Την ξέραμε απ’ τα Ζαγόρια, το φαράγγι του Βίκου, τα πέτρινα γεφύρια της, το rafting στον Άραχθο, τη μοναδική ενέργεια της Δωδώνης. Τώρα, μέσα από το πετρώδες τοπίο του Σουλίου, τα σκιερά φαράγγια του Αχέροντα και τις χρυσές ακρογιαλιές του Ιονίου ανακαλύπτουμε μια καινούργια Ήπειρο. Μια Ήπειρο για το καλοκαίρι...
Aπό την ξύλινη γέφυρα του χωριού Γλυκή με τα παρόχθια αναψυκτήρια και τις ψησταριές κάτω από τα δροσερά πλατάνια, ξεκινά το περίφημο φαράγγι του Αχέροντα. Ο μυθικός ποταμός του Άδη, στην εντυπωσιακή διαδρομή των 64 χιλιομέτρων του περνά ανάμεσα από τα κακοτράχαλα σουλιώτικα βουνά με τα κάστρα και τους προμαχώνες, διασταυρώνεται με τον Κωκυτό, το ποτάμι των δακρύων, περνά από το περίφημο Νεκρομαντείο της Εφύρας και πλωτός πια, συνεχίζει την υδάτινη διαδρομή του μέχρι το ανυπολόγιστης οικολογικής σημασίας δέλτα του στο Ιόνιο πέλαγος. Το καλοκαίρι, όταν η στάθμη υποχωρεί, ο συνδυασμός μπάνιου και πεζοπορίας στα πεντακάθαρα γαλαζοπράσινα νερά του φαραγγιού αποκτά μια διάσταση ανέμελης περιπέτειας. Μοναδική εμπειρία αποτελεί η διάσχιση μέρους του ποταμού με τα άλογα του Αχέροντα, αλλά και η πτήση με αλεξίπτωτο πλαγιάς (parapente) πάνω από την πεδιάδα του Φαναρίου.
Βγαίνοντας έξω από τα στενά του φαραγγιού, αποκαλύπτεται μπροστά μας το πανόραμα της πεδιάδας του Φαναρίου, της άλλοτε μυθικής χώρας του Άδη, που καλυπτόταν από την ελώδη Αχερουσία λίμνη πριν την οριστική της αποξήρανση στη δεκαετία του ’50. Με μια πιο προσεκτική παρατήρηση θα εντοπίσετε το σημείο όπου τοποθετούνταν στην αρχαιότητα η είσοδος του Κάτω Κόσμου, στην υδάτινη συμβολή του Αχέροντα με τον παραπόταμό του Κωκυτό, λίγα μόνο μέτρα από το Νεκρομαντείο.
Δίπλα στην εντυπωσιακή παραλία της Αμμουδιάς, τα καραβάκια ξεκινούν από ένα μικρό ποτάμιο λιμάνι για την αναπλεύσιμη πορεία τους προς τον Μεσοπόταμο. Εικόνες και ήχοι από το πλούσιο οικοσύστημα των εκβολών (έχουν καταγραφεί 150 είδη πουλιών και περισσότερα από 400 είδη φυτών και δέντρων) συνοδεύουν αυτό το πρωτόγνωρο στην Ελλάδα πλωτό ταξίδι – πρόκειται για την ίδια πορεία που ακολούθησε και ο Οδυσσέας αναζητώντας το χρησμό του νεκρού μάντη Τειρεσία στο βασίλειο του Άδη.
Πεζοπορία από τα χωριά του Σουλίου ως τις Πύλες του Άδη
Τις πεζοπορικές σας διαδρομές με αφετηρία τον Αχέροντα θα τις ξεκινήσετε από τη Σκάλα της Τζαβέλαινας, το ιστορικό μονοπάτι που ανηφορίζει κατά μήκος της νότιας όχθης του ποταμού προς τα ανυπότακτα χωριά του Σουλίου, χαρίζοντας εικόνες άγριας ομορφιάς από το πλούσιο και αυστηρά προστατευμένο οικοσύστημα των πηγών και των στενών. Περνά απέναντι από τη γέφυρα του Ντάλα κι ανεβαίνει ανάμεσα σε θεόρατες βελανιδιές προς το σχεδόν εγκαταλειμμένο χωριό Σαμονίβα, που μαζί με το Σούλι, την Κιάφα και το Αβαρίκο αποτελούσαν το περίφημο Σουλιώτικο Τετραχώρι, το διοικητικό πυρήνα της αυτόνομης περιοχής με τις πολυπληθείς οικογένειες των Τζαβελλαίων και των Μποτσαραίων που για πολλά χρόνια ήταν ο φόβος και ο τρόμος του πανίσχυρου Αλή Πασά της Ηπείρου. Στο χωριό Σούλι (2 χλμ. από τη Σαμονίβα), πέτρα στην πέτρα έχτισαν οι τραχείς –στα χαρακτηριστικά και τη νοοτροπία– Σουλιώτες τα σπίτια τους, τα πηγάδια, τις εκκλησιές και τα κάστρα τους σε ένα γοητευτικά αφιλόξενο τόπο. Η απεικόνιση της ηρωικής εποχής που έχει καταγραφεί σε εξαιρετικές λιθογραφίες, ξυλογραφίες και χαλκογραφίες φιλοτεχνημένες από ξένους περιηγητές που μαγεύτηκαν από το δωρικό τοπίο και τον ανυπότακτο χαρακτήρα μιας χούφτας ανθρώπων ζωντανεύει με λίγη φαντασία μπροστά σας και σήμερα. Άλλωστε, πολλά από τα ιστορικά σπίτια του χωριού αναπαλαιώνονται, ενώ λειτουργεί κι ένα μικρό καφενείο-εστιατόριο κατά τους καλοκαι-ρινούς μήνες. Περπατώντας ανηφορικά από τη Σαμονίβα για 30 περίπου λεπτά, φτάνουμε στο Κάστρο της Κιάφας. Χτισμένο στην άκρη του γκρεμού, με εκπληκτική θέα προς το φαράγγι του Αχέροντα, διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση και σε μεταφέρει απευθείας στην ηρωική εποχή των αρχών του 18ου αιώνα. Οχύρωση με διπλά τείχη, πολεμίστρες, επτασφράγιστες λόζες, αμυντικοί πύργοι. Αυτό το Κάστρο ήταν και το ύστατο σημείο άμυνας των Σουλιωτών κατά τη δεύτερη και οριστική εκδίωξή τους το 1822 (οι Τούρκοι μάλιστα το επισκεύασαν και διατήρησαν εκεί μια μόνιμη φρουρά μέχρι το 1909).
Ένα ακόμα μονοπάτι –ίσως το πιο επίπονο– έχει την ίδια αφετηρία (από τη Γλυκή και τη Σκάλα της Τζαβέλαινας), αλλά λίγο πριν τη γέφυρα του Ντάλα διακλαδίζεται ακολουθώντας πάντα τη νότια όχθη του ποταμού. Μια πορεία 5 ωρών (κάποια σημεία του μονοπατιού είναι προβληματικά) οδηγεί στην κορυφή του φαραγγιού, στις ονομαζόμενες και Πύλες του Άδη. Εδώ, σε ένα τοπίο απόκοσμο, ανάμεσα στα στενά βράχια και με το άγριο βουητό του ορμητικού νερού να αντηχεί παντού, οι ψυχές των νεκρών παραδίδονταν από τον Ερμή στο βαρκάρη Χάροντα, που έναντι οβολού (συνήθως βρισκόταν τοποθετημένος στο στόμα του νεκρού από τους οικείους του) τις οδηγούσε στην Αχερουσία λίμνη, στο σκοτεινό βασίλειο του Άδη και της Περσεφόνης.
Βουτιά στο μπλε του Ιονίου
Λίγα χιλιόμετρα νοτιότερα από τις εκβολές του Αχέροντα και μέχρι τα Σύβοτα, μια σειρά από εκπληκτικές παραλίες που αγκαλιάζονται από το πράσινο της ελιάς και του πεύκου, περιγράφουν με τον καλύτερο τρόπο την ιόνια ακτογραμμή της Ηπείρου. Οι τεράστιες χρυσές αμμουδιές με τα γαλαζοπράσινα νερά στο Μονόλιθο, τη Λούτσα και το Βράχο, οι μικρές ακρογιαλιές στους κόλπους Κερέντζα, Αμόνι και Αλωνάκι, η Αμμουδιά, ο Αϊ-Γιαννάκης και ο κοσμικότερος Λίχνος οδηγούν ακτή ακτή στη γοητευτική, κοσμοπολίτικη και πολύβουη πόλη της Πάργας. Στη βόρεια πλευρά του λιμανιού βρίσκεται το Κάστρο της πόλης, ένα από τα σημαντικότερα της Ηπείρου, που χτίστηκε κατά το 14ο αιώνα με τη βοήθεια των Νορμανδών και καταστράφηκε από τον Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα. Επισκευάστηκε άλλες δύο φορές από τους Ενετούς, αφού μεσολάβησε και μία καταστροφή από τους Οθωμανούς το 1571. Οι συνεχείς επισκευές του παργινού φρουρίου, το κάστρο του Αλή Πασά που δεσπόζει σε ένα λόφο λίγο βορειότερα και το μικρό γαλλικό οχυρό στο νησάκι της Παναγιάς εξηγούν την πολυκύμαντη και ταραχώδη ιστορία της γραφικής πόλης, που θεωρήθηκε το «μάτι της Βενετίας» στην ηπειρωτική Ελλάδα την περίοδο της μεγάλης ακμής της (17ος-18ος αιώνας).
Ακολουθώντας το δρόμο προς την Πέρδικα και τα Σύβοτα, συναντάμε την εκπληκτική παραλία του Σαρακήνικου και το σχετικά άγνωστο Δυμόκαστρο ή Ελληνόκαστρο. Το μεγαλύτερο κάστρο στα ηπειρωτικά παράλια με μήκος τειχών που ξεπερνά τα 3 χλμ. ταυτίζεται σχεδόν με βεβαιότητα με την αρχαία πόλη Ελίνα που την περίοδο της ακμής της αριθμούσε 6.000 κατοίκους και ελλιμένιζε μεγάλο αριθμό πλοίων. Εκτός από την οχύρωσή της, είχε ένα ακόμα μεγάλο πλεονέκτημα: μοναδική θέα στο ανοιχτό Ιόνιο, τους Παξούς και την εντυπωσιακότερη ίσως ηπειρωτική παραλία στο Ιόνιο, το Καραβοστάσι.
Η δαντελωτή ακτογραμμή που ξεκινά από τις εκβολές του ποταμού Αχέροντα συνεχίζει μέχρι τα κοσμοπολίτικα Σύβοτα με τις παραλίες της Μικρής και Μεγάλης Άμμου, της Μπέλλα Βράκα και τα πανέμορφα –και ευτυχώς ανέγγιχτα– νησάκια του Μαύρου Όρους και του Αγίου Νικολάου (ιδανικά για να αγκυροβολήσετε με το σκάφος σας) που αναφέρει ο Θουκυδίδης ως πεδίο της μεγάλης ναυμαχίας μεταξύ Κορινθίων και Κερκυραίων.
Tips
• Τα σηματοδοτημένα μονοπάτια της περιοχής απαιτούν σχετική εμπειρία και καλή φυσική κατάσταση. Η διαδρομή από τη Γλυκή ως τις Πύλες του Άδη με επιστροφή διαρκεί 10-12 ώρες. Μπορείτε όμως να συνδυάσετε κάποιες από τις διαδρομές με αυτοκίνητο ή να επιλέξετε μικρότερα τμήματά τους.
• Εκδρομές σε χώρους αρχαιολογικού ενδιαφέροντος και δραστηριότητες στη φύση (πεζοπορία, rafting και ιππασία στον Αχέροντα) οργανώνονται από το Μαντείο Travel, 26840/41069 (www.manteiotravel.gr).
• Απαραίτητος για τις διαδρομές σας είναι ένας καλά ενημερωμένος χάρτης.
• Επισκεφθείτε το Κέντρο πληροφόρησης για την περιοχή Αχέροντα-Σουλίου στο χωριό Αμμουδιά. Στον εκθεσιακό του χώρο θα βρείτε φωτογραφίες και κατατοπιστικούς πίνακες για την οικολογική αξία των εκβολών και των πηγών του ποταμού καθώς και πληροφορίες για την πλουσιότατη χλωρίδα και πανίδα της περιοχής. Μεγάλο τμήμα της έκθεσης με φωτογραφίες και σχεδιαγράμματα αναφέρεται στην ιστορία των χωριών του Σουλίου.
Data
Πού θα μείνετε Στο Καραβοστάσι: Καραβοστάσι Beach (26650/91104, 26650/91569, www.hotel-karavostasi.gr), Regina Mare (26650/97200, 26650/91562-3, www.reginamare.gr), Coralli (26650/91380, 6973254978, www.gtp.gr/corallihotel).
Στα Σύβοτα, στο πολύ καλό ξενοδοχείο Άγιος Νικόλαος (22650/93017-20, www.agiosnikolaos-hotel.com).
Στο χωριό Γλυκή, στα ενοικαζόμενα δωμάτια Αχέροντας, στις όχθες του ποταμού (26660/41464).
Αν κατέβετε προς Πάργα προτιμήστε το 1800 Apartments σε πέτρινο κτίριο του 18ου αιώνα (26840/31172), το Ενετικό Resort σε προσεγμένα στούντιο, σουίτες, διαμερίσματα και μεζονέτες (26840/32900) και το ξενοδοχείο Ακροπόλ, στο ιστορικό κέντρο της πόλης (26840/31239) με το καλό εστιατόριο Castello, στο ισόγειο.
Πού θα φάτε Στη γέφυρα της Γλυκής με τραπεζάκια στη σκιά των πλατάνων πάνω στις όχθες του ποταμού και σε πλωτή ξύλινη εξέδρα, θα βρείτε το καφέ-ψησταριά Αχέροντας. Σε όλα τα παράλια θα βρείτε πολλές ταβέρνες που σερβίρουν φρέσκο ψάρι.
Δραστηριότητες στη φύση Πλωτή κατάβαση του Αχέροντα με Hot Dog (Σεριζιανά-Γλυκή, μήκος 14 χλμ., διάρκεια 4-5 ώρες, περάσματα 3ου & 4ου βαθμού). Trekking Hellas Ηπείρου (26510/ 71703, www. trekkinghellas.gr).
Via Natura (26850/31200, 6972223574, www.vianatura.gr)
Άλλες δραστηριότητες στον Αχέροντα: ιππασία μέσα στο ποτάμι, canyoning, parapente.
