Η διάκριση μεταξύ πραγματικότητας και σουρεαλισμού θολώνει μέσα σ΄ αυτούς τους επιβλητικούς χώρους που αποτελούν αγέρωχες πύλες στο χρόνο και χαρίζουν ατμόσφαιρα πνευματικής ευλάβειας. Από την Αυστρία ως την Πορτογαλία, οι μυθικές βιβλιοθήκες ξεδιπλώνουν μυριάδες ιστορίες μέσω των σελίδων τους αλλά και της αρχιτεκτονικής τους.
Bnf Richelieu στο Παρίσι
Η πρόσφατα ανακαινισμένη εθνική βιβλιοθήκη του Παρισιού επιτρέπει πλέον την πρόσβαση στο κοινό στην εμβληματική Salle Ovale, που δικαίως αποκαλείται "οβάλ παράδεισος" και μέχρι πρότινος προοριζόταν αποκλειστικά για ερευνητές. Η κατασκευή της ξεκίνησε το 1897 από τον Jean-Louis Pascal και ολοκληρώθηκε το 1932 από τον Alfred Recoura. Μπαίνοντας είναι αδύνατο να μην κοντοσταθείτε για ώρα χαζεύοντας το εσωτερικό της. Με σχήμα οβάλ, μήκος σχεδόν 44 μέτρων και πλάτος 33 μέτρων και την επιβλητική οροφή που υψώνεται 20 μέτρα πάνω από τους επισκέπτες, μ΄ ένα γιγάντιο φεγγίτη που περιβάλλεται από κομψά επιχρυσωμένα φύλλα ακανθού και δεκαέξι στρογγυλά παράθυρα, πλαισιωμένα από ψηφιδωτά ενώ οι τεράστιες βιβλιοθήκες υψώνονται περήφανα σε τρεις ορόφους με σιδερένια μπαλκόνια με πάνω από 20.000 βιβλία, εκ των οποίων κόμικς, λεξικά, έργα ιστορίας και φιλοσοφίας. Οι επισκέπτες μπορούν να ακούσουν αποσπάσματα από τις συλλογές ήχου και έτσι να βυθιστούν σε συνεντεύξεις με σπουδαίους συγγραφείς, όπως η Colette ή ο Saint-Exupéry. Αν κοιτάξετε προσεκτικά την οροφή θα διακρίνετε σε όλη τη διάμετρο και από μια πόλη που φημίζεται για τη συμβολική της επίδραση στην ιστορία των πολιτισμών και των βιβλιοθηκών. Η είσοδος είναι δωρεάν.
https://www.bnf.fr/fr/richelieu
Livraria Lello στο Πόρτο
Μοιάζει να έχει βγει κατευθείαν από κάποιο μυθιστόρημα φαντασίας ή καλύτερα τα βιβλία φαντασίας εμπνεύστηκαν από τη Livraria Lello. Φημολογείται πως η J.K. Rowling εμπνεύστηκε από τους εκπληκτικούς εσωτερικούς χώρους του βιβλιοπωλείου για τον Χάρι Πότερ όταν ζούσε και δίδασκε στο Πόρτο. Στεγασμένη σ’ ένα γοητευτικό ιστορικό κτήριο με μια σαρωτική ξύλινη σκάλα που δεσπόζει στο κέντρο, θα σας κάνει να τη χαζεύετε για ώρα κι ας πρόκειται για μια τόσο μικρή βιβλιοθήκη. Η μοναδική αρχιτεκτονική της που συνδυάζει στοιχεία νεογοτθικής, art-déco και art nouveau αισθητικής, της έχει χαρίσει κατά καιρούς τον χαρακτηρισμό ως το πιο όμορφο βιβλιοπωλείο στον κόσμο. Χρειάζεται να πληρώσετε το μικρό αντίτιμο των 5€ για να θαυμάσετε το εσωτερικό της, ποσό το οποίο αν αγοράσετε κάποιο βιβλίο αφαιρείται από την αρχική του τιμή.
https://www.livrarialello.pt/en/home
St. Gall Abbey Library στο St. Gallen της Ελβετίας
Η βιβλιοθήκη που χτίστηκε το 612, ως scriptorium του αββαείου, αποτελεί την παλαιότερη βιβλιοθήκη της Ελβετίας και την τρίτη παλαιότερη εν λειτουργία στον κόσμο. Στην επιβλητική είσοδο που χρονολογείται στο 1781 και αποδίδεται στον Γερμανό γλύπτη Franz Anton Dirr, θα αντικρίσετε Χερουβείμ που κρατούν μια επιγραφή με τις ελληνικές λέξεις "Ψυχής Ιατρείον", υπονοώντας πως τα βιβλία είναι το φάρμακο. Η κεντρική αίθουσα της βιβλιοθήκης με την περίτεχνη ξυλόγλυπτη διακόσμηση, τις εντυπωσιακές θολωτές οροφογραφίες, που απεικονίζουν τα πρώτα εκκλησιαστικά συμβούλια και τους ξύλινους εξώστες λούζεται στο φυσικό φως που μπαίνει από τριάντα τέσσερα μεγάλα παράθυρα. Στα ράφια της υπάρχουν 170.000 βιβλία και 2.100 χειρόγραφα, που καλύπτουν 12 αιώνες λειτουργίας. Πάνω από 400 τόμοι είναι άνω των χιλίων ετών, ενώ η εντυπωσιακή συλλογή πρωτότυπων μεσαιωνικών χειρόγραφων την έχει καταστήσει παγκοσμίου φήμης. Η είσοδος κοστίζει 18 ελβετικά φράγκα (περίπου 17 ευρώ).
https://www.stiftsbezirk.ch/de/
Admont Abbey Library στη Στυρία της Αυστρίας
Η μεγαλύτερη μοναστική βιβλιοθήκη στον κόσμο βρίσκεται μέσα σ’ ένα μοναστήρι Βενεδικτίνων μοναχών στην περιοχή της Στυρίας. Η εντυπωσιακή κατασκευή της υλοποιημένη από τον αρχιτέκτονα Josef Hueber ολοκληρώθηκε το 1776 και από τότε πολλοί την έχουν χαρακτηρίσει ως το "8ο θαύμα της ανθρωπότητας". Εξού κι έχει ψηφιστεί πολλάκις ως η πιο όμορφη βιβλιοθήκη στη γη. Το πνεύμα του Διαφωτισμού είναι εμφανές στις επτά περίτεχνες τοιχογραφίες οροφής που δημιούργησε ο άνω των 80 ετών καλλιτέχνης Bartolomeo Altomonte (1694-1783) κατά τους καλοκαιρινούς μήνες του 1775 και 1776. Αυτές οι τοιχογραφίες απεικονίζουν τα στάδια της ανθρώπινης γνώσης, από τη σκέψη και το λόγο έως τις επιστήμες, με αποκορύφωμα τη θεία αποκάλυψη στον κεντρικό τρούλο. Η είσοδος κοστίζει 18,50€.
https://stiftadmont.at/en/about-the-abbey-library/
Εθνική Βιβλιοθήκη Klementinum στην Πράγα
Με τις περίτεχνες νωπογραφίες της οροφής του Jan Hiebl και τις πλούσιες σπειροειδείς κολόνες από χρυσό και μαόνι, δεν είναι περίεργο γιατί το Klementinum διαφημίζεται ως το "μπαρόκ μαργαριτάρι" της Πράγας. Στο πάνω μέρος του θόλου απεικονίζεται η αλληγορία των επιστημών, ενώ το κάτω μέρος είναι αφιερωμένο στην αποκαλυπτόμενη αλήθεια. Η βιβλιοθήκη άνοιξε το 1727 ως τμήμα ενός Ιησουιτικού Πανεπιστημίου αλλά σήμερα αποτελεί την εθνική βιβλιοθήκη της Τσεχικής Δημοκρατίας, στεγάζοντας πάνω από 20.000 τόμους θεολογίας και λογοτεχνίας σε βιβλιοθήκες με ένθετες βελανιδιές. Ένα πορτρέτο του αυτοκράτορα Ιωσήφ Β’ υπάρχει στην κορυφή της αίθουσας για να τιμήσει το έργο του στη συντήρηση βιβλίων από κατηργημένες μοναστικές βιβλιοθήκες, πολλά από τα οποία βρίσκονται ακόμη εκεί. Ο μόνος τρόπος για να επισκεφτείτε τη βιβλιοθήκη είναι μέσω οργανωμένης ξενάγησης, που κοστίζει 140 CZK, ήτοι 6€.
https://www.prague.eu/en/object/places/4071/the-clementinum-astronomical-tower-and-baroque-library
Wiblingen Library στο Ούλμ της Γερμανίας
Στους δύο ορόφους ενός πρώην Αββαείου των Βενεδικτίνων που ιδρύθηκε το 1093, στα νότια της συμβολής των ποταμών Δούναβη και Ιλέρ, στο γερμανικό κρατίδιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης βρίσκεται μια βαυαρική βιβλιοθήκη που αποτελεί ένα από τα καλύτερα παραδείγματα αρχιτεκτονικής ροκοκό. Το 1740 ο Ηγούμενος Hamberger ήθελε να δημιουργήσει ένα χώρο που θα ενέπνεε τους μοναχούς να θέλουν να μάθουν. Με μεγάλα παράθυρα από τα οποία διαχέεται άπλετο φως, διαθέτει περίτεχνες διακοσμήσεις από γυψομάρμαρο, μια εντυπωσιακή νωπογραφία οροφής και σειρές παλαιών βιβλίων. Υπάρχουν επίσης πολλά αγάλματα που μοιάζουν σαν να είναι φτιαγμένα από πορσελάνη ενώ στην πραγματικότητα είναι σκαλισμένα και ζωγραφισμένα στο χέρι. Κάθε άγαλμα έχει κι ένα ιδιαίτερο νόημα, αφού αντιπροσωπεύει την πίστη, την ιστορία, τη νομολογία, τη φυσική επιστήμη, τα μαθηματικά, την υπακοή, την προσευχή και την απάρνηση του κόσμου. Πάνω από την πόρτα υπάρχει μια επιγραφή που αναγράφει "όλοι οι θησαυροί της σοφίας και της επιστήμης είναι διαθέσιμοι εδώ". Η είσοδος κοστίζει 5,50€.
Trinity College Library στο Δουβλίνο
Στην καρδιά της ιρλανδικής πρωτεύουσας, η βιβλιοθήκη Trinity College προβάλλει αριστοτεχνικά την dark academy ατμόσφαιρα και κόβει την ανάσα τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά. Ιδρύθηκε το 1592 από τη Βασίλισσα Ελισάβετ A’, κερδίζοντας το παράσημο της παλαιότερης (και μεγαλύτερης) βιβλιοθήκης της Ιρλανδίας. Αυτό το εντυπωσιακό κτίριο φιλοξενεί στο μυσταγωγικό Long Room (που συχνά αποκαλείται το πιο όμορφο δωμάτιο στην Ιρλανδία) με τις δρύινες βιβλιοθήκες σε σκούρα απόχρωση, τη θολωτή οροφή και τις μαρμάρινες προτομές αξιόλογων μελετητών και συγγραφέων, περισσότερα από 200.000 βιβλία αλλά και τα διάσημα χειρόγραφα του βιβλίου των Κελς. Μόνιμο έκθεμα είναι η άρπα του βασιλιά Μπράιαν Μπόρου που χρονολογείται από τον 15ο αιώνα. Μόνο οι φοιτητές μπορούν να επισκεφτούν τη βιβλιοθήκη δωρεάν και να φέρουν μαζί τους ως 2 επισκέπτες. Για τους υπόλοιπους το εισιτήριο κοστίζει 25€ για 90 λεπτά εμπειρίας Book of Kells στην παλιά βιβλιοθήκη του Trinity.
Strahov Library στην Πράγα
Μέσα στο μοναστήρι Strahov που χρονολογείται από τον 12ο αιώνα και συγκαταλέγεται στα παλαιότερα μοναστήρια της Τσεχίας που συνεχίζουν να φιλοξενούν μοναχούς, βρίσκεται η μεγαλειώδης ομώνυμη βιβλιοθήκη που διαθέτει δύο υπέροχες αίθουσες, τη Θεολογική (που αποτελεί το παλαιότερο τμήμα της σημερινής βιβλιοθήκης) και τη Φιλοσοφική (τη μεγαλύτερη αίθουσα της βιβλιοθήκης). Η Θεολογική αίθουσα χτίστηκε την εποχή του πρώιμου μπαρόκ και διαθέτει μοναδικές τοιχογραφίες και διακοσμήσεις οροφής από γυψομάρμαρο. Η Φιλοσοφική αίθουσα χτίστηκε την περίοδο του υψηλού μπαρόκ, καταλαμβάνει δύο ορόφους, ενώ την οροφή κοσμούν τοιχογραφίες που απεικονίζουν την πνευματική εξέλιξη της ανθρωπότητας. Στο διάδρομο που συνδέει τις δύο αίθουσες υπάρχει ένα cabinet de curiosités με περίεργες συλλογές από ορυκτά, πεταλούδες, κοστούμια, σφαίρες και χάρτες που χρησίμευαν για επιστημονικούς σκοπούς. Η είσοδος κοστίζει 150 CZK (περίπου 6€) αλλά δυστυχώς μόνο είσοδος δεν είναι, αφού δεν επιτρέπεται να περπατήσετε μέσα στις αίθουσες, απλά να ρίξετε κλεφτές ματιές από το διάδρομο με τις συλλογές.
https://www.strahovskyklaster.cz/en/strahov-library
Εθνική βιβλιοθήκη της Αυστρίας στη Βιέννη
Στεγασμένη μέσα στο εμβληματικό ανάκτορο Hofburg, πρόκειται για την πρώην δικαστική βιβλιοθήκη του Οίκου των Αψβούργων που αποτελεί ένα έργο τέχνης από μόνη της, αφού η αίθουσα Grand Hall της βιβλιοθήκης εκτείνεται σε μήκος 80 μέτρων και ύψος 30 μέτρων με μια τοιχογραφία με τον Αυτοκράτορα Κάρολο IV στην οροφή του ζωγράφου Daniel Gran, δύο βενετσιάνικες μπαρόκ σφαίρες (μια για τη γη και μια για τον ουρανό) και 16 αγάλματα που αναπαριστούν ηγεμόνες και ευγενείς της Αυστρο-Ισπανικής οικογένειας των Αψβούργων. Στα 128 ιστορικά ράφια της φιλοξενεί πάνω από 200.000 βιβλία και αντικείμενα που χρονολογούνται από το 1500 ως το 1850. Εκεί υπάρχει και η συλλογή 15.000 τόμων του πρίγκιπα Ευγένιου της Σαβοΐας, δεμένη με κόκκινο, μπλε και κίτρινο δέρμα Μαρόκου, καθώς και μια από τις μεγαλύτερες συλλογές γραπτών του Μαρτίνου Λούθηρου, που δυστυχώς όμως δεν επιτρέπεται να διαβαστούν λόγω της εύθραυστης κατάστασής τους. Η βιβλιοθήκη που αποτελεί τη μεγαλύτερη μπαρόκ βιβλιοθήκη στην Αυστρία αλλά και την Ευρώπη, διατηρεί ακόμη αναλλοίωτη τη μεγαλοπρέπεια ενός αυτοκράτορα με την προσωπική πεποίθηση πως είχε οριστεί από τον Θεό (αυτοπροσώπως!). Η είσοδος κοστίζει 10€.
Biblioteca do Convento στη Μάφρα της Πορτογαλίας
Αυτή η βιβλιοθήκη του 18ου αιώνα αναδεικνύει το μεγαλείο του ροκοκό. Χτίστηκε από τον αρχιτέκτονα της βασιλικής αυλής Manuel Caetano de Sousa για να χρησιμοποιηθεί ως μουσείο. Τα πολυάριθμα παράθυρα της αίθουσας αφήνουν το φως να γλιστρήσει πλουσιοπάροχα κάνοντας το μαρμάρινο δάπεδο στους τόνους του γκρι, ροζ και λευκού να αστράφτει όλη μέρα. Τα ράφια της φιλοξενούν περίπου 35.000 δερμάτινους τόμους που χρονολογούνται από τον 14ο έως τον 19ο αιώνα. Το 1745 ο Πάπας χορήγησε ειδική άδεια για να φιλοξενηθούν εκεί "απαγορευμένα βιβλία" τα οποία ακόμη αποτελούν μέρος της συλλογής. Τα βράδια μικρές νυχτερίδες περιπολούν στα ράφια, προστατεύοντας τους τόμους από παράσιτα που τρώνε βιβλία, όπως σκώρους και βιβλιοφάγους, ένα νυχτερινό γλέντι που κρατάει αιώνες. Η βιβλιοθήκη του παλατιού Mafra είναι ανοιχτή σε ερευνητές, ιστορικούς και μελετητές των οποίων το αντικείμενο μελέτης δικαιολογεί την πρόσβαση σε αυτή τη συλλογή και συνίσταται ραντεβού.
https://www.visitlisboa.com/en/places/national-palace-of-mafra
Rijksmuseum Library στο Άμστερνταμ
Στεγασμένη στο Rijksmuseum, ένα από τα πιο γνωστά μουσεία τέχνης του κόσμου, η ομώνυμη βιβλιοθήκη του 19ου αιώνα είναι η μεγαλύτερη και παλαιότερη ιστορική βιβλιοθήκη τέχνης στην Ολλανδία. Ονομάζεται επίσης Cuypers Library από τον Ολλανδό αρχιτέκτονα Pierre Cuypers που χαρακτηριζόταν από το καθολικό του υπόβαθρο και σχεδίασε το Rijksmuseum και τον κεντρικό σταθμό του Άμστερνταμ τον 19ο αιώνα. Η βιβλιοθήκη διαθέτει μια τεράστια θολωτή οροφή με φεγγίτη αλλά και μεγάλα παράθυρα που βλέπουν στους κήπους του μουσείου και λούζουν το εσωτερικό της με άπλετο φως. Το νεοαναγεννησιακό στιλ της βιβλιοθήκης με τα εντυπωσιακά ξυλόγλυπτα, τους πολυελαίους την τεράστια ελικοειδή σκάλα, τα πολυάριθμα ράφια σε ατσάλινα μπαλκόνια και τους τοίχους που έχουν ζωγραφιστεί στο χέρι με μια γενναιόδωρη δόση χρώματος συνέβαλαν στο αρχιτεκτονικό θαύμα που αποτελεί σήμερα. Η βιβλιοθήκη διαθέτει μια τεράστια συλλογή βιβλίων αφιερωμένων στις τέχνες και την ιστορία καθώς και αρχεία δημοπρασιών και πληροφορίες για έργα τέχνης που φυλάσσονται εδώ από το 1885. Η είσοδος κοστίζει 22,50€.
https://www.rijksmuseum.nl/en/research/conduct-research/access-and-info
El Escorial στη Μαδρίτη
Η βασιλική βιβλιοθήκη είναι μέρος ενός μεγαλύτερου συγκροτήματος που περιλαμβάνει μοναστήρι, παλάτι και βασιλική στη μικρή πόλη San Lorenzo de El Escorial, έξω από τη Μαδρίτη. Σ΄ αυτή τη βιβλιοθήκη της Αναγέννησης, που ιδρύθηκε από τον Φίλιππο Β’, υπάρχει μια εντυπωσιακή συλλογή 40.000 βιβλίων (συμπεριλαμβανομένων σπάνιων χειρογράφων), που καλύπτουν από φιλοσοφία μέχρι πολιτική και ποίηση, γραμμένα σε πολλές διαφορετικές γλώσσες, όπως λατινικά, ελληνικά, αραβικά, περσικά, εβραϊκά ακόμη και νάουατλ, τη γλώσσα των Αζτέκων. H El Escorial αποτελεί την πρώτη βιβλιοθήκη στην ευρωπαϊκή ήπειρο που ξεφεύγει από τις μεσαιωνικές δογματικές πεποιθήσεις. Μεταξύ των πιο συναρπαστικών αντικειμένων της βιβλιοθήκης είναι οι μπαρόκ σφαίρες οπλισμού, των οποίων ο Φίλιππος ήταν άπληστος συλλέκτης. Ο βασιλιάς περνούσε μεγάλο μέρος του χρόνου του στη βιβλιοθήκη μελετώντας αυτά τα όργανα παρέα με αστρονόμους, γεωγράφους και χαρτογράφους. Πολύχρωμες τοιχογραφίες που κοσμούν την οροφή απεικονίζουν σκηνές από την κλασική ιστορία που αντιπροσωπεύουν τις επτά τέχνες στην αρχαιότητα. Αξιοσημείωτοι είναι και οι 14 πίνακες που παρουσιάζουν σκηνές που προορίζονται να ενθαρρύνουν την εκτίμηση για τις τέχνες στον επισκέπτη. Η είσοδος κοστίζει 18€.
https://www.patrimonionacional.es/visita/real-monasterio-de-san-lorenzo-de-el-escorial
