Η άγρια ομορφιά της Φολεγάνδρου θα σε παρασύρει από την πρώτη στιγμή που θα πατήσεις το πόδι σου στον Καραβοστάση, το λιμάνι της. Λίγα λεπτά αργότερα ανηφορίζοντας το δρόμο για τη Χώρα, η Φολέγανδρος θα αρχίσει να ξεδιπλώνει κομμάτι κομμάτι, πέτρα την πέτρα, ξερολιθιά ξερολιθιά την ατίθαση γοητεία της. Λίγα χρόνια πριν ήταν ένα καλά κρυμμένο μυστικό στην καρδιά του Αιγαίου, σήμερα αποτελεί σταθερή (εθιστική) αξία για εκείνους που αποζητούν τα νησιώτικα vibes που δεν έχουν αλλοιωθεί από το μαζικό τουρισμό (οι κάπως ανεβασμένες τιμές έχουν βοηθήσει σε αυτό) ενώ η αξημέρωτη αυθεντικότητά της περιέργως έχει δέσει με μια κομψότητα που αναβαθμίζουν τη νησιώτικη εμπειρία.
Ένα νησί που λέγεται πως είναι η επόμενη Σαντορίνη (πιθανότατα γιατί τη συναγωνίζεται επάξια στο ηλιοβασίλεμα), αλλά διατηρεί ανόθευτες τις παραλίες της, ένα γοητευτικό μεσαιωνικό οικισμό από την εποχή των πειρατών που ισορροπεί πάνω σ’ έναν κάθετο βράχο, περιτριγυρισμένος από το απέραντο μπλε του Αιγαίου και την πιο παρεΐστικη διάθεση στις μποέμ πλατείες της, στη γραφικότατη Χώρα, δεν μπορεί παρά να αποτελεί πρόκληση το να μην την ερωτευτείς.
Η πλανεύτρα Χώρα
Η πρώτη εικόνα που κατακλύζει το οπτικό σου πεδίο με το που φτάσεις στη Χώρα είναι η επιβλητική Εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου με τους τρεις τρούλους –ένα σπάνιο δείγμα αιγαιοπελαγίτικης ναοδομίας. Θαρρείς και εποπτεύει ολόλευκη τη Φολέγανδρο από εκεί ψηλά, πάνω στον εντυπωσιακό της βράχο, με το λιθόστρωτο μονοπάτι που οδηγεί σε αυτήν σαν αποτύπωμα κεραυνού πάνω στο άνυδρο βουνό. Σήμα κατατεθέν του νησιού (και πώς να μην είναι;) και η σπουδαιότερη εκκλησία του, λέγεται πως χτίστηκε στη θέση αρχαίου ναού, αφού στον αυλόγυρο και στο εσωτερικό της έχουν βρεθεί αρχαίες επιγραφές και βάσεις αγαλμάτων. Εντός της εκκλησίας βρίσκεται η θαυματουργή βυζαντινή εικόνα της Παναγίας που συνδέεται με πειρατικές ιστορίες και θρύλους της Φολεγάνδρου. Το Πάσχα συντελείται ένα ιδιαίτερο οδοιπορικό, κατά το οποίο η εικόνα λιτανεύεται σε όλο το νησί και τα σπίτια ανοίγουν τις πόρτες τους για να την υποδεχτούν.
Κάνε τη διαδρομή λίγο πριν πέσει ο ήλιος γιατί αυτά τα 15 λεπτά ανάβασης θα σου χαρίσουν ένα από τα πιο μαγευτικά ηλιοβασιλέματα της ζωής σου! Θα κοντοσταθείς αρκετές φορές σε κάποιο από τα πλατιά σκαλοπάτια μέχρι και η τελευταία ηλιαχτίδα να χαθεί πίσω από τα άγρια βουνά ενώ σε κάθε στροφή η θέα της Χώρας θα απλώνεται όλο και πιο μεγαλειώδης. Η Χώρα της Φολεγάνδρου, άλλωστε, είναι μια από τις πιο γοητευτικές των Κυκλάδων. Κτισμένη κατά το ήμισυ εντός του Κάστρου, που σχεδόν αιωρείται στο χείλος του γκρεμού θυμίζει άγριο αερικό στην καρδιά του Αιγαίου.
Ξεκίνα τη μέρα σου στηθαίο στην πλατεία της Πούντας, εισέπνευσε μια γερή δόση θαλασσινού αέρα γιατί η θέα στο χάος κόβει την ανάσα. Κάτσε για πρωινό στην πολύχρωμη "Πούντα" (2286041063), αφού έχεις βγάλει το πόρισμα πού θα πας για μπάνιο σύμφωνα με τους ανέμους που εκεί πάνω δίνουν πάντα μια έγκυρη εικόνα. Είτε επιλέξεις τη μπροστινή μεριά της, είτε στο βάθος κήπος, όπως αναγράφεται χαρακτηριστικά στον παιχνιδιάρικο κατάλογο, η Πούντα είναι νόστιμη! Δοκίμασε Ντάκο ή ομελέτα. Το απογευματάκι, μετά το μπάνιο σε κάποια από τις παραλίες του νησιού, σίγουρα ο δρόμος θα σε ξαναβγάλει στη Χώρα, ανάμεσα στους ασπρισμένους τοίχους των κυκλαδίτικων σπιτιών, τα λιλιπούτεια σικάτα μαγαζάκια με χειροποίητες δημιουργίες και τις βουκαμβίλιες που χρωματίζουν τα στενά πλακόστρωτα σοκάκια. Όποιο από αυτά κι αν πάρεις θα βγεις σε κάποια από τις πλατείες, στην Πιάτσα, τη Ντούναβη ή τη Μαράκι.
Για ποτό ή ρακή τα σοκάκια θα σε οδηγήσουν στο "Beez", το "BaRaki" και τέλος στην "Αστάρτη". Πηγαίνοντας από πλατεία σε πλατεία θα νιώσεις πως μεταφέρεσαι από γιορτή σε γιορτή (ή καλύτερα ένα μεγάλο γάμο), ενώ όλο το νησί τα βράδια γίνεται μια μεγάλη παρέα. Για καλομαγειρεμένο φαγητό, κατευθύνσου στο "Γουπί" (2286041057), για ζυμαρικά στο "Zimaraki" (2286041020) και για ελληνική μεσογειακή κουζίνα στην "Πιάτσα" (2286041274).
Μη φύγεις αν δε γευτείς το γαλακτομπούρεκο ή την πορτοκαλόπιτα στην αυλή του Καφενείου "Η Λόντζια" (2286041506) και τα pancakes ή τις περίεργες γεύσεις χειροποίητου παγωτού που βγάζουν κατά καιρούς (όπως το φραγκόσυκο και το παστέλι) στο "ParasAgas" (2286027633) ακριβώς από κάτω. Από τη Λόντζια ή το Παραπόρτι, μπορείς να μπεις στο Κάστρο και να περιπλανηθείς στα σοκάκια χαζεύοντας τα σπίτια που μετρούν πάνω από δέκα αιώνες ζωής. Θα μαγευτείς απ’ αυτό το μεσαιωνικό οικισμό με τα μικρά μπαλκόνια που φτιάχτηκε για προστασία από τους πειρατές και κατοικείται μέχρι σήμερα. Μετά την εξάλειψη του πειρατικού κινδύνου, η αρχιτεκτονική φυσιογνωμία του Κάστρου παρέμεινε αναλλοίωτη. Σίγουρα θα περπατήσεις και τους δύο κύριους παράλληλους δρόμους, τη Μέσα Ρούα και την κάτω Ρούα που καταλήγουν αμφότεροι στη μοναδική πλατεία του Κάστρου, στην αυλή της γραφικής εκκλησίας της Παντάνασσας.
Στην Αγκάλη θα βρεις μια αγκαλιά από θάλασσα
Ανάμεσα στα άγρια βουνά φωλιάζει η Αγκάλη, στο γραφικό κόλπο Βαθύ, 4 χλμ από τη Χώρα. Ένα μέρος, ησυχαστήριο, μια γλυκιά νηνεμία. Αξίζει να μείνεις κάποιες μέρες σ’ αυτό το λιλιπούτειο οικισμό με την ψιλή άμμο και τα τιρκουάζ νερά. Μένοντας εκεί, με τη θάλασσα στα πόδια σου και ό,τι (βασικό) χρειάζεσαι σε ακτίνα 5 λεπτών με τα πόδια, είναι ο,τι πρέπει για να χαλαρώσεις πραγματικά και να κλείσεις διακόπτες με όλη τη σημασία της φράσης. Πάρε το βιβλίο σου και περπάτα από την Αγκάλη ως τις επόμενες privé κοντινές παραλίες, τα Φηρά, το Γαλίφο και τον Άγιο Νικόλαο. Στο Γαλίφο θα συναντήσεις και το "Galifos Eco Houses" (6976131295, www.galifos-folegandros.gr), έξι ενοικιαζόμενα δωμάτια χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα. Σ’ αυτές τις μικρές αμμουδιές μπορείς να απολαύσεις την καλοκαιρινή ραστώνη χωρίς τίποτα περιττό, ούτε καν το μαγιό σου. Όταν επιστρέψεις κάτσε να φας στην "Pasithea" (2286041094), με τη μοναδική θέα στις αποχρώσεις του μπλε στα πόδια σου και αν θέλεις κάτι πιο gourmet επίλεξε το εστιατόριο του ξενοδοχείου "Blue Sand Boutique Hotel and Suites" (2286041042, www.bluesand.gr) την ώρα του ηλιοβασιλέματος. Το σκηνικό είναι κινηματογραφικό και σπάει τα κοντέρ στο ρομαντισμό. Επισκέψου επίσης κάποιο απογευματάκι το καφενείο "Πανόραμα" (2286041546) για πρωινό, παραδοσιακές πίτες, όπως η καλασούνα (τοπική τυρόπιτα) και η καρπουζένια ή κάποιο χειροποίητο γλυκό, όπως τριαντάφυλλο.
Άνω Μεριά, ο μοναδικός οικισμός με παραδοσιακή αγροτική φυσιογνωμία
Στην Άνω Μεριά, το δεύτερο σε μέγεθος οικισμό του νησιού, θα βιώσεις την αυθεντική αγροτική ζωή της Φολεγάνδρου. Εκεί δεν υπάρχουν σοκάκια, πλατείες και καλντερίμια, γιατί τα σπίτια είναι μικρά αυτόνομα αγροκτήματα. Ευδοκιμούν όμως το θυμάρι, το δεντρολίβανο, ο δυόσμος και η ρίγανη, χαρίζοντας το ευωδιαστό άρωμά τους. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια παραδοσιακή αγροτική οικιστική μονάδα του 19ου αιώνα. Στην Άνω Μεριά θα βρεις και το υπαίθριο Λαογραφικό Μουσείο (ανοιχτό από τις 17:00 ως τις 20:00 κατά τους θερινούς μήνες), όπου μπορείς να δεις ένα τυπικό αγροτικό νοικοκυριό της Φολεγάνδρου, που ονομάζεται θεμωνιά, όπως ακριβώς λειτουργούσε μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Ταξίδεψε νοερά μερικές δεκαετίες πριν και φαντάσου τους Φολεγανδρίτες να κυκλοφορούν στο επιπλωμένο σπίτι, το κελάρι, το φούρνο, το λιοτρίβι με την χαρακτηριστική κυκλική πέτρα και τα δεντρόσπιτα με πέτρινους κυλινδρικούς τοίχους που προστάτευαν τα δέντρα από τους ανέμους. Κάποιες θεμωνιές σήμερα έχουν αναπαλαιωθεί και νοικιάζονται, όπως η Βίλα Μακαριά. Επιβάλλεται να δοκιμάσεις (ιδίως) στην Άνω Μεριά, ματσάτα (που πήραν το όνομά τους από τη μάτσα, τη μακιά κυλινδρική βέργα με την οποία ανοίγουν τη ζύμη), τα παραδοσιακά χειροποίητα ζυμαρικά, σαν μακριές παχιές χυλοπίτες, συνοδεία κόκορα ή κουνελιού από τα χεράκια της κυρίας Ειρήνης στο "Καφεπαντοπωλείο" (2286041436), όπου μπορείς να αγοράσεις και χειροποίητα προϊόντα. Για καλό σουβλάκι (ή σκεπαστή) στην Άνω Μεριά κάνε μια στάση στο "Μαραγκούδικο" (2286041493).
Οι παραλίες με τα κρυστάλλινα νερά
Στο νησί που πήρε το όνομά του από το γιο του βασιλιά της Κρήτης Μίνωα, Φολέγανδρο, δεν θα βρεις απεριόριστες επιλογές σε παραλίες. Οι περισσότερες όμως είναι προικισμένες με μικρές σπηλιές και αρμυρίκια που θα σου προσφέρουν τη φυσική σκιά τους και την αρχέγονη ευδαιμονία να απλώνεις πετσέτα πάνω στην άμμο. Από το λιμάνι του νησιού, τον Καραβοστάση, έναν όμορφο γραφικό παραλιακό οικισμό με μια γαλήνια παραλία, μπορείς να πάρεις το δρόμο προς τα Χοχλίδια, το Βιτζέτζο, το Λατινάκι, το Πουντάκι αλλά και το Λιβάδι, ένα μικρό χωριό με αμμώδη παραλία και τιρκουάζ νερά, πλησίον της οποίας βρίσκεται και το ομώνυμο κάμπινγκ (22860 41478).
Να πάρεις το καραβάκι από τον Καραβοστάση για την πιο εντυπωσιακή παραλία της Φολεγάνδρου, το Κάτεργο. Μη σε ξεγελάει το όνομά του. Πρόκειται για μια εντελώς ανοργάνωτη παραλία με κρυστάλλινα νερά, άμμο και ψιλό βοτσαλάκι. Παλιότερα οι κάτοικοι έπαιρναν από εδώ το σιδηρούχο κοίτασμα "αιματίτη" για να βάφουν με τη σκόνη του τα καΐκια και τα σπίτια τους και οι τραυματισμοί από τις αυτοσχέδιες εκρηκτικές ύλες ήταν η αιτία που ονομάστηκε έτσι. Μπορείς επίσης να προσεγγίσεις την παραλία μέσω ενός σχετικά δύσβατου μονοπατιού με τα πόδια, διάρκειας μισής ώρας. Είτε πας μέχρι το Κάτεργο, είτε κάνεις το γύρο του νησιού, θα δεις ένα ξεχωριστό φυσικό μνημείο, με ιδιαίτερο σπηλαιολογικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον, τη Χρυσοσπηλιά, ένα σπήλαιο με θαλάμους, στους οποίους βρέθηκαν όστρακα, σταλακτίτες, αλλά και σκαλισμένα αρχαία ονόματα εφήβων στα τοιχώματα. Λέγεται μάλιστα, πως στην αρχαιότητα, οι έφηβοι του νησιού χρειαζόταν να φτάσουν ως τη Χρυσοσπηλιά, σαν μια τελετή ενηλικίωσης, μετά την οποία έγραφαν τα ονόματά τους. Νικαγόρας, Θεμιστοκλής, Κλέων, Καλλίμαχος, Πυθαγόρας, Λυσικράτης είναι μόνο κάποια από τα ονόματα που αναγράφονται και χρονολογούνται από τον 4ο αιώνα. Το σπήλαιο προσεγγίζεται μόνο από τη θάλασσα και η πρόσβαση είναι δύσκολη, ειδικά όταν φυσάει δυνατός βοριάς.
Η Αγκάλη, στον Όρμο Βαθύ, θα σε σαγηνέψει με τα εντυπωσιακά νερά της -πεντακάθαρα και γαλαζοπράσινα- και τους κατακόρυφους βράχους. Το μονοπάτι θα σε οδηγήσει σε κρυφές παραλίες του ονείρου. Στις βορειοανατολικές ακτές του νησιού, υπάρχουν οι παραλίες Βορινά, με την πράσινη πέτρα Φολεγάνδρου, Άγιος Γεώργιος και Σερφιώτικο, με πρόσβαση μόνο με τα πόδια ή με καΐκι. Ομοίως και το Λιβαδάκι, μια άγρια παραλία, με βράχια και γαλαζοπράσινα νερά, που προτιμάται από ερωτευμενάκια λόγω ειδυλλιακού τοπίου.
Πού να μείνεις
Στο εμβληματικό ξενοδοχείο "Ανεμόμυλος Boutique Hotel" (2286041309, www.anemomiloshotel.com) που ισορροπεί στην άκρη του γκρεμού και ατενίζει την απεραντοσύνη του Αιγαίου.
Στο "Blue Sand Boutique Hotel & Suites" (2286041042, www.bluesand.gr), ένα ρομαντικό συγκρότημα διαμερισμάτων αμφιθεατρικά χτισμένο, στην παραλία της Αγκάλης, σε μίνιμαλ κυκλαδίτικο στιλ.
Στη "Makarias Villa" (2286041042, www.bluesand.gr), ελληνιστί βίλα Μακαριά, μια αναπαλαιωμένη θεμωνιά, στην άκρη του χωριού Άνω Μεριά, με ιδιωτική πισίνα και μια μαγευτική βίστα στο απέραντο Αιγαιοπελαγίτικο μπλε.
Στο "Folegandros Apartments" (2286041239, www.folegandros-apartments.com), στη γραφική Χώρα που μοιάζει μ’ ένα μικρό κυκλαδίτικο χωριό (με πισίνα).
Διαβάστε Επίσης
