Η υπερβολική τουριστική ανάπτυξη, γνωστή ως υπερτουρισμός, αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα πολλές δημοφιλείς ταξιδιωτικές προορισμοί. Για να κατανοήσουμε καλύτερα τον αντίκτυπο του υπερτουρισμού και να βρούμε τρόπους για να τον αντιμετωπίσουμε, η ταξιδιωτική πλατφόρμα Evaneos σε συνεργασία με την εταιρεία συμβούλων Roland Berger, δημιούργησαν τον πρώτο Δείκτη Υπερτουρισμού. Αυτός ο δείκτης παρέχει ένα χρήσιμο εργαλείο για τους φορείς του τουρισμού, αξιολογώντας την έκθεση των προορισμών σε υπερτουρισμό με βάση αντικειμενικά κριτήρια.
Ο Δείκτης Υπερτουρισμού
Ο Δείκτης Υπερτουρισμού αξιολογεί 70 από τους πιο πολυσύχναστους τουριστικούς προορισμούς στον κόσμο με τέσσερα βασικά κριτήρια:
- Αριθμός διεθνών τουριστών ανά κάτοικο.
- Αριθμός διεθνών τουριστών ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.
- Εποχικότητα των τουριστικών ροών.
- Ωρίμανση της χώρας υποδοχής όσον αφορά τη βιωσιμότητα, που περιλαμβάνει παράγοντες όπως ο κοινωνικός αντίκτυπος της τουριστικής δραστηριότητας και η κατάσταση των υποδομών.
Η Ελλάδα, μαζί με άλλες χώρες όπως η Κύπρος, ο Μαυρίκιος και η Κροατία, κατατάσσεται υψηλά στον δείκτη, υποδεικνύοντας σοβαρές επιπτώσεις από τον υπερτουρισμό. Η υψηλή εξάρτηση από τον τουρισμό, που μπορεί να φτάσει έως και το 25% του ΑΕΠ, καθιστά τους προορισμούς αυτούς ιδιαίτερα ευάλωτους.
Ειδική περίπτωση της Ελλάδας
Η Ελλάδα είναι ένας από τους κυριότερους αποδέκτες του υπερτουρισμού στην Ευρώπη, με ειδική αναφορά στη Μύκονο και τη Σαντορίνη. Η απόφαση της Evaneos να αποσύρει αυτά τα δύο ελληνικά νησιά από τις προτάσεις της για τη θερινή περίοδο του 2025 είναι μια άμεση αντίκτυπη απόφαση που ελήφθη για να αντιμετωπιστεί η υπερφόρτωση των προορισμών.
Η απόφαση αυτή προέρχεται από τη συνεργασία με τα τοπικά πρακτορεία της Evaneos, τα οποία έχουν καταγράψει τις σημαντικές πιέσεις που ασκούνται στα οικοσυστήματα και στους περιορισμένους πόρους όπως το νερό κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Σκοπός αυτής της απόφασης είναι η καλύτερη εξισορρόπηση των τουριστικών ροών και η διανομή των επισκέψεων στους μήνες Ιούνιο και Σεπτέμβριο.
Προτάσεις για βελτίωση
Για να μειωθεί ο αντίκτυπος του υπερτουρισμού, οι ειδικοί προτείνουν διάφορες στρατηγικές:
- Ανακατανομή της εποχικότητας: Ενθάρρυνση των τουριστών να επισκέπτονται τους προορισμούς κατά τη διάρκεια των λιγότερο δημοφιλών εποχών του χρόνου, όπως την άνοιξη και το φθινόπωρο.
- Ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση: Ενημέρωση των ταξιδιωτών σχετικά με την επίδραση του υπερτουρισμού και προώθηση πιο βιώσιμων ταξιδιωτικών πρακτικών.
- Εφαρμογή στρατηγικών βιωσιμότητας: Υιοθέτηση πρακτικών που μειώνουν τον αντίκτυπο στον τοπικό πληθυσμό και το περιβάλλον.
Ο Δείκτης Υπερτουρισμού προσφέρει πολύτιμα στοιχεία για την κατανόηση και τη διαχείριση του υπερτουρισμού, βοηθώντας έτσι τις χώρες και τις πόλεις να αναπτύξουν στρατηγικές για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη. Η Ελλάδα, με την υψηλή της εξάρτηση από τον τουρισμό, είναι μια από τις χώρες που πλήττονται περισσότερο, και η πρόσφατη απόφαση της Evaneos για τη Μύκονο και τη Σαντορίνη αναδεικνύει την ανάγκη για δραστικά μέτρα προκειμένου να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα των τουριστικών προορισμών.