Ταξιδεύοντας στην αναγεννησιακή Ιταλία
Η αναγέννηση επιστρέφει… αναγεννημένη στις κολεξιόν των μεγάλων μόδιστρων, που τυλίγουν το γυναικείο σώμα με βελούδα και δαντέλες. επιστρέφει όμως και ως τάση ταξιδιωτική, φέρνοντας μαζί της ποιότητα, πολυτέλεια και διάθεση για εξερεύνηση. Και πού θα μπορούσε να ενσαρκωθεί καλύτερα η νέα αυτή τάση αν όχι στην κοιτίδα της; Ακολουθήστε μας σ’ ένα ταξίδι στις ρίζες αλλά και στο σήμερα της αναγεννησιακής Ιταλίας μέσα από προσεκτικά επιλεγμένες στάσεις, γεύσεις και διαδρομές.
Aν στο άκουσμα της λέξης «Αναγέννηση» το μόνο που σας έρχεται στο νου είναι τα πλήθη των τουριστών στη βασιλική του Αγίου Μάρκου στη Βενετία ή στην Galleria degli Uffizi της Φλωρεντίας όπου το βλέμμα προσπερνά μπουχτισμένο τον επόμενο (τριακοστό;) Μπελίνι, τότε έχει έρθει η ώρα να γευτείτε το… αναγεννημένο αναγεννησιακό πνεύμα με μικρές αλλά δυνατές γουλιές, προσφέροντας στον εαυτό σας λίγη από την πολυτέλεια (υλική αλλά και πνευματική) των δόγηδων του χρυσού 15ου αιώνα.
Οι μεγάλοι μόδιστροι είναι πάντως αποφασισμένοι να αναβιώσουν κυριολεκτικά το πνεύμα της εποχής. Τόσο τα κλασικά ονόματα όπως ο Αρμάνι, ο Κάλβιν Κλάιν και ο Βαλεντίνο όσο και ο νεότερος Αλεξάντερ ΜακΚουίν εμπνέονται από τα σχέδια και τα χρώματα των μετρ της Αναγέννησης και ανανεώνουν τις συλλογές τους με βαριά βελούδινα φορέματα στα έντονα χρώματα της βενετσιάνικης παλέτας, δαντέλες και διαδήματα από πολύτιμες πέτρες με φόντο χρυσοκόκκινες κόμες σύγχρονων αναγεννησιακών Αφροδιτών, ενώ ο Κριστιάν Ντιόρ τολμά φέτος ακόμα περισσότερο. Για τη χειμωνιάτικη κολεξιόν του προτείνει μια… μεταμοντέρνα Αναγέννηση με αραχνοΰφαντα διαφανή μπούστα και βελούδινες μακριές φούστες σε αναγεννησιακά κίτρινα, κόκκινα και μπλε που τυλίγονται με την ατίθαση ευγένεια φλωρεντινών ευγενών.
Αναγέννηση σημαίνει σήμερα ποιότητα και έξυπνες δόσεις πολυτέλειας, σημαίνει στυλ και ταξίδια επιλεγμένα, σημαίνει πνεύμα ζωηρό και βλέμμα προσεκτικό, σημαίνει τόλμη και περιέργεια για το λιγότερο γνωστό. Μια τέτοια Ιταλία, αντικαταναλωτική και πανέμορφη, χωρίς ατελείωτες ώρες αναμονής, με μικρά μυστικά, εναλλακτικές διαδρομές και επιλεγμένα αριστουργήματα, με παλάτσο και εκκλησίες-κοσμήματα, μια Ιταλία των μεγάλων κέντρων (πώς να ταξιδέψεις στην Αναγέννηση χωρίς τα μεγάλα της κέντρα, τη Βενετία, τη Φλωρεντία και τη Ρώμη;) αλλά και των μικρότερων αισθαντικών πόλεων όπως η Φεράρα της Εμίλια Ρομάνια που στέκεται ανέπαφη απ’ το χρόνο μέσα στα καλοδιατηρημένα αναγεννησιακά τείχη της…
Βενετία η ρομαντική της Αναγέννησης
Ακόμα κι αν δεν καταφέρετε ν’ αντισταθείτε σ’ ένα γρήγορο εσπρέσο στο «Caf΄e Florian», ένα από τα πιο παλιά της Βενετίας στην πλατεία του Αγίου Μάρκου (η ιστορία του πηγαίνει πολύ πίσω, στα Χριστούγεννα του 1720), «προσπεράστε» τη Βασιλική του Αγίου Μάρκου (μόνο αν στηθείτε στην ουρά πριν από τις 9 το πρωί, μπορεί να την επισκεφθείτε χωρίς να περιμένετε πολύ) και μπείτε στο Palazzo Ducale όπου, παραδόξως, θα περιμένετε ελάχιστα. Εκπληκτικές αίθουσες, σκαλιστά ταβάνια και μοναδικοί πίνακες των Τιντορέτο, Μπελίνι, Βερονέζε, Τιτσιάνο και Τιέπολο σας δίνουν μια γερή γεύση της δύναμης και της δόξας που συμβόλιζε κάποτε η Βενετία. Ωστόσο την πόλη θ’ αρχίσετε πραγματικά να την ανακαλύπτετε από τη στιγμή που θα απομακρυνθείτε απ’ την πολύβουη πλατεία του Αγίου Μάρκου.
Κατευθυνθείτε με τα πόδια προς τη γέφυρα της Accademia και κάντε μια πρώτη στάση στην απέριττη εκκλησία του Santo Stefano. Χτισμένη το 14ο αιώνα, διαθέτει τρεις εξαιρετικούς πίνακες του Τιντορέτο κρυμμένους κυριολεκτικά στο ιερό της. Αν η Accademia δεν έχει πολύ κόσμο αξίζει τον κόπο να περάσετε την πόρτα της μόνο και μόνο για να δείτε από κοντά την «Καταιγίδα», το αριστούργημα του Τζορτζόνε. Ακόμα κι αν προτιμήσετε μια σύντομη στάση για ένα spritz (υπέροχο απεριτίφ με κρασί και καμπάρι για όλες τις ώρες και όλους τους καιρούς που πίνεται κατά… συρροήν απ’ τους Βενετσιάνους) στο μπαράκι που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στην Αccademia (προσέξτε το σκαλιστό του ταβάνι) μπορείτε να συνεχίσετε τη βόλτα σας προς το Campo Santa Margherita, όπου χτυπά τα βράδια η νεανική καρδιά της πόλης (ναι, ναι, υπάρχει κι αυτή). Περπατήστε μέχρι την επιβλητική Santa Maria Gloriosa dei Frari για μια ακόμη γερή γεύση αναγεννησιακής τέχνης με δύο αριστουργήματα του Τιτσιάνο και του Μπελίνι συν ένα υπέροχο καμπαναριό, απ’ τα πιο ψηλά της Βενετίας. Αν δεν αντέχετε να φθάσετε ως τη γέφυρα του Ριάλτο μπορείτε να περάσετε στην απέναντι όχθη του Σαν Μάρκο με κάποια από τις γόνδολες που χρησιμοποιούν οι ντόπιοι για να συντομεύουν τις διαδρομές τους και να αισθανθείτε αληθινοί… Βενετσιάνοι δίνοντας μόλις 50 λεπτά.
Έχοντας πάντα ως αφετηρία την πλατεία του Αγίου Μάρκου μπορείτε να κάνετε μια ακόμα βόλτα προς το Fondamenta Nuove, μια από τις λιγότερο γνωστές όψεις της Βενετίας με τους τουρίστες να αραιώνουν σημαντικά μετά το Campo Santa Maria Formosa. Αξίζει τον κόπο να φθάσετε μέχρι τη Madonna dell’Orto (14ος αιώνα) με την εξαιρετική πρόσοψη και τους μοναδικούς πίνακες του Τιντορέτο στο εσωτερικό της (ο μεγάλος ζωγράφος είναι θαμμένος εδώ, ενώ το σπίτι του βρίσκεται σε απόσταση λίγων μέτρων). Αν παρατηρήσετε την πλατεία που βρίσκεται μπροστά απ’ την εκκλησία, θα δείτε ότι είναι φτιαγμένη από… ψαροκόκαλα όπως συνήθιζαν το 13ο αιώνα. Τέτοιο δάπεδο είχε αρχικά και η πλατεία του Αγίου Μάρκου αλλά σήμερα σώζονται ελάχιστα στη Βενετία. Από εδώ ξεκινούν και τα καραβάκια για δύο από τα πιο όμορφα νησάκια της Βενετίας: το γλυκύτατο Μπουράνο με τα πολύχρωμα σπιτάκια του και τις εμπριμέ κουρτίνες να ανεμίζουν στις πόρτες των σπιτιών, και το Τορτσέλο με το παλαιότερο κτίσμα της Βενετίας, τον καθεδρικό Santa Maria Assunta που χρονολογείται από το 639 (κρατήστε λίγο χρόνο για τα βυζαντινής νοοτροπίας ψηφιδωτά στο εσωτερικό του). Αν έχετε το κουράγιο να ανεβείτε ως την κορυφή του καμπαναριού του θα απολαύσετε μια θέα στο βενετσιάνικο αρχιπέλαγος που πραγματικά θα σας κόψει την ανάσα.
Πού θα μείνετε
• Στο «Duodo Palace» (Calle Minelli, San Marco, +39 0415203329), ένα καλοδιατηρημένο παλάτσο του 1600 με ζωγραφιστά ταβάνια και εντυπωσιακή θέα από τα δωμάτια του τελευταίου ορόφου. Δυο βήματα από το ανακαινισμένο θέατρο «La Fenice».
• Στο «Giorgione» (Calle Larga dei Proverbi, +39 0415225810), σε κτίσμα νεότερο του 1800 με ένα ιδιότυπο εσωτερικό αίθριο, κρεβάτια με ουρανό σε ζωηρά αναγεννησιακά χρώματα, πολύχρωμους πολυελαίους από γυαλί Μουράνο και μια γραφική «Hosteria» για παραδοσιακές βενετσιάνικες συνταγές του 19ου αιώνα.
• Στο «Liassidi Palace» (Castello, Ponte dei Greci, +39 0415205658) καινούργιο ξενοδοχείο σε κτίσμα του 1600. Αρχοντική πολυτέλεια, σκαλιστά ταβάνια κι ένας τολμηρός συνδυασμός έργων της Αναγέννησης με πίνακες μοντέρνας τέχνης στους τοίχους.
Πού θα φάτε
• Στο «Algiubagio» (Cannaregio, Fondamenta Nuove, +39 041 5236004). Πολύ καλή η πίτσα του, πράγμα σπάνιο στη Βενετία αφού οι παραδοσιακοί φούρνοι έχουν απαγορευτεί με το φόβο της πυρκαγιάς.
• Στο «Οrseolo» (Calle Copo, +39 0415221947) για τυπική βενετσιάνικη κουζίνα και εξαιρετική θέα πάνω από τις στέγες της Βενετίας.
• Στο «Antico Martini» (San Marco, +39 0415224121) για ρομαντικό δείπνο δίπλα στο «La Fenice».
Παράλληλες διαδρομές
• Αξίζει τον κόπο μια βόλτα στην Πάδοβα μόνο και μόνο για τα φρέσκο του Τζιότο στο πρόσφατα ανακαινισμένο παρεκκλήσι της Αρένα, το σημαντικότερο ίσως έργο του «πατέρα» της Αναγέννησης που χρονολογείται στα 1306. Οι πλατείες της πόλης (Erbe, Frutta και Signori) αποτελούν εξαιρετικά δείγματα μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής. Για να πάρετε μια γεύση από την έντονη κάποτε λογοτεχνική της κίνηση, δοκιμάστε έναν καπουτσίνο στο «Caff`e Pedrocchi», ένα από τα παλαιότερα της περιοχής (1831) και αγαπημένο του Μπαλζάκ.
• Αν και στους περισσότερους είναι γνωστή για την αρένα της (πρόκειται για το τρίτο σε μέγεθος σωζόμενο ρωμαϊκό αμφιθέατρο), η Βερόνα διαθέτει κι ένα από τα αριστουργήματα του Βερονέζε, το «Μαρτύριο του Αγίου Γεωργίου» στην ομώνυμη εκκλησία του 1400. Το μπαλκόνι όπου ορκίστηκαν αιώνια πίστη οι τραγικοί σαιξπηρικοί εραστές Ρομέο και Ιουλιέτα βρίσκεται στον αριθμό 27 της οδού Καπέλα, ενώ στην piazza Εrbe λειτουργεί η λαχαναγορά της πόλης αδιαλείπτως από την Αναγέννηση!
• Σε μικρή απόσταση από τη Βερόνα, η Βιτσέντζα χρωστά τη φήμη της στον πρωτοποριακό αρχιτέκτονα Αντρέα Παλάντιο. Η βασιλική του με τις κιονοστοιχίες δωρικού και ιωνικού ρυθμού και το μοναδικό Teatro Olimpico ανήκουν στα αριστουργήματα της αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής.
Φλωρεντία η σκληροπυρηνική της Αναγέννησης
Μπορεί τα χαρούμενα εμπριμέ της Frida Giannini, της νεοαφιχθείσας σχεδιάστριας στον περίφημο οίκο Gucci, να σας θυμίζουν περισσότερο δεκαετία του 1940 και τα ρομαντικά φορέματα της Prada να βγαίνουν μάλλον απ’ το συρτάρι της γιαγιάς, ωστόσο η Φλωρεντία, πέρα και πάνω απ’ το τρελό σόπινγκ στις μπουτίκ κατά μήκος του ποταμού Άρνου ή στα κοσμηματοπωλεία-μινιατούρες που κρέμονται από το Ponte Vecchio, είναι και θα παραμείνει Η πόλη της Αναγέννησης.
Αν ψάχνετε για μια χαλαρή μετάβαση από το καταναλωτικό στο ουμανιστικό πνεύμα της Φλωρεντίας, κάντε μια πρώτη βόλτα στην γκαλερί «Ducci», στον αριθμό 24 της οδού Lungarno Corsini, για να κάνετε δικό σας ένα χρυσοποίκιλτο φτυαράκι, σήμα κατατεθέν της Αcademia della Crusca. Πρόκειται για την πρώτη Γλωσσική Ακαδημία στον κόσμο που ιδρύθηκε το 1582 για να κατοχυρώσει τη γλώσσα του Δάντη και του Βοκκάκιου. Το κτίριο όπου στεγάζεται η γκαλερί, ένα αρχοντικό του 16ου με καλοδιατηρημένα φρέσκο, αξίζει έτσι κι αλλιώς μια σύντομη επίσκεψη.
Από εκεί και πέρα, οι αναγεννησιακοί θησαυροί της πόλης αρχίζουν να… στριμώχνονται επικίνδυνα. Η επίσκεψη στην Galleria degli Uffizi θα σας ανταμείψει με μια γερή δόση φλωρεντινού μεγαλείου. Ο συνωστισμός των αριστουργημάτων προκαλεί μάλλον σύγχυση, μπορείτε ωστόσο να την αποφύγετε αν εστιάσετε την προσοχή σας σε έναν-δύο αγαπημένους καλλιτέχνες (η αίθουσα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι και του Μποτιτσέλι είναι για παράδειγμα αρκετές για ένα πρωινό). Στη συνέχεια μπορείτε να επισκεφθείτε τη Santa Croce με τους τάφους επιφανών αντρών (εδώ είναι θαμμένος και ο Γαλιλαίος) και το αριστουργηματικό πολύπτυχο του Τζιότο.
Φυσικά, καλό είναι να θυμάστε πως όλο αυτό το μεγαλείο δεν θα υπήρχε χωρίς την πανίσχυρη οικογένεια των Μεδίκων. Μια βόλτα στα διαμερίσματα των περίφημων μαικηνών που διατηρούνται σε άριστη κατάσταση στο Palazzo Pitti (στον ίδιο χώρο θα βρείτε και την Galleria Pallatina με πλήθος έργα της αναγέννησης και μοναδικά μωσαϊκά) είναι αρκετή για να σας δώσει μια γεύση του αμύθητου πλούτου τους.
Στη γειτονική Galleria dell’ Academia συναντάτε συνήθως λιγότερο κόσμο, κι όσος υπάρχει στριμώχνεται συνήθως μπροστά στον «Δαυίδ» του Μιχαήλ Αγγέλου και στους ημιτελείς «Σκλάβους» του.
Η Φλωρεντία είναι βέβαια η πόλη με τις δύο «σειρήνες», την τέχνη και τη μόδα. Ακόμα κι αν δεν είστε φαν των μεγάλων ονομάτων, μια βόλτα στον οίκο «Emilio Pucci», μιας εκ των τελευταίων μεγάλων οικογενειών της Φλωρεντίας, αξίζει τον κόπο έστω κι αν είναι μόνο για να χαζέψετε τις βιτρίνες του.
Η Piazza della Signoria με το αντίγραφο του «Δαυίδ» και τα συμπαθητικά μαγαζάκια ολόγυρα θα σας δώσει πραγματικά την εντύπωση ότι είστε στο κέντρο της πόλης. Από εδώ έχετε την πολυτέλεια να χαζέψετε με την ησυχία σας τα γύρω κτίρια (εντυπωσιακά όπου και να κοιτάξετε) αλλά και το πανύψηλο καμπαναριό ενός ακόμα ξακουστού αρχιτέκτονα της Αναγέννησης, του Μπρουνελέσκι, που ξεπροβάλλει από τη Santa Maria del Fiore, έμβλημα της πόλης μαζί με το Duomo, τον επιβλητικό καθεδρικό με το κωδωνοστάσιο του Τζιότο.
Μια βόλτα στη via Maggio θα σας δώσει μια εικόνα (έστω παρηκμασμένη) των εργαστηρίων που κατέκλυζαν την αναγεννησιακή Φλωρεντία. Πολλούς τεχνίτες και φτηνά αντίγραφα αναγεννησιακών γλυπτών θα βρείτε και στη γειτονιά του Oltrarno στην άλλη όχθη του Άρνου. Εδώ και η κουκλίστικη πλατεία του Santo Spirito με το παζάρι της ακμαιότατο κάθε δεύτερη Κυριακή του μήνα (με αντίκες φυσικά) και με το «Caff`e Degli Artigiani» για τον καλύτερο ίσως caff`e corretto (εσπρέσο με μπράντι) της πόλης.
Πού θα μείνετε
• Στο «Palazzo Magnani Feroni» (Borgo San Frediano 5, +39 0552399544). Με πριγκιπική στριφογυριστή σκάλα του 16ου αιώνα, δωμάτια επιπλωμένα σε αναγεννησιακό στυλ και σε απόσταση 5 λεπτών από το Ponte Vecchio.
• Στο ξενοδοχείο «Brunelleschi» (Piazza Sant’ Elisabetta 3, +39 05527370). Φέρει δικαιωματικά το όνομα του αναγεννησιακού αρχιτέκτονα αφού συγκεντρώνει σε ένα και μόνο κτίσμα ένα βυζαντινό πύργο, μια μεσαιωνική εκκλησία κι ένα αναγεννησιακό παλάτσο, ενώ στο υπόγειο μπορεί κανείς να δει ακόμα τα ρωμαϊκά του θεμέλια! Άνετα δωμάτια, σε παστέλ χρώματα και μπάνια πριγκιπικά με μπεζ μάρμαρο.
• Στο «Hotel degli Orafi» (Lungarno Archibusieri 4, +39 05526622) με ένα εξαιρετικά πλούσιο και ατμοσφαιρικό πρωινό υπό το φως των κεριών, σκαλιστά ταβάνια και κάποια δωμάτια με θέα στον ποταμό. Κοντά στην piazza della Signoria.
• Στο «Hotel Benivieni» (via delle Orche 5, +39 055 2382133). Παλάτσο του 15ου αι., ελάχιστα λεπτά από το Duomo, με ξύλινα πατώματα, έναν υπέροχο εσωτερικό κήπο και ζεστή υποδοχή από την οικογένεια Caldana που το διαχειρίζεται.
• Στο «Hotel Silla» (Via deu Renai 5, San Niccolo, +39 0552342888). Παλάτσο του 15ου αι., με «γλυπτό» αίθριο. Αν έχει καλό καιρό, μπορείτε να πάρετε το πρωινό σας στο μπαλκόνι του με υπέροχη θέα στο ποτάμι.
Πού θα φάτε
• Στην «Cantinetta Antinori» (piazza Antinori 3) κοντά στη Santa Maria Novella για μεσημεριανό με φρέσκες θαλασσινές σαλάτες. Ιδανικό έπειτα από τρελό σόπινγκ στη γειτονική via Tornabuoni. Το παλάτσο είναι του 15ου αι. και οι ντόπιοι τού έχουν ιδιαίτερη αδυναμία.
• Στη ρομαντική «Osteria n.1»
(via del Moro 18-20), ένα παλάτσο στην καρδιά του ιστορικού κέντρου, με ζεστά λουλουδάτα τραπεζομάντιλα, αντιγραφές αναγεννησιακών τοπίων στους τοίχους και σπιτικές ταλιατέλες με μπρόκολο για πρώτο πιάτο.
• Στην τρατορία «Pandemonio» (via dei Leoni 50), στην ήσυχη περιοχή του San Frediano, είκοσι μόλις λεπτά απ’ το Duomo. Με σπιτικό φαγητό και δύο εξαιρετικά πιάτα για το χειμώνα, το «peposo» (βοδινό βρασμένο με ντόπιο κόκκινο κρασί) και τον μπακαλιάρο «alla livornese».
• Στο «Ζibibbo» (Via di Terzollina 3) στο βόρειο κομμάτι της πόλης. Σαν να βρίσκεστε στην τραπεζαρία φλωρεντινής οικογένειας. Υπέροχες σούπες (δοκιμάστε minestra di lampredotto). Το όνομα του μαγαζιού προέκυψε από γνωστή σιτσιλιάνικη γκράπα.
Παράλληλες διαδρομές
• Μ’ έναν εξαιρετικό καθεδρικό και την ξακουστή piazza del Campo, την πλατεία σε σχήμα κοχυλιού που φιλοξενεί κάθε χρόνο ιπποδρομίες, η Σιένα προσφέρεται για μια μικρή απόδραση από την πολύβουη Φλωρεντία. Εδώ παράγονται και δύο από τα καλύτερα κρασιά της Ιταλίας, τα Chianti και Brunello.
• Μοντεπουλτσιάνο και Πιέντζα: δύο αναγεννησιακά «μπιζού» της ευρύτερης περιοχής της Τοσκάνης, σε απόσταση ιδανική για ημερήσια εκδρομή. Με εξαίρετα δείγματα αναγεννησιακής και μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής, το Μοντεπουλτσιάνο παράγει επιπλέον ένα υπέροχο κρασί που μπορείτε να δοκιμάσετε στη μικρή καντίνα που στήνεται συνήθως στην είσοδο του χωριού. Τόπος καταγωγής του πάπα Πίου II, η Πιέντζα έπεσε… θύμα της φιλοδοξίας του: εκεί κάπου στα 1500 αποφάσισε να τη μεταμορφώσει
σε υπόδειγμα αναγεννησιακής πόλης προκειμένου να στριμώξει το όνομά του στη λίστα των μεγάλων ευεργετών της Αναγέννησης.
Το αποτέλεσμα είναι τόσο εντυπωσιακό που χρησιμεύει συχνά ως φυσικό σκηνικό κινηματογραφικών ταινιών.
Ρώμη αιώνια αναγεννησιακή
Δεν είναι βέβαια δυνατόν να μιλάμε για την αναγεννησιακή Ιταλία χωρίς να ασχοληθούμε με το Βατικανό. Έπειτα από την επιβεβλημένη επίσκεψη στη μνημειακή βασιλική του Αγίου Πέτρου, όπου θα δείτε μεταξύ άλλων και την «Pieta» του Μιχαήλ Αγγέλου (αξίζει τον κόπο να ανεβείτε στην κορυφή του θόλου της αν έχετε το κουράγιο), θα βρεθείτε ξανά μπροστά σε σμήνη τουριστών απ’ όλο τον κόσμο. Ατελείωτες οι ουρές κι εδώ, ατελείωτες και οι αίθουσες. Προσπαθήστε να βάλετε δύο στόχους: τις αίθουσες του Ραφαήλ (δυστυχώς δεν πρόλαβε να τις ολοκληρώσει λόγω του ξαφνικού θανάτου του, το 1520) και φυσικά την Καπέλα Σιστίνα, ίσως το δημοφιλέστερο μνημείο στον κόσμο με την οροφή της ζωγραφισμένη από τον Μιχαήλ Άγγελο και τους τοίχους (συχνά τους… ξεχνάμε μπροστά στα αριστουργήματα του Μιχαήλ Αγγέλου) να φέρουν τις υπογραφές των μεγαλύτερων ζωγράφων της Αναγέννησης, όπως ο Περουτζίνο και ο Μποτιτσέλι.
Φυσικά Ρώμη χωρίς περπάτημα στο ιστορικό της κέντρο δεν νοείται. Αναζητήστε ωστόσο αυτήν τη φορά την αναγεννησιακή Ρώμη (κάτι όχι ιδιαίτερα εύκολο αφού τα στυλ και οι εποχές μπερδεύονται γλυκά σε κάθε σας βήμα). Ένας πάντως από τους σημαντικότερους δρόμους της περιόδου αυτής είναι η via Giulia, έργο του Μπραμάντε στις αρχές του 1500, γεμάτη σήμερα με γκαλερί και παλαιοπωλεία. Σε μικρή απόσταση και η piazza Farnese με το αναγεννησιακό παλάτσο της να στεγάζει σήμερα τη γαλλική πρεσβεία. Το Campo de Fiori, η στοιχειωμένη πλατεία της Ρώμης όπου έκαψαν ζωντανό στα 1600 τον τολμηρό φιλόσοφο Τζιορντάνο Μπρούνο
με την κατηγορία του αιρετικού, θα μπορούσε να ολοκληρώσει αυτήν τη μικρή αναγεννησιακή διαδρομή με μια στάση στα ζωηρά cafes της.
Για μια τελευταία δόση… τέχνης (αν και όχι αποκλειστικά αναγεννησιακής) αξίζει τον κόπο μια βόλτα ως την Galleria Borghese όπως και μια στάση στην piazza Venezia. Συνεχίστε τη βόλτα σας μέχρι το Καπιτώλιο, ένα κτίριο που ενώνει την αρχαία, τη μεσαιωνική και την αναγεννησιακή ιστορία της πόλης, και ανεβείτε ως το caf΄e που λειτουργεί στην κορυφή του. Η θέα που θα έχετε στη Ρώμη είναι μοναδική. Βρίσκεστε ακριβώς στην καρδιά της!
Πού θα μείνετε
• Στο «Hotel Art» (via Margutta 56, +39 06328711). Καινούργιο ξενοδοχείο (άρχισε να λειτουργεί το 2002) πολύ κοντά στην piazza di Spagna. Λόμπι φουτουριστικό, μπαρ κάτω από τα τόξα του παρεκκλησίου που υπήρχε κάποτε στο σημείο αυτό, διάδρομοι με έντονα χρώματα σε κάθε όροφο (κίτρινο, πράσινο, πορτοκαλί και μπλε) και πολλούς καλλιτέχνες στην πελατεία του.
• Στο «Raphael» (Largo Febo 2, +39 06682831), δυο βήματα από την piazza Navona με πρόσοψη σκεπασμένη με κισσό, αυθεντικά κεραμικά του Πικάσο στο λόμπι του, μικρές εκπλήξεις σε κάθε δωμάτιο (ακόμα και στο μπάνιο) και μια διώροφη βεράντα για το πρωινό σας με το όνομα «Bramante» και με εξαιρετική θέα.
• Στο «Grand Hotel de la Minerve» (Piazza della Minerva 69, +39 06695201). Παλάτσο του 16ου αιώνα στο ιστορικό κέντρο της Ρώμης. Διακριτική πολυτέλεια, επώνυμοι πελάτες και θέα στο Πάνθεον και την piazza Navona.
Πού θα φάτε
• Στο «Al Pompiere» (Santa Maria dei Calderari 38, +39 0458030537) στο κέντρο του παλιού εβραϊκού γκέτο με φρέσκο και χοντρά ξύλινα πατώματα. Εξαιρετική ποικιλία ιταλικών τυριών και αλλαντικών, περισσότερες από 350 ετικέτες κρασιού στην κάβα του και παρέες κάθε ηλικίας. Θα ήταν προτιμότερο να κάνετε κράτηση γιατί τα τραπέζια του είναι λιγοστά.
• Στην «Τaverna dei mercanti» στον πρώτο όροφο ενός μεσαιωνικού σπιτιού στην ομώνυμη πλατεία, στην καρδιά του Trastevere. Ατμόσφαιρα παραδοσιακής λοκάντας και καλοψημένη πίτσα σε μια από τις πιο ζωντανές περιοχές της Ρώμης.
• Στο «Romolo nel giardino della Fornarina» (via di Porta Settimiana 8). Ατμόσφαιρα και ρομαντισμός στο σπίτι όπου έζησε ο Ραφαήλ όσο καιρό έκανε τα φρέσκο στη Villa Farnesina.
Παράλληλες διαδρομές
• Αξίζει τον κόπο αν βρείτε ένα πρωινό ελεύθερο, να κάνετε μια εκδρομή ως την Ασίζη για να δείτε ένα μικρό αριστούργημα της πρώιμης Αναγέννησης, τη βασιλική του Αγίου Φραγκίσκου που χτίστηκε στις αρχές του 13ου αιώνα και είναι κατάστικτη με τοιχογραφίες, μεταξύ άλλων του Τσιμαμπούε και του Τζιότο.
Φεράρα η αβάν γκαρντ της Αναγέννησης
Αρκεί μια σύντομη βόλτα στα στενά δρομάκια της Φεράρα με κλεφτές ματιές στο εσωτερικό των παλάτσο με τις τοξωτές αυλές και τους μυστικούς κήπους, για να μπείτε κατευθείαν στο αναγεννησιακό πνεύμα της πόλης. Καθώς δεν ταλαιπωρείστε πλέον από τις ορδές των τουριστών, μπορείτε να χαλαρώσετε λίγο τους ρυθμούς σας.
Η τέχνη άλλωστε εδώ δεν σας επιβάλλεται, αλλά σας προσκαλεί να την ανακαλύψετε. Αφήστε το χάρτη σας και περιπλανηθείτε ενστικτωδώς στα δρομάκια της γοητευτικής αυτής πόλης, μιας από τις λιγοστές που διατηρήθηκαν πραγματικά άθικτες στο πέρασμα του χρόνου. Βρισκόμαστε στην επαρχία της Εμίλια Ρομάνια σε απόσταση 30 μιλίων βορειοανατολικά της Μπολόνια.
Στο κέντρο της πόλης, σε απόσταση μικρή από το πάλαι ποτέ εβραϊκό γκέτο, δεσπόζει το συμπαγές τετράγωνο παλάτι τής κάποτε πανίσχυρης οικογένειας Έστε με τους τέσσερις πύργους του, το κόκκινο τούβλο στη θέση της πέτρας και τη βαθιά τάφρο ολόγυρα. Χτισμένο μετά το 1385, συμβολίζει τη δύναμη και την αίγλη που είχε η πόλη στα χρόνια της Αναγέννησης, όπως βέβαια και το Palazzo Schifanoia που χτίστηκε από την οικογένεια Έστε και σήμερα στεγάζει σπάνιες συλλογές με αναγεννησιακές μινιατούρες. Εντυπωσιακός και ο καθεδρικός ναός του Αγίου Γεωργίου με μια ιστορία που ξεκινά το 1135 και φτάνει ως τις αρχές του 18ου αιώνα.
Γνωστή κυρίως για το πανεπιστήμιό της, η Φεράρα με τα πολλά ιστορικά αρχεία και τις σπάνιες συλλογές χειρογράφων είναι μια από τις λίγες ιταλικές πόλεις με τέτοια συγκέντρωση κτισμάτων της πρώιμης αναγέννησης, τα οποία μπορεί να μην έχουν το μνημειακό μέγεθος των αντίστοιχων φλωρεντινών και βενετσιάνικων, είναι ωστόσο διακοσμημένα με σπάνια στοιχεία, όπως μοτίβα από τερακότα, που μπορείτε να διακρίνετε στις προσόψεις τους.
Περισσότερο πυκνοκατοικημένο είναι το βόρειο κομμάτι της πόλης, προσθήκη του Ercole του 1ου, ενός από τους μεγαλύτερους μαικήνες στα τέλη του 15ου και στις αρχές του 16ου αιώνα. Λάτρης όχι μόνο της τέχνης αλλά και της αρχιτεκτονικής, ο δούκας προίκισε την πόλη του με το πρώτο εκτεταμένο πολεοδομικό σχέδιο μετά την πτώση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Επιπλέον, στα χρόνια της εξουσίας του η Φεράρα έγινε ένα από τα πιο φημισμένα καλλιτεχνικά κέντρα κυρίως στο χώρο της μουσικής. Στον απόηχο της πλούσιας αυτής παράδοσης, κάθε καλοκαίρι η πόλη διοργανώνει ένα από τα σημαντικότερα φεστιβάλ μουσικών δρόμου στην Ευρώπη.
Τη ζωγραφική της λιγότερο γνωστής «Σχολής της Φεράρα», που έμεινε στη σκιά ως το δεύτερο μισό του 15ου αιώνα, μπορείτε να ανακαλύψετε στην Πινακοθήκη που στεγάζεται στο «Palazzo dei Diamanti», ένα περίεργο κτίσμα φτιαγμένο με πέτρες στο σχήμα των διαμαντιών. Πριν αναχωρήσετε, κάντε μια βόλτα στα σπίτια δύο ονομαστών κατοίκων αυτής της πόλης: του ποιητή Αριόστο και της Λουκρητίας Βοργίας στη via Savonarola.
Πού θα μείνετε:
• Στο «Ηotel Duchessa Isabella» (via Palestro 70, + 39 0532202121) με αυθεντικό αναγεννησιακό άρωμα πέντε αστέρων, σκαλιστά ταβάνια, κρεβάτια με ουρανό και ασημένια σερβίτσια στο πρωινό.
• Στο «Principessa Leonora» (via Mascheraio 39, +39 0532 206020) με ταπετσαρίες πραγματικά έργα τέχνης.
Πού θα φάτε:
• Στο «Mandolino» (via delle Volte 52). Ζυμαρικά σπιτικά κι ένα εξαιρετικό «salama da sugo», η σπεσιαλιτέ της περιοχής.
• Στο «Ariostea» (via Palestro 99), δίπλα στο Palazzo dei Diamanti για φρέσκο ψάρι και μια εξαιρετική κάβα τοπικών κρασιών.
Παράλληλες διαδρομές
• Έχετε τρεις (τουλάχιστον) λόγους να επισκεφθείτε τη γειτονική Μάντοβα. Ο πρώτος για να δείτε την πλατεία Erbe, μία από τις πιο όμορφες μεσαιωνικές πλατείες της Ιταλίας, ο δεύτερος για την εκκλησία του Αγίου Ανδρέα, ένα μικρό αριστούργημα του 15ου αιώνα από τον Λεόν Μπατίστα Αλμπέρτι, φημισμένο αρχιτέκτονα και θεωρητικό της Αναγέννησης και ο τρίτος, για ένα ακόμη κόσμημα της Αναγέννησης, την «Camera degli Sposi», έργο του Αντρέα Μαντένια, που βρίσκεται στο εσωτερικό του εντυπωσιακού –και ατελείωτου– Palazzo Ducale (15οs αιώναs). Στην περίπτωση που αποφασίσετε να διανυκτερεύσετε εδώ, μια καλή και οικονομική λύση είναι το «Albergo San Lorenzo» στο 14 της πλατείας Concordia.
Σπεσιαλιτέ της τοπικής κουζίνας το risotto alla pilota (καπνιστό χοιρινό με ρύζι). Μπορείτε να το δοκιμάσετε στο συμπαθητικό «La Ducale» (piazza Sordela 13) με θέα το Palazzo Ducale ή στο γνωστό «Il Cigno» στην Piazza d’Arco.
• Η Galleria Nationale delle Marche, η φημισμένη πινακοθήκη του Ουρμπίνο αποτελεί αναμφίβολα μια ακόμη αφορμή για ταξίδι. Το Ουρμπίνο είναι άλλωστε η γενέθλια πόλη του Ραφαήλ, ζωγράφου και αρχιτέκτονα, από τους πλέον σημαντικούς της Αναγέννησης (διασώζεται και το σπίτι του). Στην πινακοθήκη που στεγάζεται στο Palazzo Ducale (ένα μικρό αναγεννησιακό θαύμα με μυστικές υπόγειες στοές που μπορείτε να επισκεφθείτε) θα δείτε μεταξύ άλλων τη «Μαστίγωση», το αριστούργημα του Πιέρο ντε λα Φραντσέσκα.
