Περιπλάνηση στο… τακούνι της ιταλικής «μπότας»
Ήμερο μεσογειακό τοπίο, το μίγμα ιστορίας, τέχνης και σύγχρονου ευ ζην που σε κάνει να μη βαριέσαι την Ιταλία, dolce vita στο τραπέζι και στο ποτήρι. Από το Αλμπερομπέλο με τα κουκλί-στικα σπιτάκια trulli μέχρι την ιδιόμορφη Οστούνη, τα ελληνόφωνα χωριά, το μπαρόκ Λέτσε και την ακτή του Σαλέντο, η Απουλία προσφέρεται για
διακοπές βασιλικές. Μετά τρούλου…
Oι εξωπραγματικές εικόνες από το «χωριό των trulli» που πέρασαν γρήγορα από την οθόνη της τηλεόρασης, ήταν η πρώτη αφορμή για το ταξίδι. Όταν ανοίξαμε το χάρτη και διαπιστώσαμε πως το τοπίο που μας είχε μαγέψει βρισκόταν πολύ κοντά μας, κάπου ανάμεσα στο Μπάρι και το Πρίντεζι, δεν διστάσαμε ούτε στιγμή. Μια και δυο, είχαμε στο χέρι τα εισιτήρια του πλοίου και μετά από ένα άνετο ταξίδι αφήσαμε πίσω μας το Μπάρι και πήραμε τον «Αυτοκινητόδρομο του Ήλιου» με κατεύθυνση το νότο. Προσπεράσαμε γρήγορα τα τουριστικά θέρετρα που κατακλύζουν τα παράλια γύρω από το Μπάρι και στρίψαμε προς το εσωτερικό, για να ανακαλύψουμε πως η διαδρομή που οδηγεί στο Αλμπερομπέλο είναι μια από τις ωραιότερες της ιταλικής υπαίθρου.
Το βλέμμα βουλιάζει στην γκριζοπράσινη θάλασσα των ελαιόδενδρων, μικροί χωματόδρομοι οδηγούν σε απομονωμένα αγροκτήματα και οικογενειακά τυροκομεία. Τα σημάδια της βιομηχανίας του τουρισμού απομακρύνονται, δίνοντας τη θέση τους στις γαλήνιες εικόνες μιας ανθηρής αγροτικής ζωής, που φανερώνει πως σε αυτόν εδώ τον τόπο η καλλιέργεια της γης έχει βαθιές παραδόσεις.
Το 16ο αιώνα το Αλμπερομπέλο ήταν ένα μικρό φέουδο υπό τον έλεγχο της οικογένειας Acquaviva, κόμηδων του Conversano. Ήταν εκείνα τα χρόνια όταν η περιοχή άρχισε να γεμίζει με αγρότες που έκαναν την κοιλάδα της Selva, όπως ονομαζόταν η περιοχή, μια γη καρποφόρα. Τότε άρχισαν να χτίζονται οι πρώτοι trulli, αυτά τα παράξενα οικοδομήματα με το κωνικό σχήμα. Ξεκίνησαν ως πρόχειρα κτίσματα στους αγρούς που εξυπηρετούσαν την προσωρινή διαμονή των αγροτών, όμως στη συνέχεια η αρχιτεκτονική τους εξελίχθηκε και οι μόνιμοι πλέον κάτοικοι του Αλμπερομπέλο δημιούργησαν αυτό το αλλόκοτο χωριό που θυμίζει καταφύγιο των Επτά Νάνων από το παραμύθι της Χιονάτης. Περπατώντας στους δρόμους δυσκολεύεσαι να φανταστείς πώς σε αυτά τα σπίτια είναι δυνατόν να κατοικούν άνθρωποι σε… φυσιολογικό μέγεθος. Μόλις όμως διαβείς τις περιποιημένες ξύλινες εξώπορτες, αντιλαμβάνεσαι τη σοφή εργονομία του χώρου, αλλά και την αίσθηση της άνεσης που δίνει το ύψος της οροφής. Στο μικρό αλλά οργανωμένο μουσείο ξετυλίγεται η ιστορία αυτής της ιδιόμορφης αρχιτεκτονικής και αποκρυπτογραφούνται τα παράξενα σύμβολα που ζωγραφίζονται με ασβέστη πάνω στις επικλινείς στέγες. Σύμβολα χριστιανικά αλλά και παγανιστικά, που μεταδίδονται από φαμίλια σε φαμίλια και προέρχονται από μακρινές εποχές, όταν οι ντόπιοι ξόρκιζαν τα κακά πνεύματα με το έμβλημα που ζωγράφιζαν έξω από τα σπίτια τους. Μετά την επίσκεψη στο Μουσείο αναζητήσαμε τις ενδιαφέρουσες διαδρομές στα δρομάκια της πόλης. Στη γειτονιά του Rione Monti, περίπου χίλιοι trulli απλώνονται σε επτά δρόμους που οδηγούν στην εκκλησία του Αγίου Αντωνίου, χτισμένη στην κορυφή ενός λόφου. Στη συνοικία που είναι γνωστή ως Rione Aia Piccola βρίσκονται περίπου τετρακόσιοι trulli, ανάμεσά τους μερικοί από τους παλαιότερους της πόλης.
από το χωριό των νάνων στους δρόμους του μπαρόκ
Αφήνοντας πίσω μας τη Χιονάτη και τους Επτά Νάνους, περιπλανηθήκαμε αρκετά στην ενδοχώρα της Απουλίας. Τα δροσερά τοπία με τους ελαιώνες και τα αμπέλια, οι μισοερειπωμένοι μοναχικοί «τρούλοι» της εξοχής μάς είχαν μαγέψει και οι κωμοπόλεις έκρυβαν ευχάριστες εκπλήξεις. Στο Λοκοροτόντο συναντήσαμε τη μεγάλη υπαίθρια αγορά που κλείνει τους δρόμους της πόλης κάθε Σάββατο. Εδώ συγκεντρώνονται όλοι οι παραγωγοί αγροτικών προϊόντων μέσα σε μια ατμόσφαιρα που θυμίζει λαϊκό πανηγύρι περασμένων εποχών. Η Οστούνη μάς ενθουσίασε με την ιδιόμορφη αρχιτεκτονική της. Χτισμένη πάνω σε τρεις λόφους που εξασφαλίζουν απρόσκοπτη θέα στις ακτές της Αδριατικής, η πόλη διαθέτει αξιόλογο και καλοδιατηρημένο ιστορικό κέντρο. Κάτασπρα σπίτια σχηματίζουν τείχη μέσα στα οποία απλώνονται δαιδαλώδη δρομάκια που φέρνουν στο νου αραβική μεντίνα. Στην κορυφή στέκεται ο απαραίτητος καθεδρικός ναός, ένα επιβλητικό δείγμα γοτθικής αρχιτεκτονικής του 15ου αιώνα, δίπλα του το παλάτι του επισκόπου και τα απομεινάρια του παλιού κάστρου. Μετά την Οστούνη εγκαταλείψαμε τις κωμοπόλεις και τα χωριά και οδηγήσαμε γρήγορα μέχρι το Λέτσε, την πρωτεύουσα της επαρχίας Σαλέντο, όπου βρίσκονται και μερικά από τα γνωστότερα ελληνόφωνα χωριά, όπως το Καλημέρα. Προσπεράσαμε τα άχαρα περίχωρα, για να φτάσουμε στο ιστορικό κέντρο με τα μπαρόκ κτίρια. Εκεί, γύρω από την πλατεία του Ντουόμο, ανακαλύψαμε μια πόλη-κόσμημα, όμορφη όσο η Ρώμη και η Φλωρεντία αλλά σε μικρότερες διαστάσεις και, το κυριότερο, χωρίς πλήθη τουριστών και γκρουπ Γιαπωνέζων. Ο καθεδρικός ναός με τον εντυπωσιακό Πύργο του Ρολογιού και το Παλάτσο Βεσκοβίλε είναι τα κτίρια που δεσπόζουν στην πλατεία. Όλα είναι χτισμένα με ντόπια πέτρα, ένα υλικό που σκαλίζεται εύκολα και δίνει με το ανοιχτό ροζ χρώμα μια αναπάντεχη ελαφρότητα στις φορτωμένες με πολύπλοκα σχέδια προσόψεις. Κοντά στην πλατεία βρίσκεται το ωραιότερο κτίσμα της μπαρόκ αρχιτεκτονικής του Λέτσε. Η εκκλησία Σάντα Κρότσε κατασκευάστηκε το 16ο αιώνα και είναι διάσημη για την εντυπωσιακή διακόσμησή της, έργο μεγάλης ομάδας καλλιτεχνών της εποχής.
Ο ωραιότερος δρόμος της πόλης είναι ο πεζόδρομος Βιτόριο Εμανουέλε, όπου είναι συγκεντρωμένα τα περισσότερα παλιά κτίρια, πολλά από τα οποία φιλοξενούν σήμερα καφέ, εστιατόρια και κομψές μπουτίκ. Λίγα χιλιόμετρα νότια του Λέτσε ο δρόμος μάς οδήγησε σε μια από τις σημαντικές ιστορικά πόλεις της περιοχής. Το Οτράντο, λιμάνι από τα χρόνια των Βυζαντινών, είναι σήμερα μια ήσυχη πολιτεία με ένα άνετο ιστορικό κέντρο που καταλήγει στο λιμάνι. Από εδώ ξεκινήσαμε την περιπλάνηση στις νοτιότερες ακτές της Penisola Salentina, γοητευμένοι από τους εντυπωσιακούς σχηματισμούς των βράχων και τις μικροσκοπικές παραλίες που κρύβονταν σε στενούς κόλπους. Η διαδρομή μέχρι την Gallipoli (ιταλική απόδοση της Καλλίπολης) δικαίωσε την επιλογή μας. Μικρές παρακάμψεις στο εσωτερικό μάς έφεραν σε χωράφια όπου, ανάμεσα σε συκιές και ελιόδενδρα, στέκονται ξεχασμένα από το χρόνο τεράστια μεγαλιθικά μνημεία, γνωστά ως «ντολμέν». Η παραλιακή διαδρομή μπορεί να συγκριθεί σε ομορφιά με τη διάσημη χερσόνησο του Αμάλφι, με τη διαφορά ότι εδώ η ομορφιά είναι ανέγγιχτη από τον οργανωμένο τουρισμό και τα μικρά θέρετρα Santa Cesarea και Santa Maria di Leuca έχουν την απλοϊκή ατμόσφαιρα ξεχασμένων καλοκαιρινών διακοπών με πλανόδιους παγωτατζήδες και παραλίες που μυρίζουν περισσότερο φρεσκοκομμένο καρπούζι και λιγότερο αντιηλιακό. Στο τέλος της διαδρομής μάς περίμενε η Gallipoli. Προσπεράσαμε τις σύγχρονες γειτονιές και διασχίσαμε μέσω μιας γέφυρας το μικρό κομμάτι θάλασσας, για να φτάσουμε στο νησί όπου βρίσκεται η παλιά πόλη, κάποτε σημαντικό λιμάνι και σήμερα αλιευτικό κέντρο. Στην ψαραγορά που απλώνεται αμέσως μετά τη γέφυρα γευτήκαμε ολόφρεσκα μύδια πριν αρχίσουμε την εξερεύνηση στα στενά της παλιάς πόλης, που έχουν έντονη θαλασσινή μυρωδιά και τη χαρακτηριστική χαλαρή ατμόσφαιρα της νότιας Ιταλίας: μπουγάδες απλωμένες στο δρόμο, νοικοκυρές που κουτσομπολεύουν από τις ανοιχτές πόρτες σκυμμένες στις κατσαρόλες τους. Η Gallipoli γίνεται μαγευτική την ώρα του ηλιοβασιλέματος. ο ήλιος βουτάει στη θάλασσα βάφοντας κόκκινα τα σπίτια στον παραλιακό δρόμο και στις ψαροταβέρνες στρώνονται τα πρώτα τραπέζια για δείπνα δίπλα στο κύμα. Απολαμβάνοντας το φαγητό κάναμε ένα σύντομο απολογισμό του ταξιδιού. Είχαμε περάσει δέκα ημέρες χαλαρής περιπλάνησης στο μεγαλύτερο κομμάτι του τακουνιού της ιταλικής «μπότας». Ήταν ήδη Αύγουστος κι εμείς δεν είχαμε συναντήσει πουθενά τις… ορδές των τουριστών (αυτούς θα τους συναντούσαμε αργότερα στο πλοίο για την Ελλάδα). Είχαμε κοιμηθεί σε απλά ξενοδοχεία στις πόλεις, σε ήσυχες φάρμες στην εξοχή. Όσο για το φαγητό…, δεν βρίσκαμε λόγια να το περιγράψουμε.
Το μόνο που έμενε ήταν να περάσουμε από την αγορά του Λοκοροτόντο και να γεμίσουμε το πορτ μπαγκάζ με τοπικά προϊόντα, πριν μπούμε στο πλοίο της επιστροφής.
ΠΥΞΙΔΑ ΑΠΟΥΛΙΑ
πώς θα πάτε
Θα διασχίσετε την Αδριατική με τα σύγχρονα και άνετα πλοία που συνδέουν τα λιμάνια της δυτικής Ελλάδας με αυτά της ανατολικής Ιταλίας: στη γραμμή Πάτρα-Μπάρι δραστηριοποιούνται οι Superfast Ferries και Bluestar Ferries (www.greekferries.gr). Το ταξίδι από την Πάτρα μέχρι το Μπάρι διαρκεί 15,5 ώρες, ενώ αν επιβιβαστείτε στην Ηγουμενίτσα, θα έχετε μπροστά σας περίπου 10 ώρες εν πλω. Φτάνοντας στο Μπάρι, θα κατεβείτε οδικώς προς το νότο: οι αποστάσεις δεν είναι μεγάλες, το οδικό δίκτυο είναι εξαιρετικό, οι πινακίδες κατατοπιστικές.
πού θα μείνετεΤο πιο εντυπωσιακό ξενοδοχείο της περιοχής βρίσκεται στην Οστούνη και είναι το La Sommita: Ένα κάστρο του 15ου αιώνα, στην καρδιά της παλιάς πόλης μεταμορφώθηκε από τον ντιζάινερ Alessandro Agrati σε ατμοσφαιρικό ξενοδοχείο και κέντρο ευεξίας. Εννέα διαφορετικά διακοσμημένα δωμάτια, εσωτερικοί κήποι, ταράτσες με θέα, εστιατόριο σε δροσερή θολωτή αίθουσα και οργανωμένο spa. (Via Scipione Petrarolo 7, 0039 0831305925, www.lasommita.relaisculti.com).
Στο Αλμπερομπέλο θα βρείτε αρκετά ξενοδοχεία γύρω από το χωριό. Hotel dei Trulli (Via Cadore 32, 0039 0804323555, La Chiusa di Chietri, 0039 0804325481). Τα ταξιδιωτικά γραφεία που βρίσκονται στον κεντρικό δρόμο έχουν ενδιαφέρουσες προτάσεις για διαμονή σε αυθεντικά «τρουλόσπιτα», που έχουν μεταμορφωθεί σε ξενώνες και προσφέρουν τις στοιχειώδεις ανέσεις. Στην είσοδο του χωριού θα βρείτε το Camping dei Trulli (0039 0804323699). Στις σύγχρονες εγκαταστάσεις περιλαμβάνεται και μια άνετη πισίνα.
Στο Λέτσε οι προτάσεις για διαμονή στο κέντρο της πόλης αφορούν απλά αστικά ξενοδοχεία: Grand Hotel (Viale Oronzo Quarta 28, 0039 0832309405), Hotel Risorgimento (Via Imperatore Augusto 19, 0039 0832242125).
Στο Οτράντο δοκιμάστε το Hotel Bellavista (Via Vitorio Emanuele 18, 0039 0836801058).
Στην Gallipoli, η καλύτερη πρόταση για διαμονή στην παλιά πόλη είναι το ξενοδοχείο Al Pescatore (Riviera Colombo 39, 0039 0833263656). Άνετα δωμάτια με θέα στο λιμάνι κι ένα από τα καλύτερα εστιατόρια της πόλης, με ειδίκευση στα ψάρια και τα θαλασσινά.
Οδηγώντας στους επαρχιακούς δρόμους της Απουλίας θα συναντήσετε συχνά πινακίδες με την ένδειξη Agriturismo ή Masseria. Εκεί κρύβονται αγροτουριστικά καταλύματα, τα οποία μπορεί να είναι απλά ενοικιαζόμενα δωμάτια ή εντυπωσιακές φάρμες με σύγχρονες ανέσεις και ρομαντική ατμόσφαιρα, όπως για παράδειγμα η Masseria Apide (0039 0836 427969), που είναι ένα τεράστιο αγρόκτημα με άνετα δωμάτια στο κεντρικό κτίριο και φροντισμένους κήπους.
Στην ιστοσελίδα www.ciaoapulia.it θα βρείτε πολλές προτάσεις για εναλλακτική διαμονή: κάστρα, αγροκτήματα, «τρουλόσπιτα».
πού θα φάτε
Στην Απουλία, εκτός από τα κλασικά πιάτα της ιταλικής κουζίνας, θα έχετε την ευκαιρία να δοκιμάσετε τοπικές σπεσιαλιτέ που αξιοποιούν με τον καλύτερο τρόπο τα προϊόντα της πλούσιας γης. Τα σπιτικά ζυμαρικά κατέχουν ξεχωριστή θέση στο διαιτολόγιο των ντόπιων, καθώς το αλεύρι από το οποίο παρασκευάζονται θεωρείται εξαιρετικής ποιότητας. Ένα από τα κλασικά πιάτα είναι το ζυμαρικό orecchiete (αυτάκια!), που σερβίρεται με μυρωδάτη σάλτσα από φρέσκες ντομάτες και βασιλικό και γαρνίρεται με cacioricotta, ντόπιο τυρί με χαρακτηριστική γεύση. Στην περιοχή παράγονται επίσης αξιόλογα κρασιά, και τα γεύματα τελειώνουν παραδοσιακά με ένα ποτηράκι γκράπα, limoncello (το γνωστό λικέρ από λεμόνι) ή Rosolio (μυρωδάτο ποτό από ροδοπέταλα).
Στο Αλμπερομπέλο θα φάτε πολύ καλά και πολύ φθηνά στις pizzeria, που βρίσκονται στην ανοιχτή πλατεία στην είσοδο του χωριού. Απλά πιάτα, ντόπιο κρασί, ταράτσες με θέα στους «trulli». Για κάτι πιο ατμοσφαιρικό, αναζητήστε τα εστιατόρια που κρύβονται σε παραδοσιακούς «trulli», στα δρομάκια του χωριού: L’ Aratro (Via Monte S. Michele 25 0039 080 4322789), Il Focolare (C. Da S. Leonardo 2, 080 4321468), Da Lino (Via Monte S. Michele 24, 080 4322148), Il Pinnacolo (Via Monte Nero 30, 080 4325799).
Στην Οστούνη δοκιμάστε την Osteria del Tempo Perso (Gaetano Tanzarella Vitale 47, 0831 303320), δίπλα στον καθεδρικό ναό. Εξαιρετικά πιάτα, ανάμεσά τους πολλές ντόπιες σπεσιαλιτέ.
Στο Λέτσε, τα εστιατόρια Da Guido e Figli (Via XXV Luglio 14, 0832 305868), σε ένα μοναστήρι του 16ου αιώνα, και La Capannina (Via B. Cairoli 13, 051 6771024), που παραπέμπει σε αλπική «καλύβα», είναι οι καλύτερες επιλογές για ένα πλούσιο γεύμα «αλά ιταλικά»: ποικιλία ορεκτικών (antipasti), ντόπιες σπεσιαλιτέ και pizza.
Στην Gallipoli, η Trattoria La Tonnara (Via Garibaldi 7, 0833 261058) είναι καλή επιλογή για σπιτικό φαγητό και pizza ψημένη σε ξυλόφουρνο. Όμως εδώ τα ψάρια και τα θαλασσινά κλέβουν την παράσταση. Δοκιμάστε τα σε κάποια από τις ψαροταβέρνες που απλώνονται στον παραλιακό δρόμο με θέα θάλασσα και ηλιοβασίλεμα.
αγορέςΣτα στενά δρομάκια του Αλμπερομπέλο θα ανακαλύψετε δεκάδες καταστήματα με σουβενίρ. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν εργαστήρια ντόπιων καλλιτεχνών που δημιουργούν χαριτωμένες μινιατούρες των trulli, αλλά και χρήσιμα αντικείμενα από ξύλο ελιάς. Στα εργαστήρια ζυμαρικών θα βρείτε τα κλασικά orecchiette, αλλά και πιο οικεία είδη, που παρασκευάζονται με αγνά υλικά, και το εξαιρετικής ποιότητας αλεύρι της περιοχής. Στις υπαίθριες αγορές της Οστούνης και του Λοκοροτόντο θα κάνετε τα καλύτερα γαστρονομικά ψώνια. Ποικιλία τυριών από τα οικογενειακά τυροκομεία της περιοχής, ξεραμένα στον ήλιο ντοματάκια και αγκινάρες κλεισμένες σε βάζα με λάδι. Μμμμ…
