Σαν τη Χαλκιδική δεν έχει…τίποτε άλλο πέρα από τις συγκλονιστικές της παραλίες. Ας είμαστε ειλικρινείς! Κάπως έτσι ερμηνεύεται το πιο διάσημο ελληνικό tagline τουριστικού ενδιαφέροντος. Η διακοποχώρα της Βόρειας Ελλάδας έχει λατρευτεί σε βαθμό μονομανίας για την προικισμένη ακτογραμμή της, η οποία χωράει μερικές από πιο ωραιότερες παραλίες της χώρας. Τόσο δικαιολογημένη όσο και ταυτόχρονα άδικη είναι αυτή η ταύτιση της περιοχής αποκλειστικά και μόνο με τις "παραλιάρες" της.
Τι θα συνέβαινε λοιπόν αν πιάναμε την αφήγηση τελείως ανορθόδοξα και εξερευνούσαμε τη Χαλκιδική χωρίς να βουτήξουμε ούτε το πόδι μας στη θάλασσα; Όχι από ελιτισμό ή κάποιου είδους σνομπισμό. Άλλωστε είναι αυταπόδεικτη η ανωτερότητα των τυρκουάζ νερών εκεί, όπως είναι αντιστοίχως διαδεδομένα στα πέρατα της οικουμένης κάθε απομονωμένο κολπάκι καθώς και κάθε φασαριόζικο beach bar.
Επομένως αποφασίσαμε να φορτώσουμε με πολλά χιλιόμετρα το αυτοκίνητο που διέσχιζε ένα πράσινο -και ενίοτε γαλαζοπράσινο- σκηνικό για να τραβήξουμε χειρόφρενο όπου μας κατεύθυνε το ταξιδιωτικό μας ένστικτο. Πετρόχτιστοι οικισμοί, ατέλειωτα δάση ελάτης και πλατάνου, καταρράχτες που σχίζουν την μέση βράχους, ψαροχώρια με καρτποσταλικά λιμανάκια, ταβέρνες καλά κρυμμένες από τον αλγόριθμο, βυζαντινοί πύργοι και ερείπια αρχαίων πόλεων. Σαν αυτόν τον οδηγό για τη Χαλκιδική, χωρίς παραλίες… δεν έχει!
Ακλόνητα στο χρόνο
Εκεί που συναντήθηκαν τα θεαματικά πολυτελή resorts με την χαλαρή κουλτούρα της κατασκήνωσης λίγοι θα περίμεναν ότι έχουν επιβιώσει κάμποσα πετρόκτιστα χωριά με ορεσίβιο χαρακτήρα. Όμως σαν τις εκπλήξεις της Χαλκιδικής, δεν έχει! Σχεδόν κρυμμένος σε χαράδρα, μόλις δύο χιλιόμετρα από την κοσμική Νέα Νικήτη, συναντάμε τον παλιό οικισμό της Νικήτης με τα άρτια αναστηλωμένα σπίτια, τις πλακοστρωμένες πλατείες και τα λιθόστρωτα σοκάκια της να μας τηλεμεταφέρουν πίσω στο χρόνο. Εδώ, κυριαρχεί η λαϊκή αρχιτεκτονική της Χαλκιδικής σε όλο της το μεγαλείο, με χαρακτηριστικό δείγμα το Λαογραφικό Μουσείο (2375 023615), ένα διατηρητέο κτίριο του 1870, που αφηγείται ιστορίες για τη ζωή της παλιάς Νικήτης. Στην κεντρική πλατεία γύρω από τον αιωνόβιο βαθύσκιωτο πλάτανο, οι περαστικοί σιγοπίνουν κοκτέιλ στο πολύχρωμο all day wine gallery "Barcarolla" (6980293934) ή τσιμπάνε μεζέδες στην arty ταβέρνα "Πλάτανος" (6980293934) ακριβώς απέναντι.
Όλοι οι ντόπιοι επιμένουν πως ο Παρθενώνας (ο δικός τους όχι της Αθήνας!) έχει την ομορφότερη θέα της Χαλκιδικής, κάτι που επιβεβαιώνουμε πανηγυρικά. Στα πέντε χιλιόμετρα από το Νέο Μαρμαρά, ξαπλωμένος στις αγκάλες του βουνού Ίταμος, αυτός ο παραδοσιακός οικισμός έχει στο κάδρο του τον Τορωναίο κόλπο. Περιτριγυρισμένοι με την πλέον ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική, απολαύστε θέα και ραχάτι στο all time classic café- bar "Παρθενόπολη" (697823 4371).
Όμορφα στέκια σε όμορφα χωριά
Στην καρδιά του βουνού Χολομώντα σε υψόμετρο 670 μέτρων ο Ταξιάρχης είναι καταπράσινος, ελατοσκέπαστος και καλά κρυμμένος από τον μαζικό τουρισμό. Επιβλητική στέκεται η κεντρική βασιλική με τρούλο εκκλησία του Αγίου Αρχαγγέλου με την όμορφη θέα ενώ η σχετική χαρτογράφηση ακριβώς δίπλα θα σας υποδείξει τα διάφορα παρεκκλήσια μέσα και γύρω από το χωριό. Δυστυχώς το Δασικό Μουσείο Πανεπιστημιακού Δάσους Ταξιάρχη (2371 094295), όπου μπορείτε να δείτε εκθέσεις της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής δεν είναι σε σταθερή βάση ανοιχτό, αλλά το χαριτωμένο μαγαζάκι "Amanos” (694 715 2573 ) με τοπικά προϊόντα και χειροποίητα είδη κάπως θα σας αποζημιώσει.
Εξίσου γραφικό χωριό Βράσταμα, ένα από τα παλαιότερα της Χαλκιδικής υπόσχεται γαλήνη και χαλάρωση καθώς και τον καλύτερο καφέ στο ζωηρό "Cafe Bar Giannaros" (2371 071274), που έρχεται απευθείας από coffee lab στη Δράμα. Ένα φανταστικό κλικ υπόσχεται η θέα από τις δαντελωτές ακτές προς το ψαροχώρι Πυργαδίκια, που απλώνεται αμφιθεατρικά σε ένα λόφο με θέα το Άγιο Όρος και τη Σιθωνία της Χαλκιδικής. Το καρτποσταλικό λιμανάκι, οι φροντισμένες αυλές και οι φιλόξενοι κάτοικοι συνθέτουν ένα μοναδικό πάζλ αβίαστης απλότητας. Στρατηγική η τοποθεσία του "Ethos Food Bar" (2375 110338) σε επαφή με το λιμάνι διατηρεί αυτό το vibe ξεγνοιασιάς με μεγάλη ποικιλία από μπύρες από ελληνικές μικροζυθοποιίες αλλά και κρασιά.
Φύση που γοητεύει
Εξαιρετικό καταφύγιο δροσιάς και οξυγόνου ο ορεινός όγκος του Χολομώντα καλύπτεται σχεδόν ολόκληρος από αμέτρητα δέντρα βελανιδιές, έλατα, πεύκα, καστανιές και οξείες, που κάνει τους φυσιολάτρες να ξεχνάνε -για λίγο- τις παραλίες. Αδράξτε την ευκαιρία να περιηγηθείτε σε κάποιο από τα δεκάδες μονοπάτια ώστε να εισπράξετε μέχρι τέλους τη μαγεία του σκηνικού που στήνει τριγύρω η φύση – είναι, βλέπεις, περικυκλωμένο από ένα ατέλειωτο πλούσιο δάσος. Κοντά στον Ταξιάρχη, είναι πολύ βατό και πανέμορφο το μονοπάτι μεταξύ της τοποθεσίας Παναγούδα και Άγιου Παντελεήμονα.
Νοτιότερα στην Σιθωνία μια ενδιαφέρουσα περιπατική διαδρομή περίπου 5 χιλιομέτρων ξεκινάει από τον Παρθενώνα, διασχίζει το Καμίνι με κατεύθυνση τον Μύλο του Κονιστή - έναν παλιό ερειπωμένο υδρόμυλο που λειτουργούσε μέχρι το 1960. Παραγνωρισμένο διαμαντάκι η κρυμμένη φύση της Κασσάνδρας, εκεί που το αγροτικό συναντιέται με το δασικό τοπίο. Μέσα από μία εύκολη διαδρομή 2 χιλιομετρων θα συναντήσετε τη λίμνη Μαυρόμπαρα, ένα μοναδικό βιότοπο που φιλοξενεί 2 προστατευόμενα είδη νεροχελωνών όπως και το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας. Αν είστε τυχεροί και η ατμόσφαιρα σας κάνει τη χάρη κατά τη διάρκεια της διαδρομής θα δείτε το βουνό του Ολύμπου στην ανατολή και όρο Άθως στη δύση.
Βακχικές διαδρομές
Διαθέτοντας πλέον ένα αξιοπρόσεκτο οινικό αποτύπωμα, με λίγα μεν, αλλά πολύ ποιοτικά οινοποιεία, ο τόπος βάζει και τον οινοτουρισμό στο παιχνίδι, μέσω του οποίου εξελίσσεται η Διαδρομή του Κρασιού της Χαλκιδικής. Εκλεκτές ελληνικές ποικιλίες όπως Ασύρτικο, Μαλαγουζιά και Ροδίτης "δίνουν" λευκούς οίνους υψηλής ποιότητας, κάτι που οφείλεται στο μοναδικό terroir της περιοχής, ειδικά στην Σιθωνία, που ανέκαθεν υπήρξε ευνοϊκή για την αμπελουργία. Στα τραγανά χώματα του βουνού Χτίκελα απέναντι από το Άγιο Όρος ξεφυτρώνουν τα αμπέλια του boutique κτήματος Ταραζά (2372 032157). Δεύτερη γενιά οινοποιών, ο Γιώργος και ο Διαμαντής Ταραζάς με ήπιες οινοποιητικές παρεμβάσεις παράγουν περιορισμένο αριθμό φιαλών με ερυθρές ποικιλίες όπως το Merlot, το Cabernet Sauvignon, το Syrah και λευκές Chardonnay και Μαλαγουζιά. Οι οινογνωσίες πραγματοποιούνται και χωρίς ραντεβού στην στιλάτη ξύλινη σάλα που ταιριάζει με τα φινετσάτα του κρασιά όπως το γεμάτο προσωπικότητα Ροζέ Κτήμα Ταραζάς.
Στην ανεξερεύνητη Μεγάλη Παναγιά φωλιάζει και ένα από τα ομορφότερα μπαλκόνια οινοποιείου που επιβλέπει τους αμπελώνες, το Αιγαίο Πέλαγος και το Άγιο Όρος. Προσηλωμένοι στη βιολογική καλλιέργεια, οι άνθρωποι στο οινοποιείο Άκραθως (2372 771506 ) έχουν πάρει την τολμηρή απόφαση να οδηγούν σε παλαίωση τα λευκά, "φρέσκα" κρασιά τους. Και τους βγήκε! Η ψυχή του οινοποιείου, ο Μπάμπης Μπεκρής πιστεύει στον πολυεπίπεδο χαρακτήρα του μονοποικιλιακού Ασύρτικου Akrathos που μοσχοβολάει περγαμόντο, αχλάδι και λευκά λουλούδια διατηρώντας την ορυκτότητα σε χαμηλά επίπεδα.
Η φιλοξενία στο μάξιμουμ
Ταυτισμένη με την φιλοξενία πολλών αστέρων, η Χαλκιδική υιοθέτησε το προφίλ του κοσμοπολίτικου προορισμού με τα resort- υπερπαραγωγή όταν η υπόλοιπη Ελλάδα βασιζόταν κυρίως στα rooms to let. Επομένως η περιοχή ξεχωρίζει όχι μόνο για τις φαντασμαγορικές προτάσεις διαμονής αλλά και ως γαστρονομικό σημείο αναφοράς. Διανύοντας τη νέα του εποχή, το φρεσκαρισμένο "Eagles Resort" (2377440050) στο τρίτο πόδι της Χαλκιδικής, δηλώνει πανέτοιμο να απλώσει την νέα γαστρονομική του πρόταση, έχοντας ενορχηστρωτή του ολοκαίνουργιου χαρακτήρα του εστιατορίου "Kamares", τον βραβευμένο με αστέρι Michelin και Χρυσούς Σκούφους σεφ Αλέξανδρο Τσιοτίνη. Πολύ κοντά στην Ουρανούπολη το συγκρότημα "Avaton Luxury Villas Resort" (6932390252), με τις άριστα εξοπλισμένες βίλες υπόσχεται διακοπές με όλα τα ξενοδοχειακά facilities και ταυτόχρονα μια αίσθηση ιδιωτικότητας.
Στον κόλπο της Βουρβουρού, δίπλα στην υπέροχη παραλία Καρύδι, το "Ekies All Senses Resort" μας προσκαλεί στο τροπικό του δάσος όπου εξωτικά φυτά σιγοντάρουν τιτιβίσματα πουλιών. Τη σκυτάλη παίρνει ένα ευρηματικό μενού φουλ της ελληνικότητας, με πιάτα του βραβευμένου σεφ Δημήτρη Παμπόρη που παρελαύνουν από το κομψό δεντρόσπιτο πλάι στην παραλία. Λίγο βορειότερα, στην Τρανή Αμμούδα της Σιθωνίας το "Antigoni Seaside Resort" (2375031562) αγκαλιάζει την αλά γαλλική ριβιέρα πολυτέλεια, όσο ο σεφ Πέτρος Μουρατίδης παρουσιάζει δημιουργική ελληνική κουζίνα με προσωπικότητα στο "Rendez-vous fine dining.
Στοχεύοντας σε ετερόκλητες γευστικές εμπειρίες το πολυτελές ξενοδοχείο "Miraggio Thermal Spa Resort" (2374440000), στο Παλιούρι ξεδιπλώνει μια πλούσια βεντάλια με 5 διαφορετικά εστιατόρια για ένα συναρπαστικό ταξίδι στην ελληνική και διεθνή κουζίνα, ενώ ακριβώς πάνω στη χρυσαφένια παραλία Ελιά, το "Acrotel Athena Pallas Resort" (231 6010957), ένα στολίδι ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής με σημείο αιχμής τον παραδοσιακό μοναστηριακό χαρακτήρα επεκτείνει την οικογενειακή φιλοξενία στα δωμάτια και στις σουίτες του με θέα στη θάλασσα.
Καλοκαιρινό ευ τρώγειν
Όσο off Broadway και χαμηλού προφίλ είναι η γαστροταβέρνα "Μαριγούλα" (ΒΕΚ 2024, 2371023171) στον Πολύγυρο, τόσο larger than life είναι ο ιδιοκτήτης Σοφοκλής Γιατζόγλου που έχει μεταδώσει το ανήσυχο πνεύμα του στο αναπάντεχο ρεπερτόριο ενός μενού που δεν επαναπαύεται. Τη διάθεση για δημιουργικό πειραματισμό επιβεβαιώνουν οι ευρηματικές σπεσιαλιτέ, όπως η καρδιά μοσχαριού με μαγιονέζα μαύρου σκόρδου και το χοιρινό σε φύλλο συκιάς με πουρέ κρεμμυδιού και σάλτσα φασκόμηλου.
Αόρατος στον αλγόριθμο αλλά καθηλωτικός από κοντά, ο "Διόνυσος" (2377 023804) σε στενό τετ-α-τετ με την ειδυλλιακή παραλία Δεβελίκι διατηρεί την curiosité και την σπάνια ιδιοσυγκρασία του σε έναν κοινότυπο κόσμο. Κάτω από την σκιά των δέντρων έχει δημιουργηθεί "το πάρκο της ουτοπίας" με τα πορτραίτα ελεύθερων πνευμάτων, τα αποφθέγματα και τις αντιστασιακές μελωδίες από τα μεγάφωνα να συνθέτουν μια "αναρχική" αντιπρόταση στην τυποποιημένη τουριστική αξιοποίηση της περιοχής. Απευθύνεται μόνο σ’ όσους αναζητούν χαλαρές εξόδους με ατελείωτες συζητήσεις και ειλικρινά νόστιμους μεζέδες και ασφαλώς δεν δέχεται κρατήσεις.
Ένα μόλις χιλιόμετρο από το χωριό του Ταξιάρχη η ταβέρνα του "Σώγαμπρου" (2371094466) έχει δημιουργήσει το δικό της μύθο κυρίως λόγω του θρυλικού της ιδιοκτήτη του 92χρονου Χαρίλαου Σώνη, γνωστού στα πέριξ της γης ως Σώγαμπρος. Ο αξιολάτρευτος Σώγαμπρος που φιγουράρει σε δεκάδες ξένους τουριστικούς οδηγούς των προηγουμένων δεκαετιών σήμερα βοηθάει στην ταβέρνα, που θυμίζει ξύλινο σπιτάκι στο δάσος. Όσο θα χαζεύετε φωτογραφίες και αφιερώσεις των διάσημων και μη επισκεπτών του στο τραπέζι θα φτάσουν μπριζόλες από ντόπιο αγριογούρουνο, περιποιημένα μπιφτέκια και αγιορείτικες μελιτζανοσαλάτες.
Ας βάλουμε στο GPS τον προσφυγικό οικισμό της Νέας Ποτίδαιας και την περίφημη "Μαρίνα" (ΒΕΚ 2024, 2373041570), εκεί που σχάρα και τηγάνι παραμένουν πρωταγωνιστές στη μαστόρικη θαλασσινή συμφωνία που γράφεται καθημερινά, ενώ μαγειρευτά παρελαύνουν κατά περίπτωση από τα τραπέζια του λιτού ζεστού χώρου.
Αρναία είσαι ωραία
Διακρίθηκε ως ένα από ομορφότερα χωριά στην Ελλάδα το 2019 από το αμερικάνικο CNN, παρότι δεν είναι καν χωριό! Για την ακρίβεια, η Αρναία στους πρόποδες του βουνού Χολομώντα είναι κωμόπολη με 2.300 κατοίκους, διάσημη για την ιδιαίτερη της αρχιτεκτονική και τα ντόπια προϊόντα. Πολύχρωμα σπίτια από πέτρα και ξύλο με σαχνισιά σε έντονες πορτοκαλί και μοβ αποχρώσεις και δαιδαλώδη πλακόστρωτα στενά είναι χάρμα οφθαλμών. Χαρακτηριστικά κτίρια είναι το Σχολείο του 1871 (η Αστική Σχολή Λιαριγκόβης, όπως λεγόταν), το οποίο σε νεότερα χρόνια έγινε Δημαρχείο, και η οικία Αλέξανδρου, που κατασκευάστηκε το 1812 και πρωτολειτούργησε ως χάνι για τους ταξιδιώτες που στάθμευαν στην Αρναία πηγαίνοντας για το Άγιο Όρος.
Εδώ πια η παράδοση παίρνει τον πρώτο λόγο, οπότε περάστε από το Μουσείο Υφαντικής (23723 51100) στην οικία Γιαννούδενας, για να δείτε περίτεχνα υφαντά και από το Λαογραφικό Μουσείο (23723 50100), με έκθεση με εργαλεία μελισσοκομίας και ξυλουργικής. Την παράδοση της μελισσοκομίας θα την ανακαλύψετε σε όλες τις προεκτάσεις στο Georgakas Honey (2372 022807), μια οικογενειακή επιχείρηση με το πιο γουστόζικο μαγαζί που εκτός από γευσιγνωσίες μελιού προσφέρει πευκόμελο, ανθόμελο, κρέμα μελιού και την ΠΟΠ μουντοβίνα, ένα μοναδικό απόσταγμα κηρήθρας που αξίζει δοκιμή. Για καφέ και ωραία γλυκά, ο "Πολυχώρος Αριστοτέλους" (2372 022531) συνδυάζει cozy μαζώξεις με το πωλητήριο χειροποίητων κοσμημάτων.
Άξια θέασης
Όχι μόνο οι αρχαιολάτρες, επιβάλλεται να επισκεφτούν τα Αρχαία Στάγειρα, την πόλη όπου το 384 π.Χ. γεννήθηκε ο Αριστοτέλης. Με θέα στον Κάπρο, ένα νησάκι σε σχήμα αγριογούρουνου, ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται σε μοναδικό σημείο, πλάι στη θάλασσα όπου σώζεται τμήμα του υστεροκλασικού τείχους, τα δύο ιερά και οικίες των αρχαϊκών, κλασικών και ελληνιστικών χρόνων. Πριν προχωρήσετε στον αρχαιολογικό χώρο, μια ενδιαφέρουσα παρουσίαση των τοπικών φυτών ακριβώς στο σημείο που φύονται θα σας βοηθήσουν να γνωρίσετε καλύτερα την πλούσια φύση της Χαλκιδικής…διαδραστικά.
Είκοσι πέντε χιλιόμετρα προς τα νοτιοδυτικά βρίσκεται το Άλσος Αριστοτέλη (2376041327) με τα πειραματικά όργανα όπως πυξίδα, τηλεσκόπιο, πρίσμα, οπτικοί δίσκοι, εκκρεμές τα οποία προσκαλούν μικρούς και μεγάλους να μυηθούν στους φυσικούς νόμους που περιγράφονται στο έργο του Μακεδόνα φιλοσόφου. Παρότι απαιτείται οδήγηση σε καλό χωματόδρομο, οι καταρράκτες της Βαρβάρας με τα χρόνια έχουν αποκτήσει το δικό τους φανατικό κοινό. Αφού παρκάρετε, για δύο χιλιόμετρα θα περπατήσετε ανάμεσα σε εικόνες ξεχωριστής ομορφιάς που διαδέχονται η μία την άλλη: το ξύλινο γεφυράκι, ο καταρράχτης και όλες οι αποχρώσεις της φύσης αποτυπωμένες στα φύλλα. Τέλος, μια αναπάντεχη συνάντηση θα έχετε στο χωριό Μεγάλη Παναγιά, όπου στις παρυφές του στέκει ένα μονότοξο πέτρινο γεφύρι που αποδίδει τα εύσημα σε κάθε μορφή νερού με ηπειρώτικη λεβεντιά.
