Γιατί, η οικονομική κρίση, οι γεωπολιτικές εντάσεις και η κλιματική αλλαγή μπορεί να μεταβάλλουν τον τόπο και τον τρόπο, αλλά σίγουρα όχι την επιθυμία μας να ταξιδεύουμε.
Σύμφωνα με το φετινό World Travel Market του Λονδίνου, είναι πια επίσημο: το παγκόσμιο ταξίδι έχει ανακάμψει πλήρως μετά τη διεθνή παύση της πανδημίας, με το 2024 να αναμένεται να σπάσει όλα τα ρεκόρ, φτάνοντας το 1.5 δισεκατομμύριο διεθνείς αφίξεις με ολονύχτια διαμονή, ξεπερνώντας τα επίπεδα του 2019. Στο επίκεντρο, και φέτος, η πολυναμενόμενη World Travel Report (έκθεση για το παγκόσμιο ταξίδι), που μετέφρασε τη γενική αίσθησή μας, έπειτα από πυρετώδεις συζητήσεις και ώρες scrolling στα social media, σε infographics και στατιστικές. Το 75% των ταξιδιωτών που πήραν μέρος στην έρευνα της Τοurism Economics για τις τάσεις στο ταξίδι το 2024, συμφωνούν ότι τα ταξίδια αναψυχής αποτελούν γι’ αυτούς σημαντική προτεραιότητα.
Πάμε να δούμε πώς νέες τεχνολογίες, αναγεννητικός τουρισμός και το… TikTok διαμορφώνουν το ταξιδιωτικό τοπίο τη χρονιά που έρχεται.
World Travel Report: Τrends και προορισμοί σε πρώτο πλάνο
Oι τρέχουσες οικονομικές προκλήσεις διαμορφώνουν ένα νέο είδος ταξιδιώτη με όλο και περισσότερη συνείδηση του κόστους, που επιλέγει κοντινότερους προορισμούς –ή παραμένει εντός των συνόρων, και όχι πια για λόγους ασφαλείας/υγείας.
H προσιτή πολυτέλεια, παράλληλα, κυριαρχεί στις ανερχόμενες τάσεις για τη χρονιά που έρχεται, με 39% των ταξιδιωτών ανεξαρτήτως budget να ξοδεύουν σε εμπειρίες ουσιαστικές και υψηλής/υψηλότερης ποιότητας όπως η περιποίηση, οι ανέσεις και η απόλαυση –όχι όμως στο κυνήγι πολυτελών "brands”.
Η ανερχόμενη "οικονομία των εμπειριών” δίνει προτεραιότητα στις αναμνήσεις αντί για τα φυσικά αγαθά. Ένα 88% (κυρίως απ’ την Ευρώπη) δήλωσε ότι θα ξοδέψει το ίδιο, ή περισσότερο στις εμπειρίες, με πιο δημοφιλή το ταξίδι και τον τουρισμό (60%), τις γευστικές εμπειρίες, τις εμπειρίες στην ύπαιθρο και τα μουσικά events (35%). Αυτή η δημοτικότητα έχει πυροδοτήσει μια απίστευτη δημιουργικότητα στο ταξίδι, με νέες ιδέες να γεννιούνται συνεχώς –βλέπε "volcano boarding” στη Νικαράγουα, όπου κατεβαίνεις σ’ ένα ηφαίστειο με μια σανίδα ανάλογη αυτή του skate, ή κατάδυση με κλουβί για να δεις καρχαρίες στη Νότια Αφρική. To Airbnb πρωταγωνιστεί αντίστοιχα στη διαμονή, εν μέρει χάρη στην ποικιλομορφία/πρωτοτυπία των προσφορών του, προσφέροντας νύχτες σε ιπτάμενους δίσκους και… ξύλινους ελέφαντες.
Η δημοκρατικοποίηση του ταξιδιού σημαίνει ότι, καθώς οι ταξιδιώτες έχουν να επιλέξουν από ένα όλο και μεγαλύτερο φάσμα εμπειριών, πολλοί στρέφουν το ενδιαφέρον τους προς τη βιωσιμότητα και την αυθεντικότητα, με το φυσικό περιβάλλον και τον ντόπιο πολιτισμό να αποτελούν όλο και δυνατότερους μαγνήτες. Το ανερχόμενο αυτό είδος ταξιδιώτη προτιμά να θυσιάσει τα πολυάριθμα σύντομα ταξίδια για να μείνει περισσότερο σε έναν προορισμό, στο ευρύτερο πλαίσιο της τάσης του slow travel. Η μέση διάρκεια διαμονής σε ξενοδοχεία και διεθνή ταξίδια ανέβηκε κατά 12% το 2024 σε σύγκριση με το 2019, με τη συντριπτική πλειοψηφία να δείχνει μεγαλύτερο ενδιαφέρον στο να γνωρίσει καλύτερα τους ντόπιους και να μάθει περισσότερα για την κουλτούρα στον προορισμό του.
O βιώσιμος τουρισμός αναδεικνύει νέες μορφές ταξιδιού, με ιδιαίτερη έμφαση στον αναγεννητικό τουρισμό, που επωφελεί τους ίδιους τους προορισμούς, τον εθελοντικό τουρισμό που στηρίζει τις τοπικές κοινότητες και τον τουρισμό ευεξίας, με έμφαση στη σωματική άσκηση και τις δραστηριότητες αναζωογόννησης. Ένα 83% θεωρεί σημαντικό το βιώσιμο ταξίδι κι ένα 53% επιχειρεί να μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα όταν ταξιδεύει. Αυτό το ενδιαφέρον έχει σπρώξει πολλές επιχειρήσεις σε πιο πράσινες πρωτοβουλίες, με τη Booking.com π.χ. να αναδεικνύει πιο οικολογικές επιλογές σε κάποιους προορισμούς, όπως η ενοικίαση ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
Η πανδημία, παράλληλα, τροφοδότησε μια τάση για επιστροφή στη φύση και δραστηριότητες όπως η πεζοπορία και το ποδήλατο, αλλά και ένα αυξημένο ενδιαφέρον για αγροτικούς ή λιγότερο γνωστούς προορισμούς. Τα όλο και πιο δημοφιλή νησιά της Ελλάδας και της Ισπανίας, σε σχέση με πιο παραδοσιακά αστικά hot spots, υπογραμμίζουν αυτή την τάση. Το δια ταύτα, βέβαια, είναι ότι ενώ η οικολογική συνείδηση των ταξιδιωτών έχει φέρει θετικές αλλαγές στο ταξίδι, οι προθέσεις πρέπει να γίνουν ακόμα περισσότερο πράξη.
Οι φαν της κρουαζιέρας –αγαπημένο "σπορ” άλλοτε των τουριστών μεγαλύτερης ηλικίας– γίνονται όλο και νεότεροι. Ένα 82% ηλικίας 18-34, έναντι 77% των 55 και άνω, δηλώνει ότι σκοπεύει να κάνει μια κρουαζιέρα τους επόμενους 12 μήνες. Οι περισσότεροι νεαροί λάτρεις της κρουαζιέρας δηλώνουν ότι αυτό το ενδιαφέρον ξεκίνησε μετά την πανδημία (60%), ενώ οι σχετικές επιχειρήσεις έχουν κάνει θετικές κινήσεις για να ικανοποιήσουν αυτή τη δίψα για πλωτές περιπέτειες διευρύνοντας το φάσμα δραστηριοτήτων και τη σχέση ποιότητας/τιμής. Το "Utopia of the Seas”, το νεότερο πλοίο της "Royal Caribbean”, προσφέρει πιο σύντομες κρουαζιέρες υψηλής αδρεναλίνης που απευθύνονται απευθείας σε νεότερους πελάτες.
Το "bleisure” κρατά γερά. Ενώ μέχρι πρόσφατα κυριαρχούσε η ιδέα ότι οι μετα-πανδημικές συναλλαγές θα περιοριστούν σε events και μίτινγκ απ’ το σπίτι, το επιχειρηματικό ταξίδι κάνει τη μεγάλη ανατροπή, καθώς οι εταιρείες δίνουν ιδιαίτερο βάρος στην προσωπική επαφή. Πάνω από 50% των ειδικών στον τουρισμό αναφέρει το "bleisure” (business και leisure, δουλειά και παιχνίδι σε ελεύθερη μετάφραση) ως κυρίαρχη τάση, με τους επιχειρηματίες τακτικά να παρατείνουν τις ημέρες διαμονής τους στα επαγγελματικά ταξίδια για διακοπές σόλο, ή με την οικογένεια.
Νέοι προορισμοί αναδεικνύονται, εν μέρει, λόγω του κόστους αλλά και της αναζήτησης νέων, άγνωστων προορισμών για μοναδικές εμπειρίες. Χώρες όπως η Σλοβακία και το Αζερμπαϊτζάν κεντρίζουν το ενδιαφέρον, ενώ η Αλβανία και η Αρμενία γνωρίζουν την ταχύτερη ανάπτυξη. Παράλληλα, τα διεθνή ταξίδια στη Μέση Ανατολή διπλασιάστηκαν σε σχέση με το 2019, με επίκεντρο τις χώρες του Περσικού Κόλπου, ενώ μία βίζα που θα περιλαμβάνει όλες τις χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, που αναμένεται μέχρι το τέλος του χρόνου, θα έχει ακόμα πιο θετικό αντίκτυπο.
Τα πιο εντυπωσιακά νούμερα έρχονται απ’ τη Σαουδική Αραβία, που έχει δει ανάπτυξη 80% το 2024 σε σχέση με το 2019 –εν μέρει λόγω του θρησκευτικού τουρισμού, αλλά σίγουρα τα ταξίδια αναψυχής κάνουν το κομμάτι τους. Το Ελ Σαλβαδόρ και η Γουατεμάλα ανεβαίνουν με ευκαιρίες για οικοτουρισμό και ταξίδια στη φύση σε πιο προσιτές τιμές σε σχέση με την πολυδιαφημισμένη Κόστα Ρίκα. Απ’ την άλλη, ο φρέσκος έρωτας για τις κρουαζιέρες έχει εκτοξεύσει τις επισκέψεις στην Καραϊβική. Κάποιες απ’ τις εταιρείες αυτές έχουν αγοράσει τα δικά τους νησιά, τραβώντας το ενδιαφέρον –και τα πορτοφόλια– νέων φαν του είδους.
Tι μάθαμε απ’ τα πάνελ
Πέρα απ’ τις στατιστικές, μια σειρά από συζητήσεις με εξπέρ του τουρισμού, της μπλογκόσφαιρας και των social media μάς γέμισαν νέες ιδέες και προοπτικές.
Μεγάλος πρωταγωνιστής της φετινής WTM ήταν το TikTok, που διαμορφώνει όλο και περισσότερο τις ταξιδιωτικές μας προτιμήσεις –πλέον, όχι μόνο στην αναζήτηση νέων προορισμών, αλλά για να κλείσουμε ενεργά τα ταξίδια μας (⅓ των χρηστών). Τα σύντομα βίντεο αναδεικνύονται στο πιο αγαπημένο εργαλείο στον σχεδιασμό ταξιδιού –και το πιο σίγουρο για να μετατρέψει την αναζήτηση σε αγορά. Η επικεφαλής ταξιδιών της πλατφόρμας Hannah Bennett δήλωσε ότι το περιεχόμενο του TikTok θεωρείται απ’ το κοινό του πιο αυθεντικό: "Πάνε οι μέρες που οι ταξιδιώτες θέλουν να ξεφυλλίζουν γυαλιστερές μπροσούρες και να χαζεύουν φωτογραφίες με ένα πανέμορφο ζευγάρι influencers σε μια υπέροχη παραλία με λευκή άμμο". Αν και το TikTok έχει τη φήμη της νεανικής πλατφόρμας, ο μέσος όρος ηλικίας που αναζητά ενεργά ιδέες για ταξίδι είναι 30 ετών και με χρήμα να ξοδέψει. Τάσεις όπως το fandom travel (εκεί που συναντιούνται το ταξίδι και οι φαν της ποπ κουλτούρας, απ’ τη μουσική στις ταινίες και τα σπορ), το destination dupes (οι λιγότερο γνωστές εναλλακτικές σε δημοφιλή hotspots) και o ρομαντισμός του αργού ταξιδιού συνεχίζουν να κυριαρχούν.
Οι νέες τεχνολογίες και το ΑΙ παίρνουν αναμενόμενα τα ηνία σε πιο προσωποιημένες εμπειρίες, με πάνω απ’ τους μισούς Zoomers να οργανώνουν ταξίδια με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης. Η αγαπημένη στα γκρουπ ταξιδιωτών HotelPlanner σύστησε τον νέο της ταξιδιωτικό ΑΙ πράκτορα, που μπορεί να μιλά στους πελάτες που προσπαθούν να κάνουν κράτηση. Παράλληλα, bloggers και influencers έδωσαν το "παρών” ανεβασμένοι λόγω των περιορισμών του ΑΙ. Ο Filipe Morato Gome, που έστησε το ισπανόφωνο blog "Alma de Viajante" πριν από 20 χρόνια, δημιούργησε πρόσφατα μια νέα ιστοσελίδα με περιερχόμενο γραμμένο αποκλειστικά με ΑΙ: "Δημοσίευσα 30-40 αναρτήσεις", είπε, "και τις πρώτες μέρες τα άρθρα ανέβηκαν στις πρώτες θέσεις στις σελίδες της Google, αλλά στη συνέχεια εξαφανίστηκαν εντελώς".