Πρωτοβουλία για την ψηλάφηση της επόμενης μέρας της τουριστικής πολιτικής της χώρας έλαβε η πάντα δραστήρια Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, διοργανώνοντας την ημερίδα "Τουρισμός και Αειφορία" στο Μουσείο Ακρόπολης, με πληθώρα ομιλητών και εισηγητών από τον πολιτικό, τον θεσμικό και τον επιχειρηματικό χώρο. Μέσα από panels και στρογγυλές τράπεζες, διερευνήθηκαν θέματα όπως η προσέγγιση της φέρουσας ικανότητας ενός τόπου και η ορθολογική διαχείριση της τουριστικής ανάπτυξης στην Ελλάδα, ενώ την διεθνή εμπειρία και πρακτική εκπροσώπησαν δήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι από εξαιρετικά δημοφιλείς προορισμούς της Ευρώπης, όπως η Λισαβόνα, η Βενετία και το Ντουμπρόβνικ.
Την ημερίδα άνοιξε με τοποθέτησή της η Υπουργός Τουρισμού κα Όλγα Κεφαλογιάννη, σημειώνοντας την πρόθεση της κυβέρνησης να δημιουργήσει τις συνθήκες για μία νέα αρχή για τον ελληνικό τουρισμό, με στόχο τη βιωσιμότητα των προορισμών και του τουριστικού προϊόντος. "Έχουμε την πολιτική βούληση, αλλά και τα εργαλεία ώστε να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που μπορούν να οδηγήσουν σε ένα σταθερό και βιώσιμο μέλλον για τον ελληνικό τουρισμό", σημείωσε, προσθέτοντας ότι "συνθέτουμε ένα τουριστικό προϊόν που θα αναπτύσσεται με γνώμονα το μέτρο και την ισορροπία, ώστε η οικονομική ανάπτυξη να εξασφαλίζει ευκαιρίες για όλους, να προστατεύεται το φυσικό περιβάλλον και το πολιτιστικό κεφάλαιο και να αναδεικνύονται νέοι προορισμοί".
Ειδικότερα, αναφερόμενη στις πρωτοβουλίες και στον σχεδιασμό του Υπουργείου για την αειφόρο ανάπτυξη του τουρισμού, επεσήμανε την πρωτοβουλία της χώρας για σύσταση Παρατηρητηρίου για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στη Μεσόγειο, με αντικείμενο τη μέτρηση και παρακολούθηση των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων, τη σύσταση του Περιφερειακού Συμβουλίου Τουρισμού για τον σχεδιασμό μιας ισόρροπης τουριστικής ανάπτυξης σε εθνικό επίπεδο και στις επιμέρους περιφέρειες, αλλά και τους Πρότυπους Τουριστικούς Προορισμούς Ολοκληρωμένης Διαχείρισης, για προορισμούς με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και δυνατότητες.
Μελέτες φέρουσας ικανότητας
Η ποσοτικοποίηση της γενικής αίσθησης περί προορισμών που βρίσκονται στα όριά τους, όπως εκφράζεται σταθερά από θεσμούς και ιδιώτες τα τελευταία χρόνια, μέσα από μελέτες φέρουσας ικανότητας, ήταν ένα από τα ζητούμενα που συζητήθηκαν εκτενώς στη διάρκεια της Ημερίδας. Αίσθηση προκάλεσε, άλλωστε, πρόσφατη σχετική μελέτη φέρουσας ικανότητας της Σαντορίνης, που παρουσίασε ο Δρ. Πολεοδόμος – Χωροτάκτης και υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Πολιτικής της ΕΛΛΕΤ, κος Μιλτιάδης Λάζογλου, με χαρακτηριστικά ευρήματα την επί 132% αύξηση στα 5* ξενοδοχεία την πενταετία 2014 – 2019, αλλά και την αναλογία 185 τμ δομημένου χώρου ανά κάτοικο στο νησί το 2020. "Μισό εκατομμύριο τετραγωνικά μέτρα χτίστηκαν την τελευταία 5ετία στη Σαντορίνη", υπερθεμάτισε ο Δήμαρχος Θήρας, Νικόλαος Ζώρζος, επισημαίνοντας ότι η Σαντορίνη δεν μπορεί να "σηκώσει" επιπλέον κλίνες, ενώ δεν υπάρχει πια χώρος και για στρατηγικές επενδύσεις. "Όχι άλλα ΕΣΧΑΣΕ [Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων], το νησί μας ΕΣΚΑΣΕ" ήταν το σύνθημα που χρησιμοποίησε μιλώντας για ολοκληρωτική αλλοίωση των μορφολογικών χαρακτηριστικών της Σαντορίνης, ενώ η αναφορά ότι "πολλές από τις εκδιδόμενες άδειες δεν έχουν το στοιχείο της νομιμότητας, και η αυτοδιοίκηση δεν έχει ούτε την αυτοτέλεια ούτε τη δύναμη να αντιδράσει", ήταν μια αποστροφή που προκάλεσε εντύπωση.
Το διεθνές παράδειγμα
Παρεμβάσεις εξ αποστάσεως έκαναν στην ημερίδα εκπρόσωποι μερικών απ’ τους πιο δημοφιλείς ταξιδιωτικούς προορισμούς της Ευρώπης. Ο Marco Gasparinetti, δημοτικός σύμβουλος Βενετίας, μίλησε για το πώς η Γαληνοτάτη οδηγήθηκε στην απόφαση να επιβάλλει χρέωση εισόδου για τους μη διανυκτερεύοντες επισκέπτες της πόλης, "αν και το μέτρο δεν θα είναι όσο αυστηρό το θέλαμε, αφού το λόμπι των bars επέβαλε το μέτρο να εφαρμόζεται σε εισερχόμενους στην πόλη μέχρι τις 4μμ, ώστε να έρχονται ελεύθερα όσοι θέλουν να μεθύσουν στην ελεύθερη από αυτοκίνητα πόλη μας". Εστίασε ιδιαίτερα στην δυνατότητα που απέσπασε ο Δήμος από την ιταλική κυβέρνηση να ρυθμίσει ο ίδιος το τοπίο της βραχυχρόνιας μίσθωσης στην πόλη ("είμαστε η μόνη πόλη στη χώρα που έχουμε εξασφαλίσει αυτήν την δικαιοδοσία", υπογράμμισε, προκαλώντας αναστεναγμούς στους Έλληνες ομολόγους του στην αίθουσα), ενώ εξέφρασε και την ανησυχία του για παρεμπίπτοντα προβλήματα που επέφερε η ασυγκράτητη επισκεψιμότητα των προηγούμενων ετών, όπως η διακίνηση απαγορευμένων ουσιών. Ο Carlos Moedas, δήμαρχος Λισαβόνας, που έχει απαγορεύσει τη μετατροπή διαμερισμάτων σε καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης, κι αντιθέτως πριμοδοτεί με φοροελαφρύνσεις όσους ιδιοκτήτες επαναφέρουν τα διαμερίσματα στη μακρόχρονη ενοικίαση, ανέφερε παραδείγματα των βιώσιμων τουριστικών πρακτικών που έφεραν την πόλη στο βάθρο των World Travel Awards ως το Κορυφαίο Ευρωπαϊκό Προορισμό 2023, ενώ ο Robert Piaskowski, αντιδήμαρχος πολιτισμού της Κρακοβίας, εξήγησε πώς τα δημοτικά έσοδα από τους 16 εκατομμύρια επισκέπτες που υποδέχεται η πόλη ετησίως επιστρέφουν πίσω στους δημότες μέσα από έργα βελτίωσης της καθημερινότητάς τους.
Τι αφήνουν πίσω τους οι επισκέπτες;
Αν και η συνολική συνεισφορά του τουρισμού στην ελληνική οικονομία υπολογίζεται πλέον σε ποσά που ξεπερνούν το 25% του ΑΕΠ (περισσότερα από €23 δισ.), το αν, πώς και πόσα από τα χρήματα αυτά επιστρέφουν στους ΟΤΑ που σηκώνουν το βάρος της τουριστικής δραστηριότητας είναι μια από τις πτυχές που δεν έχουν ιδιαιτέρως αναλυθεί. "Η Κέρκυρα υποδέχεται 3,5 εκατομμύρια επισκέπτες το χρόνο", επεσήμανε ο Δήμαρχος Κεντρικής Κέρκυρας, Στέφανος Πουλημένος, αναδεικνύοντας το θέμα στη διάρκεια της Ημερίδας. "Από τους ανθρώπους αυτούς ο Δήμος δεν εισπράττει ούτε ένα ευρώ, πρέπει όμως να διαχειριστούμε το αποτύπωμά τους", συνέχισε, αναφέροντας σημαντικές επιπτώσεις της δημοφιλίας του νησιού, όπως το τεράστιο πρόβλημα της διαχείρισης σκουπιδιών, που ανά τακτά διαστήματα κάνει το γύρω των διεθνών ΜΜΕ, αμαυρώνοντας τη φήμη του νησιού σχεδόν τόσο όσο τσαλακώνει την καθημερινότητα των κατοίκων του νησιού και την εμπειρία των επισκεπτών του. "Κάθε χρόνο έρχονται στην Ελλάδα περισσότεροι από 20 εκατομμύρια τουρίστες", σημείωσε ο Νικόλας Τριάντος, ενεργό μέλος του συλλόγου San Giacomo – Δίκτυο Ιστορικών Πόλεων της Μεσογείου, προσθέτοντας ότι "αν στη διαμονή τους απέδιδαν ένα τέλος της τάξης των 0,10 ευρώ, οι Δήμοι θα είχαν ένα τεράστιο απόθεμα για να ενισχύσουν τις προβληματικές υποδομές".
