Εντυπωσιακές βραχώδεις ακτές, παραλίες με κατάμαυρη άμμο και σεληνιακά τοπία γειτονεύουν με καταπράσινους αγρούς, πολύχρωμα λουλούδια και αμπέλια, συνθέτοντας ένα όμορφο και επιβλητικό σύνολο. Δυο ώρες από τη Σικελία, η Ευρώπη μας αποκαλύπτει τα δικά της εξωτικά κι απόμακρα νησιά. Λίπαρι, Βουλκάνο, Στρόμπολι και πέντε ακόμα νησίδες ριγμένες στην Τυρηνική Θάλασσα μας κρατούν δέσμιους μιας ιδιόμορφης γοητείας.
Aισθάνομαι σαν τον Οδυσσέα. Μόλις έχω φύγει από τη χώρα των Κυκλώπων και κατευθύνομαι, όπως ο ριψοκίνδυνος βασιλιάς της Ιθάκης πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια, προς τις δυτικές εσχατιές του ομηρικού κόσμου. Προορισμός μου η Αιολία. Ο Όμηρος την περιγράφει σαν ένα «πλωτό νησί που περιβάλλεται από επικλινείς, βραχώδεις ακτές, επενδυμένες με αδιαπέραστο χάλκινο τείχος». Αφέντης του νησιού σύμφωνα με το μύθο ήταν ο Αίολος, που ο Δίας είχε διορίσει «ταμία των ανέμων». Αυτός, λοιπόν, φιλοξένησε τον Οδυσσέα και του έδωσε τον «ασκό του Αιόλου», μέσα στον οποίο είχε κλείσει όλους τους ανέμους που έμελλε να καραβοτσακίσουν τον Οδυσσέα και να εμποδίσουν την επιστροφή του στην Ιθάκη...
Παρακολουθώ τη Σικελία να απομακρύνεται, καθώς το φέρι-μποτ φεύγει από το Μιλάντζο, ένα μικρό λιμάνι των δυτικών ακτών, με κατεύθυνση τα Αιολικά νησιά. Σε δύο ώρες θα πίνω τον καφέ μου στη μαρμαροστρωμένη Μarina Corta (μικρό λιμάνι) του Λίπαρι και θα συζητάω για το νησιωτικό ηφαιστειογενές σύμπλεγμα που «φιλοξενεί» το μοναδικό ηφαίστειο της Ευρώπης με συνεχή δράση, το Στρόμπολι, και το πιο επικίνδυνο για ενδεχόμενη καταστροφική «αφύπνιση», το Βουλκάνο. Επτά νησιά (Λίπαρι, Σαλίνα, Βουλκάνο, Στρόμπολι, Φιλικούντι, Αλικούντι και Παναρέα) με μεγαλύτερο το Λίπαρι (σαν τη Φολέγανδρο, 38 τ.χλμ.) και μικρότερο την Παναρέα (σαν το Κουφονήσι, 3,5 τ.χλμ.), αποτελούν το γοητευτικό αυτό μικρόκοσμο που «λικνίζεται» στην Τυρηνική Θάλασσα. Εντυπωσιακές βραχώδεις ακτές, παραλίες με κατάμαυρη άμμο και σεληνιακά τοπία γειτονεύουν με καταπράσινους αγρούς, πολύχρωμα λουλούδια και αμπέλια, συνθέτοντας ένα όμορφο και επιβλητικό σύνολο.
Η ανθρώπινη παρουσία μοιάζει νόμισμα με δύο όψεις. Από τη μια, η πρωτεύουσα Λίπαρι, στο ομώνυμο νησί. Αρχιτεκτονική κλασικής ιταλικής κωμόπολης του 19ου αιώνα, με την πόλη να είναι συγκεντρωμένη γύρω από το κάστρο. Παλιά, δίπατα και τρίπατα σπίτια, πλακόστρωτα στενάκια, εκκλησιές, κι ένας γοητευτικός κεντρικός δρόμος, συνθέτουν μια εικόνα οικεία σε όσους έχουν ταξιδέψει στην Ιταλία. Κόσμημα της πόλης, το μικρό παλιό λιμάνι. Τα χωριά, απ’ την άλλη –τόσο στο Λίπαρι όσο και στα υπόλοιπα νησιά– έχουν μια νότα από Κυκλάδες. Μικρά κάτασπρα σπιτάκια, χτισμένα μέσα στο πράσινο ή σκαρφαλωμένα στις πεζούλες των βουνών, δίνουν λάμψη στο σταχτοπράσινο τοπίο και αντιστέκονται στο μαύρο της πετρωμένης λάβας.
Στα πόδια μας η βαθυγάλανη θάλασσα, με άπειρες ομορφιές για τους φίλους των καταδύσεων, και πάνω από τα κεφάλια μας, η φωτισμένη από τις συνεχείς φλόγες κορυφή του Στρόμπολι και η στεφανωμένη με πυκνά σύννεφα καπνού κορυφή του Βουλκάνο.
Εμπειρία διακοπών
Στα Αιολικά νησιά έμεινα μία εβδομάδα. Θα μπορούσα να μείνω άλλο τόσο. Τα γύρισα, έκανα μπάνιο σε υπέροχους κολπίσκους, σε παραλίες με μαύρη άμμο και σε βραχώδεις ακτές, όπου, καθώς βουτούσα στη θάλασσα, αισθανόμουν την άβυσσο να ανοίγεται εκατοντάδες μέτρα κάτω από τα πόδια μου. Με ένα μικρό νοικιασμένο πλεούμενο έκανα το γύρο του Λίπαρι αλλά και του Στρόμπολι. Μπήκα σε θαλασσινές σπηλιές, πέρασα μέσα από τα ανοίγματα των βράχων, σταμάτησα σε ορμίσκους όπου σπάνια πατάει ανθρώπου πόδι.
Στο Στρόμπολι έριξα άγκυρα μπροστά στη Sciara del Fuoco («Πλαγιά της Φωτιάς») και έμεινα με τις ώρες να θαυμάζω το ηφαίστειο, που οι ρίζες του βυθίζονται δύο χιλιάδες μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, να ξερνάει φωτιά και πυρωμένα χαλίκια, βάφοντας κατακόκκινη τη νύχτα. Ανέβηκα στην κορυφή του άλλου ηφαιστείου, του Βουλκάνο, περνώντας μονοπάτια γεμάτα ηφαιστειακή άμμο και ελαφρόπετρα με γυαλιστερές φλέβες οψιδιανού. Στάθηκα στο χείλος του μεγάλου κρατήρα, δίπλα σε περίτεχνους κρυστάλλους από θειάφι, ενώ από τα σωθικά της γης που έβραζε αναδίδονταν πυκνοί καπνοί. Και γενικά είδα και έκανα πράγματα που δύσκολα σου δίνεται η ευκαιρία να κάνεις σε οποιαδήποτε άλλη γωνιά της Ευρώπης.
Φυσικά, δεν μου έλειψε ούτε το ξενύχτι ούτε το καλό φαγητό. Στην πόλη του Λίπαρι, ειδικά, ο κόσμος μένει έξω μέχρι τις πρωινές ώρες, τα μπαράκια αφθονούν και καλύπτουν όλα τα γούστα, ενώ για τους πιο ζωηρούς υπάρχουν και τα απαραίτητα clubs.
Και οι gourmets, όμως, δεν πρόκειται να απογοητευθούν. Κατ’ αρχάς, αρκετά μικρά εστιατόρια, κυρίως έξω από το κέντρο της πόλης, σερβίρουν τοπική κουζίνα και φρέσκο ψάρι εξαιρετικής νοστιμιάς. Αλλά και τα προτεινόμενα από τους οδηγούς φαγάδικα στέκονται στο ύψος των περιστάσεων. Πρώτο και καλύτερο το «Filippino», με καλή τοπική κουζίνα, αστακούς που κουνάνε τις κεραίες τους και σας γνέφουν να τους βάλετε στο τραπέζι, και προσεγμένη λίστα κρασιών. Ό,τι κι αν πιείτε πάντως, μην παραλείψετε να δοκιμάσετε τη γλυκιά και πολύ καλής ποιότητας Malvasia του Λίπαρι.
Τα μυστικά του Αιόλου
Η επίσκεψη στα Αιολικά νησιά μοιάζει με μικρή εξερεύνηση. Αν δεν έχετε άφθονο χρόνο στη διάθεσή σας, μην επισκεφθείτε όλα τα νησιά. Είναι πολύ κουραστικό και αυτό που θα σας μείνει ως εντύπωση θα είναι επιφανειακό και όχι ουσιαστικά ενδιαφέρον. Τα τρία νησιά του αρχιπελάγους που θα συγκεντρώσουν την προσοχή σας είναι το Λίπαρι, το Στρόμπολι και το Βουλκάνο.
Αν μπορέσετε, αφιερώστε και μια μέρα στην Παναρέα, που θεωρείται το Saint-Tropez της Αιολίας, μείον τα αυτοκίνητα, μια και στο νησί δεν υπάρχει δρόμος ούτε για δείγμα. Εδώ η φύση είναι πανέμορφη, τα σπίτια χτισμένα με τρόπο που σέβεται απόλυτα την τοπική αρχιτεκτονική, και ο πολιτισμός κάνει αισθητή την παρουσία του διακριτικά και μόνο εκεί που πρέπει. Σκεφτείτε ότι το νησί ηλεκτροδοτήθηκε μόλις το 1988 και μόνο στο εσωτερικό των σπιτιών, μετά από απαίτηση του συνόλου των κατοίκων.
Στο Στρόμπολι θα πρέπει να φτάσετε πρωί και να διανυκτερεύσετε τουλάχιστον ένα βράδυ. Μόνο έτσι θα μπορέσετε να απολαύσετε τη σπάνια και άγρια ομορφιά του νησιού. «Αυτό», έτσι αποκαλούν οι ντόπιοι το ηφαίστειο και δεν σηκώνουν ποτέ τα μάτια τους να το κοιτάξουν, είναι πανταχού παρόν: κατάμαυρες παραλίες από ηφαιστειακή άμμο, σεληνιακά τοπία, βράχια-υπολείμματα παλιότερων εκρήξεων και καταβυθίσεων στη θάλασσα. Φυσικά, θα ανεβείτε στο ηφαίστειο, με συνοδεία οδηγού – η όλη διαδρομή κρατάει περίπου οκτώ ώρες. Μη ρωτάτε τι θα δείτε εκεί. Είναι σίγουρο ότι δεν το έχετε ξαναδεί και ότι αξίζει το ταξίδι. Θα πάτε επίσης με βάρκα μέχρι το δεύτερο χωριό του νησιού, την Τζινόστρα, και θα αποβιβαστείτε στο μικρότερο λιμάνι του κόσμου: χωράει μόνο μια βάρκα, τη δική σας. Ναι, μη γελάτε, αυτό το λιλιπούτειο λιμανάκι είναι ο μοναδικός κρίκος που συνδέει τους χωρικούς με τον έξω κόσμο.
Στο Βουλκάνο θα πάτε ημερήσια εκδρομή. Απέχει μόλις είκοσι λεπτά από το Λίπαρι με το «δελφίνι». Και εδώ αξίζει τον κόπο η ανάβαση στο ηφαίστειο –ευκολότερη απ’ ό,τι στο Στρόμπολι– και φυσικά ο περίπλους του νησιού. Τα στοιχεία της φύσης και ο χρόνος έχουν φροντίσει να δημιουργήσουν ένα πολύχρωμο ανάγλυφο σε όλες τις δυνατές παραλλαγές. Σε πολλά σημεία της ακτής βγαίνουν ατμοί και αναβλύζουν ζεστά νερά, ενώ κοντά στην πρωτεύουσα του νησιού υπάρχει μια φυσική λίμνη που αντί για νερό έχει μια ζεστή «λασπόσουπα» με θεραπευτικές ιδιότητες.
Στο Λίπαρι τέλος θα πρέπει να διαθέσετε τουλάχιστον τρεις ημέρες. Το νησί είναι μεγαλούτσικο (σε σύγκριση τουλάχιστον με τα υπόλοιπα), η πόλη είναι όμορφη και ζωντανή και μπορείτε να κάνετε εκδρομή σε μέρη που αξίζουν τον κόπο. Αν πάτε μάλιστα στην «Κοιλάδα των Ελλήνων» (Piazza dei Greci), ίσως συναντήσετε κάποιο από τα μέλη μιας μικρής κοινότητας ντόπιων, απογόνων των αρχαίων Ελλήνων, που ζουν αιώνες τώρα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και μιλούν μια διάλεκτο στην οποία το ελληνικό στοιχείο κάνει έντονη την παρουσία του.
Δίχως αμφιβολία, οι ελληνικές θάλασσες είναι γεμάτες πανέμορφα νησιά. Τα Αιολικά νησιά, όμως, είναι ένας μοναδικός κόσμος. Η φύση, ο άνθρωπος και ο χρόνος έχουν βάλει τη δική τους ξεχωριστή σφραγίδα. Το δέος που αποπνέουν τα φυσικά φαινόμενα, τα έργα των ανθρώπων και η γαλήνη που χαρίζει ο πανδαμάτορας χρόνος, συνθέτουν μια εικόνα σπάνιας ομορφιάς. Μην ξεχνάτε ότι η Αιολία ήταν κατοικία θεών, προορισμός ηρώων και πηγή έμπνευσης αθάνατων ποιητών. Λέτε όλοι αυτοί να έκαναν λάθος;
