Βουνά που δεν τελειώνουν, χείμαρροι που κατεβαίνουν στα ποτάμια, έλατα που διαδέχονται τις καστανιές σε ατέλειωτα δάση, φαράγγια που "αγκαλιάζουν" καταρράχτες. Στην Ευρυτανία η φύση είναι κυρίαρχη και ο τουρισμός ήπιος. Όπως θα έπρεπε να είναι παντού, δηλαδή.
Λίγα τοπία έχουν καταφέρει να με κάνουν να σκεφτώ "συγκινητικά όμορφο" όταν τα πρωτοαντίκρισα. Ίσως επειδή πολλά μέρη αλλόκοσμης ομορφιάς μας έχουν γίνει τόσο οικεία μέσα από τον συνεχή βομβαρδισμό εικόνων, που τελικά όταν τα βλέπουμε από κοντά η μυσταγωγία έχει ήδη ξεθυμάνει. Εκεί τα καταφέρνει η Ευρυτανία ως μια αυθεντικά low profile περιοχή με φρεναρισμένο τον υπερτουρισμό. Πρόκειται για μια πράγματι άγνωστη περιοχή – χωρίς να χρησιμοποιώ αυτό το επίθετο καταχρηστικά όπως συνηθίζουμε οι δημοσιογράφοι. Επίσης, καλό θα ήταν να μην τη χαρακτηρίζουμε ούτε "νέα Αράχοβα", ούτε "Ελβετία της Ελλάδας". Αφού, λοιπόν, βγάλαμε από τη μέση όλα τα στερεότυπα, πάμε να συστηθούμε. Άλλωστε "εδώ απάνω στα βουνά δεν δίνουν δεκάρα τσακιστή. Για ό,τι έχει κερδηθεί για ό,τι έχει πια χαθεί".
Από χωριό σε χωριό
Βουνά με ονόματα πουλιών και χωριά με τα πλέον… κυριολεκτικά ονόματα. Στις πλαγιές τις Χελιδώνας και της Καλιακούδας κρέμονται κάμποσα χωριά που σχεδόν με αναίδεια διεκδικούν το χώρο τους ανάμεσα σε δάση. Το πιο ζωντανό παραμένει το Μεγάλο Χωριό, που, ίσως και λόγω μεγέθους, συγκεντρώνει τους περισσότερους ξενώνες-ταβέρνες. Τα φιδογυριστά δρομάκια θα μας οδηγήσουν στο αξιόλογο Λαογραφικό Μουσείο του Μεγάλου Χωριού (2237041502) με έργα λαϊκής τέχνης, παραδοσιακές στολές και αντικείμενα να μας ξεναγούν στην ιστορία της Ευρυτανίας, ενώ εντυπωσιακό έκθεμα το ρολόι του καμπαναριού με εμφανή τα σημάδια από σφαίρες. Σε μια στροφή συναντάμε το κατάστημα παραδοσιακών προϊόντων "Μεγάλο Χωριό" (6974114192) από το 1960. Ο Χρήστος Καρίπης, τρίτη γενιά στην οικογενειακή επιχείρηση φτιάχνει στο εργαστήριό του "αγυάλιστο" κριθαράκι, χυλοπίτες τσουκνίδας και μαρμελάδες. Είναι σίγουρα ενδιαφέρον αυτό το οικογενειακό μοντέλο εργασίας, που το συναντήσαμε στη συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων στην Ευρυτανία.
Οι επιλογές για ωραία μονοπάτια είναι δύο, είτε προς το Κεφαλόβρυσο είτε στον Γαύρο. Εμείς πήραμε το δεύτερο και, καθώς διασχίζαμε μια πηγή, μας προσπέρασε ένα ζαρκάδι! Μετά από αυτό το δέος, διακρίναμε από μακριά δεξαμενές και ανθρώπους με νιτσεράδες να "νουθετούν" ατίθασες πέστροφες που πηδάνε έξω. Στο ιχθυοτροφείο "Fresko" (2237041215), εκτός του ότι μάθαμε πολλά για το ποταμίσιο ψάρι, δοκιμάσαμε ευρηματικούς μεζέδες όπως πεστροφο-γιουβαρλάκια και ομελέτα γεμιστή με πέστροφα.
Στην απέναντι πλαγιά βρίσκονται το Παλιό και το Νέο Μικρό Χωριό. Το Νέο φτιάχτηκε το ’63 έπειτα από μια φοβερή κατολίσθηση, ενώ το Παλιό, με μόλις 7 μόνιμους κατοίκους, μοιάζει παγωμένο στο χρόνο. Ωστόσο, τα σαββατοκύριακα βουίζει από ζωή χάρη στο εστιατόριο "Στην… Πόλη" (2237041544), όπου όλοι μας όρκισαν να δοκιμάσουμε την vegan τσουκνιδόσουπα. Παρά την εμφανή ροπή της περιοχής προς την κρεατοφαγία, η Πόλυ, η Άρια και ο Γιάννης Αρώνης προτείνουν μια φίνα εκδοχή του comfort, βασισμένη και στην πολίτικη παράδοση της οικογένειας σε ένα ατμοσφαιρικό παλαιό οίκημα. Αναπάντεχα πιάτα όπως κάστανα στιφάδο και μοσχαράκι ντεμί γκλας δίνουν το δημιουργικό στίγμα.
Επιστρέφουμε στις Κορυσχάδες, με τα πλίθινα σοκάκια και τα παλιά αρχοντικά να συνθέτουν το αρχιτεκτονικό προφίλ του ιστορικού χωριού που εδέησε να προστατευτεί χάρη σε πρόγραμμα του ΕΟΤ. Δυστυχώς, το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης (2237024996), ένας από τους σημαντικότερους χώρους μνήμης, παραμένει κλειστός εδώ και μήνες... μέχρι νεωτέρας, λόγω συντήρησης του κτιρίου.
Φύση, το άλφα και το ωμέγα
Καταμεσής μιας συγκλονιστικής φύσης, η διαδρομή από το Καρπενήσι στο χωριό Φιδάκια μέσω Προυσού, συμπυκνώνει όλη την ομορφιά της Ευρυτανίας. Μονάχα που αυτή η φυσιολατρική εμπειρία απαιτεί προσοχή στο δρόμο για πέτρες από κατολισθήσεις. Όσο προσεγγίζαμε τη μονή της Παναγιάς της Πουρσιώτισσας, τα δέντρα ψηλώνουν, ο δρόμος ελίσσεται κατά μήκος του Καρπενησιώτη και οι ορθοπλαγιές γίνονται απόκρημνες στο φαράγγι Κλειδί, όπου περνάμε σχεδόν ξυστά από μια βράχινη "σκεπή". Ακολουθούν τα Διπόταμα όπου ο Καρπενησιώτης και ο Κρικελοπόταμος σχηματίζουν τον Τρικεριώτη και ακόμα πιο πέρα, σε μια μεγαλειώδη χαράδρα, "κρέμεται" η Μονή Προυσού. Εκτός από τη "θαυματουργή" εικόνα, υπάρχει και ένα μικρό εκκλησιαστικό μουσείο, στο οποίο εκτίθεται η πανοπλία του Καραϊσκάκη.
Δεν γίνεται να μη σταματήσουμε λίγα μέτρα παρακάτω, στο ορεινό αλλαντοποιείο "Στρεμμένου" (2237080810), συνώνυμο του προσούτο στην Ελλάδα. Η νοστιμιά όλων των προϊόντων (λόντζα, λουκάνικο, σαλάμι αέρος) εμπλουτίζεται με τα φυσικά αρώματα του ελατοδάσους. Ο καλύτερος τρόπος να κάψουμε τις θερμίδες των αλλαντικών είναι η μέτριας δυσκολίας πεζοπορία προς τη Μαύρη Σπηλιά και στα εναπομείναντα ερείπια του λίθινου καταφυγίου. Για δύο χιλιόμετρα, εικόνες ξεχωριστής ομορφιάς διαδέχονται η μία την άλλη: το ξύλινο γεφυράκι, ο καταρράχτης και όλες οι αποχρώσεις του κίτρινου και του πράσινου αποτυπωμένες στα φύλλα.
Τώρα έφτασε η στιγμή για την αληθινή περιπέτεια. Στο GPS βάζουμε το χωριό με το πιο ευφάνταστο όνομα, Φιδάκια, που τελικά προσφέρει και μια ευφάνταστη διαδρομή! Επί 40 χιλιόμετρα σ’ ένα σκηνικό αδάμαστης φυσικής γοητείας, που έμοιαζε με την τελική πίστα κάποιου κυνηγιού θησαυρού τύπου Goonies, οδηγήσαμε (χωρίς 4Χ4) περιτριγυρισμένοι από φουντωτά έλατα, περάσαμε χωματόδρομο και πατήσαμε για λίγο τα υγρά ίχνη ενός παραπόταμου, ενώ παίζαμε κρυφτούλι με την λίμνη Κρεμαστών. Η μεγαλύτερη τεχνητή λίμνη της Ελλάδας εξακολουθεί να παραμένει άγνωστη στους περισσότερους εξ ημών, αλλά ιδιαίτερα αγαπητή σ’ όσους την έχουν ξετρυπώσει. Στη θέση Τσαγκαράλωνα, μόλις 3 χιλιόμετρα από τα Φιδάκια, τραβήξαμε χειρόφρενο για μια συγκινητικά όμορφη εικόνα, με τη γέφυρα της Επισκοπής, που ενώνει την Ευρυτανία με την Αιτωλοακαρνανία, και τα υπερθεαματικά φιόρδ.
Με το βλέμμα χορτασμένο φτάνουμε στον παραδοσιακό οικισμό Φιδάκια, που όσο απομονωμένος είναι άλλο τόσο κερδίζει σε γραφικότητα. Παντού βλέπεις καλοδιατηρημένα πετρόχτιστα σπίτια αλλά και ξύλινες σημάνσεις για τα τοπόσημα του χωριού. Μιας και το βουνό θέλει κρεοφαγία, η ταβέρνα "Οιχαλία" (2237024554) είναι μονόδρομος. Εδώ ο Χρήστος Λέρης με τη γυναίκα του Γεωργία -που διατηρούν και τον ομώνυμο ξενώνα- παρασκευάζουν ζυμαρόπιτα και κρεατόσουπες που ταιριάζουν με το τοπικό τσίπουρο και την πανοραμική θέα.
Εδώ είναι η πρώτη ύλη
Oι ντόπιοι επέμεναν πως η ωραιότερη θέα του Καρπενησίου είναι από το εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου που επιβλέπει στωικά τις ατέλειωτες κεραμοσκεπές που με την άναρχη δόμηση της πόλης κάπως έχουν χαλάσει το φυσικό χαρμάνι της τοποθεσίας. Εξαιρετική η βίστα, ωραίοι και οι δύο πεζόδρομοι που συναντιούνται στην πλατεία Μάρκου Μπότσαρη. Ακόμη και αν δεν φημίζεται για την ακαταμάχητη γοητεία του, το Καρπενήσι έχει νόστιμα ατού στο μανίκι του.
Πάνω από 50 χρόνια ζωής μετράει το "Σπίτι του Μελιού" (2237024624) με ενδιαφέρουσα γκάμα σε ανθόμελο, δασόμελο, αλλά και καλλυντικά με μέλι. Τρίτης γενιάς τυροκόμος, ο Ηλίας Κουτρομάνος (2237023056) παράγει φέτα, κατσικίσιο τυρί και φυσικά τσαλαφούτι, το διάσημο τυρί της Ευρυτανίας, στο κέντρο της πόλης. Βγαίνοντας προς τα έξω, είναι αδύνατον να μην προσέξουμε το "Kreopoleio 52" (22370254770), που παραπέμπει σε high end μπουτίκ κρεάτων. Σερβίρουν και καφέ όση ώρα επιλέγει κάποιος ανάμεσα σε dry aged κρεατικά, αλλαντικά και καρπενησιώτικη μπίρα Carpinus – την οποία βρίσκει κάποιος και στη μικροζυθοποιία Carpinus (6974466855) αν και εμείς δοκιμάσαμε την αφιλτράριστη pale ale στη φρέσκια άφιξη της περιοχής, το εστιατόριο "Νόστος Γεύσεων" (2237081007). Στη σάλα όπου μοναστηριακά στοιχεία μπλέκονται με ρουστίκ μινιμαλισμό, η δημιουργική πλευρά της ελληνικής γεύσης σε real food προσέγγιση εκφράζεται αρκετά επιτυχώς σε πιάτα σαν τη σαλάτα "σπανακοτυρόπιτα" και το ριζότο με ντόπιο προσούτο.
Κοντά στο Καρπενήσι, βρίσκεται και το περίφημο Κλαυσί. Περιποιημένο χωριό, προικισμένο με το ναό του Άγιου Λεωνίδη, μοναδικό δείγμα παλαιοχριστιανικής αρχιτεκτονικής. Στάση για να ζεσταθούμε στο "Καφέ της Χαράς" (2237 025221), που εμπλουτίζει τον κατάλογό του συνεχώς με αφεψήματα και πληθωρικά γλυκά. Δυτικά του Καρπενησίου κάνουμε στάση για μια πεζοπορία στον δασικό δρόμο που κυκλώνει τον Άγιο Νικόλαο. Το ανυπότακτο χωριό είναι γνωστό και ως Λάσπη, αλλά και "Μικρή Μόσχα", μιας και συμμετείχε σύσσωμο στην Εθνική Αντίσταση.
Ακολουθούν πολλές στροφές, μέχρι το Κρίκελλο, στα 1.120 μέτρα. Η μεγαλύτερη πλατεία της Ευρυτανίας φιλοξενεί την εκκλησία του Αγίου Νικολάου και την ταβέρνα "Αντιγόνη" (2237071250), το σταθερό ραντεβού ντόπιων και περαστικών δίπλα στο τζάκι που σιγοκαίει. Πίτες και μαγειρευτά έρχονται στο τραπέζι, ενώ το μοσχαράκι στο πήλινο λιώνει με το βλέμμα, πριν καν το προσεγγίσει το πιρούνι.
Δραστηριότητες
- Για rafting, canyoning, οργανωμένες πεζοπορίες, απευθυνθείτε στην Trekking Hellas Ευρυτανίας (2237025940, trekking.gr) και την F-Zein Active (2237080150, active.com.gr)
- Το Natfil Horse Riding (6988998016) είναι ένα ιππικό κέντρο ελεύθερης ιππασίας όπου πραγματοποιεί διαδρομές στο μαγευτικό τοπίο του Μεγάλου Χωριού.
- Το χιονοδρομικό κέντρο στο Βελούχι (6948709301) διαθέτει 18 πίστες εκ των οποίων 4 είναι off piste και 2 για snowboard.
- Για τα παιδιά υπάρχουν δύο χώροι δραστηριοτήτων: το Salοon (2237024606, saloonpark.gr), με πύργο αναρρίχησης, τοξοβολία, εναέριο πέρασμα, και το The Newton Park (2237024614, thenewtonpark.gr), ένα edutainment concept, όπου οι θετικές επιστήμες συναντούν διαδραστικά παιχνίδια.
Διαμονή
- Selestina Boutique Hotel (2237089008, selestina.gr) Αίσθηση χαλαρής πολυτέλειας ενός boutique hotel στην καρδιά του Καρπενησίου, με δωμάτια όπου κυριαρχούν το ξύλο, το μάρμαρο και η luxury cottage ατμόσφαιρα.
- Anerada Inn Boutique Suites (2237041479, anerada.com.gr) Στο Μεγάλο Χωριό, ρομαντικός και pet-friendly ξενώνας με 5 δωμάτια με country style διακόσμηση.
- Kastanea House and bar (22370 21210, kastanea.gr) Σε μια αρμονική συνύπαρξη του μοντέρνου με ρουστίκ πινελιές, οι 7 σουίτες στον Άγιο Νικόλαο θυμίζουν ιδιοσυγκρασιακό σαλέ στο καστανόδασος.
- Οιχαλία (2237024554, fidakia.gr). O μοναδικός πετρόχτιστος ξενώνας στα Φιδάκια, εναρμονισμένος με την τοπική παράδοση προτείνει άνετα και προσεγμένα δωμάτια.
