώντας στην Αθήνα, τι ανακάλυψες στο Μπουένος Άιρες;Η απάντησή μου δεν έχει σχέση με τη γεωγραφία, αλλά με τους ανθρώπους. Μεγάλωσα με την αγγλοσαξονική κουλτούρα και στην Καλιφόρνια, όπου σπούδασα σκηνοθεσία κινηματογράφου, ήρθα σ’ επαφή μ’ αυτήν, χωρίς ποτέ να την αισθανθώ οικεία. Αντίθετα, με το που γνώρισα τη λατινοαμερικάνικη κουλτούρα μέσα από την Αργεντινή και ξαναδιαβάζοντας Μπόρχες, βρήκα κομμάτια δικά μου. Δεν είναι τυχαίο ότι έμαθα ισπανικά μέσα σ’ ένα χρόνο, στα 48 μου, ενώ γαλλικά δεν κατάφερα να μάθω ποτέ. Οι κουβέντες με τους Αργεντινούς ταξιτζήδες, για παράδειγμα, βγάζουν ένα αλισβερίσι πολύ ελκυστικό, ώστε κάποιες φορές τούς ζητώ να κάνουν μερικούς γύρους παραπάνω στο τετράγωνο για να τελειώσουν αυτό που μου περιγράφουν. Πρώτη φορά έφτασα στο Μπουένος Άιρες καλοκαίρι –ο δικός μας χειμώνας αντίστοιχα–, με λεωφορείο από τη Χιλή, που είναι μια εξαιρετικά οργανωμένη χώρα. Περνώντας από τη μια χώρα στην άλλη, αυτόματα διαπιστώνεις τη διαφορά στους ρυθμούς. Στο Μπουένος Άιρες υπάρχει ένα περιρρέον μεσογειακό ραχάτι, μοιάζει με μια μεταλλαγμένη Μεσόγειο. Ο Αργεντινός θυμίζει πολύ Ιταλό ή Ισπανό κι επιπλέον έχει πνευματικότητα. Σαν να έχουμε κάτι κοινό. Και πραγματικά προβληματίστηκα τι είναι αυτό το κοινό.
Και πού κατέληξες;
Το Μπουένος Άιρες μου δίνει την αίσθηση της παρακμής, κάτι σαν μουχλιασμένη Ευρώπη, που τεκμηριώνεται περισσότερο το φθινόπωρο, γι’ αυτό και μου αρέσει πιο πολύ τότε. Είναι μια
«τεχνητή» πόλη, που αναπτύχθηκε απ’ το 1890 και εντεύθεν, όταν άρχισαν να φτάνουν τα ρεύματα των μεταναστών, κυρίως Ιταλών και Ισπανών, που επιδόθηκαν σε μια απίστευτη βιομηχανοποίηση της καλλιέργειας της γης. Αν θυμάσαι, στην «Πολιτική Κουζίνα» ο παππούς έλεγε: «Όταν πας σ’ έναν τόπο, πρέπει να μιλάς για τον τόπο που πας, όχι για τον τόπο που άφησες». Ε, λοιπόν, αυτοί οι άνθρωποι, φτάνοντας στο Μπουένος Άιρες, μιλούσαν για τον τόπο που άφησαν, πέρασαν μέσα στην κουλτούρα της πόλης το πένθος του αποχωρισμού. Για παράδειγμα, στη μουσική, αυτό το πένθος του αποχωρισμού, που αποπέμπει με τη μουσική και τους στίχους τη νοσταλγία της μάνας γης, εκφράστηκε με το τάνγκο, στις αρχές του 20ού αιώνα, μέσα από τις επιμιξίες με τις ντόπιες λατινοαμερικάνικες κουλτούρες. Το Μπουένος Άιρες σε κάνει να νοσταλγείς την πατρίδα σου.
Ποια είναι η αίσθηση που έχεις βλέποντας τους Αργεντινούς να χορεύουν τάνγκο;Όταν χορεύουν, ζουν το συναίσθημα της στιγμής, γίνονται μια οντότητα σε πλήρη αρμονία και συντονισμό. Αφήνονται ο ένας στον άλλον, ανεξάρτητα αν η κυρία συνοδεύεται από άλλον καβαλιέρο και ο κύριος συνοδεύει άλλη ντάμα. Θα δεις τους Αργεντινούς στο διάλειμμα από τη δουλειά, αντί να τρέχουν για φαγητό, να έρχονται στην «Confiteria Ideal» για να χορέψουν για μισή ή μία ώρα τάνγκο. Πανέμορφο θέαμα: δεν έχει να κάνει με τις φιγούρες, αλλά με την εφήμερη σχέση που αναπτύσσουν οι χορευτές μεταξύ τους. Συνήθως, πηγαίνουν και τουρίστες και γίνεται και το σχετικό καμάκι από τους porten ~os, που ενδεχομένως θα καθορίσει τα σχέδια της βραδιάς. Αυτούς τους παίρνω λίγο στην πλάκα, γιατί η αίσθηση του Λατίνου ευερέθιστου, οξύθυμου εραστή που εκφράζει ο Αργεντινός porten ~o είναι κάτι πολύ ξεπερασμένο – θυμίζει το καμάκι μεσογειακού πρωτογονισμού των Ελλήνων του ’60, στου Παπασπύρου και τα νησιά, σε τουρίστριες τύπου Αγγλίδας νοσοκόμας και νηπιαγωγού που τσιμπούσαν.
Και η Εβίτα Περόν;Η Εβίτα ακούγεται σαν μυθική γυναίκα με μητρολαγνικές ιδιότητες. Ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού στα εικονίσματά του, δίπλα στ’ αγαλματάκια της Παναγίας, έχει την Εβίτα, τον Τσε, τον Μαραντόνα και τον Γαρδέλ. Τους λατρεύουν σαν ημίθεους.
Τι είδους κινηματογραφικά πλάνα σού εμπνέει το Μπουένος Άιρες;Close up δεν έχω κάνει ποτέ. Το βλέπω με ευρυγώνιο φακό. Μπορείς να βγάλεις πολύ καλή αίσθηση του κόσμου στα κάδρα. Στην πολύ τουριστική La Boca, έχω ζήσει την πιο εναλλακτική φάση, όταν είχε αρχίσει να σκοτεινιάζει, την ώρα που οι τουρίστες δεν πάνε εκεί γιατί θεωρείται αρκετά επικίνδυνη. Τότε, βγαίνουν οι αληθινοί άνθρωποι, οι ντόπιοι. Έκανε πρόβα η ποδοσφαιρική μπάντα της Μπόκα Τζούνιορς. Πήγα να τους κινηματογραφήσω. Ήρθε ο αρχηγός λίγο αγριεμένος και μου λέει: «Εμείς παίζουμε κι εσύ μας γράφεις. Κλέβεις το πνευματικό μας δικαίωμα. Θα πρέπει να μας δώσεις χρήματα γι’ αυτό. Θα κεράσεις τα παιδιά από μια φιάλη νερό». Ψάρωσα. Τον ρωτάω πόσα πρέπει να δώσω και μου ζητά ένα αμερικάνικο δολάριο. Βάζω το χέρι στην τσέπη και του δίνω πέντε, γιατί αυτό μου βγήκε. Τα παίρνει, πάει στην μπάντα και τους λέει ότι αυτός ο κύριος μάς κερνά τα ποτά γι’ απόψε το βράδυ, οπότε αυτοί άρχισαν να παίζουν προς τιμήν μου.
Οι Αργεντινοί είναι πολύ περήφανοι, εύθικτοι και υπερασπίζονται τις αξίες τους. Παρά την απίστευτη φτώχεια που δημιούργησε η οικονομική κρίση πριν από λίγα χρόνια, οι άνθρωποι δεν κατάντησαν φτωχοί, αλλά έγιναν πρώην άρχοντες.
Πώς είναι μια μέρα σου στο Μπουένος Άιρες;
Όσα κάνω τη μία μέρα δεν θα τα επαναλάβω την επομένη. Άραγμα στη La Boca, το παλιό λιμάνι της Αργεντινής απ’ όπου ξεκίνησε το τάνγκο, βόλτα στο San Telmo, όπου τα παλιά μπαρ πνίγονται σε μελωδίες, χάζεμα σε βιβλιοπωλεία και δισκάδικα, επίσκεψη στο Μουσείο Καλών Τεχνών που έχει εξαίρετη λατινοαμερικάνικη τέχνη. Αυτή τη στιγμή, στο Μπουένος Άιρες υπάρχει κορεσμός ρευμάτων στη λογοτεχνία και τη ζωγραφική. Ακόμη και στην Barrio Froid μπορεί να περπατήσω, όπου είναι όλα τα «ψυχαναλυτικάδικα». Έχε υπόψη σου ότι το Μπουένος Άιρες έχει τους περισσότερους ψυχαναλυτές στον κόσμο, πιο πολλούς κι από τη Νέα Υόρκη. Να φανταστείς, όπως στην Αθήνα βγαίνει το «αθηνόραμα» κάθε βδομάδα, εκεί βγαίνουν τρία τέσσερα έντυπα με αντικείμενο την ψυχανάλυση. Θα κάνω οπωσδήποτε τη σιέστα μου και μετά, πριν από το βραδινό φαγητό, θα πάω για ποτό στο Palermo Vieho, όπου συχνάζει η νεολαία, ή θα παρακολουθήσω όπερα, συναυλία ή παράσταση στο Teatro Colo΄n, εξαίρετο από άποψη αρχιτεκτονικής και ρεπερτορίου. Και στο τέλος, ή θα διαλέξω ένα από τα φοβερά μπαράκια του Μπουένος Άιρες ή θα παρακολουθήσω μια μιλόνγκα.
Έχεις φιλοξενηθεί σε σπίτια;Ναι, και μου έτυχαν δύο διασκεδαστικές ιστορίες. Στην Αργεντινή, όπου κυριαρχεί το κρέας, βρήκα τη μοναδική χορτοφάγο, μια φίλη σκηνοθέτιδα, που στο σπίτι της φάγαμε, φυσικά, βετζετέριαν. Κι έπειτα, στο σπίτι άλλης μιας φίλης, όταν εκείνη με σύστησε ως «ο σκηνοθέτης της ταινίας «La sal de la vida», μία από τις φίλες της πηδά στο ταβάνι από την έκπληξη και μου λέει: «Ποια ταινία; Αυτή που η γιαγιά μου από την Παταγονία μου είπε να δω οπωσδήποτε;». Η «Πολίτικη Κουζίνα» ήταν μεγάλη επιτυχία στον ισπανόφωνο κόσμο και την Αργεντινή – λατρεύουν τον ελληνικό πολιτισμό: σου δηλώνουν με περηφάνια ότι ο Αριστοτέλης Ωνάσης ξεκίνησε από τη La Boca.
Ποια πράγματα έχεις απαραίτητα στη βαλίτσα για Μπουένος Άιρες;Σίγουρα ένα ζευγάρι παπούτσια του τάνγκο, ένα μαύρο κοστούμι και μια μικρή, χειροκίνητη dv κάμερα. Στο επόμενο ταξίδι, σκέφτομαι να πάρω μία high definition. Tαξιδεύω «γυμνός», μόνο με την κάμερα, ελπίζοντας πάντα ότι θα βρεθώ μπροστά σε μια ιστορία.
Πότε θα δούμε την επόμενη ταινία σου;Καίρια η ερώτησή σου, και πολύ οδυνηρή. Αλλά, για να βγει η σχέση που έχω εγώ με το αντικείμενο της αφήγησης, περνάει χρόνος.
Το μπουενος αϊρες του Τασου Μπουλμετη
Ξενοδοχεια
Alvear Palace Hotel (Αvenida Alvear 1891, www.alvearpalace.com) Από τα διασημότερα κλασικά ξενοδοχεία της Νότιας Αμερικής, στην καρδιά της Recoleta.
Faena Hotel+Universe (www.faenahotelanduniverse.com) Στο Puerto Madero, για τους λάτρεις των design hotels αλλά και τους high porten~os.
Home Hotel (www.homebuenosaires.com) Μπουτίκ ξενοδοχείο – κατηγορία που ανθεί τα τελευταία χρόνια στο Μπουένος Άιρες. 248 Finisterra (www.248finisterra.com) Στην ανερχόμενη για βραδινή έξοδο γειτονιά Las Canitas.
Restaurants & barsΠέρα από το απίθανο κρέας με όλων των ειδών τις σάλτσες, στο Μπουένος Άιρες θα απολαύσετε και καταπληκτική διεθνή κουζίνα. Επίσης, θα δοκιμάσετε εξαιρετικά κρασιά και το δικό τους ποτό, το mate.
La Bourgogne (www.alvearpalace.com) Το καλύτερο εστιατόριο του Μπουένος Άιρες βρίσκεται στο ξενοδοχείο «Alvear Palace Hotel» και προσφέρει γαλλική κουζίνα.
A222 (Corrientes 222, San Nicolas) Στο 19ο όροφο με καταπληκτική θέα στο ποτάμι.
La Caballeriza (Alicia Moreau de Justo 580) Το καλύτερο «κρεατάδικο» στο Puerto Madero: διακόσμηση απομίμηση στάβλου, πολύ couleur local, αλλά συγκλονιστικά κρέατα.
Olsen (Gorriti 5870) Σκανδιναβική κουζίνα, πολλές ετικέτες βότκας, εξαιρετικά κοκτέιλ, μοδάτο και με ωραίο κόσμο.
Pizzeria Grappa (El Salvador 5802, Palermo Viejo) Η καλύτερη pizza a la parilla του Μπουένος Άιρες.
Gran Bar Danzo΄n (Libertad 1161) Μπαρ-εστιατόριο, με πολύ καλή λίστα κρασιών, νεοϋορκέζικο αέρα και ζωντανή τζαζ κάποιες μέρες.
Brasserie Petanque (Defensa 595) Πολύ ωραίο γαλλικό εστιατόριο, σε στιλάτο περιβάλλον. Μην παραλείψετε το αλησμόνητο στεκ-ταρτάρ.
Milion (Recoleta, Paranα 1048) Ένα κτίριο με τρεις διαφορετικούς ορόφους: μπιστρό ανοιχτό και τη μέρα στο ισόγειο, ωραίο κυριλέ μπαρ-ρεστοράν στον πρώτο όροφο, κλαμπίστικο μπαρ στον δεύτερο και ωραία αυλή, όπου από νωρίς το απόγευμα οι Αργεντινοί μαζεύονται μετά τη δουλειά για ένα κοκτέιλ.
Osaka (Soler 5608) Πολύ καλό μείγμα γιαπωνέζικης και περουβιάνικης κουζίνας.
Patagonia Sur (Rocha 801, Boca) Κυριλέ, με κουζίνα Παταγονίας.
El Bistrο, El Mercado (στο ξενοδοχείο «Faena+Universe») «Μουράτα» places to be. Στη διακόσμηση κομμάτια του Φίλιπ Σταρκ.
Minga (Costa Rica 4528) Καινούργια hip & design άφιξη στο Palermo για ποτό και κρεατοφαγικά πιάτα.
Niceto (Vega 5510, Palermo, www.nicetoclub.com) Τεράστιο club με τρανς σόου. Οργανώνει πολύ κεφάτα πάρτι.
Γειτονιες & αγορεςFlorida Av. Από τους πιο πολυσύχναστους εμπορικούς δρόμους. Η βόλτα είναι must, η αγορά προαιρετική. Εδώ βρίσκονται τα πολυκαταστήματα Galerias Pacifico, αλλά και το βιβλιοπωλείο El Αteneo, ίσως ένα από τα ωραιότερα βιβλιοπωλεία στον κόσμο, όπου μπορείτε να βρείτε αγγλόφωνα βιβλία για την Αργεντινή.
Plaza San Telmo Αγορά για αντίκες και παλιά έπιπλα και διάφορα παραφερνάλια τάνγκο (Κυριακές, μέχρι τις 3).
Palermo Viejo Πολύ in περιοχή, με εξαίρετα εστιατόρια και κυριακάτικο bazaar με έργα street art.
Corrientes Av. Ο καλλιτεχνικός δρόμος της πόλης, με καταστήματα, θέατρα, κινηματογράφους και βιβλιοπωλεία.
La Boca Το παλιό λιμάνι του Μπούενος Άιρες, γενέτειρα του τάνγκο και αρκετά τουριστικοποιημένη. Όσοι επισκεφτούν την πόλη τους καλοκαιρινούς μήνες μπορούν ν’ παρακολουθήσουν τις πρόβες που κάνουν οι φανατικοί οπαδοί της διάσημης ποδοσφαιρικής ομάδας Μπόκας Τζούνιορ. Το βράδυ, όμως, χρειάζεται προσοχή.
Passion for tangoΤο τάνγκο προέκυψε από τις μιλόνγκες που χόρευαν σε συγκεντρώσεις τα σαββατοκύριακα. Σήμερα, όμως,
μιλόνγκα σημαίνει τρία πράγματα ταυτόχρονα: μουσική, χορός και πάρτι με τάνγκο. Ρωτήστε πού έχει μιλόνγκα το βράδυ και πηγαίνετε για να χορέψετε. Το αν μια μιλόνγκα είναι δημοφιλής δεν καθορίζεται από το χώρο που γίνεται, αλλά από το διοργανωτή. Θα το μάθετε από το ξενοδοχείο και από τα μηνιαία δωρεάν περιοδικά για το τάνγκο.
Για τους αμύητους στο τάνγκο το καλύτερο show είναι της Eskina Carlos Gardel (ζητήστε πληροφορίες στη reception του ξενοδοχείου σας).
Για τους πιο μυημένους «ταγκέρους», προτείνω το Club Grisel, σε έναν υπέροχο παλιό χώρο. Προσοχή: δεν είναι show, είναι περισσότερο dancing club της παλιάς εποχής.
Confiteria IdealΣτο κέντρο της πόλης, κοντά στον Οβελίσκο, σημείο συνάντησης για όλη την ημέρα. Στις δώδεκα το μεσημέρι, δίνονται μαθήματα τάνγκο για πρωτάρηδες – πιείτε καφέ, μπίρα ή κάντε μάθημα. Γύρω στις τρεις αρχίζει μιλόνγκα και μαζί της το... ψάρεμα ντάμας και καβαλιέρου.
Άλλες μιλόνγκες (τσεκάρετε τις μέρες που αξίζουν) στα clubs Nino Bien, El Tasso, El Beso και στη Milonga National, που μοιάζει λίγο παρηκμασμένη, αλλά έχει άρωμα παλιάς εποχής. Το Bar Sur, στο San Telmo,
είναι ένα cosy και ατμοσφαιρικό tango bar.
Αν θέλετε αξεσουάρ τάνγκο (παπούτσια και ρούχα) υπάρχει μια σειρά από καταστήματα στην γωνία των οδών Suipacha και Corrientes – προσοχή στα μεγέθη. Τα καλύτερα παπούτσια –τα...
Manolo Blahnik του τάνγκο– είναι τα Comme il Faut (Arenales 1239, Puerta 3) στη Recoleta.
Μουσεια & μνημειαMust η επισκέψη στο MALBA (Museo de Arte Latinoamericano de Buenos Aires, Avenida Alcorta 3415, Palermo, www.malba.org.ar) όπου θα θαυμάσετε 270 έργα σύγχρονης λατινοαμερικάνικης τέχνης (Frida Kahlo, Fernando Botero κ.ά.) και στο Εθνικό Μουσείο Καλών Τεχνών (Av. del Libertador 1473, 1425 Capital
Federal).
Θέατρο Colo΄n (Cerrito 618) Εκτός από τις προγραμματισμένες παραστάσεις, αξίζουν και οι ξεναγήσεις στα υπόγεια εργαστήριά του.
Νεκροταφείο της Recoleta Μοιάζει με πόλη, καθώς διαθέτει πολεοδομία – εδώ βρίσκεται και ο τάφος της Εβίτα
Περόν.
Τips
