Ακολουθώντας χρόνια τώρα απάτητους δρόμους, βρεθήκαμε συχνά σε γαλήνια χωριουδάκια που διαγράφουν ανενόχλητα την πορεία τους στο χρόνο, xωρίς το άγχος του ρολογιού, χωρίς τον ενοχλητικό θόρυβο των αυτοκινήτων, με συντροφιά τη μελωδική συμφωνία της χειμωνιάτικης φύσης, τη μυρωδιά του καμένου ξύλου και όσο το δυνατόν λιγότερες φωνές. Αν σχεδιάζετε τις αποδράσεις σας με μόνο σκοπό ν’ αδειάσετε το μυαλό σας, αν δεν σας ενοχλεί να μείνετε σε απλούς ξενώνες χωρίς πολλές ανέσεις, αν θέλετε να γευθείτε έναν τρόπο ζωής που μοιάζει να έχει χαθεί οριστικά, ακολουθήστε μας.
H απόλαυση σ’ αυτά τα ταξίδια ξεκινά από τη στιγμή που ετοιμάζεις τη βαλίτσα χωρίς να σκέφτεσαι βραδινές εμφανίσεις και ψηλοτάκουνα παπούτσια. Πακετάρετε ρούχα χουχουλιάρικα και άνετα, φορτίστε την μπαταρία της φωτογραφικής σας μηχανής –το καλύτερο πόστερ της χιονισμένης Αστράκας άλλωστε είναι εκείνο με τα κοκκινισμένα σας μάγουλα σε πρώτο πλάνο–, θυμηθείτε οπωσδήποτε τις αλυσίδες του αυτοκινήτου και φύγαμε.
Α, και κάτι ακόμα: Ξεχάστε τις δίαιτες! Πώς μπορείτε να αντισταθείτε στους μελωμένους λουκουμάδες, τα φρέσκα αβγουλάκια και το ζεστό τσάι στην τραπεζαρία του ξενώνα ή στο γλυκό του κουταλιού που θα σας φιλέψουν με τον καφέ σας; Το βουνό θέλει φαγητό, όπως λένε οι ορειβάτες, αλλά ακόμα κι αν δεν σκοπεύετε να πιάσετε κορυφές, βόλτες θα κάνετε σίγουρα. Ο υπόκωφος ήχος των βημάτων στο χιόνι, το θρόισμα των φύλλων στον παγερό αέρα, το τρέξιμο ενός φοβισμένου λαγού είναι πραγματική μελωδία για τον ταξιδιώτη. Η καλύτερη εμπειρία ωστόσο είναι η επαφή με τους ντόπιους. Περάστε από το καφενείο της πλατείας για να υποβάλετε τα διαπιστευτήριά σας. Το πιθανότερο είναι ότι θα φύγετε έχοντας πιει πολλά τσίπουρα και έχοντας μάθει όλα τα καλά, τα στραβά και τα ανάποδα του χωριού από τους νέους σας φίλους. Δυστυχώς, δεν θα βρείτε παντού ανοιχτά καφενεία το χειμώνα. Σε κάποια από τα χωριά που σας προτείνουμε μένουν μόνο μια χούφτα ψυχές. Συνήθως όμως είναι άνθρωποι ηλικιωμένοι, που θα σας πιάσουν κουβέντα και, πριν να το καταλάβετε, θα σας καλέσουν για ένα τρατάρισμα στο σπίτι τους.
Πανουριάς
Δυόμισι ώρες από την Αθήνα, ο Πανουριάς δικαιούται να καμαρώνει για το καλύτερο πανόραμα της Γκιώνας. Χτισμένος σε μια κατάφυτη ρεματιά, μπαίνει από φέτος στον τουριστικό χάρτη χάρη στον ολοκαίνουργιο ξενώνα του, το παλιό πέτρινο σχολείο, που βρίσκεται στο καλύτερο σημείο του χωριού, δυο βήματα από ένα μικρό ποταμάκι. Μη σας ξεγελά η ήρεμη ροή του, είναι ο Μόρνος στο ξεκίνημά του! Ο κύριος Στάθης και η γυναίκα του λοιπόν, θα σας φιλοξενήσουν στις τέσσερις καλοβαλμένες τετράκλινες μεζονέτες του Δημοτικού Ξενώνα –όλες με θέα στο βουνό– θα σας ετοιμάσουν πρωινό, κι αν τους το ζητήσετε, φαγητό. Το κοινόχρηστο κουζινάκι-τραπεζαρία είναι μάλλον μικρό, αλλά, αν αντέχετε το κρύο, η τεράστια αυλή είναι το καλύτερο σημείο για να ξεκινήσετε τη μέρα σας. Μη φύγετε αν δεν κατεβείτε μια βόλτα στο ποτάμι έως τον παλιό νερόμυλο ή αν δεν ανεβείτε έως το Σταυρό, ένα χαριτωμένο λόφο με ξωκλήσι και πλατάνια. Αν αναζητήσετε καφέ εκτός του ξενώνα, έχετε υπόψη σας ότι το καφενείο συνήθως κλείνει το χειμώνα, αλλά ο δρόμος για τη γειτονική Καλοσκοπή ή την Παύλιανη μένει ανοιχτός, ακόμα και με βαρυχειμωνιά.
Δημοτικός Ξενώνας Πανουριά, 22650 62521, 6944358801.
Πενταγιοί
Όσοι έχετε συνδέσει τα Βαρδούσια αποκλειστικά με τη Μουσουνίτσα, ήρθε ο καιρός να δείτε και την άλλη τους πλευρά. Κατευθυνθείτε προς το Μόρνο και από εκεί ανεβείτε το φιδωτό δρόμο για τους Πενταγιούς. Γλυκύτατο, καταπράσινο και γαλήνιο –πάνε οι εποχές που στην ποδιά της Μαρίας της Πενταγιώτισσας σφάζονταν παλικάρια– το χωριό μόλις απέκτησε ένα δημοτικό ξενώνα που μας ανοίγει επιτέλους την πόρτα γι’ αυτή την άγνωστη πλευρά των Βαρδουσίων. Κάντε το γύρο της λίμνης του Μόρνου, περάστε από το όμορφο κεφαλοχώρι Κροκύλειο για να φτάσετε ως το μοναστήρι όπου έζησε ο Αθανάσιος Διάκος, στην Αρτοτίνα. Περπατήστε στα πέτρινα καλντερίμια των Πενταγιών ως το ερειπωμένο σπίτι της Μαρίας της Πενταγιώτισας ή χαλαρώστε πλάι στις βρύσες με το γάργαρο νερό στον κάτω μαχαλά. Ο ξενώνας στεγάζεται σ’ ένα πέτρινο κτίριο στην κεντρική πλατεία με το μεγάλο πλάτανο. Τα οκτώ απλά δωμάτιά του έχουν τηλεόραση, κεντρική θέρμανση, βλέπουν είτε στα Βαρδούσια είτε στην εκκλησία και μπορούν να φιλοξενήσουν 2-4 άτομα. Στο ισόγειο θα βρείτε ταβέρνα, όπου σερβίρεται και πρωινό.
Δημοτικός Ξενώνας Πενταγιών, 22660 52340.
Άγραφα
Σ’ ένα καλοσυνάτο άπλωμα, τριγυρισμένο από χιονισμένες βουνοκορφές, τα Άγραφα καλημερίζουν τις χειμωνιάτικες μέρες μ’ αναμμένα τζάκια. Οι κάτοικοι λιγοστοί όπως και οι επισκέπτες. Όχι άδικα, αφού τα 24 χιλιόμετρα χωματόδρομου που χωρίζουν το χωριό από τον Κρέντη μπορεί να αποδειχθούν πραγματική περιπέτεια σε δύσκολες καιρικές συνθήκες. Οι λάτρεις της τετρακίνησης θα βρουν εδώ την καλύτερή τους: ένα εκτεταμένο δίκτυο χωματοδρόμων οδηγεί σε πανέμορφα χωριουδάκια, όπως τα Επινιανά που παινεύονται για την καλύτερη θέ
στην κοιλάδα, ιστορικά μνημεία σαν τη Μονή Στάνας και, κυρίως, υπέροχες διαδρομές για περπάτημα πλάι στον Αγραφιώτη ποταμό. Κουρνιάστε στον όμορφο ξενώνα της κυρα-Νίκης, πάνω από το Δημαρχείο. Ντυμένος με τη ζεστασιά του ξύλου, είναι ιδανικό στέκι για καφέ, τσίπουρο, σπιτικό φαγητό και κουβεντούλα με τη γλυκύτατη ιδιοκτήτρια. Τα 9 δωμάτιά του,με παραδοσιακή διακόσμηση και κάποια με τζάκι, μπορούν να φιλοξενήσουν ζευγάρια και παρέες. Εναλλακτικά στο χωριό θα βρείτε δύο ακόμα απλούς ξενώνες.
Ξενώνας κυρα-Νίκης, 22370 93209. Κίτσιος, 22370 24082. Γατής, 22370 93220.
Χαλίκι
Στις άδεντρες πλαγιές του Λάκμου, λίγο πριν ο Νομός Τρικάλων συναντήσει την επικράτεια των Ιωαννίνων, το Χαλίκι αγναντεύει την περιοχή του Ασπροποτάμου από τα 1.150 μέτρα. Οι πέτρινες εκκλησιές του και τα μοναστήρια, που μετρούν αιώνες ζωής, τα δύο παραδοσιακά τοξωτά γεφύρια και οι λιθόκτιστες βρύσες του μαρτυρούν πως το Χαλίκι έζησε μέρες ευμάρειας. Τώρα ξεχειμωνιάζει μόλις με 2 ψυχές, αφού οι κτηνοτρόφοι κάτοικοί του κατεβαίνουν τους δύσκολους μήνες στον κάμπο. Ο κύριος Σωτήρης Λεβέντης ωστόσο, που λειτουργεί και τον ομώνυμο ξενώνα, μπορεί να γίνει το τζίνι σας για να ανακαλύψετε τη μοναδική φύση του Αχελώου. Μοναδική εμπειρία είναι η ανάβαση στις πηγές του ή, αν έχετε τζιπ, το touring ως τη Βουρλίγκα. Αν πάλι χιονίσει, ζητήστε του να σας νοικιάσει μηχανάκια χιονιού για βόλτες. Ο ξενώνας βρίσκεται στην είσοδο του χωριού, διαθέτει οκτώ τετράκλινα δωμάτια με βασικές ανέσεις, αλλά όμορφη θέα στο ποτάμι κι ένα ταβερνάκι για σπιτικά τσιμπούσια πλάι στο τζάκι.
Ο Λεβέντης, 24320 87239.
Αναβρυτή
Τάι τσι και mojitos στις πλαγιές του Ταϋγέτου; Ας είναι καλά οι ιδιοκτήτες του ξενώνα Αντάμωμα, που αποφάσισαν να βάλουν για τα καλά την Αναβρυτή στο χάρτη των εναλλακτικών. Μόλις 7,5 χλμ. από τον Άγιο Ιωάννη Σπάρτης, η Αναβρυτή εξακολουθεί να έχει αρκετούς μόνιμους κατοίκους. Όμως ο γεμάτος στροφές ασφαλτόδρομος τους κρατά ταμπουρωμένους στη χειμερινή μοναξιά τους. Στην είσοδο θα σας υποδεχτεί το επιβλητικό δημοτικό σχολείο, που πλέον φιλοξενεί ένα μικρό Βοτανικό και Γεωλογικό Μουσείο, ενώ στην πλατεία βρίσκεται το Αντάμωμα.
Ο παρεΐστικος ξενώνας, με τα 9 απλά δωμάτια, είναι κλασικό στέκι για τους ορειβάτες, που έρχονται να περπατήσουν το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4, αν βέβαια καταφέρουν να ξεκολλήσουν από τη ζεστή σάλα με το τζάκι, που το βράδυ μετατρέπεται σε μπαράκι. Το καλύτερό μας πάντως στο Αντάμωμα είναι τ’ απομεσήμερα στον οντά με τις χουχουλιάρικες φλοκάτες και την κορυφαία θέα στον Ταΰγετο, το πρωινό με τις στραπατσάδες και τις πίτες και τα μαθήματα τάι τσι για μικρές ομάδες κατόπιν συνεννόησης.
Αντάμωμα, 27310 81595, www.antamoma.com.
Τζίτζινα
Καθώς πρωταντικρίζεις τα Τζίτζινα από ψηλά –θα το βρείτε στο χάρτη ως Πολύδροσο– «πνιγμένα» στο πράσινο και στα νερά που κατεβαίνουν ορμητικά από τον Πάρνωνα, ξέρεις ότι σύντομα θα ξαναγυρίσεις. Κλείστε δωμάτιο στο Σχολαρχείο, στο παλιό πέτρινο σχολείο του 1891, που έχει μεταμορφωθεί σ’ έναν απλό ξενώνα με 7 δίκλινα, 1 τρίκλινο και 3 τετράκλινα δωμάτια, χωρίς τηλεόραση και πολλές ανέσεις. Τα παιδιά όμως που τον διαχειρίζονται είναι φιλόξενα και φροντίζουν να κάνουν τη διαμονή μας καλύτερη. Αν βαρεθείτε να παίζετε επιτραπέζια στο σαλόνι πλάι στο τζάκι ή να κάνετε τάι τσι, θα σας νοικιάσουν ένα μηχανάκι-γουρούνα για να περιπλανηθείτε σε κάποιο από τα επτά καλά σηματοδοτημένα δασικά μονοπάτια που ξεκινούν από το χωριό.
Το πιο σύντομο, αν και αρκετά ανηφορικό, θα σας φέρει σε μισή ώρα στο παλιό εκκλησάκι του Αϊ-Γιάννη, που δεσπόζει σε όλη τη ρεματιά, ενώ αξίζει και η διαδρομή ως τους Αγίους Αναργύρους με τις τοιχογραφίες του Φώτη Κόντογλου. Μετά το touring, όλοι οι δρόμοι οδηγούν στο ταβερνάκι της πληθωρικής Μάντως, για ζεστή φασολάδα και παστοκύδωνο.
Σχολαρχείο, 27310 96276, www.sholarxio.com.
Κουμουστά
Όταν δεν θέλεις να δεις άνθρωπο εκτός απ’ την παρέα σου, αλλά ούτε και να πληρώσεις πολλά, παίρνεις τον υπνόσακό σου και δρόμο για Κουμουστά. Στην καρδιά του Ταϋγέτου, μετά το κεφαλοχώρι Ξηροκάμπι, το εγκαταλελειμμένο χωριό διατηρεί σε πείσμα του χρόνου ατόφιο το χαρακτήρα του: μια πλατεία με τρεχούμενα νερά και πλατάνια, εκκλησιές και λιγοστά σπίτια. Χάρη στις αναστηλώσεις που γίνονται τα τελευταία χρόνια, το παλιό σχολείο μετατράπηκε σε ξενώνα που προσφέρει υποτυπώδη φιλοξενία. Πέντε διώροφες κουκέτες, λάμπες αερίου για φωτισμό, ένα τζάκι για τις κρύες νύχτες, κουζίνα με πετρογκάζ κι ένα εξωτερικό μπάνιο είναι όλες κι όλες οι ανέσεις του. Αν κοιτάξεις όμως έξω από το παράθυρο, ξεχνάς τα πάντα. Το τοπίο καταπράσινο. Η χαράδρα με το μικρό ποτάμι στο βάθος σε μαγνητίζει. Επιχειρήστε μια βόλτα στο μονοπάτι που συνδέει το χωριό με το απέναντι ιστορικό μοναστήρι της Γόλλας και δείτε οπωσδήποτε το πέτρινο μονότοξο γεφύρι. Προμήθειες για φαγητό, αλλά και τα κλειδιά του καταφυγίου θα πάρετε από το Δημαρχείο στο Ξηροκάμπι. Τι θα πληρώσετε; Μόλις € 20 για τα ξύλα!
Δημαρχείο Ξηροκαμπίου, 27310 35243.
Καταρράκτης
Φωλιασμένο στις αγέρωχες πλαγιές των Τζουμέρκων, λίγα χιλιόμετρα από έναν εντυπωσιακό καταρράκτη ύψους 90 μέτρων, το μικρό ομώνυμο χωριό της Άρτας είναι μαγευτικό. Τα 20 ζεστά ξύλινα σπιτάκια και το καταφύγιο του δασικού χωριού Κέδρος, όπου παίρνουμε μια γεύση αυθεντικού αγροτουρισμού –ακόμα και μαθήματα μαγειρικής από Ηπειρώτισσες νοικοκυρές προβλέπονται– μας έβαλαν στο τριπάκι να φθάσουμε ως εδώ. Το μεγάλο ατού όμως παραμένει ο σούπερ εντυπωσιακός καταρράκτης, λίγα χιλιόμετρα πάνω από το χωριό, όπου μπορείτε να φθάσετε με αυτοκίνητο ή πεζοπορώντας.
Πλάι του το Δημοτικό Περίπτερο θα σας περιμένει στις γιορτές για ένα ζεστό καφέ με φόντο την κοιλάδα του Άραχθου. Αν πάλι είστε τύποι της δράσης, η Trekking Hellas θα διοργανώσει για σας ράφτινγκ, πεζοπορίες, ποδήλατο βουνού και βόλτες με άλογα.
Δασικό χωριό «Κέδρος», 26850 31791, δραστηριότητες: 26510 71703.
Άνω Κλειδωνιά
«Ήρθαμε πριν από ένα χρόνο από τη Θεσσαλονίκη, την ερωτευτήκαμε και μείναμε». Μεγάλο το στοίχημα που έβαλαν ο Νίκος Κανάς και η οικογένειά του, αναλαμβάνοντας τον πέτρινο ξενώνα της Άνω Κλειδωνιάς. Αν αντικρίσετε όμως τη θέα στη χιονισμένη Αστράκα από το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία ή τον κάμπο της Κόνιτσας με τον Αώο και το Βοϊδομάτη, θα καταλάβετε την απόφασή τους να εγκατασταθούν στο βορειότερο από τα Ζαγοροχώρια και θα ζηλέψετε τους ντόπιους που ξαναστεριώνουν σιγά σιγά τα λιγοστά πέτρινα σπίτια τους. Αν αναζητάτε μια ήρεμη βάση για να εξερευνήσετε τα φημισμένα Ζαγοροχώρια –το Πάπιγκο και η Αρίστη είναι πολύ κοντά–, να δείτε παλιές εκκλησιές, να περπατήσετε σε δασωμένα φαράγγια ή να κάνετε ράφτινγκ, λίγο πριν από την Κόνιτσα, στα Καλύβια Κλειδωνιάς, στρίψτε δεξιά και ανηφορίστε για 10 περίπου χιλιόμετρα. Ο παραδοσιακός ξενώνας θα σας φιλοξενήσει οικογενειακά στη γραφική πλατεία και θα σας κακομάθει με σπιτικά κοκκινιστά και πίτες.
Ξενώνας Ζαγόρι, 26550 24532.
Λαΐστα
Από τα πιο απομακρυσμένα Ζαγοροχώρια –40 χιλιόμετρα από το Καπέσοβο– σε κερδίζει χάρη στη φύση του. Το δάσος, μόνιμος σύντροφός μας καθώς ανεβαίνουμε στα 1.050 μέτρα, αγκαλιάζει κάθε σπιθαμή γης στη Λαΐστα. Βελανιδιές, καρυδιές, λεύκες, έλατα και πεύκα δημιουργούν ένα σκηνικό που δεν χορταίνεις να κοιτάζεις. Από τη ρουστίκ σάλα στο εστιατόριο του ξενώνα Ρόμπολο στη γραφική πλατεία με τα πλατάνια, το μάτι ταξιδεύει στις απέναντι κορυφές Γκαμήλα, Γκούρα και Τσούκα Ρόσα, τουλάχιστον μέχρι να έρθουν οι πίτες της κυρίας Βάσως. Γιατί τότε δεν έχουμε μάτια παρά μόνο γι’ αυτές: κρεατόπιτα, κοτόπιτα, κασόπιτα, αλευρόπιτα και, κυρίως, χορτόπιτα, φτιαγμένες με χειροποίητο φύλλο και χορταρικά από τον κήπο της. Όταν εξαντλήσετε τα σεργιάνια στους δρόμους και τις εκκλησιές του χωριού, οι πέριξ διαδρομές είναι πολλές.
Οι γεροί περιπατητές μπορούν να επιχειρήσουν να φθάσουν μέχρι τη Βοβούσα ή το Βρυσοχώρι. Αν συναντήσετε χιόνι, προτιμήστε μια πιο σύντομη διαδρομή, 1 με 2 ώρες από το παλιό καλντερίμι, προς τα κονάκια των Σαρακατσάνων στο Γυφτόκαμπο και τους καταρράκτες στο Ηλιοχώρι ή στο ερειπωμένο Παλιοχώρι.
Για διαμονή κλείστε ένα από τα πέντε απλά δίκλινα στο Ρόμπολο ή, αν θέλετε τζάκι στο δωμάτιο, σε κάποιο από τα ενοικιαζόμενα της κυρίας Βέη.
Ρόμπολο, 26530 22765, Νίκη Βέη 26530 22720, www.epirus.com/vei.
Μόλιστα - Γαναδιό
Δύο από τα πιο όμορφα χωριά των Ιωαννίνων, στις υπώρειες του Σμόλικα και σε απόσταση μικρότερη από ένα χιλιόμετρο μεταξύ τους, προσφέρουν αρχοντική ομορφιά και ταυτόχρονα την αίσθηση του «απόμερου», του ανόθευτου – η ιδανική πρόταση για 100% χωριάτικο γουικέντ. Δυστυχώς στο Γαναδιό δεν λειτουργεί ξενώνας (βρίσκεται ακόμα στα σκαριά). Αξίζει όμως να περιπλανηθείτε στα γαλήνια σοκάκια του, να καθίσετε κάτω από το μεγάλο πλάτανο στη μικροσκοπική πλατεία, να κρυφοκοιτάξετε πάνω από τους ψηλούς πέτρινους αυλόγυρους, που προφυλάσσουν από τα αδιάκριτα μάτια τα ερειπωμένα πλέον αρχοντικά. Δωμάτιο θα κλείσετε στη Μόλιστα, στο μοναδικό κατάλυμα της περιοχής, το συμπαθέστατο Αρχοντικό Σερίφη. Στεγάζεται σε ένα παλιό κτίσμα, άλλοτε κατοικία ενός προύχοντα του χωριού (ζητήστε από τον ιδιοκτήτη να σας δείξει φωτογραφίες) και, εκτός των άλλων, διαθέτει ένα μικρό εστιατόριο. Ειδικά για τους πελάτες μπορεί να φτιάξει κάποια πιάτα κατά παραγγελία. Μοιραστείτε, λοιπόν, με τον ιδιοκτήτη τις γευστικές σας επιθυμίες και, όσο εσείς θα εξερευνάτε τις πλαγιές του Σμόλικα ή θα κάνετε ράφτιγκ στον Αώο, το τσουκάλι θα σιγοβράζει περιμένοντάς σας να επιστρέψετε.
Αρχοντικό Σερίφη, 26550 24090.
