Το ελληνικό κρασί έχει κατορθώσει ένα επιβλητικό ντεμαράζ τα τελευταία χρόνια, με ετικέτες, ανθρώπους και οινοποιεία να αναγνωρίζονται πια σε παγκόσμιο επίπεδο. Αποτελεί παράλληλα και ένα αναπόσπαστο κομμάτι του συνολικού ταξιδιωτικού προϊόντος της χώρας, βρίσκοντας θέση στο πλάι περίφημων πιάτων σε βραβευμένα εστιατόρια, αλλά και στα χέρια επισκεπτών από κάθε γωνιά του πλανήτη, που απολαμβάνουν μαγικά ηλιοβασιλέματα made in Greece, πίνοντας εξίσου μαγικές γουλιές. Και αυτές made in Greece. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως τα οινοποιεία –τόσο στα νησιά όσο και στο ηπειρωτικό κομμάτι– παίζουν με τη σειρά τους το ρόλο της under the radar ατραξιόν για ένα διεθνές κοινό που ολοένα και περισσότερο γοητεύεται από τον οίνο, παρουσιάζοντας μεγάλο ενδιαφέρον και για όλα εκείνα που συμβαίνουν στα ντόπια αμπελοτόπια.
Από τη Σαντορίνη στην Εύβοια
Σχεδόν όσο δημοφιλής είναι η θέα από την Οία, είναι και τα οινοποιεία της Σαντορίνης, με το νησί να θεωρείται απολύτως δικαιολογημένα ένα από τα φωτεινά διαμάντια στο στέμμα του ελληνικού οινικού βασιλείου. Το άγονο, ηφαιστειακό terroir της, οι ντόπιες ποικιλίες και τα παραδοσιακά συστήματα διαμόρφωσης των αμπελιών –που τα βρίσκουμε βέβαια και σε άλλα νησιά– την καθιστούν μία ολοκληρωμένη οινικά περιοχή, καθώς και σαγηνευτική στο εν λόγω πεδίο.
Πίσω στις αρχές του αιώνα, ο οινοποιός Απόστολος Μούντριχας (του Κτήματος Αβαντίς στην Εύβοια) μαγεύτηκε από το νησί και σχεδόν ερωτεύτηκε την έντονη προσωπικότητα του Ασύρτικου. Τόσο, που το 2012 επέστρεψε σε αυτό για να οινοποιήσει την κορυφαία γηγενή ποικιλία στην έδρα της. Τα κρασιά του οινοποιείου Άνυδρους χαρακτηρίζονται από στιβαρή δομή, καθαρότητα των φρούτων και έξοχη ισορροπία, έχοντας σαφή σύνδεση με όλα εκείνα που έχει χαρίσει η φύση στη σαντορινιά γη.
Τα δοκιμάζει κανείς (και) στο Anhydrous Cellar Door, που είναι ο καθρέφτης της δουλειάς του κτήματος, σε ένα εξαιρετικά φιλόξενο περιβάλλον: Ένα παλιό υπαίθριο σινεμά των Φηρών έχει μεταμορφωθεί σε μία θαυμάσια κυκλαδίτικη αυλή, όπου λαμβάνουν χώρα ξεναγήσεις, γεύματα, μαθήματα μαγειρικής και, ασφαλώς, γευστικές δοκιμές, σε ένα διαδραστικό μοντέλο οινοτουρισμού.
Με την ιστορία της να τρέχει πίσω στο 1836, η Canava Roussos φέρει τον τίτλο της παλαιότερης της Σαντορίνης, με αποστολή πάντοτε την παραγωγή οίνων υψηλής ποιότητας, που εκφράζουν με μοναδικό τρόπο τους χαρακτήρες των πολυάριθμων ποικιλιών της θηραϊκής αμπέλου.
Η πείρα μεταλαμπαδεύεται από γενιά σε γενιά, με συνέπεια, συνέχεια και απόλυτο σεβασμό στην τέχνη της οινοποίησης, όπως αυτή εκφράζεται μέσω του νησιού. Ασύρτικο, Αθήρι, Αηδάνι, Μανδηλαριά, Μαυράθηρο προσφέρονται εδώ και δεκαετίας στο παραδοσιακό οινοποιείο, στην Επισκοπή Γωνιάς.
Μία από τις πιο πρόσφατες προσθήκες στο οινικό μπουκέτο της ευρύτερης ηφαιστειακής ζώνης είναι το οινοποιείο Μικρά Θήρα, το νέο και μοναδικό οινοποιείο στη Θηρασιά, στο οποίο συμπράττουν 3 οινολόγοι: ο κ. Βαγγέλης Γεροβασιλείου, ο κ. Βασίλης Τσακτσαρλής και η κ. Ιωάννα Βαμβακούρη.
Στεγάζεται σε ένα κτίριο που αφομοιώνεται πλήρως στο ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον, με παραδοσιακό κυκλαδίτικο αρχιτεκτονικό στιλ. Τα δε κρασιά του (Terrasea Mikra Thira, Νυχτέρι Mikra Thira και Σαντορίνη Mikra Thira) είναι πραγματικοί οινικοί θησαυροί.
Πέρα από το κρασί, στη Σαντορίνη υπάρχει και παραγωγή αποσταγμάτων. Η οικογένεια Λυγνού στο Canava Santorini δραστηριοποιείται εδώ και δύο γενιές στην απόσταξη ούζου, τσικουδιάς (και σε παλαιωμένη εκδοχή) καθώς και στη δημιουργία κλασικών λικέρ, με την ιστορία της να τρέχει πίσω στο 1974.
Μπορεί να τα δοκιμάσει κανείς στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο του "Μουσείου" της ποτοποιίας, στη Μεσαριά, αλλά και να ταξιδέψει –μέσω των εκθεμάτων εκεί– στο παρελθόν της απόσταξης, της βαρελοποιίας, της καλαθοπλεκτικής αλλά και του ίδιου του τόπου.
Αφήνοντας τις Κυκλάδες και πηγαίνοντας σε ένα μεγαλύτερο νησί, το Κτήμα Αβαντίς, σε απόσταση αναπνοής από τη Χαλκίδα, χαρακτηρίζεται ως ένας από τους πιο άξιους εκπροσώπους του ευβοϊκού αμπελώνα, με την πορεία του να ξεκινά στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Ο Απόστολος Μούντριχας συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση, που έχει τις ρίζες της στον 19ο αιώνα, πειραματίζεται με αρκετές ποικιλίες και, μεταξύ άλλων, έχει συμβάλει στη διάσωση της γηγενούς ποικιλίας Μαυροκουντούρας Κύμης.
Από τη Δράμα στην Μαντίνεια
Επισκέψιμα οινοποιεία που αξίζουν την προσοχή του επισκέπτη συναντώνται σε κάθε γωνιά της ηπειρωτικής Ελλάδας. Ξεκινώντας από τα βόρεια και την πολύ σημαντική οινικά περιοχή της Δράμας, ήταν η αγάπη για το κρασί και το πάθος του μηχανικού Γιάννη Παπαδόπουλου αυτά που τον ώθησαν να ανακαλύψει κάθε λεπτομέρεια της οινοποιητικής διαδικασίας.
Το 1993 φύτεψε έναν μικρό οικογενειακό αμπελώνα στα περίχωρα της Δράμας. Μερικά χρόνια αργότερα, το κατώφλι του οινοποιείου πέρασε ο φίλος του Γιάννης Καλαϊτζίδης (αρχιτέκτονας-μηχανικός και επίσης λάτρης του κρασιού) και, 30 χρόνια μετά, το Κτήμα Τέχνη Οίνου αποτελεί ένα από τα hits του δραμινού terroir: Ένας πολύ φιλόξενος προορισμός, που ξεχωρίζει για τις πανέμορφες κάβες του και τους χώρους γευσιγνωσίας, τη δυνατότητα να δοκιμάσει κανείς παλιές σοδειές και τη γενικότερη εμπειρία που προσφέρει.
Στο ίδιο χωροταξικό πεδίο και σε ένα μεγάλο καστρόσπιτο εμπνευσμένο από τα παλαιά μακεδονίτικα αρχοντικά, ανάμεσα στο Δοξάτο και την Αδριανή, στεγάζεται το οινοποιείο Oenogenesis. Το εμπνεύστηκε και το δημιούργησε ο Μπάκης Τσάλκος, προτού αναλάβει τα τελευταία χρόνια ο οινολόγος γιος του, Αλέξανδρος.
Στις εγκαταστάσεις του καταλήγουν τα σταφύλια των ιδιόκτητων αμπελώνων που βρίσκονται μοιρασμένοι στους Νομούς Δράμας και Καβάλας –σε μία συνολική έκταση περίπου 300 στρεμμάτων– για να μετατραπούν σε ενδιαφέρουσες ετικέτες (Δέκα, Φεγγίτες κ.ά.).
Στις πλαγιές του Παγγαίου Όρους και το Κοκκινοχώρι Καβάλας, οι Βασίλης Τσακτσαρλής και Βαγγέλης Γεροβασιλείου μπλένταραν οινικές ανησυχίες, εμπειρία και τεχνογνωσία για ένα οινοποιείο-πρότυπο, το Βιβλία Χώρα, τα κρασιά του οποίου ξεχώρισαν (όπως άλλωστε μαρτυρά και το πλήθος των βραβεύσεών τους) τόσο για την εκφραστικότητα όσο και για την ποιότητά τους από την πρώτη στιγμή, στις αρχές του αιώνα που διανύουμε.
Στο υπερσύγχρονο οινοποιείο, που είναι τοποθετημένο στην καρδιά του αμπελώνα, προσφέρονται δοκιμές και ξεναγήσεις σε όλη τη διαδικασία παραγωγής και τις υπόγειες κάβες.
Περίπου 150 χλμ. δυτικότερα και λίγο έξω από τη Θεσσαλονίκη, στις πλαγιές της Επανομής, το Κτήμα Γεροβασιλείου δίνει στον επισκέπτη την ευκαιρία να περιηγηθεί στους αμπελώνες του, να καταλήξει στην αίθουσα γευσιγνωσίας και να δοκιμάσει μία αντιπροσωπευτική γκάμα των σπουδαίων ετικετών του. Στην καρδιά του οινοποιείου του κτήματος βρίσκεται μάλιστα και το Μουσείο Οίνου: Ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου ξεκινά το 1976, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ανάδειξη της αμπελοοινικής κληρονομιάς, να συλλέγει εργαλεία αμπελουργίας, οινοποίησης, εμφιάλωσης και βαρελοποιίας από όλο τον κόσμο.
Ιδιαίτερα η συλλογή ανοιχτηριών, που ξεκινά τη δεκαετία του ’70, αριθμεί περισσότερα από 2.600 αντικείμενα και τον κατατάσσει σ’ έναν από τους μεγαλύτερους συλλέκτες ανοιχτηριών στον κόσμο. Περιλαμβάνει σπάνια και ξεχωριστά αντικείμενα από τον 18ο αιώνα, ορόσημα τεχνολογικής εξέλιξης, υψηλής αισθητικής και κοινωνικού συμβολισμού.
Προσεγγίζοντας τη βορειοδυτικότερη γωνία της Ελλάδας και τη Θεσπρωτία, η οικογένεια Ζέρβα αντιμετωπίζει το κρασί με σεβασμό στην παράδοση και προσήλωση στην ποιότητα. Στο Οινοποιείο Ζέρβας και τους περιμετρικούς αμπελώνες γύρω από το οινοποιείο, αξιοποιούνται οι γηγενείς ποικιλίες Ασπρούδι, Μαυρούδι, το πληθωρικό Βερτζαμί και το τοπικό Μοσχάτο Ράγιου, ενώ από τις διεθνείς καλλιεργείται το Syrah.
Η απεραντοσύνη της βλάστησης και το καθηλωτικό ηλιοβασίλεμα αποτελούν μερικά από τα highlights εδώ, μαζί ασφαλώς με την ξενάγηση στο οινοποιείο, τη γνωριμία με τα στάδια παραγωγής και οινοποίησης και βεβαίως τη γευστική δοκιμή.
Αρκετά νοτιότερα, η Νεμέα και τα αμπέλια της συγκροτούν τη μεγαλύτερη ζώνη ΠΟΠ ερυθρών κρασιών στην Ελλάδα και ενδεχομένως μία από τις πιο συναρπαστικές της κατηγορίας, με κορωνίδα της δράσης της το Αγιωργίτικο.
Σε υψόμετρο 600 μέτρων, στο Κούτσι Νεμέας και σε μία πλαγιά κατάφυτη από αμπέλια, το Κτήμα Σεμέλη καλωσορίζει τον επισκέπτη σε ένα οινοποιείο που χαρακτηρίζεται από πρωτοποριακή σχεδίαση και ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, την ίδια στιγμή που εναρμονίζεται πλήρως με το φυσικό κάλλος του τοπίου. Η παραγωγή ποιοτικών οίνων παραμένει πάντοτε το επίκεντρο της προσπάθειας εδώ, μέσω ενός αρμονικού ταιριάσματος γηγενών και επιλεγμένων διεθνών ποικιλιών.
Ξεναγήσεις και γευσιγνωσίες, δοκιμές με τα λευκά κρασιά, φλερτ με τα ροζέ και εξερεύνηση των ερυθρών ετικετών υπάρχουν πάντοτε στο "μενού", τόσο στο μπιστρό όσο και στους υπόλοιπους χώρους του Κτήματος Σκούρα. Η υπερσύγχρονη μονάδα ανάμεσα σε αμπελώνες μεριμνά τόσο για την άψογη οινοπαραγωγική διαδικασία από την αρχή μέχρι το τέλος αυτής, όσο και για τα υψηλότερα standards φιλοξενίας.
Αρκεί και μόνο να ακούσει κανείς τη λέξη "Μαντίνεια", για να τη συνδέσει οινικά αμέσως με ένα πολύ συγκεκριμένο όνομα. Το Κτήμα Τσέλεπου ξεκινά τη δράση του το 1989, όταν ο Γιάννης και η Αμαλία Τσέλεπου έψαχναν την ιδανικότερη τοποθεσία ώστε να φυτέψουν τους αμπελώνες τους.
Το spot τελικά βρέθηκε σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία στις παρυφές του Πάρνωνα και τους χωμάτινους λόφους που απλώνονται στο νοτιοανατολικό άκρο του οροπεδίου της Μαντινείας, σε υψόμετρο 750 μέτρων. Τα χρόνια πέρασαν και το Μοσχοφίλερο μεταμορφώθηκε σε ετικέτες με εξαιρετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά, σε μία διαδικασία που συνεχίζει πια και η επόμενη γενιά.
Πέρα από τη σχετικά πρόσφατη ανανέωση του χώρου φιλοξενίας του οινοποιείου, στις Ρίζες Τεγέας, με την ολοκαίνουργια υψηλής αισθητικής αίθουσα, το Κτήμα Τσέλεπου παρέχει και μία σειρά από βιωματικές εμπειρίες γύρω από το οινοποιείο, όπως η περιήγηση στον αμπελώνα και στο ξωκλήσι του (προστάτη των αμπελουργών) Αγίου Τρύφωνα, η βόλτα με mountain bikes μέσα στον αμπελώνα, το hiking με εξειδικευμένο οδηγό στο πανέμορφο μονοπάτι Ε4, η ιππασία, η αναζήτηση μανιταριών και το γεύμα ανάμεσα στα αμπέλια.
Info
- Άνυδρους Φηρά, Κοντοχώρι, Σαντορίνη, 2286023140, www.anhydrouswinery.com
- Canava Santorini Μεσαριά, Σαντορίνη, 2286031573, www.canavasantorini.gr
- Canava Roussos Μέσα Γωνιά, Επισκοπή, Σαντορίνη, 2286031349, www.canavaroussos.gr
- Κτήμα Αβαντίς Μύτικας, Ληλάντιο, Εύβοια, 2221055350, www.avantisestate.gr
- Κτήμα Βιβλία Χώρα Κοκκινοχώρι, Καβάλα, 2592044974, www.bibliachora.gr
- Κτήμα Γεροβασιλείου Επανομή, Θεσσαλονίκη, 2392044567, www.gerovassiliou.gr
- Κτήμα Σεμέλη Κούτσι, Νεμέα, 2746020360, www.semeliestate.gr
- Κτήμα Σκούρα 10ο χλμ. Άργους-Στέρνας, Μαλανδρένι, Νεμέα, 2751023688, www.skouras.gr
- Κτήμα Τέχνη Οίνου Μικροχώρι Δράμας, 2521083626, www.wineartestate.com
- Κτήμα Τσέλεπου 14ο χλμ. Τρίπολης-Καστρίου, Ρίζες Αρκαδίας, 2710544440-50, www.tselepos.gr
- Μικρά Θήρα Θηρασιά, 2286029292, www.mikrathira.com
- Oenogenesis Αδριανή, Δράμα, 2521301048, www.oenogenesis.gr
- Οινοποιείο Ζέρβας Παραπόταμος, Θεσπρωτία, τηλ. 6955660386, www.zervaswinery.gr
Ακολούθησε το Αθηνόραμα στο Facebook και το Instagram.
