Οι κρυμμένοι θησαυροί του Ικονίου

Το Ικόνιο πολύ πιθανό να μην το εντοπίσετε στη λίστα με τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς της Τουρκίας (αρκετοί, μάλιστα, δεν γνωρίζουν καν την ύπαρξή του), ωστόσο η ιστορία της πόλης κρύβει μεγάλο ενδιαφέρον και αποτελεί μια ευκαιρία για να γνωρίσουμε μια άλλη όψη της ανατολίτικης χώρας, ξεφεύγοντας κάπως από την πιο κοσμική πλευρά της. Το Υπουργείο Τουρισμού της Τουρκίας μάς προσκάλεσε να εξερευνήσουμε το Ικόνιο και να "ξεθάψουμε" τους κρυμμένους θησαυρούς του, ξεκινώντας ένα ταξίδι από τη νεολιθική εποχή και καταλήγοντας στην περίοδο που έδρασε ο φημισμένος μουσουλμάνος ποιητής Ρουμί.

Τι συνέβη 9.000 χρόνια πριν;

Υπάρχουν διάφοροι μύθοι που εξηγούν την ονομασία της πόλης, όμως ο επικρατέστερος συνδέεται με την αρχαιοελληνική μυθολογία: ο Περσέας σκότωσε ένα τέρας που πολιορκούσε την περιοχή και οι κάτοικοι, προκειμένου να τον ευχαριστήσουν, σκάλισαν σε έναν πέτρινο οβελίσκο την εικόνα του ήρωα. Το Ικόνιο κατοικείται από τους αρχαίους χρόνους και μεγάλο μέρος της ιστορίας του ξετυλίγεται στον αρχαιολογικό χώρο του Τσαταλχογιούκ, περίπου ένα μισάωρο μακριά από την "πόλη των εικόνων". Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους νεολιθικούς οικισμούς της Τουρκίας και αναμφισβήτητα ένα από τα πιο εντυπωσιακά της αξιοθέατα που, μάλιστα, το 2012 αναγνωρίστηκε από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Ο αρχαιολογικός χώρος είναι εύκολα προσβάσιμος και παρόλο που δεν χρειάζεται να ξοδέψεις πολύ χρόνο για να δεις τους νεολιθικούς οικισμούς, δεν πρέπει να παραλείψετε την περιήγηση στο νεοσύστατο Κέντρο Ενημέρωσης και Επισκεπτών του Τσαταλχογιούκ.

Το κέντρο εγκαινιάστηκε φέτος σε μια απόπειρα μεγαλύτερης προβολής του αρχαιολογικού χώρου και λειτουργεί με τη λογική ενός διαδραστικού μουσείου, με ελάχιστα ιστορικά κειμήλια που ανακτήθηκαν από το Τσαταλχογιούκ να συνομιλούν με τα πολύ ενδιαφέροντα βιωματικά εκθέματα. Ήταν μια ευχάριστη αλλαγή να βλέπουμε εκσυγχρονισμένους μουσειακούς χώρους όπου, αντί απλοί παρατηρητές, γινόμαστε ενεργοί συμμέτοχοι στην αφήγηση της ιστορίας. Μέσα από πολυμεσικές εγκαταστάσεις, σύγχρονο οπτικοακουστικό υλικό και το εντυπωσιακό αντίγραφο ενός νεολιθικού οικισμού, μαθαίνει κανείς για τον αινιγματικό κόσμο του Τσαταλχογιούκ: την καθημερινότητα του λαού, τις ιδιότυπες τελετουργίες θανάτου (οι νεκροί θάβονταν στα θεμέλια του σπιτιού), τη λατρεία της γυναίκας ως συμβόλου ζωής και αναγέννησης και την προοδευτική αγροτική ζωή εκείνης της περιόδου. Προτείνουμε να συμμετάσχετε σε μία από τις ξεναγήσεις που προσφέρει το κέντρο για μια πιο λεπτομερή περιήγηση, όμως μπορείτε πολύ εύκολα να περιπλανηθείτε μόνοι στο χώρο και να παίξετε με τα εκθέματα. 

Όταν η τέχνη συναντά τη θρησκεία και τη φύση

Δεν γίνεται να επισκεφθείς την Τουρκία και να μην αφιερώσεις χρόνο στα διάφορα τζαμιά. Το Ικόνιο δεν αποτελεί εξαίρεση, καθώς είναι μια πόλη όπου ο θρησκευτικός τουρισμός είναι αρκετά διαδεδομένος, κυρίως λόγω της σχέσης του τόπου με τον επιδραστικό Τζελαλεντίν Ρουμί. Στο Ικόνιο, όπως και σε πολλές άλλες πόλεις της Κεντρικής και Νότιας Ασίας, η πνευματική κληρονομιά του Ρουμί είναι ευρέως γνωστή. Ο Πέρσης ποιητής μετανάστευσε στην πόλη στα 18 του και πέθανε εκεί το 1273, γεγονός που οδήγησε στη στέγαση του μαυσωλείου του μέσα στο Μουσείο Μεβλανά. Ωστόσο, η ιστορία του μουσείου κρύβει και άλλες ενδιαφέρουσες πτυχές που το καθιστούν τη δημοφιλέστερη ατραξιόν της πόλης. Όταν χτίστηκε το 1274, το Μεβλανά λειτουργούσε ως η κατοικία των Μεβλεβηδών δερβίσηδων, των θρησκευτικών επαιτών που ακολουθούσαν τα διδάγματα του Ρουμί. Εκτός του περίτεχνου, γεμάτου μοναδικά εκθέματα μαυσωλείου (ανάμεσά τους μερικά σπάνια, αρχαία κοράνια και αντικείμενα των δερβίσηδων), το επιβλητικό κτιριακό συγκρότημα με τους γαλαζοπράσινους τρούλους και τη μαρμάρινη αυλή περιλαμβάνει την "κουζίνα", όπου ένας μαθητευόμενος δερβίσης έμενε μαζί με τους δασκάλους του, μαθαίνοντας τις πρακτικές του σουφικού τάγματος και την τελετουργία της "Σεμά". Κάθε χρόνο, στην επέτειο θανάτου του Ρουμί, οι δερβίσηδες τον τιμούν με τον περιστρεφόμενο χορό "Σεμά".

Μια τέτοια τελετουργία είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε στο Κέντρο Έρευνας και Πολιτισμού İrfan. Στο İrfan μπορεί κανείς να μάθει το χορό της "Σεμά", η οποία συχνά συνοδεύεται από τους ήχους του περσικού έγχορδου μουσικού οργάνου rebab. Καθώς το κέντρο φροντίζει για τη διατήρηση παραδοσιακών πολιτιστικών πρακτικών της Τουρκίας, διοργανώνει επίσης μαθήματα μουσικής και κατασκευής μουσικών οργάνων, πάνελ, σεμινάρια κ.ά. Αυτό που πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσετε, αν το επισκεφθείτε, είναι τα εργαστήρια όπου οι συμμετέχοντες μαθαίνουν να ζωγραφίζουν στο νερό με την αρχαία τεχνική ebru. Στο İrfan στεγάζεται επίσης το "Konyanüma", ένα από τα τρία μεγαλύτερα πανοραμικά μουσεία της Τουρκίας που αφηγείται την κουλτούρα των Μεβλεβί και την κοινωνική ζωή στο Ικόνιο τον 13ο αιώνα. Είναι εμφανές ότι το Ικόνιο προσπαθεί τα τελευταία χρόνια να αναδείξει την πλούσια θρησκευτική ιστορία του με μια πιο σύγχρονη ματιά, παρότι υπάρχουν στοιχεία της που μας φάνηκαν κάπως αναχρονιστικά. Ωστόσο, η παρακολούθηση των μυσταγωγικών τελετών των δερβίσηδων, αν τις δείτε καθαρά ως ένα είδος παραστατικής τέχνης, είναι μια εμπειρία που αξίζει να ζήσετε, επισκεπτόμενοι την πόλη.

Μια στάση στην ιστορική Σύλλη Ικονίου είναι επίσης απαραίτητη. Το μικρό χωριό, περίπου 15 χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης, προσελκύει πολλούς Χριστιανούς επισκέπτες αλλά και ιστορικούς από όλον τον πλανήτη. "Τι είναι αυτό που παρακινεί τον κόσμο να ταξιδέψει μέχρι τη Σύλλη;", θα αναρωτιέστε. Μια ιστορική εκκλησία, που το 327 π.Χ. η μητέρα του Βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, Ελένη, έχτισε ως δώρο για τους κατοίκους. Η εκκλησία της Αγίας Ελένης και η αναστήλωσή της το 2012 βοήθησαν τη Σύλλη να εξελιχθεί από "χωριό-φάντασμα" σε έναν must τουριστικό προορισμό, μας εξηγούν οι ξεναγοί της περιοχής. Όσοι αγαπάτε τα μικρά, γραφικά χωριά, βουτηγμένα στο "πράσινο", δεν θα απογοητευτείτε από το συγκεκριμένο. Αξίζει να περπατήσετε κατά μήκος του ποταμιού ή να το χαζέψετε χαλαρώνοντας σε ένα από τα πολλά τουριστικά καφέ του χωριού.

Ακόμα περισσότερες περιπλανήσεις στη φύση αλλά και μια πιο ξεχωριστή ταξιδιωτική εμπειρία προσφέρει ο "Τροπικός Κήπος των Πεταλούδων". Το κτίριο σε σχήμα πεταλούδας άνοιξε το 2015 και λειτουργεί σαν ένα ζωντανό μουσείο-σπίτι για τα πολύχρωμα λεπιδόπτερα. Προειδοποιούμε ότι η ζέστη είναι κάπως αποπνικτική, καθώς οι πεταλούδες χρειάζονται υψηλές θερμοκρασίες για να επιζήσουν, αλλά μπορείτε να κάνετε μια γρήγορη περιήγηση στον κήπο και να καταφύγετε στις πιο δροσερές αίθουσες με τις συλλογές πεταλούδων.

Ένας… καλότυχος τάφος και νόστιμες αναζητήσεις

"Bereket" είναι η τουρκική λέξη για την αφθονία και οι Τούρκοι τη χρησιμοποιούν συχνά όταν μιλούν για τον πέτρινο τάφο του Ateşbaz-ı Veli, του θρυλικού μάγειρα του Τζελαλεντίν Ρουμί. Πρόκειται για τον μοναδικό τάφο στον κόσμο που έχει χτιστεί για μάγειρα και βρίσκεται κοντά στο λόφο Άσκαν, στην περιοχή Μέραμ. Παρότι δεν θα το βάζαμε στα must αξιοθέατα του Ικονίου, οι προληπτικοί ίσως θελήσουν να το επισκεφθούν για να πάρουν μαζί τους λίγο από το αλάτι που φυλάσσεται δίπλα στον τάφο και, σύμφωνα με το μύθο, προσφέρει καλοτυχία και μακροζωία.

Μιλώντας για μάγειρες, στην ιστορική αγορά "Bedesten" στο κέντρο του Ικονίου υπάρχουν πολλά παραδοσιακά προϊόντα, αλλά και χαριτωμένα μαγαζιά με χειροτεχνίες και βιβλιοπωλεία με αντίκες για να ψωνίσει κανείς σουβενίρ. Για τον μυρωδάτο τουρκικό καφέ ή το γευστικό τσάι προτιμήσαμε ένα από τα μικρά καφενεία τριγύρω, πολλά από τα οποία διαθέτουν ταράτσα με θέα το Μουσείο Μεβλανά και την κεντρική πλατεία της πόλης.

Τα κεντρικά εστιατόρια της πόλης είναι εγγυημένο ότι θα σας σερβίρουν τα νοστιμότερα πιάτα: κεμπάπ φούρνου –πέφτει λίγο βαρύ αν δεν έχεις δυνατό στομάχι–, κρεμώδη σούπα γιαουρτιού (με κομμάτια αρνιού) ή ντοματόσουπα με μπάμιες (με λίγο ακόμα αρνί, αν δεν χορτάσατε), πικάντικα ντιπ από σουσάμι ή με τσίλι, σαλάτα του τσοπάνη (μοιάζει με τη δική μας χωριάτικη). Θα μας λείψουν τα "tiritli köfte", τα κεφτεδάκια με ψωμί βουτηγμένο σε ζωμό κρέατος που μαγειρεύουν στην κουζίνα του "Maruf Türbeönü Lokantası". Στο "Lokmahane Çarşı", το οποίο διαχειρίζεται ο σεφ και ινφλουένσερ Harun Donmez δοκιμάσαμε, φυσικά, αρνί φούρνου και τη σπεσιαλιτέ του: πίτα γεμιστή με το χαρακτηριστικό μπλε τυρί του Ικονίου, που ο σεφ μας ενημέρωσε ότι το έδιναν στους Οθωμανούς στρατιώτες ως αντιβιοτικό. Επίσης, το "Tayyar Attiker" φτιάχνει πεντανόστιμο πιλάφι με χοιρινό, τη διάσημη τύπου πίτσα ετλί εκμέκ, αλλά και υπέροχα επιδόρπια. Τέλος, οι χαλβάδες και τα ρυζόγαλα που δοκιμάσαμε ήταν εξαιρετικά και αξίζουν τη δοκιμή, ακόμα κι αν δεν έχετε συνηθίσει το άφθονο βούτυρο που βάζουν σε πολλά τουρκικά εδέσματα.