"Χωρίς εμάς, τι θα φας"; Αυτό είναι ένα από τα πολλά πανό των μαζικών κινητοποιήσεων των αγροτών που μπορεί να επέστρεψαν στα χωράφια τους, ωστόσο δεν υποχωρούν από τον αγώνα και τη διεκδίκηση των δίκαιων αιτημάτων τους. Πόσο αληθινό! Αν δεν υπήρχαν χιλιάδες αγρότες, κτηνοτρόφοι, μελισσοκόμοι, ψαράδες σε όλη την Ελλάδα, τι άραγε θα έφτανε στο τραπέζι μας; Πόσο αλληλένδετη είναι η επιβίωση μας με αυτή της συγκεκριμένης επαγγελματικής κατηγορίας για όλους μας;
Είναι ομολογουμένως πολύ δύσκολη η δουλειά όσων έχουν επιλέξει να δραστηριοποιηθούν στον πρωτογενή τομέα πολλά χιλιόμετρα μακριά από την πρωτεύουσα. Πέρα από την ανεπαρκή διαχείριση του αγροτικού προβλήματος από την Πολιτεία που επιδεινώνεται από τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ, οι παραγωγοί πρέπει να αντιμετωπίζουν επιπλέον πλημμύρες, πυρκαγιές, παγετούς, ξηρασίες, αρρώστιες. Κόντρα σε όλες τις πιθανότητες, παραγνωρισμένοι παραγωγοί σε ξεχασμένες ή/και καταπονημένες γωνιές της χώρας μοχθούν ασταμάτητα και εμείς συναντώντας τους στα ταξίδια μας ανά την Ελλάδα, δεν θα μπορούσαμε να μην τους αποτίσουμε φόρο τιμής. Ίσως γιατί η φέτα που βάζουμε στην χωριάτικη, το μέλι που συνοδεύει το γιαούρτι μας ή το κρασί με το οποίο χαλαρώνουμε μετά από μια ζόρικη μέρα δεν έφτασαν μαγικά εκεί. Ακριβώς αυτό οφείλουμε να το γνωρίζουμε.
Oινοποιείο Χατζησάββα, Αλεξανδρούπολη
"One woman show” θα μπορούσε να χαρακτηρίσει την λειτουργία του Hatzisavva Vineyards & Winery στα βορειοδυτικά της πόλης της Αλεξανδρούπολης, στην ακριτική Θράκη. Ψυχή, νους… και χέρια του boutique οινοποιείου, η Κική Χατζησάββα όπου μετά από σχετικές σπουδές στο Βιολογικό τμήμα του ΑΠΘ αφιερώθηκε εξ’ ολοκλήρου στη βιολογική αμπελοκαλλιέργεια και την παραγωγή οίνου. Όπως η ίδια μας λέει "η προσέγγιση μας τόσο στην αμπελοκαλλιέργεια όσο και στην οινοποίηση, είναι ήπιων παρεμβάσεων και όσο πιο eco-friendly γίνεται. Ακολουθούνται πρακτικές της περμακουλτούρας, δίνοντας την δυνατότητα στη χλωρίδα και πανίδα της περιοχής να συμβιώνουν αρμονικά με την άμπελο, όπως έκαναν χιλιάδες χρόνια πριν".
Δυστυχώς ανάμεσα στα 723.000 καμένα στρέμματα από την καταστροφική φωτιά στον Έβρο ήταν και το σύνολο του αμπελώνα της Κικής. Το σήμερα την βρίσκει να νοικιάζει δύο αμπέλια στην περιοχή του Διδυμότειχου για να συνεχίσει την παραγωγή αψηφώντας τις αντιξοότητες – μία από αυτές η γεωγραφική απομόνωση. Οι εξαιρετικές ετικέτες της (ποικιλίες Μαυρούδι, Cabernet Sauvignon, Merlot, Ασύρτικο) διεκδικούν με αξιώσεις τη θέση τους στον χάρτη του ελληνικού οινικού βασιλείου, ενώ η ατυπική της Μαλαγουζιά λατρεύεται γιατί ξεχωρίζει ως προς το σώμα και την στρογγυλάδα στο στόμα.
(Τα κρασιά Hatzisavva Vineyards & Winery είναι διαθέσιμα στο evroshop.gr και στην Αθήνα στα wine bar Heteroclito, εστιατόριο ΑΝΕΤΟΝ, RetroGastro Funky Taverna)
Εργαστήριο ζυμαρικών "Αρκαδικά μας" – Μεγαλόπολη
Κάτι τρέχει στην Μεγαλόπολη ακυρώνοντας κάθε κλισέ όσων περιμένει να βρει κάποιος (το εργοστάσιο της ΔΕΗ!) στην αδικημένη πόλη της Αρκαδίας. Όλα ξεκίνησαν το μακρινό 1971 όταν ο Θάνος και η Γλυκερία Καντέλη άνοιξαν το πρώτο παραδοσιακό εργαστήριο παρασκευής ζυμαρικών στην πόλη, εξυπηρετώντας όλη την ευρύτερη περιοχή για 35 συνεχή έτη. Υιοθετώντας τις ίδιες ακριβώς συνταγές της γιαγιάς και του παππού και ασπαζόμενος βιώσιμες πρακτικές ο Θανάσης Αργυρόπουλος επαναλειτούργησε το παλιό "Χυλοπιτάδικο Καντέλη" ως "Αρκαδικά μας".
Χωριάτικα αυγά από την περιοχή κρατούν τον πρώτο λόγο όσο το γάλα από ντόπιους κτηνοτρόφους έρχεται σε support ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι αγνό και βασισμένο στις παραδοσιακές γεύσεις. Στο εργαστήριο παράγονται και τυποποιούνται από τα κλασικά όπως ξινός τραχανάς, χυλοπίτες, κριθαράκι, λαζάνια μέχρι κοχυλάκι, βίδες, μακαρονάκι είτε από κανονικό άλευρο, ολικής άλεσης, δίκκοκο σιτάρι ή μελάνι σουπιάς. Σύμφωνα με τον Θανάση "όλα οφείλονται στους παππούδες που μας άφησαν κληρονομιά τις παραδοσιακές συνταγές. Έτσι, συνεχίζουμε να παράγουμε τα προϊόντα μας με σεβασμό όπως τα παραλάβαμε από τους προκατόχους μας".
(Τηλ 27910 22308, 6988 384267, arkadikamas.gr)
Μελισσοκομική φάρμα "φαΜελάκι", Παππάδες Βόρειας Εύβοιας
Ξακουστός μελισσότοπος η Βόρεια Εύβοια, χάρη στο τεράστιο δάσος από πεύκα, βελανιδιές και έλατα υποστήριζε ανέκαθεν τη μελισσοκομία με τα εκλεκτά δασόμελα της. Όλα άλλαξαν τον Αύγουστο του 2021 όταν η ολέθρια πυρκαγιά οδήγησε στον αφανισμό του μεγαλύτερου πευκοδάσους της χώρας. Ανάμεσα στους πολλούς πληγέντες και το "φαΜελάκι" έργο δύο δραστήριων μελισσοκόμων πρώτης γενιάς που δραστηριοποιούνται στο χωριό Παππάδες από το 2015.
Η Γωγώ Πασσά και ο Νίκος Αφένδρας είχαν αποφασίσει εξ’ αρχής να ενσωματώσουν στην κουλτούρα της μελισσοκομίας πρακτικές βιωσιμότητας, προστατεύοντας παράλληλα το τοπικό οικοσύστημα. Ενώ η οικογενειακή επιχείρηση μεγάλωνε συνεχώς και εκείνο το καλοκαίρι βρεθήκαν σχεδόν στο μηδέν. Σε πείσμα των συνθηκών και με όσες μέλισσες τους απέμειναν, συνέχισαν, συλλέγοντας νέα προϊόντα από το δάσος που αναγεννιέται. "Στόχος μας πια είναι να αναδείξουμε τις ξεχωριστές ποικιλίες μελιών του τόπου μας μετά την καταστροφή, όπως το νέο μέλι "Ανοιξιάτικων Αγριολούλουδων & Βοτάνων", ένα μέλι που δεν υπήρχε πριν αλλά γεννήθηκε στην ουσία την πρώτη άνοιξη μετά τις φωτιές από τα εκατοντάδες αγριολούλουδα και βότανα που άνθισαν, καθώς δεν τα εμπόδιζε η παχιά σκιά των δέντρων". Φέτος, θα είναι η χρονιά που το φαΜελάκι θα καταφέρει να μπει επιτέλους στο ράφι, με νέα εμφάνιση που θα δίνει την ευκαιρία στον καταναλωτή να ακολουθήσει το ταξίδι των μελισσών στον δρόμο του μελιού και σύντομα θα ξεκινήσουν οι πρώτες γευσιγνωσίας και δραστηριότητες εντός της φάρμας.
(Τα προϊόντα είναι διαθέσιμα μέσω www.facebook.com/afendrasbeekeeping)
Τυροκομείο Ζαχαρής, Φάρσαλα
Γενέθλιος τόπος του περίφημου χαλβά και η πόλη με τα περισσότερα ζαχαροπλαστεία ανά κάτοικο (σε μια αυθαίρετη εμπειρική εκτίμηση!) τα Φάρσαλα είναι ταυτισμένα με μια γλυκιά "σαπουνέ" γεύση. Ωστόσο, ο κάμπος με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τροφοδοτεί τους παραγωγούς που θέλουν να ασχοληθούν με κάτι άλλο πέρα από τον χαλβά Φαρσάλων. Μια τέτοια περίπτωση είναι το τυροκομείο ΖΑΧΑΡΗΣ που από το 1981 οι αδερφοί Αθανάσιος και Ευάγγελος Ζαχαρής, ικανοί τεχνίτες του γάλακτος, παρήγαγαν μικρές ποσότητες. Η τρίτη γενιά που έχει αναλάβει σήμερα με τον Θοδωρή στα ηνία, εστιάζει στην καθαρότητα των γεύσεων και στον ιδιαίτερο χαρακτήρα που προσδίδει η κοιλάδα των Φαρσάλων αλλά και τα βουνά της Πίνδου από όπου συλλεγούν το γάλα τους χειμερινούς και καλοκαιρινούς μήνες αντίστοιχα. Παραδοσιακά και δωρικά, στην γκάμα τους δεν υπάρχουν καρυκευμένα τυριά, παρά μόνο φέτα ΠΟΠ, κατσικίσιο τυρί, ανθότυρο, νωπή μυζήθρα όπως και πρόβειο γιαούρτι, κρέμες, ρυζόγαλο και βούτυρο.
Τα τελευταία χρόνια ο αθέμιτος ανταγωνισμός με νοθευμένη φέτα από αγελαδινό ή εισαγόμενο γάλα ήταν μια από τις κυρίαρχες δυσκολίες που συναντούσαν, μέχρι τις 6 Σεπτέμβριου που η επιχείρηση καταστράφηκε ολοσχερώς από την κακοκαιρία Daniel. Ο Θοδωρής μου περιγράφει "Η ζημιά που πάθαμε ήταν ολοκληρωτική σε μηχανολογικό εξοπλισμό και σε παραγόμενα προϊόντα καθώς καταστράφηκαν 12 τόνοι φέτας και κατσικίσιου τυριού. Μας πήρε τρεις μήνες να ξαναλειτουργήσουμε την παραγωγή.Το σημαντικό σε όλο αυτό το χάος είναι η στήριξη από όλους του προμηθευτές (κτηνοτρόφοι, υλικά συσκευασίας, μεταφορικές) όπου μας έδωσαν πίστωση για να μπορέσουμε να ξεκινήσουμε από το μηδέν".
(Τηλ 2491 025091, στην Αττική τα προϊόντα είναι διαθέσιμα σε μικρά σημεία πώλησης τυροκομικών όπως "Τυροκομικά Προϊόντα Καψοκάρδης" Βουτσάλη 51, Κάτω Πετρούπολη)
Αποσταγματοποιείο Spyropoulos Family, κάμπος Δύστου Νότια Εύβοια
Αυτό που ξεκίνησε ως χόμπι από τον πατέρα της οικογένειας, το 2013 έλαβε σάρκα και οστά όταν ο Φώτης Σπυρόπουλος άναψε τον για πρώτη φορά τον χάλκινο αποστακτήρα. Στον ευβοιώτικο Κάμπο Δύστου, όχι μακριά από το Αλιβέρι, η 100% οικογενειακή επιχείρηση απέδειξε ότι η εμπειρογνωσία του τσίπουρου δεν ανήκει αποκλειστικά στη Θεσσαλία, άντε και στην Μακεδονία. Άρτια και περίτεχνα, τα μονοποικιλιακά τσίπουρα από λευκή Κοντούρα, όπως καλείται στην Εύβοια το Σαββατιανό, φτιάχνονται από στέμφυλα που προμηθεύονται ειδικά για αυτό τον σκοπό διατηρώντας το υψηλό ποιοτικό επίπεδο. Τα τρία λευκά τσίπουρα και τα δύο παλαιώμενα έχουν ήδη αρχίσει να παίρνουν τη θέση που τους αξίζει στην αγορά, με τα παλιωμένα να κοιτάζουν με τόλμη στα μάτια τα αλλοεθνή, καθιερωμένα alter ego τους όπως το ουίσκι και το μπράντι.
Τα διεθνή πρότυπα της Spyropoylos family εκφράζονται μέσα και από το πολυδιάστατο site που προτείνει από γευστικά pairing μέχρι συνταγές για σπιτικά κοκτέιλ! Όσο για τις προκλήσεις που αντιμετώπισε η οικογενειακή επιχείρηση σχετίζονται κυρίως με την γραφειοκρατία της ελληνικής νομοθεσίας για τα αλκοολούχα ποτά. Κατά τον Φώτη "ο τρόπος που λειτουργεί η νομοθεσία εξακολουθεί να αποτελεί εμπόδιο. Ένα νέο πρόσφατο παράδειγμα είναι η εφαρμογή του LOTIFY που μας αναγκάζουν να καταγράφουμε τη γραμμή πώλησης της κάθε φιάλης που διαθέτουμε".
(Τηλ 22230 25827, spyropoulos.family, τα προιόντα είναι διαθέσιμα online και στα φυσικά καταστήματα του Cellier και σε επιλεγμένες κάβες)
Απόστολος Παπαδόπουλος Meat Company, Ξάνθη
Φέτος κλείνουν 100 χρόνια από το 1925, όταν ο παππούς Απόστολος Παπαδόπουλος και η οικογένειά του, πρόσφυγες από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας εγκαταστάθηκαν στην Ξάνθη και άνοιξαν το πρώτο τους κρεοπωλείο. Ένας αιώνας που μετέτρεψε μια μικρή οικογενειακή επιχείρηση σε μια σύγχρονη και κάθετα ολοκληρωμένη εταιρεία, από τις λίγες στον κλάδο της με αυτό το μοντέλο οργάνωσης και λειτουργίας. Στο Πάρκο Παραγωγής έκτασης 55.000 τμ., στο Λαμπρινό της Ξάνθης, λειτουργούν οι επιχειρησιακές μονάδες της εκτροφής, του σφαγείου, της επεξεργασίας κρέατος, της παραγωγής αλλαντικών και κρεατοσκευασμάτων, ενώ το εταιρικό κρεοπωλείο συνεχίζει χωρίς διακοπή από το 1954 τη λειτουργία του στην Δημοτική Αγορά της Ξάνθης.
Από τις τεχνικές ωρίμασης και κάπνισης μέχρι τα πατροπαράδοτα αλλαντικά της Θράκης και τις premium κοπές, η Απόστολος Παπαδόπουλος Meat Company κατάφερε να εδραιωθεί σε έναν πολύ απαιτητικό χώρο. Με άξονα το ποιοτικό νωπό κρέας, διαθέτει στην αγορά μοσχαρίσιο, βοδινό, χοιρινό, πρόβειο και αίγειο κρέας, προερχόμενο από τα ζώα που εκτρέφονται στην φάρμα της και στις συνεργαζόμενες φάρμες τοπικών παραγωγών. Παράλληλα, παρασκευάζει και ωριμάζει χειροποίητα αλλαντικά, κρεατοσκευάσματα και προϊόντα deli με μια συλλογή που ξεκινάει από τα ντόπια λουκάνικα (καραμανλίδικο, πρόβειο, πλεξούδα κτλ) παστουρμά, καβουρμά και φτάνει μέχρι καπνιστή βοδινή γλώσσα, παστράμι και άλλα premium καλούδια.
Τηλ 2541 600500, 25410 22080, www.meatcompany.gr
